Fen Eğitiminde Proje Tabanlı Öğrenmenin Karma-meta Yöntemiyle Değerlendirilmesi

Yıl 2022, Cilt: 23 Sayı: 3, 1663 - 1681, 31.12.2022

Büşra Kılınç , Mehmet Diyaddin Yaşar , Veli Batdı

https://doi.org/10.17679/inuefd.1170144

Cited By: 1

Öz

Bu çalışmanın amacı, Fen Eğitiminde PTÖY (Proje tabanlı öğrenme yöntemi) ile ilgili ülkemizde yapılan çalışmaların meta-analiz ve meta-tematik analizini yapmaktır. Çalışmada fen eğitiminde PTÖY’ün etkililiğinin belirlenmesi amacıyla meta-analiz ve meta-tematik analizin birlikte kullanıldığı karma-meta yöntemi kullanılmıştır. Meta-analiz kapsamında 34 araştırma analize dâhil edilmiştir. Yapılan analiz sonucunda etki büyüklüğü değeri (g=0,872) olarak bulunmuştur. Bu değer geniş düzeyde fen eğitiminde PTÖY’ün öğrencilerin akademik başarısına etkisinin olumlu ve pozitif bir yönde olduğu şeklinde tespit edilmiştir. Meta-tematik analiz çerçevesinde ise kriterlere uygun ulaşılan 4 çalışmanın analizi sonucunda çeşitli kod ve temalar oluşturulmuştur. Bunun sonucunda PTÖY’nün başarı ve tutuma etkisi ve PTÖY’nün 21. yüzyıl becerilerine etkisi ile sınırlılıkları şeklinde iki tema oluşturulmuştur. Bu temaların altındaki kodların uyum değerleri hesaplanıp iyi bir düzeyde olduğu tespit edilmiştir. Çalışmadaki bulgular meta-analiz ve meta-tematik analizin ortak bir noktada buluştuğunu ve Fen Eğitiminde PTÖY’nün öğrenenler açısından hem akademik başarı ve tutum üzerinde hem de çeşitli yönlerde olumlu bir etki yarattığı sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Fen eğitimi, proje tabanlı öğrenme, akademik başarı, tutum, karma-meta yöntemi.

Destekleyen Kurum

yok

Proje Numarası

yok

Kaynakça

• *Acar, E., N. (2011). Proje tabanlı öğrenmenin fen bilgisi öğretmen adaylarının bilimsel süreç becerilerine ve biyolojiye yönelik tutumlarına etkisi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Çanakkale On sekiz Mart Üniversitesi Çanakkale, Türkiye.
• Acat, B. ve Demir, E. (2007, Eylül). Sınıf öğretmenlerinin ilköğretim programlarındaki değerlendirme süreçlerine ilişkin görüşleri. XVI. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi, Tokat.
• Akgün, Ş. (2000). Fen Bilgisi Öğretimi. (6. Baskı). Ankara: Pagem Akademi Yayıncılık.
• *Altuntaş, Nikbay, N. (2009). Anlatma yöntemi ile proje tabanlı öğrenme yönteminin öğrenci başarısı açısından verimliliğinin karşılaştırılması (besinlerin bozulma nedenleri ve bozulmayı engelleme yolları fermantasyon ünitesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Gazi Üniversitesi, Ankara, Türkiye.
• Arastaman, G., Öztürk Fidan, İ. ve Fidan, T. (2018). Nitel bir araştırmada geçerlilik ve güvenirlik: Kuramsal bir inceleme. Yüzüncü Yıl Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1). 37-75.
• *Aslan, Ö. (2009). Proje tabanlı öğrenme yaklaşımının ilköğretim öğrencilerinin fen ve teknoloji dersine yönelik motivasyonlarına ve bilimin doğasını anlama düzeylerine etkisi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Hacettepe Üniversitesi, Ankara, Türkiye.
• *Aydemir, A. (2019). Proje tabanlı öğrenme yaklaşımı ile desteklenmiş fen eğitiminin 6. Sınıf öğrencilerinin akademik başarısına ve fen dersine karşı tutumuna etkisi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Fırat Üniversitesi, Elazığ, Türkiye.
• Baltacı, A. (2019). Nitel araştırma süreci: Nitel bir araştırma nasıl yapılır? Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(2), 368-388.
• Batdı, V. (2019). Meta-tematik analiz. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Batdı, V. (2020, December, 12-13). İlköğretim ikinci kademede matematik dersinde oyunsal uygulamaların karma-meta ile analizi [Conference presentation]. 4th Asia Pacific International Modern Sciences Congress, Philippines.
• Batdı, V., Öztaş, C. & Talan, T. (2021). Fen Bilgisi Dersinde Yapılandırmacı Yaklaşım Uygulamalarının Karma-Meta Yöntem ile Analizi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(40), 33-44.
• *Benzer, E. (2010). Proje Tabanlı Öğrenme Yaklaşımıyla Hazırlanan Çevre Eğitimi Dersinin Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Çevre Okuryazarlığına Etkisi. (Yayınlanmamış doktora tezi), Marmara Üniversitesi, İstanbul, Türkiye.
• Blumenfeld, P. C., Krajcik, J. S., Marx, R. W. and Soloway, E. (1994). Lessons Learned: How Collaboration Helped Middle Grade Science Teachers Learn Project-Based İnstruction. The Elementary School Journal, 94(5), 539-551.
• Borenstein, M., Higgins, J. P., Hedges, L. V., Rothstein, H. R. (2009). Introduction To Meta- Analysis. Chichester. Chichester, West Sussex: John Wiley and Sons.
• *Bozlar, B. (2017). Proje Tabanlı Öğrenmenin 5.Sınıf Fen Bilimleri Dersinde Öğrencilerin Akademik Başarı ve Bilimsel Süreç Becerilerine Etkisi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Çukurova Üniversitesi, Adana, Türkiye.
• Börekci, C. ve Uyangör, N. (2019). Proje Tabanlı Öğrenme Yaklaşımını Temel Alan Etkinliklerin Özdüzenleme ve Üstbiliş Becerilerine Etkisi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 23(3), 812-829.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2020). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Cheung, A. C. And Slavin, R. E. (2016). How methodological features affect effect sizes in education. Educational Researcher, 45(5), 283-292.
• Cole, K., Means, B., Simkins, M. and F. Tavali. (2002). Increasing student learning through multimedia projects. Virginia, Alexandria (USA): Association For Supervision and Curriculum Development.
• Crombie, I. K., & Davies, H. T. (2009). What İs Meta-Analysis. What İs, 1(8).
• Cooper, H., Hedges, L. V. ve Valentine, J. C. (2009). The handbook of research synthesis and metaanalysis (2nd Edition). New York: Russell Sage Publication.
• *Çakallıoğlu, S., N. (2008). Proje Tabanlı Öğrenme Yaklaşımına Dayalı Fen Bilgisi Öğretiminin Akademik Başarı ve Tutuma Etkisi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Çukurova Üniversitesi, Adana, Türkiye.
• Çıbık, A. ve Emrahoğlu, N. (2006). Proje Tabanlı Öğrenme Yaklaşımının Fen Bilgisi Dersinde Öğrencilerin Mantıksal Düşünme Becerilerinin Gelişimine Etkisi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(2), 51-66.
• *Değirmenci, Ş. (2011). Fen ve Teknoloji Dersinde ‘Canlılar ve Enerji İlişkileri’ Ünitesinin Öğretilmesinde Proje Tabanlı Öğrenmenin Öğrenci Başarısına Etkisi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Selçuk Üniversitesi, Konya, Türkiye.
• Demirel, Ö. (1999). Planlamadan uygulamaya öğretme sanatı. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• *Deniş Çeliker, H. (2012). Fen ve Teknoloji Dersi "Güneş Sistemi ve Ötesi: Uzay Bilmecesi" Ünitesinde Proje Tabanlı Öğrenme Uygulamalarının Öğrenci Başarılarına, Yaratıcı Düşünmelerine, Fen ve Teknolojiye Yönelik Tutumlarına Etkisi. (Yayınlanmamış doktora tezi), Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir, Türkiye.
• Denzın, N. K. (1978). The Research Act: A Theoretical İntroduction To Sociological Methods. Chicago: Aldine
• *Dilşeker, Z. (2008). Fen ve Teknoloji Proje Tabanlı Öğrenme Yönteminin Kullanımının İlköğretim 5. Sınıf Öğrencilerin Fen ve Teknoloji Dersine Yönelik Tutumlarına Ders Başarısına ve Kavram Yanılgıların Giderilmesine Etkisi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir, Türkiye.
• *Doğan, K. (2008). Hücre Konusundaki Kavramların Öğretilmesinde Proje Tabanlı Öğrenmenin Başarıya Etkisi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Afyon Kocatepe Üniversitesi, Afyonkarahisar, Türkiye.
• Donnelly, R. and Fitzmaurice, M. (2005). Collaborative project-based learning and problem-based learning in higher education: A consideration of tutor and student roles in learner-focused strategies. Emerging issues in the practice of university learning and teaching, 87-98.
• Erdem, M. (2002). Proje tabanlı öğrenme. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (22), 172–179.
• Geçer, A. ve Özel, R. (2012). İlköğretim fen ve teknoloji öğretmenlerinin öğrenme-öğretme sürecinde yaşadıkları sorunlar. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(3), 1-26.
• *Girgin, D. (2009). Canlılar ve hayat ünitesinde proje tabanlı öğrenme yaklaşımının ilköğretim 5. Sınıf öğrencilerinin akademik başarı ve tutumları üzerindeki etkisi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir, Türkiye.
• *Gültekin, Z. (2009). Fen eğitiminde proje tabanlı öğrenme uygulamalarının öğrencilerin bilimin doğasıyla ilgili görüşlerine, bilimsel süreç becerilerine ve tutumlarına etkisi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Marmara Üniversitesi, İstanbul, Türkiye *İmer, N. (2008). İlköğretim fen ve teknoloji öğretiminde proje tabanlı öğrenme yaklaşımının öğrencilerin akademik başarı ve tutumuna etkisinin araştırılması. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Gazi Üniversitesi, Ankara, Türkiye.
• Karasar, N. (2005). Bilimsel araştırma yöntemi (17. Baskı). Ankara: Nobel Yayıncılık
• *Keser, K. Ş. (2008). Proje Tabanlı Öğrenme Yaklaşımının Fen Bilgisi Dersinde Başarı, Tutum ve Kalıcı Öğrenmeye Etkisi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Osmangazi Üniversitesi, Eskişehir, Türkiye.
• *Kesim, K., N. (2018). Proje tabanlı öğrenme destekli laboratuvar uygulamalarının kavram başarısına ve öz-yeterlik inancına etkisi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Gazi Üniversitesi, Ankara, Türkiye.
• *Keskin, E. (2011). Proje tabanlı öğrenme yönteminin ilköğretim ikinci kademe öğrencilerinin başarı ve fen motivasyonlarına etkisinin incelenmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Uludağ Üniversitesi, Bursa, Türkiye.
• *Kılıç, A. (2015). Proje tabanlı öğrenme yaklaşımının yaşamımızdaki elektrik ünitesinde ilkokul 4. Sınıf öğrencilerinin kavramsal anlamalarına ve yazma becerilerine etkisi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Dumlupınar Üniversitesi, Kütahya, Türkiye.
• Kırbağ, Zengin, F. K., and Yucasu, Ş. (2017, August). The effects of project based learning method on the preservice science teachers’ environmental literacy. International Congress of Eurasian Social Sciences (ICOESS) Özel Sayısı.
• *Kızkapan, O. (2015). İlköğretim 7. Sınıf öğrencilerinin maddenin yapısı ve özellikleri ünitesindeki başarılarına ve fen bilimleri dersine karşı tutumlarına proje tabanlı öğrenmenin etkisi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Erciyes Üniversitesi, Kayseri, Türkiye.
• Kızkapan, O. ve Bektaş, O. (2018). Tutumlarına proje tabanlı öğrenmenin etkisi. Journal of Social and Humanities Sciences Research (JSHSR), 5(24), 1584-1597.
• Korkmaz H. ve Kaptan, F. (2001). Fen eğitiminde proje tabanlı öğrenme yaklaşımı. Hacettepe üniversitesi eğitim fakültesi dergisi, (20), 193–200.
• *Korkmaz, H. (2002). Fen eğitiminde proje tabanlı öğrenmenin yaratıcı düşünme, problem çözme ve akademik risk alma düzeylerine etkisi. (Yayınlanmamış doktora tezi), Hacettepe Üniversitesi, Ankara, Türkiye.
• *Korkmaz, H., & Kaptan, F. (2002). Fen Eğitiminde Proje Tabanlı Öğrenme Yaklaşımının İlköğretim Öğrencilerinin Akademik Başarı, Akademik Benlik Kavramı ve Çalışma Sürelerine Etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(22).
• *Köse, M. (2010). İlköğretim 7. Sınıf Fen ve Teknoloji Dersi ‘’Kuvvet ve Hareket’’ Ünitesinin Öğretiminde Proje Tabanlı Öğrenme Yaklaşımının Öğrencilerin Başarı ve Tutumlarına Etkisi. Selçuk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Konya, 137s.
• MEB (2005). İlköğretim fen ve teknoloji dersi öğretim programı ve kılavuzu (4-5. Sınıflar). Ankara: MEB Yayınevi.
• *Nacaroğlu, O. (2015). Proje tabanlı öğrenmenin fen bilgisi öğretmen adaylarının fotosentez konusundaki akademik başarısına etkisi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), İnönü Üniversitesi, Malatya, Türkiye.
• *Nuraydın, H. (2019). Kavram karikatürleriyle desteklenmiş proje tabanlı öğrenme yönteminin maddenin tanecikli yapısı ve özellikleri konusunda, öğrencilerin başarılarına ve fen’e karşı tutumlarına etkisi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Gazi Üniversitesi, Ankara, Türkiye.
• *Özahioğlu, B. (2012). İlköğretim fen ve teknoloji dersinde proje tabanlı öğrenmenin bilimsel süreç becerilerine, başarı ve tutum üzerine etkisi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Çanakkale On Sekiz Mart Üniversitesi, Çanakkale, 129s.
• Rosenthal, R. (1979). The “file drawer problem” and tolerance for null results. Psychological Bulletin, 86(3), 638. Saban, A. (2002). Öğrenme Öğretme Süreci (2. Baskı). Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Saracaloğlu, A. S., Akamca-Özyılmaz, G. ve Yeşildere, S. (2006). İlköğretimde proje tabanlı öğrenmenin yeri. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(3), 241-260.
• Schmidt, F. L., Oh, I. S., and Hayes, T. L. (2009). Fixed- versus random effects models in meta-analysis: model properties and an emprical comparison of differences in results. British Journal of Mathematical and Statistical Psychology, 62(1), 97-128.
• *Seloni, Ş. R. (2005). Fen bilgisi öğretiminde oluşan kavram yanılgılarının proje tabanlı öğrenme ile giderilmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Marmara Üniversitesi, İstanbul, Türkiye.
• *Serttürk, M. (2008). Fen öğretiminde proje tabanlı öğrenme yaklaşımının ilköğretim 7. Sınıf öğrencilerinin fen başarısı ve tutumuna etkisi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Sakarya Üniversitesi, Sakarya, Türkiye.
• Sert-Çıbık, A. (2009). Proje tabanlı öğrenme yaklaşımının öğrencileri fen bilgisi dersine yönelik tutumlarına etkisi. İlköğretim Çevrimiçi, 8 (1), 36-47.
• *Sert, Çıbık, A. (2011). Elektrik akımı konusunda yanlış kavramalar ve bunların giderilmesinde analojilerle desteklenmiş proje tabanlı öğrenme yönteminin etkisi. (Yayınlanmamış doktora tezi), Gazi Üniversitesi, Ankara, Türkiye.
• *Sezer, H. (2019). Proje tabanlı öğrenme yönteminin öğrencilerin üst bilişsel farkındalık ve algılanan araçsallık düzeyine etkisi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi, Zonguldak, Türkiye.
• *Şimşek, Öztürk, A. (2008). İlköğretim 7. Sınıf öğrencilerine “maddenin iç yapısına yolculuk’’ ünitesinin öğretiminde proje tabanlı öğrenme yönteminin öğrencilerin başarı düzeyine etkisi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Selçuk Üniversitesi, Konya, Türkiye.
• Tan., M. ve Temiz, B. K. (2003). Fen öğretiminde bilimsel süreç becerilerinin yeri ve önemi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(13), 89-101.
• Thalheimer, W., & Cook, S. (2002). How to calculate effect sizes from published research: a simplified methodology. Work-Learning Research, 1(9).
• Thomas, J. W. (2000). A review of research on project-based learning. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 18, 1019-1024.
• *Toprak, E. (2007). Proje tabanlı öğrenme metodunun ilköğretim 5. Sınıf öğrencilerinin fen ve teknoloji dersindeki akademik başarısına etkisi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Marmara Üniversitesi, İstanbul, Türkiye.
• *Topcu, R. (2019). Proje tabanlı öğrenme yaklaşımının fen bilimleri dersinde uygulanmasının öğrencilerin başarısına etkisi. Eğitim bilimleri enstitüsü. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Necmettin Erbakan Üniversitesi, Konya, Türkiye.
• Uysal, Ö. (2016). Harmanlanmış öğrenme ortamında proje tabanlı öğrenmenin gerçekleştirilmesi. Anadolu Üniversitesi Açıköğretim uygulamaları ve araştırma dergisi. 2(2), 89-113.
• Yıldız Fidan, N., ve Mutlu, F. (2018). Fen Bilimleri Öğretmenleri ve Sınıf Öğretmenlerinin Proje Tabanlı Öğretim Uygulamalarına İlişkin Öz yeterliliklerinin Belirlenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (46), 41-73.
• Yılmaz, F. ve Gültekin, M. (2007). Proje tabanlı öğrenmenin beşinci sınıf fen bilgisi dersinde öğrenme ürünlerine etkisi. İlköğretim online, 6(1), 93-112.
• *Yılmaz, F. N. (2015). Fen bilimleri öğretiminde proje tabanlı öğrenme yaklaşımının 6. Sınıf öğrenci başarısı ve bilimsel süreç becerilerine etkisi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Pamukkale Üniversitesi, Denizli, Türkiye.
• *Yucasu. Ş., (2015). Proje tabanlı öğrenme yönteminin fen bilgisi öğretmen adaylarının çevre okuryazarlığına etkisi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Fırat Üniversitesi, Elazığ, Türkiye.
• *Yurttepe, S. (2007). İlköğretim fen bilgisi dersinde proje tabanlı öğrenmenin öğrenci başarısına etkisi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Eskişehir Orhangazi Üniversitesi, Eskişehir, Türkiye.