Trends in Comparative Education Studies on Life Sciences and Social Studies Teaching in the World and in Türkiye

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 1, 1 - 21, 31.03.2024

Meltem Atasoy , Nur Ütkür Güllühan

Öz

Comparative education studies enrich research thanks to the diversity it offers. To make a direct comparison between the world and Türkiye, it is necessary to determine the orientation of the research in the teaching of Life Sciences and Social Studies. This study is aimed to examine the comparative education studies on life sciences and social studies teaching in the world and Türkiye. A total of 41 theses and articles were examined in the study, which was carried out with thematic content analysis within the qualitative research method. The research has been analyzed according to the year, countries, type of research, methods and designs, study group, data collection tools, data analysis approaches, and distribution of findings. The data were collected by document analysis on the National Thesis Database, TR Index, ERIC, and WoS. In the results obtained, it was seen that most of the studies were carried out in this field in 2018. In the research, Türkiye-Germany and Türkiye-USA were examined frequently. Social Studies Curriculua were compared the most in the study group. Considering the research methods and designs, it was determined that the design that benefited from the qualitative method in all of the examined studies was mostly not specified, but the specified design was the case study design the most. In the studies examined, it was observed that while the document analysis method was most used in collecting data, descriptive analysis was most frequently used in data analysis.

Anahtar Kelimeler

Comparative education, social studies, thematic content analysis, life sciences

Etik Beyan

Makalemizde etik süreçlere uyulmuştur.

Dünyada ve Türkiye’de Hayat Bilgisi-Sosyal Bilgiler Öğretimiyle İlgili Karşılaştırmalı Eğitim Çalışmalarındaki Eğilimler

Öz

Karşılaştırmalı eğitim çalışmaları, sunduğu çeşitlilik sayesinde araştırmaya zenginlik sağlar. Dünya’da ve Türkiye’de doğrudan karşılaştırma yapmak amacıyla hayat bilgisi ve sosyal bilgiler öğretimindeki araştırmaların yöneliminin ne olduğunu tespit etmek gereklidir. Bu çalışmada dünyadaki ve Türkiye’deki hayat bilgisi ve sosyal bilgiler öğretimi ile ilgili gerçekleştirilmiş karşılaştırmalı eğitim çalışmalarının incelenmesi amaçlanmıştır. Nitel araştırma yöntemi içinde tematik içerik analizi ile gerçekleştirilen çalışmada toplam 41 tez ve makale taranmıştır. Araştırmalar; yıl, ülkeler, araştırma türü, yöntem ve desenlerine, çalışma grubuna, veri toplama araçlarına, veri analizi yaklaşımlarına ve bulguların dağılımına göre analiz edilmiştir. Veriler; Ulusal Tez Veri Tabanı, TR Dizin, ERIC, WoS üzerinden doküman incelemesi ile toplanmıştır. Elde edilen sonuçlarda en çok 2018 yılında bu alanda çalışmalar gerçekleştirildiği görülmüştür. Yapılan araştırmalarda sıklıkla Türkiye-Almanya ve Türkiye-ABD incelenmiştir. Çalışma grubunda en fazla sosyal bilgiler öğretim programları karşılaştırılmıştır. Araştırma yöntem ve desenlerine bakıldığında incelenen çalışmalarının tamamında nitel yöntemden faydalandığı desenin ise çoğunlukla belirtilmediği ama belirtilen desenin de en çok durum çalışması deseni olduğu tespit edilmiştir. İncelenen çalışmalarda verilerin toplanmasında doküman incelemesi yöntemi en çok kullanılırken verilerin analizinde ise en sık betimsel analiz kullanıldığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Karşılaştırmalı eğitim, hayat bilgisi, sosyal bilgiler, tematik içerik analizi

Kaynakça

• Aktın, K. (2010). Türkiye, İngiltere ve ABD sosyal bilgiler/tarih ders kitaplarında yapılandırmacı yaklaşım, II. dünya savaşı örneği. [Yayınlanmamış Doktora Tezi]. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Aladağ, S. ve Şahin, M. (2018). Türkiye ve Almanya'daki hayat bilgisi derslerinin karşılaştırılması: İçerik, öğretim yaklaşımı ve uygulamalar. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(1), 159-186.
• Arnove, R. F. (1992). Comparative education: The dialectic of the global and the local. Rowman & Littlefield.
• Atabey, D. & Şahin, M. (2017). A comparative study on the primary life studies curriculums of Iran and Turkey. International Journal of Instruction, 10(1), 37-54.
• Bahar, M. & Şahin, A. E. (2017). A Comparative analysis of social studies curricula in Turkey and Canada. Journal of Education and Training Studies, 5(1), 14-22.
• Baysal, Z. N., Tezcan, Ö. ve Araç, K. E. (2018). Türkiye ve Almanya-Hamburg hayat bilgisi dersinin karşılaştırılması: Genel bir bakış. Journal of Theoretical Educational Science, 11(1), 117-134.
• Bekiroğlu, D. (2022). Comparison of German sachunterricht and Turkish life studies courses curricula in the context of multicultural education. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 19, 530-551.
• Bickmore, K., Kaderi, A. S. & Guerra-Sua, Á. (2017). Creating capacities for peacebuilding citizenship: History and social studies curricula in Bangladesh, Canada, Colombia, and México. Journal of Peace Education, 14(3), 282–309.
• Bilen, Ö. (2015). Karşılaştırmalı eğitim perspektifinde Türkiye ve İngiltere'de hayat bilgisi programlarının karşılaştırılması. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(1), 95-114.
• Bozkurt, O. (2015). A comparative study of social studies curriculum in Turkey and Germany. Journal of International Education Research, 11(4), 265-274.
• Bray, M. (2007). Comparative education: Aims, growth, and present state. In J. Schriewer & A. R. Welton (Eds.), The Oxford Handbook of comparative education. Oxford University Press.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2016). Türkiye, Hollanda, Belçika ve İngiltere'de hayat bilgisi derslerinin karşılaştırılması. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 6(1), 65-93.
• Canbulat, T. (2018). Comparative study of Turkey and Germany life science teaching programs. Educational Research and Reviews, 13(13), 526–533.
• Cashman, T. G. (2013). Border pedagogy as a conduit to greater understanding. Multicultural Education, 20(2), 2–9.
• Cohen, L. & Manion, L. (1994). Research methods in education (4th ed.). Routledge.
• Cowen, R. & Kazamias, A. M. (2009). Comparative education: The methodological heritage. In R. Cowen & A. M. Kazamias (Eds.), International handbook of comparative education. Springer.
• Creswell, J. W. & Creswell, J. D. (2018). Research design qualitative, quantitative, and mixed methods approaches (5th edition). United States of America: SAGE Publications.
• Çakıroğlu, J. & Yalçın, S. (2016). A Comparison of social studies curricula between Turkey and Canada. Universal Journal of Educational Research, 4(2), 279-285.
• Çalık, M. ve Sözbilir, M. (2014). İçerik analizinin parametreleri. Eğitim ve Bilim, 39(174), 33-38.
• Çetin, M. A. (2018). Suudi Arabistan Krallığı ve Türkiye Cumhuriyeti sosyal bilgiler öğretim programları, ders kitapları ve çalışma kitaplarının karşılaştırmalı analizi. [Yayınlanmamış Doktora Tezi]. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Çetin, S. (2018). A comparative study on the primary life studies curriculum of Turkey and England. Journal of Educational Sciences Research, 8(1), 125-143.
• Çifter, B. G. (2015). Türkiye ve Amerika Birleşik Devletleri 4.-5.sınıf sosyal bilgiler programlarının karşılaştırılması. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Manisa.
• Demir, M. K. ve Aksu, M. (2017). Türkiye’deki hayat bilgisi öğretimi üzerine bir değerlendirme. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 29, 207-217.
• Demir, P. (2021). Sosyal bilgilerle ilgili becerilerin programlar üzerinden değerlendirilmesi: Türkiye ve Hong Kong arasında karşılaştırma. [Yayınlanmamış Doktora Tezi]. İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
• Dere, İ. ve Akdeniz, Ş. N. (2021). Kanada (Ontario) ve Türkiye sosyal bilgiler öğretim programlarının vatandaşlık eğitimi açısından karşılaştırılması. Kalem Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 11(1), 203-232.
• Dömle, A., Vida, G., Fülep, M., & Halász, G. (2016). A comparison of the primary life studies curricula of Hungary and Turkey. International Journal of Environmental and Science Education, 11(9), 2855-2868.
• Eisner, E. W. (1994). The educational imagination: On the design and evaluation of school programs. Macmillan.
• Eker, C. & İncirci, A. (2016). Democracy-related units in social studies curriculums based on self-regulation strategies: A comparison of Turkey and Germany. Journal of Education and Training Studies, 4(9), 186–191.
• Ergün, M. (1985). Karşılaştırmalı eğitim. Malatya: İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Yayınları.
• Gagne, R. M. (1985). The conditions of learning and theory of instruction (4th ed.). Holt, Rinehart, and Winston.
• Gök, B. (2022). Hayat bilgisi ve sosyal bilgiler dersi öğretim programlarının ölçme-değerlendirme öğesinin karşılaştırmalı olarak analizi: Singapur, Hong-Kong, Kanada ve Türkiye örneği. e-Kafkas Journal of Educational Research, 9(1), 148-170.
• Gözütok, D. (2014). The comparison of social studies programs of Turkey and Iran. International Journal of Humanities and Social Science Research, 3(1), 105-110.
• Hollstein, M. S. & Smith, G. A. (2020). Civic environmentalism: Integrating social studies and environmental education through curricular models. Journal of Social Studies Education Research, 11(2), 223–250.
• Iliman Püsküllüoğlu, E. ve Hoşgörür, V. (2017). Türkiye’de 2010-2016 yılları arasında yapılan karşılaştırmalı eğitim lisansüstü tezlerinin değerlendirilmesi. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(1), 46-61.
• İnci, S. (2009). Türkiye sosyal bilgiler programının karşılaştırmalı incelemesi (Kanada (Ontorio), İrlanda, ABD (New york, Kaliforniya), Finlandiya, Yeni Zelanda). [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli.
• İri, S., Özkan, Y. ve Karasu, N. (2016). Türkiye ve İngiltere’de hayat bilgisi derslerinin karşılaştırılması. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 139-160.
• Kab, İ. (2012). Türkiye’deki sosyal bilgiler ders kitaplarının Almanya’daki tarih, coğrafya ve vatandaşlık eğitimi ders kitaplarıyla karşılaştırılması. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Kafadar, T. (2019). Türkiye, ABD ve Fransa’nın sosyal bilgiler öğretim programları ve ders kitaplarının değerler eğitimi boyutunda karşılaştırılması. [Yayınlanmamış Doktora Tezi]. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Kafadar, T., Öztürk, C. ve Katılmış, A. (2018). Farklı ülkelerin sosyal bilgiler öğretim programlarının değerler eğitimi boyutunda karşılaştırılması. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(1), 154-177.
• Kafadar, T., Öztürk, C. & Katılmış, A. (2021). The comparison of social studies textbooks in Turkey, the United States, and France based on values education. African Educational Research Journal, 9(2), 630–640.
• Karaduman, H. (2017). Social studies teacher candidates’ opinions about digital citizenship and its place in social studies teacher training program: a comparison between the USA and Turkey. Turkish Online Journal of Educational Technology-TOJET, 16(2), 93–106.
• Kaya, K. (2019). Comparison of seventh-grade Turkish and Iranian social studies textbooks in terms of value education. Educational Research and Reviews, 14(17), 595–607.
• Keskin, T. (2017). The technology in the programs of life sciences in Turkey and sachunterrıcht in Germany. International Technology and Education Journal, 1(1), 10-15.
• Kuru Çetin, S., Korkmaz, S. P. ve Öner, N. S. (2017). Karşılaştırmalı eğitim alanında 15 yılda yapılan çalışmaların farklı değişkenler açısından incelenmesi. Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 8(2), 28-40.
• Makaiau, A. S. & Tanaka, N. (2018). Philosophy for children: A deliberative pedagogy for teaching social studies in Japan and the USA. Journal of International Social Studies, 8(2), 29–54.
• Merey, Z. (2012). Children rights in social studies curricula in elementary education: A comparative study. Educational Sciences: Theory and Practice, 12(4), 3273–3284.
• Merey, Z., Kus, Z. & Karatekin, K. (2012). Comparison of elementary social studies curricula of Turkey and the United States on values education. Educational Sciences: Theory and Practice, 12(2), 1627–1632.
• Neoh, J. Y. (2017). Neoliberal education? Comparing “character” and citizenship education in Singapore and “civics” and citizenship education in Australia. Journal of Social Science Education, 16(3), 29–39.
• Oran, M. (2018). Ortaokul sosyal bilgiler ve Türkiye Cumhuriyeti inkılap tarihi ve Atatürkçülük dersi öğretim programlarının Azerbaycan ve Türkmenistan’daki eşdeğer derslerin öğretim programlarıyla karşılaştırılması. [Yayınlanmamış Doktora Tezi]. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Uşak.
• Osmanoğlu, A. E. (2012). Türkiye Cumhuriyeti ve Mısır Arap Cumhuriyeti sosyal bilgiler öğretim programları ve ders kitaplarının karşılaştırılması. [Yayınlanmamış Doktora Tezi]. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Osmanoğlu, A. E. ve Yıldırım, G. (2013). Mısır ve Türkiye 6. sınıf sosyal bilgiler öğretim programları karşılaştırması. Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature, and History of Turkish or Turkic, 8(6), 511-535.
• Osmanoğlu, A. E. & Yılmaz, A. (2015). Karşılaştırmalı bir çalışma: Mısır ve Türkiye 7. sınıf sosyal bilgiler ders programları. Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature, and History of Turkish or Turkic, 10(15), 697-730.
• Özdemir, S. & Karataş, H. (2017). A Comparative study on social studies education programs of Turkey and Germany. Journal of Social Studies Education Research, 8(2), 42-62.
• Özkaral, T. C. (2015). İlkokul ve ortaokul düzeyinde sosyal bilgiler kapsamındaki öğretim programlarının karşılaştırmalı olarak incelenmesi. [Yayınlanmamış Doktora Tezi]. Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Özkaral, T. C. ve Mentiş Taş, A. (2017). Sosyal bilgiler ve karşılaştırmalı eğitim alanında yapılan lisansüstü tez çalışmalarının incelenmesi: Bir meta-sentez çalışma örneği. Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature, and History of Turkish or Turkic, 12(25), 651-670.
• Özsoy, G. (2013). Karşılaştırmalı eğitim perspektifinden Türkiye, İngiltere ve Japonya'da hayat bilgisi öğretimi. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 3(2), 46-65.
• Pamuk, İ. (2020). Almanya’da hayat bilgisi ders kitaplarında tarihin kullanımı. Turkish History Education Journal, 9(1), 209-231.
• Phillips, D. (1998). Comparative education: Crossing boundaries. International Studies in Sociology of Education, 8(1), 31-46.
• Savas, B. (2016). Social studies doctoral dissertations in the United States and Turkey: A comparative study. Journal of Education and Training Studies, 4(10), 261–265.
• Şeren, N., Tut, E., Aydın Çolak, E. & Kıroğlu, K. (2021). Türkiye ve Kanada’daki (Alberta Eyaleti) sosyal bilgiler öğretim programlarının beceri boyutu açısından karşılaştırılması. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 19 (1), 292-311.
• Şişman, M. (2015). A comparative study on the problems of social studies teachers and curriculums in Turkey and other countries. Journal of Education and Training Studies, 3(4), 226-232.
• Tatan, M. (2021). Türkiye ve Güney Kore’deki sosyal bilgiler eğitimi uygulamalarının karşılaştırılması. [Yayınlanmamış Doktora Tezi]. Kastamonu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kastamonu.
• Tatlı, S. ve Adıgüzel, O.C. (2012). Türkiye’deki lisansüstü karşılaştırmalı eğitim tezlerinin çok boyutlu bir incelemesi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(1), 143-150.
• Turan, İ. (2018). Türkiye’de sosyal bilgiler ile Almanya’da değerler ve normlar derslerinde değer eğitiminin çoklu durum çalışmasıyla karşılaştırılması. [Yayınlanmamış Doktora Tezi]. İstanbul Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Ulu, M. & Aksoy, A. (2015). A content analysis of the social studies curriculum and the social studies textbooks used in primary education in Turkey. Journal of Education and Practice, 6(9), 46-52.
• Ültay, N. ve Çalık, M. (2012). A thematic review of studies into the effectiveness of context-based chemistry curricula. Journal of Science Education and Technology, 21(6), 686-701.
• Ütkür Güllühan, N. ve Bekiroğlu, D. (2022). Hayat bilgisi öğretim programlarının karşılaştırılması: Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) ve Türkiye Cumhuriyeti örneği. Kuram ve Uygulamada Sosyal Bilimler Dergisi, 6(1), 95-109.
• Ütkür Güllühan, N. ve Bekiroğlu, D. (2021). Almanya’da (Baden-Württemberg) ilkokulda okutulan hayat bilgisi ders kitaplarındaki etkinliklerin incelenmesi. Uşak Üniversitesi Eğitim Araştırmaları Dergisi, 7(2), 68-94.
• Ütkür-Güllühan, N. & Bekiroglu, D. (2022). Comparison of values: German (Berlin) sachunterricht and Turkish life studies textbook examples. International Online Journal of Primary Education, 11(1), 62–77.
• Yaşar, R. (2007). Suudi Arabistan’daki mutavassıt (ortaokul)1. sınıf tarih, coğrafya ve vatandaşlık eğitimi programları ile Türkiye’deki 6.sınıf sosyal bilgiler eğitimi programının karşılaştırılması. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Yıldırım, S. (2015). A study on the views of social studies teachers on critical thinking and critical reading. Journal of Social Studies Education Research, 6(3), 123-145.
• Yıldırım, C. ve Türkoğlu, A. (2018). Karşılaştırmalı eğitim yansımaları: “On Yıl Sonra”. Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(1), 31-45.
• Yüceer, D. (2011). Danimarka ve Türkiye’de uygulanan sosyal bilgiler programlarının analizi ve karşılaştırılması. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.