The Effect of Principals’ Power Basis on Teachers’ Professional Attitude

Yıl 2019, Cilt: 6 Sayı: 12, 36 - 65, 30.10.2019

Ahmet Karakaş , Metin Kırbaç

https://doi.org/10.29129/inujgse.550283

Cited By: 2

Öz

Purpose: The aim of this research is, to reveal how many
conceptions of a principal can be related to the basis of power (source), to
show the effect of different ways of conception on teachers’ professional  attitudes and to examine conceptions in the
context of the relevant field.

 

Design & Methodology: In
this study, a phenomenographic design was used within the scope of
qualitative research methodology. The research covers 14 teachers in the
province of Malatya during the 2018-2019 education period (The study group was
selected by maximum sampling approach). The acquisition of the research data
was conducted through face-to-face interviews.

 

Findings: As a result
of the phenomenological analysis of interviews, it was seen that the power
basis of the principals was perceived in eight different ways; impersonal
coercive power, personal coercive power, legitimate position power, personal
reward power, impersonal reward power, direct informational (persuasive)
power,  negative expert power and legitimate
power of reciprocity.

 

Implications
& Suggestions: As a
result of the research findings, it was concluded that the attitude towards the
profession was affected by the power bases used. This research can provide
benefits to principals in developing a healthy perspective on effective power
foundations in school management with the findings of how teachers perceive the
foundations of power in school management process.

Anahtar Kelimeler

Bases of power, professional attitude, phenomenography

Müdürlerin Güç Temelinin Öğretmenlerin Mesleğe Yönelik Tutumuna Etkisi

Öz

Amaç: Bu
fenomenografik araştırmanın amacı, kamuya ait okullarda görev yapmakta olan
öğretmenlerin ifadelerinden yola çıkarak, bir okul müdürünün güç temeline
(kaynağına) ilişkin kaç farklı algılama olabileceğini, bu algılama yollarının
öğretmenlerin mesleğe yönelik tutumlarına etkileriyle birlikte ortaya koymak ve
ortaya konulan algılamaları ilgili alan yazın çerçevesinde incelemektir.

Yöntem: Bu
araştırmada, nitel araştırma metodolojisi kapsamında fenomenografi deseni
tercih edilmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu 2018-2019 eğitim öğretim yılında
Malatya ilinde görev yapan 14 öğretmen oluşturmaktadır. Çalışma grubunun
oluşturulmasında maksimum çeşitlilik örneklemesi yaklaşımı esas alınmıştır.
Araştırma verileri yarı yapılandırılmış görüşme yöntemiyle elde edilmiştir.

 

Bulgular: 14
öğretmenle yapılan yüz yüze görüşmelerin fenomenografik analizi sonucunda, bir
okul müdürünün güç temelinin sekiz farklı şekilde algılanabildiği görülmüştür.
Bu güç temelleri en fazla algılanandan başlanarak sırasıyla kişisel olmayan
zorlayıcı güç, kişisel zorlayıcı güç, pozisyona dayalı meşru güç, kişisel ödül
gücü, kişisel olmayan ödül gücü, doğrudan bilgi (ikna) gücü, negatif uzmanlık
gücü ve yapılan iyiliğe dayalı meşru güçtür.

 

Sonuçlar ve Öneriler: Araştırma
bulguları neticesinde mesleğe yönelik tutumun kullanılan güç temelinden
etkilendiği sonucuna ulaşılmıştır. Bu araştırma, okul yönetimi sürecinde esas
alınan güç temellerinin öğretmenler tarafından nasıl algılandığını ortaya koyan
bulgularıyla müdürlere okul yönetiminde etkili güç temellerine ilişkin sağlıklı
bir perspektif geliştirmeleri bakımından fayda sağlayabilir.

Anahtar Kelimeler

Güç temelleri, mesleki tutum, fenomenografi

Kaynakça

• Afzalur Rahim, M. (1986). Some psychometric properties of two measures of French and Raven bases of power. The Journal of Psychology, 120(5), 465-472.
• Ajzen, I. & Fishbein, M. (1977). Attitude-behavior relations: A theoretical analysis and review of empirical research. Psychological Bulletin, 84(5), 888.
• Akgül, R. (2013). Ortaöğretim kurumlarındaki yöneticilerin yönetimde gücü kullanma stillerinin öğretmen algılarına göre örgütsel bağlılığa etkisi (Yüksek Lisans Tezi). Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.
• Altınkurt, Y., Yılmaz, K., Erol, E. & Salalı, E. T. (2014). Okul müdürlerinin kullandığı güç kaynakları ile öğretmenlerin örgütsel sinizm algıları arasındaki ilişki. Journal of Teacher Education and Educators, 3(1), 25-52.
• Aslanargun, E. (2009). İlköğretim ve lise müdürlerinin okul yönetiminde kullandığı güç türleri (Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Aşkar, P. & Erden, M. (1987). Öğretmenlik mesleğine yönelik tutum ölçeği. Çağdaş Eğitim, 121(12), 8-11.
• Barnard, A., McCosker, H. & Gerber, R. (1999). Phenomenography: A qualitative research approach for exploring understanding in health care. Qualitative Health Research, 9(2), 212-226.
• Bowden, J. A. & Walsh, E. (2000). Phenomenography. Melbourne: RMIT University Press.
• Burke, R. J. & Wilcox, D. S. (1971). Bases of supervisory power and subordinate job satisfactions. Canadian Journal of Behavioural Science/Revue Canadienne Des Sciences Du Comportement, 3(2), 183.
• Corbett, J. M. (1994). Critical cases in organisational behaviour. Houndmills, Basingstoke, Hampshire and London: The Macmillan Press LTD.
• Cömert, M. (2014). Öğretmenlerin örgütsel bağlılık düzeyleri ile okul müdürlerinin kullandıkları örgütsel güç kaynakları arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kahramanmaraş.
• Dall'Alba, G., Walsh, E., Bowden, J., Martin, E., Marton, F., Masters, G., ... & Stephanou, A. (1989). Assessing understanding: A phenomenographic approach. Research in Science Education, 19(1), 57-66.
• Demir, A. (2014). Örgütsel vatandaşlık davranışının öncülü olarak okul yöneticilerinin kullandıkları güç kaynakları (Yüksek Lisans Tezi). Cumhuriyet Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sivas.
• Doğan, C. (2002). Uludağ Üniversitesi sınıf öğretmenliği öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine karşı tutum ve düşünceleri. XI. Eğitim Bilimleri Kongresi, 23-26.
• Erchul, W. P., & Raven, B. H. (1997). Social power in school consultation: A contemporary view of French and Raven's bases of power model. Journal of School Psychology, 35(2), 137-171.
• Erkuş, A., Sanlı, N., Bağlı, M. T. & Güven, K. (2000). Öğretmenliğe ilişkin tutum ölçeği geliştirilmesi. Eğitim ve Bilim, 25(116).
• Fishbein, M. & Ajzen, I. (1975). Belief, attitude, ıntention, and behavior: An Introduction to theory and research. Reading, MA: Addison-Wesley.
• French, J.R.P. & Raven, B. (1968). The bases of social power. In D. Cartwright and A. Zander (Eds.), Group dynamics: Research and theory, (pp. 259–269). New York: Harper & Row. (Orijinal çalışma 1959’da yayınlanmıştır).
• Gemmill, G. R. & Wilemon, D. L. (1972). The product manager as an influence agent. The Journal of Marketing, 36(1), 26-30.
• Griffiths, J., Speed, S., Horne, M., & Keeley, P. (2012). 'A caring professional attitude’: What service users and carers seek in graduate nurses and the challenge for educators. Nurse Education Today, 32(2), 121-127.
• Hinkin, T. R., & Schriesheim, C. A. (1989). Development and application of new scales to measure the French and Raven (1959) bases of social power. Journal of Applied Psychology, 74(4), 561.
• Holm, U. (2002). Empathy and professional attitude in social workers and non‐trained aides. International Journal of Social Welfare, 11(1), 66-75.
• Jackson, N. & Carter, P. (2007). Rethinking organisational behavior: A poststructuralist framework. London: Pearson Education.
• Kağıtçıbaşı, Ç. & Cemalcılar, Z. (2014). Dünden bugüne insan ve insanlar: Sosyal psikolojiye giriş. İstanbul: Evrim.
• Karakaş, A. (2018). Öğretmenlerin müdürlerin güç temeline ilişkin algılamaları: Fenomenografik bir araştırma (Yüksek Lisans Tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Kayalı, M. (2011). Okul müdürlerinin kullandıkları örgütsel güç kaynakları (Uşak ili örneği) (Yüksek Lisans Tezi). Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Uşak.
• Koşar, S. (2008). İlköğretim okulu yöneticilerinin yönetimde gücü kullanma stilleri ile örgüt kültürü arasındaki ilişki (Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Koşar, S. & Çalık, T. (2011). Okul yöneticilerinin yönetimde gücü kullanma stilleri ile örgüt kültürü arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 17(4), 581-603.
• LaPiere, R. T. (1934). Attitudes vs. actions. Social forces, 13(2), 230-237.
• Larsson, J., & Holmström, I. (2007). Phenomenographic or phenomenological analysis: Does it matter? Examples from a study on anaesthesiologists’ work. International Journal of Qualitative Studies on Health and Well-being, 2(1), 55-64.
• Lincoln, Y. S. & Guba, E. G. (1985). Naturalistic inquiry. Newbury Park, CA: Sage.
• Mann, M. (1986). The Sources of Social Power: Volume 1, A History of Power from the Beginning to AD 1760. New York: Cambridge University Press.
• Marton, F. (1981). Phenomenography: Describing conceptions of the world around us. Instructional Science, 10(2), 177-200.
• Marton, F. (1986). Phenomenography: A research approach to investigating different understandings of reality. Journal ofTthought, 21(3), 28-49.
• Marton, F. (1988), Phenomenography: A research approach to investigating different understanding of reality, in Sherman, R.R. and Webb, R.B. (Eds), Qualitative Research in Education: Focus and Methods, Routledge, London, pp. 140-160.
• Marton, F. (1994, November). The idea of phenomenography. In Conference Proceedings, Phenomenography: Philosophy and practice QUT, Brisbane (pp. 7-9).
• Marton, F. & Pong, W.Y. (2005). On the unit of description in phenomenography. Higher Education Research and Development. 24(4), 335-348.
• Marton, F. & Svensson, L. (1979). Conceptions of research in student learning. Higher Education, 8(4), 471-486.
• Offermann, L. R., & Schrier, P. E. (1985). Social influence strategies: The impact of sex, role and attitudes toward power. Personality and Social Psychology Bulletin, 11(3), 286-300.
• Orgill, M. (2012), “Phenomenography”, in Seed, N.M. (Ed.), Encyclopedia of the Sciences of Learning, Springer, New York, pp. 2608-2611.
• Osteraker, M. (2002), Phenomenography as a research method in management research, http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.199.5234&rep=rep1&type=pdf adresinden erişilmiştir.
• Özaslan, G. (2006). Eğitim yöneticilerinin güç tipi tercihlerinin değerlendirilmesi (Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Özaslan, G. (2017). French ve Raven Perspektifiyle Kişilerarası Gücün Temelleri. Editörler Yılmaz, E. ve Yılmaz, H. (Ed.) Eğitimden Damlalar içinde (s. 35-60). Konya: Palet Yayınları.
• Özaslan G. (2018). Principals’ conceptions of their current power basis revealed through phenomenography. Journal of Educational Administration, 56(2), 220-235.
• Özhan, T. (2016). Okul müdürlerinin kullandıkları güç kaynakları ile öğretmenlerin örgütsel güven düzeylerine yönelik görüşleri arasındaki ilişki (Yüksek Lisans Tezi). Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Diyarbakır.
• Pars, M. Ş. (2017). Okul yöneticilerinin kullandıkları güç kaynakları ile öğretmenlerin örgütsel güven düzeyleri arasındaki ilişki (Yüksek Lisans Tezi). On Dokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Samsun.
• Pfeffer, J. (1992). Managing with power: Politics and influence in organizations (New Ed.). Boston: Harvard Business Press.
• Podsakoff, P. M., & Schriescheim, C. A. (1985). Field studies of French and Raven's bases of power: Critique, reanalysis, and suggestions for future research. Psychological Bulletin, 97(3). 387-411.
• Polat, S. (2010). Okul öncesi yöneticilerinin kullandıkları yönetsel güç kaynaklarına ilişkin öğretmen algıları ile öğretmen motivasyonu arasındaki ilişki (Yüksek Lisans Tezi). Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Raven, B. H. (1965). Social influence and power. In I.D. Steiner and M. Fishbein (Eds.), Current studies in social psychology (pp. 371–382). New York: Holt, Rinehart, Winston.
• Raven, B. H. (1992). A power/interaction model of interpersonal influence: French and Raven thirty years later. Journal of Social Behavior & Personality. 7(2), 217-244.
• Raven, B. H. (1993), The bases of power: Origins and recent developments. Journal of Social Issues, 49, 227–251. doi:10.1111/j.1540-4560.1993.tb01191.x
• Raven, B. H. (2008). The bases of power and the power/interaction model of interpersonal influence. Analyses of Social Issues and Public Policy, 8(1), 1-22.
• Raven, B. H., Schwarzwald, J., & Koslowsky, M. (1998). Conceptualizing and measuring a power/interaction model of interpersonal influence. Journal of Applied Social Psychology, 28(4), 307-332.
• Salancik, G. R. & Pfeffer, J. (1977). Who gets power and how they hold on to it: A strategic-contingency model of power. Organizational Dynamics, 5(3), 3-21.
• Säljö, R. (1979). Learning about learning. Higher Education, 8(4), 443-451.
• Säljö, R. (1981). Learning approach and outcome: Some empirical observations. Instructional Science, 10(1), 47-65.
• Semerci, Ç. (1999). Öğrencilerin öğretmenlik mesleğine ilişkin tutum ölçeği. Eğitim ve Bilim, 23(111).
• Sezgin, F. & Koşar, S. (2010). İlköğretim okulu müdürlerinin güç stilleri ile öğretmenlerin örgütsel bağlılığı arasındaki ilişki. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 8(2), 273-296.
• Schmidt, R. H., and Bruner, J. G. (1981). A professional attitude toward humaneness. Wildlife Society Bulletin (1973-2006), 9(4), 289-291.
• Schriesheim, C. A., Hinkin, T. R., & Podsakoff, P. M. (1991). Can ipsative and single-item measures produce erroneous results in field studies of French and Raven's (1959) five bases of power? An empirical investigation. Journal of Applied Psychology, 76(1), 106.
• Sin, S. (2010). Considerations of quality in phenomenographic research. International Journal of Qualitative Methods, 9(4), 305-319.
• Smith, M. B. (1968). Attitude change. International encyclopedia of the social sciences, 1(17), 458-467.
• Svensson, L. (1997). Theoretical foundations of phenomenography. Higher Education Research & Development, 16(2), 159-171.
• Uçar, L. (2016). Okul yöneticilerinin kullandıkları güç türleri ve örgütsel depresyon düzeyi: Bir ilişkisel tarama modeli (Yüksek Lisans Tezi). Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Siirt.
• Üstüner, M. (2006). Öğretmenlik mesleğine yönelik tutum ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Kuram ve Uygulamada Egitim Yönetimi Dergisi, 12(1), 109-127.
• Vatansever, S. (2017). Ortaokul yöneticilerinin güç tipi tercihlerinin incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yorulmaz, A. (2014). Ortaöğretim kurumlarındaki okul yöneticilerinin örgütsel güç kaynakları ve kullanma düzeyleri (Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Weber, M. (1947). The Theory of Social and Economic Organisation. (T. Parsons, Dü., A. M. Henderson, & T. Parsons, Çev.) New York: The Free Press, Glencoe, Illinois & The Falcon's Wings Press.
• Wicker, A. W. (1969). Attitudes versus actions: The relationship of verbal and overt behavioral responses to attitude objects. Journal of Social issues, 25(4), 41-78.