Octavio Paz’ın Yazınsal Yaklaşımı ve Çeviriye İlişkin Görüşleri Üzerine Bir Değerlendirme

Yıl 2019, Cilt: 8 Sayı: 1, 735 - 748, 30.03.2019

Göksenin Abdal

https://doi.org/10.15869/itobiad.483215

Cited By: 1

Öz

Bu çalışmanın amacı, Meksikalı şair Octavio
Paz’ın “Söz Sanatı ve Söze Bağlılık Açısından Çeviri” başlıklı yazısından
hareketle, Paz’ın çeviriye ilişkin düşüncelerini tartışmaya açmaktır. Çeviri
eylemini diller üstü bir yaratma eylemi olarak gören Paz, yazı içerisinde,
geçmişten günümüze çeviri tartışmalarına sıklıkla konu olan birtakım kavramlar (eşdeğerlik,
yerlileştirme, yabancılaştırma, vb.) aracılığıyla çeviri kavramı üzerine
düşüncelerini ortaya koymuştur. Bu çalışmanın birinci aşamasında, Octavio
Paz’ın yaşamı kısaca ele alınmakta; ikinci aşamasında, yazın üzerine
düşünceleri değerlendirilmekte; üçüncü aşamasında ise “Söz Sanatı ve Söze
Bağlılık Açısından Çeviri” başlıklı yazısından hareketle, yazın çevirisi
üzerine bakış açısına odaklanılmaktadır. Çalışma sonucunda, şairin yazın
üzerine görüşlerinin yaşam deneyimlerinden büyük oranda etkilendiği ve yazın
üzerine görüşleriyle çeviriye ilişkin düşünceleri arasında koşutluklar olduğu
tespit edilmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Octavio Paz, Yazın Çevirisi, Çeviri Evrenselleri, Çevirmen Araştırmaları, Yeniden Yazma, Çevrilebilirlik, Metinlerarasılık.

A Review on Octavio Paz’s Literary Approach and Thoughts about Translation

Öz

The purpose of this study
is to discuss the thoughts of Octavio Paz, a Mexican poet, about translation in
the light of his article titled “Translation:
Literature and Letters.” Seeing the act of translation as a
trans-linguistic act of creation; Paz expressed his thoughts about the concept
of translation in his texts through certain concepts (such as equivalence, endenization,
alienation), which have frequently been subject to translation debates from past
to present. In the first stage of the study, the life of Octavio Paz is briefly
discussed; in the second part, his thoughts about literature are evaluated; and
in the third part, his viewpoint on literary translation is centered upon in
the light of his article titled “Translation: Literature and Letters.” As a result
of the study, it was concluded that the thoughts of the poet about literature
had greatly been influenced by his life experiences and there were parallelisms
between his thoughts about literature and his thoughts about literary
translation.

Anahtar Kelimeler

Octavio Paz, Literary Translation, Translation Universals, Translator Studies, Rewriting, Translatability, Intertextuality.

Kaynakça

• Alazraki, J. (2002). Octavio Paz—Poetry as coded silence. Octavio Paz (Harold Bloom, Ed.), 147-172. Philadelphia, ABD: Chelsea House Publishers.
• Baker, M. (1993). Corpus linguistics and translation studies: Implications and applications. Text and Technology: In Honour of John Sinclair, 233-250. Amsterdam, Hollanda; Philadelphia, ABD: John Benjamins.
• Bassnett, S., & Lefevere, A. (1990). Translation, history and culture. Londra, İngiltere: Printer Publishers.
• Berman, A. (2000). Translation and the trials of the foreign. The Translation Studies Reader (Lawrence Venuti, Ed.), 276-289. Londra, İngiltere; New York, ABD: Routledge.
• Caistor, N. (2007). Octavio Paz. Londra, İngiltere: Reaktion Books.
• Chesterman, A. (2009). The name and nature of translator studies. Hermes 42, 13–22.
• Chesterman, A. (2010). Why study translation universals? Kiasm: Acta Translatologica Helsingiensia (ATH) 1, 38–48.
• Cronin, M. (2003). Translation and globalization. Londra, İngiltere; New York, ABD: Routledge.
• Cypess, S. M. (2012). Uncivil wars: Elena Garro, Octavio Paz, and the battle for cultural memory. Teksas, ABD: University of Texas Press.
• Duran, M. (2002). Irony and Sympathy in ‘Blanco’ and ‘Ladera este’.Octavio Paz (Harold Bloom, Ed.), 173-182. Philadelphia, ABD: Chelsea House Publishers.
• Fein, J. M. (1986). Toward Octavio Paz: A reading of his major poems 1957-1976. Kentucky, ABD: The University Press of Kentucky.
• Hermans, T. (2003). Translation, equivalence and intertextuality. Wasafiri 40, 39-41.
• Laviosa-Braithwaite, S. (2001). Universals of translation. Routledge Encyclopedia of Translation Studies (Mona Baker, Ed.), 288-291. Londra, İngiltere; New York, ABD: Routledge.
• Lefevere, A. (1992) Translation, rewriting, and the manipulation of literary fame. Londra, İngiltere; New York, ABD: Routledge.
• Malmkjaer, K. (2005). Norms and nature in Translation Studies. SYNAPS 16, 13-19.
• Neubert, A. (1992). Translation as text. Ohio, ABD: Kent State University Press.
• O’Brien, S. (2004). Machine translatability and post-editing effort: How do they relate? Translating and the Computer 26.
• Paz, O. (1950 [1985]). El laberinto de la soledad (Lysander Kemp, Yara Milos, Rachel Philips Blash, Çev.). New York, ABD: Groove Press.
• Paz, O. (1956 [2009]). El arco y la lira (Çev: Ruth L. C. Simms). Austin, ABD: University of Texas Press.
• Paz, O. (1967 [1983]). Corriente alterna (Çev: Helen Lane). New York, ABD: Arcade Publishing.
• Paz, O. (1974 [1975]). Los hijos del limo (Çev: Rachel Philips). Massachusetts, ABD; Londra, İngiltere: Harvard University Press.
• Paz, O. (1984 [2008]). Söz Sanatı ve Söze Bağlılık Açısından Çeviri [Übersetzung: Wortkunst und Wörtlichkeit] (Çev. Ahmet Cemal). Çeviri Seçkisi II Çeviri(bilim) Nedir? İstanbul: Sel Yayıncılık.
• Paz, O. (1990 [1991]). La búsqueda del presente (Çev: Anthony Stanton). Inti: Revista de literatura hispánica 1, 32 içinde s. 13-22.
• Philips, R. (2002). The surrealist mode. Octavio Paz (Harold Bloom, Ed.), 25-46. Philadelphia, ABD: Chelsea House Publishers.
• Pym, A. & Turk, H. (2001). Translatability. Encyclopedia of Translation Studies (Mona Baker, Ed.), 273-277. Londra, İngiltere; New York, ABD: Routledge. Pym, A. (1998). Method in translation history. Manchester, İngiltere: St. Jerome Publishing.
• Schaeffner, C. (2012). Intercultural intertextuality as a translation phenomenon. Perspectives 20 (3), 345-364.
• Selnes, G. (2005). Octavio Paz and the end of modernism. Neophilologus 89, 549–562.
• Snell-Hornby, M. (2006). The turns of translation studies: New paradigm or shifting viewpoints. Amsterdam, Hollanda: John Benjamins Publishing Co.
• Tymoczko, M. (2004). Translation in a postcolonial context: Early Irish literature in English translation. Şangay, Çin: Shanghai Foreign Language Education Press.
• van den Broeck, R. (1981). The limits of translatability exemplified by metaphor translation. Poetics Today 2, 73–87.
• Venuti, L. (1995). The translators’ visibility: A history of translation. Londra, İngiltere; New York, ABD: Routledge.
• Venuti, L. (2009). Translation, intertextuality, interpretation. Romance Studies 27 (3), 157-173.
• Venuti, L. (1998). The scandals of translation: Towards an ethics of difference. Londra, İngiltere; New York, ABD: Routledge.
• Vinay, J.P. & Darbelnet, J. (1995). Comparative stylistics of French and English: A methodology for translation (Çev: J. C. Sager ve M. J. Hamel). Amsterdam, Hollanda: John Benjamins Publishing Co.
• Wilson, J. (2002). Mentalist poetics, the quest, ‘fiesta’ and other motifs. Octavio Paz (Harold Bloom, Ed.), 47-78. Philadelphia, ABD: Chelsea House Publishers.
• Wolf, M. & Fukari, A. (Ed.) (2007). Constructing a sociology of translation. Amsterdam/Philadelphia: John Benjamins.