Üstün Yetenekli Öğrencilerin Dil Bilgisine İlişkin Tutum ve Görüşlerinin Belirlenmesi

Yıl 2024, Cilt: 25 Sayı: 1, 256 - 277, 15.05.2024

Muhammed Fatih Sayır , Bünyamin Sarıkaya

https://doi.org/10.17679/inuefd.1313702

Öz

Toplumların sosyolojik ve ekonomik açıdan gelişmesi için yetenekli, farklı ve yaratıcı düşünen bireylere ihtiyaç duyulmaktadır. Bu özellikleri taşıyan gruplardan biri de üstün yetenekli çocuklardır. Türkiye’de üstün yetenekli öğrenciler belirlenerek örgün eğitimlerini aksatmayacak şekilde Bilim ve Sanat Merkezi (BİLSEM) olarak ifade edilen eğitim ortamlarında sürdürmektedirler. Üstün yetenekli öğrenciler akranlarıyla birlikte okullarına devam ederken, okul çıkışı zamanlarda veya hafta sonlarında Bilim ve Sanat Merkezine giderek eğitimlerine devam etmektedirler. Bu çalışmada üstün yetenekli öğrencilerin dil bilgisine yönelik tutum ve görüşlerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu Türkiye'de bir Bilim ve Sanat Merkezinde öğrenim gören 51 ortaokul öğrencisi oluşturmaktadır. Çalışma karma yöntem ekseninde gerçekleştirilmiştir. Nicel veri toplama aracı olarak Er ve Topçuoğlu Ünal (2016) tarafından geliştirilen “Ortaokul Öğrencilerine Yönelik Dil Bilgisi Tutum Ölçeği” kullanılmıştır. Nitel verilerin toplanmasında araştırmacılar tarafından geliştirilen “Yarı Yapılandırılmış Görüşme Formu” kullanılmıştır. Nicel verilerin analizinde SPSS 25 programı, nitel verilerin analizinde ise içerik analizi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda üstün yetenekli öğrencilerin dil bilgisine yönelik tutumlarının sınıf düzeyine, cinsiyete, okul türüne ve Bilim ve Sanat Merkezi programına göre anlamlı bir farklılık göstermediği görülmüştür. Ayrıca üstün yetenekli öğrencilerin büyük çoğunluğunun dil bilgisi öğrenmenin gerekli olduğunu ve zor olmadığını düşündükleri, öğrencilerin büyük çoğunluğunun Türkçe ders kitaplarında verilen dil bilgisi etkinliklerini yeterli bulmadıkları tespit edilmiştir. Çalışmada elde edilen sonuçlar bağlamında bazı önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Üstün yetenekli öğrenci, dil bilgisi, tutum, görüş

Determining the Attitudes and Opinions of Gifted Students on Grammar

Öz

Talented, different, and creative thinking individuals are needed for the sociological and economic development of societies. One of the groups with these characteristics is gifted children. In Türkiye, gifted students continue their formal education in education environments called Science and Art Center (SAC). While gifted students go to school with their peers, they continue their education by going to the SAC after school or on weekends. In this study, it is aimed to determine the attitudes and views of gifted students towards grammar. The study group of the research consists of 51 secondary school students from a SAC in Türkiye. The study was carried out on the axis of mixed method. The "Grammar Attitude Scale Towards Secondary School Students" developed by Er and Topçuoğlu Ünal (2016) was used as quantitative data collection tool. In the collection of qualitative data, the "Semi-Structured Interview Form" developed by the researchers was used. SPSS 25 program was used in the analysis of quantitative data, and content analysis was used in the analysis of qualitative data. The results show that, the attitudes of gifted students towards grammar do not differ significantly according to grade level, gender, school type and Science and Art Center program. In addition, it has been determined that the majority of gifted students think that learning grammar is not necessary or difficult, and that the majority of students do not find the grammar activities in Turkish textbooks sufficient. In the context of the results obtained in the study, some suggestions were offered.

Anahtar Kelimeler

Gifted student, grammar, attitude, opinion

Kaynakça

• Akarsu, F. (2001). Üstün yetenekli çocuklar: aileleri ve sorunları. Ankara: Eduser.
• Akça, H. (2017). Üstün yetenekli çocuklarda yaratıcı yazma eğitimi. International Journal of Languages’ Education and Teaching, 5(1), 377-393. https://doi.org/10.18298/ijlet.1688
• Akkan, E. (2010). Orta öğretimdeki üstün yetenekli öğrencilerin duygusal zekâ ve yaratıcılık düzeylerinin yaşam doyumlarını yordama gücü. (Yayın No. 264555) [Yüksek Lisans Tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Akkaya, A. (2011). Karikatürlerle Dil Bilgisi Öğretimi. (Yayın No. 280652) [Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Aksan, D. (2009). Her Yönüyle Dil. Ankara: TDK Yayınları.
• Albert, R. (1980). Exceptionally gifted boys and their parents. Gifted Child Quarterly, 24, 174-179. Available at: https://citeseerx.ist.psu.edu/document?repid=rep1&type=pdf&doi=34a7b3e2867c25c610b26ceefc391e6172c57f1e
• Anılan, H. (2014). Evaluation of Turkish Grammar Instruction Based on Primary School Teachers’ Opinions. Educational Sciences: Theory & Practice, 14(5), 1893-1924. https://doi.org/10.12738/estp.2014.5.2096
• Arıcı, A. (2005) İlköğretim okullarında dil bilgisi öğretimi üzerine öğretmen görüşleri. Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 12, 52-60. Available at: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/31459
• Ataman, A. (2004). Üstün zekâlı ve üstün özel yetenekli çocuklar. M. R. Şirin, A. Kulaksızoğlu & A. E. Bilgili (Edt.), Birinci Türkiye üstün yetenekli çocuklar seçilmiş makaleler kitabı içinde (ss.155-168). İstanbul: Çocuk Vakfı.
• Ayvaz, Ü. (2015). Yaratıcılık ve üstün zekâlılığın birleştirilmesi. Clark, B (Ed.). Üstün zekâlı olarak büyümek evde ve okulda çocukların potansiyellerini geliştirmek (F. Kaya & Ü. Ogurlu, Çev.) içinde (ss. 123-152). Ankara: Nobel.
• Balcı İyigör, D. (2021). Ortaokul Öğrencilerinin Dil Bilgisine Yönelik Tutumlarının İncelenmesi. (Yayın No. 687161) [Yüksek Lisans Tezi, Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi] YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Bapoğlu, S. S. (2010). Üstün ve normal çocukların yaratıcı ve eleştirel düşünme düzeylerinin incelenmesi. (Yayın No. 264502) [Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi] YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Bastone, R. (1994). Grammar. Oxford: Oxford UP.
• Baykoç, N. (2012). Üstün ve özel yetenekli çocuklar ve eğitimleri. N.B. Dönmez (Ed.), Özel Gereksinimli Çocuklar ve Özel Eğitim içinde (ss.359-387), Ankara: Eğiten.
• Bayram, B. (2018). The views of the teachers about the factors that affect the success of the students on turkish grammer course. International Online Journal of Educational Sciences, 10 (4), 233-250. http://dx.doi.org/10.15345/iojes.2018.04.013
• Bildiren, A. (2011). Üstün Yetenekli Çocuklar. İstanbul: Doğan Kitap.
• Chien, C. Y., & Hui, A. N. (2010). Creativity in early childhood education: Teachers’ perceptions in three Chinese societies. Thinking Skills and Creativity, 5(2), 49-60. https://doi.org/10.1016/j.tsc.2010.02.002
• Creswell, J. W. , & Plano Clark, V. L. ( 2011). Designing and conducting mixed methods research (2nd ed.). Thousand Oaks, CA: Sage.
• Creswell, J. W. (2012). Educational Research Planning, Conducting, and Evaluating Quantitative and Qualitative Research. London: Pearson.
• Cutts, N. E. & Moseley, N. (2001). Üstün zekâlı ve yetenekli çocukların eğitimi (İ. Ersevim Çev.). İstanbul: Özgür.
• Çağlar, D. (2004). Üstün zekâlı çocukların özellikleri. M. R. Şirin, A. Kulaksızoğlu & A. E. Bilgili (Edt.), Birinci Türkiye üstün yetenekli çocuklar seçilmiş makaleler kitabı içinde (ss.111-126). İstanbul: Çocuk Vakfı.
• Çevik, A. & Güneş, F. (2017). Türkçe ders kitaplarındaki etkinliklerin incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 5(2), 272-286. Available at: https://www.anadiliegitimi.com/en/download/article-file/272046
• Dönmez, B. N. (2004). Bilim Sanat Merkezleri’nin Kuruluşu ve İşleyişinde Yapılması Gereken Düzenlemeler. Üstün Yetenekli Çocuklar Bildiriler Kitabı. İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları, 69-75.
• Ediskun, H. (2010). Türk Dil Bilgisi (Sesbilgisi-Biçimbilgisi-Cümlebilgisi). Remzi Kitabevi: İstanbul. Ekinci Çelikpazu, E. (2015). Ortaokul 5-8. sınıf Türkçe dil bilgisi öğretimi üzerine bir inceleme. Turkish Studies, 10(15), 333-360. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.8926
• Eker, S. (2011). Çağdaş Türk Dili. Ankara: Grafiker Yayınları.
• Ekşi, S., Kır N., & Benzer A. (2021). Dil bilgisi öğretimine ilişkin öğretmen ve öğrenci görüşleri. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (REFAD), 1(1), 58-79. Available at: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/3119976
• Elo, S., & Kyngäs, H. (2008). The qualitative content analysis process. Journal of advanced nursing, 62(1), 107-115. http://dx.doi.org/10.1111/j.1365-2648.2007.04569.x
• Er, K. & Topçuoğlu Ünal, F. (2016). Ortaokul öğrencilerine yönelik dil bilgisi tutum ölçeği geliştirilmesi: geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 40. 343-356. http://dx.doi.org/10.21764/efd.81809
• Ergin, M. (2009). Edebiyat ve Eğitim Fakültelerinin Türk Dili ve Edebiyatı Bölümleri İçin Türk Dil Bilgisi. İstanbul: Bayrak Basım /Yayım /Dağıtım.
• Gagne, F. (2004). Transforming gifts into talents: the DMGT as a developmental theory. High Ability Studies, 15 (2), 119-147. http://dx.doi.org/10.1080/1359813042000314682
• Gallagher, J. J. (1990). Editorial: the public and professional perception of the emotional status of gifted children. Journal for the Education of the Gifted, 13, 202-211. Available at: https://www.positivedisintegration.com/Gallagher1990.pdf
• Gencan, T. N. (2001). Dilbilgisi. Ankara: Ayraç Yayın Evi.
• Hacıoğlu, Y., & Türk, T. (2018). Üstün yetenekli öğrenciler kendilerini ne kadar yaratıcı buluyor. Milli Eğitim Dergisi, 47(1), 365-384. Available at: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/573792
• Hair, J. F., Black, W. C., Babin, B. J., Anderson, R. E. & Tatham, R. L. (2010). Multivariate data analysis. NJ: Pearson-Prentice-Hall, Englewood Cliffs.
• Hançer, F. B., Dilidüzgün, Ş. (2021). Türkçe derslerinde dil bilgisi öğretimi ve sorunları üzerine öğretmen görüşleri. Social Sciences Research Journal, 10 (4), 977-986. Available at: https://dergipark.org.tr/en/pub/ssrj/issue/65673/1022283
• Hu, Z. L. (2001). Linguistics. (2nd ed.). Beijing: Beijing University Press.
• İşcan, A. & Kolukısa, H. (2005). İlköğretim ikinci kademe dil bilgisi öğretiminin durumu, sorunları ve çözüm önerileri. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5 (1) , 299-308. Available at: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/31933
• Kanlı, E. (2017). Üstün yetenekli öğrencilerin bilimsel yaratıcılık düzeyleri, cinsiyet ve bilimsel tutumları arasındaki ilişkilerin incelenmesi. İlköğretim Online, 16 (4), 1792-1802. http://dx.doi.org/10.17051/ilkonline.2017.342992
• Karahan, L. (2011). Türk Dili Üzerine İncelemeler. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Kartallıoğlu, N. (2008). İlköğretim 7. Sınıf Öğrencilerinin Dil Bilgisi Kazanımlarına Erişi Düzeyi. (Yayın No. 249372) [Yüksek Lisans Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi] YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Kerr, B. A. (1991). A Handbook for Counseling the Gifted and Talented. Alexandria, VA; American Association for Counseling and Development.
• Koçak, R. & İçmenoğlu, E. (2012). Üstün yetenekli öğrencilerin duygusal zekâ ve yaratıcılık düzeylerinin yaşam doyumlarını yordayıcı rolü. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4 (37), 73-85. Available at: https://eds.p.ebscohost.com/eds/pdfviewer/pdfviewer?vid=0&sid=5d1b7be8-dbb4-4d40-86bc-fa885a59f9be%40redis
• Korkmaz, Z. (2010). Gramer Terimleri Sözlüğü. Ankara: TDK Yayınları.
• Liu, R.Q. (1999). Foreign language teaching research methods. Beijing: Foreign Language Teaching and Research press.
• Lovecky, D. V. (1993). The Quest for Meaning: Counseling Issues with Gifted Children and Adolescents. In L. K. Silverman (Ed.), Counseling the Gifted and Talented (pp. 29-50). Denver: Love.
• MEB. (2007). Bilim ve Sanat Merkezleri Yönergesi. Available at: https://orgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2016_10/07031350_bilsem_yonergesi.pdf
• MEB. (2016). Bilim ve Sanat Merkezleri Yönergesi. Available at: https://orgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2016_10/07031350_bilsem_yonergesi.pdf
• Okur, A. & Özsoy, Y. (2013). Üstün zekalı öğrencilerin Türkçe dersine yönelik tutumlarının incelenmesi: Bartın BİLSEM örneği. Eğitimde Kuram ve Uygulama. 9 (3): 254-264. Available at: https://eds.p.ebscohost.com/eds/pdfviewer/pdfviewer?vid=0&sid=f5b025ca-7f55-4766-9fcc-f189d463958c%40redis
• Özcan, B., Kontaş, H. & Polat, M. (2020). Özel yetenekli öğrencilerin yaratıcı yazma beceri düzeylerinin incelenmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 9(3), 1262-1272. Available at: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1305623
• Özdemir, Ö. (2010). Üstün Yetenekli Öğrencilerde Yaratıcı Yazma Çalışmalarının Düzeyleri İlköğretim 6, 7, 8. Sınıf Örneği. (Yayın No. 279878) [Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi] YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Özkaya, P. G. & Coşkun, M. V. (2018). Dil bilgisine yönelik tutum ölçeği’nin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 6(3), 636-651. https://doi.org/10.16916/aded.416193
• Özsoy, Y. (2015). Özel yetenekli (üstün zekâlı ve yetenekli) ortaokul öğrencilerinde yazma kaygısı. (Yayın No. 413674) [Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi] YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Piechowski, M. M. (1991). Emotional Development and Emotional Giftedness. In. N. Colangelo & G. Davis (Eds.), A handbook of gifted education (pp. 285-306). Boston: Allyn & Bacon.
• Salman, B. & Aydın, İ. (2018). Yapılandırmacı yaklaşıma göre dil bilgisi öğretimine yönelik öğretmen görüşleri. Turkish Studies Educational Sciences, 13(27), 1265-1284. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.14304
• Saluk, N., & Pilav, S. (2018). Üstün yeteneklilerde yaratıcı yazma becerilerinin geliştirilmesi üzerine bir araştırma. Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(3), 2191-2215. http://dx.doi.org/10.29299/kefad.2018.19.03.011
• Sarikaya, B. (2019). Üstün yetenekli öğrencilerin okuma kaygılarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi muş BILSEM örneği. Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, (18), 1-17. 10.16991/INESJOURNAL.1596
• Sarikaya, B., & Bulut, K. (2022). The investigation of gifted students' speaking and writing anxiety level according to some variables. Education Quarterly Reviews, 5(2), 407-416. http://dx.doi.org/10.31014/aior.1993.05.04.632
• Sevim, O., Karabulut, A. & Elkatmış, V. (2021). Çağrışımlarını yaz taktiğinin özel yetenekli öğrencilerin yazma tutum ve kaygılarına etkisi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 9(4), 1066-1080. https://doi.org/10.16916/aded.929610
• Tashakkori, A., & Creswell, J. W. (2007). The new era of mixed methods. Journal of Mixed Methods Research 1: 3. https://doi.org/10.1177/2345678906293042
• Toptal, G. (2020). Ortaokul öğrencilerinin dil bilgisi öğrenimine yönelik tutumlarının incelenmesi. Yenisey Dil, Edebiyat ve Eğitim Dergisi, 1(1), 42-50. http://dx.doi.org/10.29228/yenisey.47651
• Wang, F. (2010). The Necessity of Grammar Teaching. English Language Teaching, 3(2), 78-81. Available at: https://files.eric.ed.gov/fulltext/EJ1081617.pdf
• Woods, E. G. (1988). Some criteria for the development of communicative grammar tasks. TESOL Quarterly. Available at: https://www.jstor.org/stable/pdf/3587260.pdf
• Yavuz, E. (2020). Üstbilişsel beceri odaklı süreç temelli yazma çalışmalarıyla üstün yetenekli ilkokul öğrencisinin yazma becerisinin geliştirilmesi. (Yayın No. 643209) [Yüksek Lisans Tezi, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi] YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Yaylacık, A. (2014). Üstün Yetenekli Beşinci Sınıf Öğrencilerinin Öyküleyici Metin Yazma Becerileri. (Yayın No. 359944) [Yüksek Lisans Tezi, Mustafa Kemal Üniversitesi] YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2016). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. (10. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldız, C., vd. (2010). Yeni Öğretim Programına Göre Kuramdan Uygulamaya Türkçe Öğretimi. PegemA Yayınları, Ankara.
• Yılmaz, O. (2012). İlköğretim 7. sınıf öğrencilerinin dil bilgisi becerilerinin sosyokültürel değişkenler açısından değerlendirilmesi: Erzincan örneği. Turkish Studies-International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 7(2), 1251-126. Available at: https://www.ajindex.com/dosyalar/makale/acarindex-1423933691.pdf
• Yılmaz, D. (2015). Üstün yetenekliler için psikolojik danışma ve rehberlik uygulamaları. Ankara: Nobel.