Öğretim Programlarında Yer Alan Yetkinliklere İlişkin Öğretmen Görüşlerinin İncelenmesi: Nitel Bir Analiz

Yıl 2024, Cilt: 25 Sayı: 1, 341 - 364, 15.05.2024

Doç.dr. Faysal Özdaş , Seyit Bilal Güneş

https://doi.org/10.17679/inuefd.1233224

Öz

Bu araştırmada, ortaokul öğretim programlarında yer alan anahtar yetkinliklerin kazandırılmasına ilişkin öğretmen görüşlerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması deseni kullanılmıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Elde edilen veriler içerik analizi ile analiz edilmiştir. Çalışmada amaçlı örnekleme yöntemlerinden maksimum çeşitlilik örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu farklı ortaokullarda görev yapan 30 öğretmen oluşturmuştur. Araştırmanın sonuçlarına göre öğretmenlerin yetkinliklerin kazandırılması adına yaptıkları çalışmalar arasında günlük yaşamdan örnekler verdikleri, teknolojik araç-gereçlerden yararlandıkları, görsel ve işitsel materyaller kullandıkları ortaya çıkmıştır. Yapılan bu çalışmalarda öğrenciden kaynaklı, sistemden kaynaklı ve aile ile çevreden kaynakları sorunlar yaşandığı görülmüştür. Öğretmenler yetkinliklerin kazandırılması adına ders kitaplarındaki ünite ve etkinlikleri yetersiz bulduğunu bildirmiştir. Öğretmenler yetkinliklerin kazandırılma sürekliliğinin en fazla ezbere dayalı sistemden uzaklaşılması, okul-veli-öğrenci işbirliğinin ve öğretim programlarının güncelliğinin sağlanması ile mümkün olabileceğini ifade etmiştir. Öğretmenler meslektaşlarına yetkinliklerin kazandırılması için etkinlik temelli çalışmaların yapılması, öğretmenler arası işbirliğinin sağlanması ve kazanımların günlük yaşamla ilişkilendirilmesi gerektiği gibi önerilerde bulunmuşlardır.

Anahtar Kelimeler

öğretim programı, anahtar yetkinlikler, öğretmen görüşleri

Kaynakça

• Akkurt, R. (2020). Günlük yaşam problemleri uygulanarak altıncı sınıf öğrencilerinin matematiksel yetkinliklerinin incelenmesi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Bursa Uludağ Üniversitesi].
• Akyol, Z. (2021). Ortaokul İngilizce öğretim programı ile ilgili yapılan lisansüstü çalışmaların değerlendirilmesi. Elektronik Eğitim Bilimleri Dergisi, 10(19), 28-43. https://dergipark.org.tr/en/pub/ejedus/issue/62791/907283
• Bozkurt, S., & Aslanargun, E. (2015). Okul müdürlerinin öğretim programlarının uygulanmasına ilişkin görüşleri. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(2). 237-251. https://dergipark.org.tr/en/pub/mersinefd/issue/17397/181866
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, O. E., Karadeniz, S., & Demirel, F. (2020). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Caena, F. (2019). Developing a European framework for the personal, social & learning to learn key competence (LifEComp). Literature Review & Analysis of Frameworks, Punie, Y. (Ed), Publications Office of the European Union: Luxembourg.
• Creswell, J. W. (2020). Nitel araştırma yöntemleri: Beş yaklaşıma yöre nitel araştırma ve araştırma deseni. Bütün, M., & Demir, S. B. (Ed.). Ankara: Siyasal Kitapevi.
• Çağırgan Gülten, D. (2011). Matematik ve sınıf öğretmenleri ile öğretmen adaylarının matematik öğrenmeyi öğretmeye ilişkin tutumları. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(2), 39-55. https://dergipark.org.tr/en/pub/iuhayefd/issue/8795/109913
• Çalışkan Toyoğlu, A. (2016). Okullarda hayat boyu öğrenme kültürüne ilişkin öğretmenlerin algı ve görüşleri. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Sivas Cumhuriyet Üniversitesi].
• Diker Coşkun, Y. (2017). Öğretim programları arka plan raporu. İstanbul: Eğitim Reformu Girişimi. Erişim adresi: https://www.researchgate.net/publication/346396407_Ogretim_Programlari_Arka_Plan_Raporu
• Doll, R. C. (1986). Curriculum improvement: decision making and process. Boston: Allyn and Bacon. Dursun, F., Bektaş Bedir, S. ve Önkuzu Gülcü, E. (2017). Lise İngilizce dersi öğretmenlerinin öğretim programına ilişkin görüşlerinin incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 216, 135-163. https://dergipark.org.tr/en/pub/milliegitim/issue/39114/462006
• Drăghicescu, L.M., Cristea, S., Petrescu, A.M., Gorghiu, G., & Gorghiu, L.M. (2015). The learning to learn competence—guarantor of personal development. Procedia Social Behavioral Sciences, 191, 2487–2493. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1877042815028311
• Ekmen, C. & Bakar, E. (2018). İlköğretimde öğretim programları ve ders kitaplarında dijital yetkinliğin yeri. Milli Eğitim Dergisi, 48(221), 5-35. https://dergipark.org.tr/en/pub/milliegitim/issue/43527/532696
• Epçaçan, C. & Erzen, M. (2008). İlköğretim Türkçe dersi öğretim programının değerlendirilmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1(4), 182-202.
• Erkek, N. (2022). Öğretim programlarında yer alan yetkinliklere ilişkin öğrenci görüşlerinin incelenmesi. (Yayın No: 733904) [Yüksek lisans tezi, Mardin Artuklu Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Erkek, N., Özdaş, F. ve Çakmak, M. (2022). Ortaokul öğretim programı yeterlilikleri yetkinlik alanı öğrenci ölçeği: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Asya Studies-Academic Social Studies / Akademik Sosyal Araştırmalar, 6(19), 43-70. https://dergipark.org.tr/en/pub/asya/issue/69175/1034936
• EU. (2018). Key Competences for Lifelong Learning. Council Recommendation, Brussels. Erişim adresi: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:32018H0604(01)&rid=7
• EU. (2006). Key Competences for Lifelong Learning. European Communities, Belgium. Erişim adresi: https://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:L:2006:394:0010:0018:en:PDF
• Figel, J. (2007). Key competences for lifelong learning European reference framework. European Communities, Printed in Belgium.
• Güneş, S. B. (2022). Öğretim programında yer alan yetkinliklere ilişkin öğretmen görüşlerinin incelenmesi. (Yayın No: 733996) [Yüksek lisans tezi, Mardin Artuklu Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Güzel Yüce, S. (2022). Öğretim programına bağlılık ve öğretim programını uyarlama ikilemini aşmak: bir öğretmenin öğretim programını kullanma modeli. Mustafa Kemal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 6(9) , 1-21. https://dergipark.org.tr/en/pub/mkuefder/issue/70958/1037063
• Kocayiğit, A. ve Karademir, Ç. A. (2020).Türkçe dersi öğretim programı “öğrenmeyi öğrenme” yetkinlik alanının öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(4), 1225-1236. https://dergipark.org.tr/en/pub/anemon/article/640835
• Koç, E. S. (2020). Yaşam becerilerinin hayat bilgisi dersi öğretim programlarında yer alma durumu. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi, 11(2), 605-624. https://dergipark.org.tr/en/pub/baebd/issue/58594/732087
• Mayer, R. E. (2005). The cambridge handbook of multimedia learning. New York, NY: Cambridge University Press.
• MEB. (2014). Milli Eğitim Kalite Çerçevesi. Ankara, TÜRKİYE: Strateji Geliştirme Başkanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı. Erişim adresi: https://sgb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2017_07/17104027_Kalite_cercevesi.pdf
• MEB. (2018). Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı, Ankara. Erişim adresi: https://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=354
• Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis. New York: Sage Publications.
• MYK. (2015). Türkiye Yeterlilikler Çerçevesi. Erişim adresi: https://www.myk.gov.tr/images/articles/editor/130116/TYC_teblig_2.pdf
• Oktay, Ö., Üner, S. & Şen, A. (2021). Fen bilimleri, fizik, kimya, biyoloji öğretim programları ile ders kitaplarının okul dışı öğrenme yönünden incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (58), 671-710. https://dergipark.org.tr/en/pub/maeuefd/issue/61832/838914
• Özdaş, F. (2019). Öğretim programlarında yer alan yeterliliklere ilişkin öğretmen görüşlerinin değerlendirilmesi. Cumhuriyet International Journal of Education, 8(3), 771-790. http://cije.cumhuriyet.edu.tr/tr/pub/issue/48894/550262
• Özpolat, V. (2010). Toplumsal değişme dinamiklerinin eğitim ve öğretmenlik mesleği üzerindeki etkileri. Değerler Eğitimi Dergisi, 8(20), 147-167. https://dergipark.org.tr/en/pub/ded/issue/29180/312473
• Patton, Q. M. (2018). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri (Çev. Bütün, M., & Demir, S.B.) Ankara: Pegem Akademi.
• Rüzgar, B. (2005). Bilginin eğitim teknolojilerinden yararlanarak eğitimde paylaşımı. The Turkish Online Journal of Educational Technology, 4(3). 114-119. http://www.tojet.net/articles/v4i3/4316.pdf
• Soysal, T. & Kurudayıoğlu, M. (2018). Milli eğitim bakanlığı 9. sınıf Türk dili ve edebiyatı ders kitabının 2017 programındaki yeterlilikler ve beceriler açısından incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (48), 238-254. https://dergipark.org.tr/en/pub/maeuefd/issue/39596/425496
• Susar-Kırmızı, F. & Yurdakal, İ. H. (2019). Sınıf öğretmenlerinin 2018 Türkçe dersi öğretim programına ilişkin görüşleri. Eğitim Kuram ve Uygulama Araştırmaları Dergisi, 5(1), 64-76. https://dergipark.org.tr/en/pub/ekuad/issue/44939/559433
• Şahin, M., Akbaşlı, S. & Yanpar Yelpen, T. (2010).Key competences for lifelong learning: The case of prospective teachers. Educational Research and Review, 5(10), 545-556. https://www.researchgate.net/publication/266445243_Key_competences_for_lifelong_learning_The_case_of_prospective_teachers
• Tezcan, M. (2020). Eğitim sosyolojisi. Ankara: Anı Yayınları.
• Yalkın, B. & Işık, A. (2019). Fen bilimleri dersi öğretim programındaki kazanımların yaşam boyu öğrenme yetkinlikleri açısından incelenmesi. Sınırsız Eğitim ve Araştırma Dergisi, 4(2), 167-188. https://dergipark.org.tr/en/pub/sead/article/549235
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yurtseven, R. & Ergün, M. (2018). Teacher's opinions about development of entrepreneurship skills of primary school students. International Journal of Social Science Research, 7(1), 118-140. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/502495
• Yüksel, S. & Taneri, A. (2020). Hayat bilgisi ders kitaplarının anahtar yetkinlikler açısından incelenmesi. Gazi Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(2), 185-209. https://dergipark.org.tr/en/pub/gebd/issue/56189/702851
• Zengin, E., Ulaş, A. H. (2020). Sınıf öğretmenlerinin yabancı dil öğretiminde karşılaştıkları problemlerin belirlenmesi. Turkish Journal of Education Studies, 7(1), 27-42. https://dergipark.org.tr/en/pub/turkjes/article/581983