ÖRGÜTSEL ÇATIŞMALARIN YÖNETİMİNE YÖNELİK BİR ARAÇ OLARAK ARABULUCULUK

Yıl 2022, Cilt: 21 Sayı: 45, 1649 - 1669, 30.12.2022

Fahrettin Korkmaz , Emre Kıyak , Püren Akçay

https://doi.org/10.46928/iticusbe.1059002

Öz

Amaç: Bu çalışmada örgütsel çatışmanın ortadan kaldırılması gereken olumsuz bir durum olmaktan çok, yönetilebilir bir süreç olarak nitelendirilmesine imkân tanıyan modern örgütsel çatışma yönetimi yaklaşımları dikkate alınarak, çatışma yönetim tarzlarının arasına arabuluculuk yönteminin dâhil edilmesinin ne ölçüde mümkün olacağının ortaya konması amaçlanmaktadır.
Yöntem: Bu çalışmada çatışma kavramına yönelik kuramsal temellere çerçevesinde, modern çatışma yaklaşımında yapılandırılmış bir örgütsel çatışma envanteri esas alınarak arabuluculuğun bir çatışma yönetim aracı olarak uygulanıp uygulanamayacağı sorusuna cevap aranırken, arabuluculuk yönteminin uyuşmazlık çözümünden ziyade bir çatışma yönetim aracı olarak kullanılabilmesi için klasik hedeflerinden ayrılması gerektiğine vurgu yapılacak, devamında arabuluculuğun çatışma yönetim aracı olarak elverişli olabileceği alanlar ortaya konmaya çalışılmıştır.
Bulgular: Arabuluculuğun problem çözücü yaklaşım ekseninde şekillenen klasik hedefleri, bu yöntemin bir çatışma yönetim aracı olarak kullanılmak istenilmesi halinde yeterli olmayacaktır. Yani, bir çatışma yönetim aracı olarak arabuluculuk, ancak klasik hedeflerinden ayrıldığında verimli olabilecektir. Fakat bu durum problem çözücü arabuluculuk yaklaşımda benimsenen tekniklerin ve bu yaklaşımın hedeflerinin çatışma yönetim sürecinde tamamen göz ardı edilmesi gerekeceği anlamına gelmeyecektir. Bu noktada, çatışma yönetim aracı olarak etkinlik kazanan bir arabuluculuk sürecinin, doğrudan çatışmanın yönetilmesini ve onun fonksiyonel bir yapıya kavuşturulmasını hedeflemek yerine, diğer çatışma yönetim stillerinden hangisinin benimseneceği noktasında çatışma taraflarının isabetli bir tercihte bulunmalarını kolaylaştırma hedeflenebilir.
Özgünlük: Türkiye’de Arabuluculuğu örgütsel çatışmaların yönetimine yönelik bir araç bakış açısıyla inceleyen bir araştırmaya rastlanılmamıştır.

Anahtar Kelimeler

örgütsel çatışma, çatışma yönetimi, arabuluculuk

MEDIATION AS A TOOL FOR ORGANIZATIONAL CONFLICT MANAGEMENT

Öz

Purpose: In this study, it is aimed to reveal to what extent it will be possible to include the mediation method among the conflict management styles, taking into account the modern organizational conflict management approaches that allow organizational conflict to be characterized as a manageable process rather than a negative situation that should be eliminated.
Method: In this study, while seeking an answer to the question of whether mediation can be applied as a conflict management tool based on an organizational conflict inventory structured in the modern conflict approach, within the framework of the theoretical foundations for the concept of conflict, it will be emphasized that the mediation method should be separated from its classical goals in order to be used as a conflict management tool rather than a conflict resolution. Subsequently, the areas where mediation could be suitable as a conflict management tool were tried to be revealed.
Findings: The classical objectives of mediation, which are shaped around the problem-solving approach, will not be sufficient if this method is desired to be used as a conflict management tool. That is, mediation as a conflict management tool will only be effective when it departs from its classical goals. However, this does not mean that the techniques adopted in the problem-solving mediation approach and the objectives of this approach will have to be completely ignored in the conflict management process. At this point, instead of aiming directly at managing the conflict and making it functional, a mediation process, which has become effective as a conflict management tool, can be aimed at facilitating the right choice of the conflict parties at the point of which of the other conflict management styles to adopt.
Originality: No research has been found in Turkey that examines mediation from the point of view of a tool for the management of organizational conflicts.

Anahtar Kelimeler

mediation, conflict, conflict management

Kaynakça

• Akat, İ. ve Budak, G. (2002). İşletme Yönetimi, İzmir: Fakülteler Kitapevi.
• Alakavuklar, O. N., U. Çakar ve Y. Arbak (2012). “Development Process of Conflict Management Studies in Organizational Behavior”. Dokuz Eylül Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 13(2), 63-92.
• Baksı, H. (1998). Örgütlerde Çatışma ve Yönetimi: Bir Seyahat Acentasındaki Yöneticilerin, Çatışma Yollarının, İçinde Bulundukları Durumla Uygunluğunun Tespit Edilmesi ve Yönetime Bir Öneri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara.
• Baruch-Bush, R.A. ve Folger, J.P. (2005). The Promise of Mediation: The Transformative Approach to Conflict. San Francisco: John Wiley & Sons.
• Blake, R. R., H. A. Shepard ve J. S. Mouton. (1964). Managing Intergroup Conflict Industry. Houston: Golf Publishing.
• Eren, E. (2013). Yönetim ve Organizasyon: Çağdaş ve Küresel Yaklaşımlar. İstanbul: Beta Yayınevi.
• Eren, E. (2008). Örgütsel Davranış ve Yönetim Psikolojisi. İstanbul: Beta Yayınevi.
• Folger, J. P., M. S. Poole ve R. K. Stutman. (2013). Çatışma Yönetimi: İlişkiler, Gruplar ve Kuruluşlar için Stratejiler. (Çev. Ed. Füsun Akkoyun). Ankara: Nobel Yayınevi.
• Folger, R. ve Cropanzano, R. (1998). Organizational Justice and Human Resource Management. California: Sage.
• Genç, N. (2012). Yönetim ve Organizasyon: Çağdaş Sistemler ve Yaklaşımlar. Ankara: Seçkin Yayınevi.
• Gross, M. A. ve Guerrero, L. K. (2000). “Managing Conflict Appropriately and Effectıvely: An Application of the Competence Model to Rahim's Organizational Conflict Styles”. The International Journal of Conflict Management, 11(3), 200-226.
• Haberal, G. (2014). Örgütsel Çatışma Nedenleri, Örgütsel Çatışma Yönetimi ve Örgütsel Güven Arasındaki İlişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Bolu.
• Hellrıeger, D. ve Slocum J. W. (1978). Contingency approaches. Massachusetts: Addison-Wesley Publishing. Ivanov, I. (2019). “Adapted Conflict Resolution Model in Business Organizations”. Trakia Journal of Sciences, 17(1), 548-554.
• Karip, E. (2003). Çatışma Yönetimi. Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Kıyak, E. (2018). Dönüştürücü Arabuluculuk – Problem Çözücü Arabuluculuk ile Uyumlaştırılması. Ankara: Seçkin Yayınevi.
• Koçak, Z. K. ve Aktaş, M. A. (2019). “Çatışma ve Çatışma Yönetimi Kavramlarına Güncel Bir Bakış”. Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(2), 130-137.
• Koçel, T. (2011). İşletme Yöneticiliği, İstanbul: Beta Yayınları.
• Kreıtner, R. ve Angelo, K. (2004). Organizational Behavior. New York: Mcgraw Hill.
• Mayo E. (1933). The Human Problems of An Industrial Civilization. New York: The Macmillan Company.
• Luthans, F. (2010). Organizational Behaviour: An Evidence-Based Approach. USA: McGraw-Hill,
• Mitroff, I. I. (1988). “Crisis management: Cutting through the confusion”. Sloan Management Review, 29(2), 15-20.
• Mullins, L. J. (1990). Management and organizational behaviour. London: Pitman Publishing.
• Özdemir, M. (2008). Kurum İçi Çatışmaların Yönetilmesi ve Eğitim Kurumlarında Çatışma Yönetiminin İş Tatminine Etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul.
• Pantelli, N. ve Sockalingam, S. (2005). “Trust and Conflict Within Virtual Inter-Organizational Alliances: A Framework For Facilitating Knowledge Sharing”. Decision Support Systems, 39 (4), 599-617.
• Pondy, L. R. (1967). “Organizational Conflict: Concepts and Models”. Administrative Science Quartely, 12(2), 296-320.
• Rahim, M. A. (2002). “Toward A Theory Of Managing Organizational Conflict”. The International Journal Of Conflict Management, 13(3), 206-235.
• Rahim, M. A. (2001). Managing Conflict in Organizations. Connecticut: Quorum Books.
• Rahim, M.A., Magner, N.R. ve Shapiro, D.L. (2000). “Do justice perceptions ınfluence styles of handling conflict with supervisors?: What justice perceptions, precisely?”. The International Journal of Conflict Management, 11(1), 9–31.
• Rahim, M. A. (1985). “A Strategy for Managing Conflict in Complex Organizations”. Human Relations, 38(1), 81-89.
• Rahim, M. A. (1983) “Measurement of organizational conflict”. The Journal of General Psychology, 109(2), 189-199.
• Rahim, M.A., Garrett, J.E. ve Buntzman, G.F.(1992). “Ethics of managing interpersonal conflict in organizations”. J Bus Ethics 11, 423–432. https://doi.org/10.1007/BF00870554
• Saçkırk, T. (2019). Çatışma Yönetimi ve Bireysel Değerler Arasındaki İlişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Denizli.
• Seval, H. (2006). “Çatışmanın Etkileri ve Yönetimi”. Manisa Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(15), 245-254.
• Szılagy, A. D. Ve Wallace, M. J. (1980). Organizational Behavior and Performance. California: Goodyear Publishing.
• Şendur, F. E. (2006). Örgütsel Çatışma ve Çatışma Yönetimi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Mersin.
• Thomas, K. W. ve Ruble, T. L., (1977). “Support a two-dimensional model of conflict behavior”. Organizational Behavior and Human Performance, 16, 143-155. https://doi.org/10.1016/0030-5073(76)90010-6
• Tosı, H. L., P. M. Neal ve R. R. John. (2000). Managing Organizational Behavior. US: Blackwell Publishing.
• Uysal, İ. (2004). Örgütsel Çatışma Yönetimi ve Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası’na Yönelik Bir Uygulama. Uzmanlık Yeterlilik Tezi. Ankara: TCMB.
• Yürür, S. (2009). “Yöneticilerin Çatışma Yönetim Tarzları ve Kişilik Özellikleri Arasındaki İlişkinin Analizine Yönelik Bir Araştırma”. C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 10 (1), 23-42.
• Wilson, D. C. ve Rosenfeld, R. H. (1990). Organizational Behavior Management, London & Newyork: McGraw Hill.