A Profession in the Spectrum between Crises and Compliments: Conference Interpreting

Yıl 2022, Sayı: 16, 55 - 69, 30.06.2022

Esra Özkaya

https://doi.org/10.26650/iujts.2022.1125953

Öz

Interpreting, especially conference interpreting, is considered a highly stressful profession due to reasons such as the intense cognitive load, the simultaneous physical and mental skills required, and the very wide spectrum of working subjects and settings. When coupled with high-profile speakers such as countries’ presidents and senior officials of countries, conference interpreters necessarily must engage in a stress management task at the same time as the job they are required to demonstrate. However, when looking at how interpreting is evaluated and criticized on various platforms and channels of media, one can fairly easily conclude that the components of intense effort and cognition involved in interpreting are ignored and these criticisms and evaluations are mainly expressed through the notions of error and crisis. This article will first describe the interpreting process based on the various efforts and skills interpreters employ in light of the theory of effort models from interpreting scholar and conference interpreter Daniel Gile, then proceed to elaborate on the interpreting event that took place on August 18, 2021 at the joint press conference featuring Republic of Turkey’s President Recep Tayyip Erdoğan and Ethiopia’s Prime Minister Abiy Ahmed Ali, which created a tremendous stir in all of Türkiye and the public. A number of common concepts and perspectives on this situation will be highlighted as they were featured on mainstream and social media, in addition to the findings obtained from non-structured interviews with two conference interpreters. Lastly, this article will offer some possible suggestions to both conference interpreters and researchers working in the field of interpreting.

Anahtar Kelimeler

Interpreting crisis, press conference, simultaneous interpreting, professional conference interpreter, effort model

Krizler ve Övgüler Ekseninde Bir Meslek: Konferans Çevirmenliği

Öz

Sözlü çeviri ve özellikle de konferans çevirmenliği, yoğun bilişsel yükü, gerektirdiği eşzamanlı fiziksel ve zihinsel yetiler ve çalışma konularının ve ortamlarının çok değişik alanlardan olması gibi sebepler nedeniyle son derece stresli edimlerin üst sırasında yer almaktadır. Buna bir de ülkelerin başkanları, kıdemli temsilcileri gibi üst düzey bir profile sahip konuşmacılar da eklenince konferans çevirmenlerinin, harcamaları gereken çabaya ek olarak eşzamanlı bir stres yönetimi gerçekleştirmelerini de zorunlu kılmaktadır. Ancak sözlü çeviri süreci değerlendirmesi ve eleştirisinin medya ve ilgili platformlarda yapılış biçimine bakıldığında, sözlü çeviri ediminin bu emek ve biliş yoğun kısmının genellikle göz ardı edildiği ve büyük oranda hatalar ve krizler üzerinden yapıldığı göze çarpmaktadır. Bu makale, çeviribilimci ve konferans çevirmeni Daniel Gile’in Çaba Kuramından yola çıkarak sözlü çeviri sürecini, sözlü çevirmen tarafından işe koşulan farklı çabalar ve yetiler özelinde betimleyecek ardından bu bilgiler ışığında 18 Ağustos 2021 tarihinde T.C. Cumhurbaşkanı ve Etiyopya Başbakanı’nın birlikte düzenlediği basın toplantısında yaşanan ve tüm ülkede ve kamuoyunda geniş bir ses getiren çeviri olgusunu çaba modeli bakış açısıyla irdeleyecektir. Yaşanan bu durumdan ön plana çıkan ve anaakım medya ile sosyal medyada yer alan ortak birtakım bakış açıları betimlenecek ve iki konferans çevirmeniyle yapılan yapılandırılmamış görüşmelerden ortaya çıkan hususlar paylaşılacaktır. Son olarak ise söz konusu makale bu alanda hem konferans çevirmenlerine hem de sözlü çeviri alanında çalışan araştırmacılara birtakım öneriler sunacaktır.

Anahtar Kelimeler

Çeviri krizi, basın toplantısı, eşzamanlı çeviri, profesyonel konferans çevirmeni, çaba modeli

Kaynakça

• Bener, Y. (2021, 22 Ağustos). Çevirmen Toksik Ortam Kurbanı, https://www.gazeteduvar.com.tr/cevirmen-toksik-ortam-kurbani-haber-1532459. google scholar
• Bulut, A. (2018). Türkiye’de Futbol Çevirmenliği. İstanbul: Çeviribilim Yayınları. google scholar
• Garda-Landa, M. (1981). La ‘theorie du sens,’ theorie de la traduction et base de son enseignement. In (J. Delisle, ed.), L’enseignement de l’interpretation et de la traduction: de la theorie a lapedagogie. Ottawa (p. 113-132). University of Ottawa Press. google scholar
• Gerver, D. (1971). Aspects of Simultaneous Interpretation and Human Information Processing, (D.Phil. thesis). Oxford University. google scholar
• Gerver, D. (1975). A Psychological Approach to Simultaneous Interpretation. Meta, 20(2), 119-128. google scholar
• Gerver, D. (1976). Empirical studies of simultaneous interpretation: A review and a model. In: R. Brislin., (Ed.). Translation. Applications and Research. New York: Gardner Press. google scholar
• Gile, D. (1995). Basic Concepts and Models for Interpreter and Translator Training, Amsterdam/Philadelphia, John Benjamins. google scholar
• Holmes, V.M. (1988). Hesitations and Sentence Planning. Language and Cognitive Processes, 3:4, 323-361. google scholar
• Lambert, S. (1989). Simultaneous interpreters: One ear may be better than two. TTR, 2(1), 153-162. https:// doi.org/10.7202/037040ar google scholar
• Lederer, M. (1998). The Interpretive Theory of Translation: A Brief Survey. Publicos de la Ciudad de Buenos Aires. google scholar
• Seleskovitch, D. (1978). Interpreting for International Conferences. Washington, D.C.: Pen and Booth. google scholar
• Seleskovitch, D. & Lederer, M. (1984). Interpreterpour traduire, Paris, Didier Erudition. google scholar
• Kade, O. & Cartellieri, C. (1971). Some Methodological Aspects of Simultaneous Interpreting. Babel, 17-2, 12-16. google scholar
• Kirchhoff, H. (1976a/2002). Simultaneous Interpreting: Interdependence of Variables in the Interpreting Process, Interpreting Models and Interpreting Strategies. In F. Pöchhacker & M. Shlesinger (Eds.), The Interpreting Studies Reader (pp. 111-119). London and New York: Routledge, google scholar
• Matthei E. & Roeper T. (1985). Understanding and Producing Speech. University of Michigan. google scholar
• Özaydın, Ü. (2021, 23 Ağustos). Simultane çeviride sansür var mı?, https://www.linkedin.com/pulse/simultane-%C3%A7eviride-sans%C3%BCr-var-m%C4%B1-umit-ozaydin/? originalSubdomain=tr. google scholar
• Özkaya, E. (2015). Konferans Çevirmenliğinde Normlar Işığında Tarafsızlık Kavramı (Yayımlanmamış Doktora tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. https://tezarsivi.com/konferans-cevirmenliginde-normlar-isiginda-tarafsizlik-kavrami. google scholar
• Özkaya, E. (2019). Konferans Çevirmenliğinde Tarafsızlık Kavramının Norm Temelli Değerlendirmesi. E. Diriker (Ed.), Türkiye’de Sözlü Çeviri: Eğitim, Uygulama ve Araştırmalar, içinde (s.113-153). İstanbul: Scala Yayıncılık. google scholar
• İnternet Kaynakları google scholar
• “Lavrov’un Açıklamaları Çeviri Hatası Çıktı” (çevrimiçi) https://www.a24.com.tr/lavrovun-aciklamalari-ceviri-hatasi-cikti-haberi-40080881h.html?h=48. Son erişim tarihi: 20 Mayıs 2022. google scholar
• “Erdoğan ve Trump’ın ortak basın toplantısına çeviri hataları damgasını vurdu” (çevrimiçi) https://odatv4. com/siyaset/erdoganin-konusmasinda-ceviri-krizi-1705171200-115992. Son erişim tarihi: 20 Mayıs 2022. google scholar
• “Etiyopya Başbakanı ile Yapılan Ortak Basın Toplantısındaki Çeviri ile İlgili Basın Bildirisi” (çevrimiçi) https:// www.tktd.org/etiyopya-basbakani-ile-yapilan-ortak-basin- toplantisindaki-ceviri-ile-ilgili-basin-bildirisi/. Son erişim tarihi: 20 Mayıs 2022. google scholar
• “19 Ağustos 2021 TKTD Çeviri Hatası Açıklaması” (çevrimiçi) https://eksisozluk.com/19-agustos-2021-tktd-ceviri-hatasi-aciklamasi--7011973. Son erişim tarihi: 20 Mayıs 2022. google scholar
• “18 Ağustos 2021 Cumhurbaşkanlığı Tercüman Rezaleti” (çevrimiçi) https://eksisozluk.com/18-agustos-2021-cumhurbaskanligi-tercuman-rezaleti--7011258. Son erişim tarihi: 20 Mayıs 2022. google scholar
• Türkiye Konferans Tercümanları Derneği üyeler: https://www.tktd.org/uyelerimiz-3/. google scholar
• https://twitter.com/hikmetonder/status/1428646239848042500 google scholar
• https://twitter.com/MustafaAtamer15/status/1428401652810330113. google scholar
• Uluslararası Konferans Çevirmenleri Derneği AIIC Çalışma Kılavuzları: https://aiic.org/site/world/about/ profession/guidelines. google scholar
• Türkiye Konferans Tercümanları Derneği Değerleri: https://www.tktd.org/degerlerimiz/. google scholar
• TKTD Basın bildirileri: https://www.tktd.org/basin-bildirileri/. google scholar