Yağ Tulumu: The Sociological Dimension of a Transformation

Yıl 2021, Sayı: 14, 89 - 104, 16.07.2021

Elif Batu

Öz

This study investigates the relationship between sociological conditions and the fact of translation while also offering a novel reading of Boule de Suif by Guy de Maupassant in relation to its transformation into Turkish as Yağ Tulumu in the form of comic book adopting a sociological perspective. This study investigates the idea of the literary poly-system, relations between the center and periphery, and the culture repertoire, drawing on Itamar Even-Zohar. It explores the meaning and importance of translation in Turkey and Turkish society in relation to these notions. It describes the socio-cultural aspects of the medium of comics in general after discussing its emergence and structures. The social and universal aspects of Boule de Suif are examined by focusing on contents that can be seen as the genesis of the transformation of the text. It also outlines the function and importance of Yağ Tulumu in popular culture in the global age and; at the same time, it provides brief information on the famous author of the text. This is one of the few studies on Maupassant’s Boule de Suif in Turkish.

Anahtar Kelimeler

Translation studies, theory of literary poly-system, comics, Boule de Suif, Yağ Tulumu

Yağ Tulumu: Bir Dönüşümün Sosyolojik Boyutu

Öz

Bu çalışma, Guy de Maupassant'ın ilk başyapıtı olan Boule de Suif'in Türkçedeki dönüşümü bağlamında eserin farklı bir okumasını sunarken, sosyolojik koşullar ile çeviri olgusu arasındaki ilişkileri de ortaya koymayı amaçlamaktadır. Diğer bir deyişle, Boule de Suif'in çizgi roman olarak Yağ Tulumu'na dönüşümünü sosyolojik yaklaşımın bakış açısıyla ele almak amacındadır. Çalışma, Itamar Even-Zohar'ın ``çoğuldizge'', ``merkez-çevre ilişkileri '' ve `` kültür repertuvarı '' kavramlarını açıklamakta ve bu kavramlar doğrultusunda çevirinin Türkiye’deki ve Türk toplumundaki anlamını, önemini vurgulamaktadır. Ortaya çıkışını ve yapısını açıkladıktan sonra, genel olarak çizgi romanların sosyo-kültürel yönleri hakkında özlü bilgi vermektedir. Yazarına dair özet bilgi vermekle birlikte, Boule de Suif'in dönüşümünün ana nedeni olarak görülebilecek olan içeriğine odaklanarak, metnin hem toplumsal hem de evrensel yönlerine ve Yağ Tulumu'nun küresel çağın popüler kültüründeki işlev ve önemine işaret etmektedir. Maupassant'ın Boule de Suif’i üzerine Türk dilindeki az sayıda, ender çalışmalardan biri olmasını sağlayan özellikleri açısından da bu eserin, ayrıca ilgi çekici olacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Çeviribilim, Çoğuldizge Kuramı, Çizgi Roman, Boule de Suif, Yağ Tulumu

Kaynakça

• Baudrillard, Jean, Tüketim Toplumu (çev. Ferda Keskin, Nilgün Tutal), Ayrıntı Yayınları, İstanbul, 2010.
• Berger, John, Görme Biçimleri (çev. Yurdanur Salman), Metis Yayınları, İstanbul, 2011.
• Bogenç Demirel, Emine, Guy de “Maupassant Traductions, Turquie”, Bibliographie Des Ecrivains Français. N. Benhamou,Y. Leclerc, E. Vincent. Memini: Roma/Paris, 2008, 635-655.
• Bourdieu, Pierre, Karşı Ateşler (çev. Halime Yücel), Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 2006.
• Cantek, Levent, Türkiye’de Çizgi Roman, İletişim Yayınları, İstanbul, 2012. Duran, Tahir N., “Yüz Otuz Yıl Sonra Bugünü Anlatan Bir Öykü: Tombalak”, Evrensel Kültür, Sayı: 113 Evrensel Basım Yayın, İstanbul, 2001, 13,14.
• Even-Zohar, Itamar, “Polysystem Studies”, Poetics Today, Vol. 11, No. 1, Spring 1990, Duke University Press, 9-247.
• Gürçağlar Tahir, Şehnaz, “Tercüme Bürosu Nasıl Doğdu. Birinci Türk Neşriyat Kongresi ve Çeviri Planlaması” Çeviri seçkisi I Çeviriyi Düşünenler, Mehmet Rifat, Sel Yayıncılık, İstanbul, 2008, 37-43.
• Gürsel, Nedim, “Uygarlık ve Çeviri”, Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi, cilt II, İletişim Yayınları, İstanbul, 1995, 320-323.
• İnce, Esma, “Maupassant Üzerine”, II. Frankofoni Kurultayı Cumhuriyet Ünv. Sivas, Mayıs 2001, Bildiriler Kitabı 17-18 Mayıs, 211, 212. Karantay, Suat, “Tercüme Bürosu: Normlar ve İşlevler”, Çeviri seçkisi I Çeviriyi Düşünenler, Mehmet Rifat, Sel Yayıncılık, İstanbul, 2008, 48-54.
• Kudret, Cevdet, “İlk Adım: Çeviri”, Çeviri seçkisi I Çeviriyi Düşünenler, Mehmet Rifat, Sel Yayıncılık, İstanbul, 2008, 19-21.
• Lefevere, André, “Translation Practice(s) and the Circulation of Cultural Capital: Some Aeneids in English”. In Constructing Cultures. Essays on Literary Translation, S. Bassnet and A. Lefevere. Clevedon and Philedelphia etc.: Multilingual Matters, 1998, 41-56. Marx, Karl, Kapital Cilt 1,2,3 (çev. Mehmet Selik, Erkin Özalp), Yordam Kitap, İstanbul, 2015. Maupassant, Guy de, “Boule de Suif”, Boule de Suif Mademoiselle Fifi, Maxi-Poche Bookking International, Paris, 1993.
• Maupassant, Guy de, Tombalak (çev. Nermin Sankur), Milli Eğitim Basımevi, Ankara, 1946.
• Maupassant, Guy de, Yağ Tulumu (çev. Nur Simten Danışman), Everest Yayınları Çizgi Serisi: 9, İstanbul, 2010.
• McLuhan, Marshall, Yaradanımız Medya - Medium is the Message (çev. Ünsal Oskay), Turkuvaz Kitap, İstanbul, 2015.
• Paker, Saliha, “Tanzimat Döneminde Avrupa Edebiyatından Çeviriler, Çoğuldizge Kuramı Açısından Bir Değerlendirme”, Çeviri seçkisi I Çeviriyi Düşünenler, Mehmet Rifat, Sel Yayıncılık, İstanbul, 2008, 22-32.
• Venuti, Lawrence, The Translator’s Invisibility. A History of Translation, Routledge, London and New York, 1995.
• Wolf, Michaela, “Introduction. The Emergence of a Sociology of Translation”. In Constructing a Sociology of Translation, Vol 74, M. Wolf and A. Fukari, Benjamin Publishing Company, Amsterdam/Philadelphia, 2007, 1-36.
• Yücel, Tahsin, “Ölümünün 100. Yılında Guy de Maupassant, Maupassant Tüm Yapıtlarını Yaşamının Son On Yılına Sığdırdı” Milliyet Sanat, Sayı 314 (BDK) (C.5275), 1993, 28,29.