Türk Eğitim Reformunda Bir İsim: Mehmet Tahir Münif Paşa

Yıl 2004, Cilt: 1 Sayı: 2, 10 - 24, 21.03.2012

Betül Batır

Öz

Bilimin ve aklın önemini kavramış, bunları yaşamın temel esası saymış pozitivist aydınlarımızdan Mehmet Tahir Münif Paşa, ilerlemede tek şartın medenileşmek olduğunu savunmuştur. Medenileşmek Münif Paşa'ya göre şöyle tanımlanmıştır: "Teknoloji, fen, eğitim kısacası bilimdeki ilerlemeleriyle batı, medeniyetin kaynağıdır. Bu sebeple batı örnek alınmalı ve batıya benzer yenilikler yapılmalıdır. Öncelikle, yapılacak bu yeniliklerin kalıcılığı da halkın eğitilmesi ile yani fikir terbiyesi ile sağlanmalıdır." Münif Paşa, düşüncelerinin özünde yatan bu fikirleriyle toplumun eğitilmesi konusunda oldukça faydalı işler yapmış ve ileriye dönük önemli ilklere imzasını atmıştır. Makalemizde, Münif Paşa'nın eserlerinden biri olan "Cemiyet-i İlmiye-i Osmâniye"nin kuruluşuyla, bu cemiyetin yayını olan "Mecmûa-i Fünûn"daki yazılarına değinilmiştir. Böylece hem Paşa'nın hayatı, hem de, eğitim alanında yapılmaya çalışılan yeniliklerin yaşandığı ve Türk aydınlanma tarihi açısından önemli olan bu dönemin tablosu çizilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Münif Paşa, Cemiyet-i İlmiye-i Osmaniye, Mecmûa-i Fünûn, Tanzimat, Eğitim

Kaynakça

• Akunal, D., "İlk Türk Dergisi: Mecmûa-i Fünûn;" Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi.
• Ali Fuat., "Münif Paşa", Türk Tarih Encumeni Mecûası, Yeni seri, (Mart-Mayıs 1930), 1-4.
• Banarlı, N. S. (1997), "Munif Paşa", Resimli Türk Edebiyat Tarihi, II, istanbul.
• Başbakanlık Osmanlı Arşivi, Sicill-i Ahvâl Defterleri, No: 3/246.
• Blaisdell, D. C. (1979), Osmanlı İmparatorlugu'nda Avrupa Malî Denetimi, (çev: Ali ihsan Dalgıç), istanbul.
• Bursalı Mehmet Tahir(1972), Osmanlı Muellifleri, yay. A. Fikri Yavuz - İsmail Özer, II, istanbul.
• Dogan, İ. (1991), Tanzimat'ın iki Ucu: Mun if Paşa ve Ali Suavi (SosyoPedogojik Karşılaştırma), istanbul.
• Duran, R.( 1987 ), "Mehmet Tahir Münif Paşa, Hayatı, Felsefesi", Erdem II-6, Ankara.
• Ebuzziya, Tevfik, "Munif Paşa", Yeni Tasvir-i Efkâr, 10 Şubat 1910.
• Eidem, E. (1997), 135 Yrıllık Bir Hazine - Osmanlı Bankası Arşivinden Tarihten İzler, istanbul, Osmanlr Bankasi Yayını.
• Ergin, O. (1939-1943), Türkiye Maarif Tarihi, I-V.
• Gövsa, İ. A. "Münif Paşa Mehmet Tahir", Türk Meşhurlar Ansiklopedisi, Yedigün Neşriyatı.
• Güran, T. (1989), "Tanzimat Döneminde Osmanlı Maliyesi: Bütçeler ve Hazine Hesapları (1841-1861)", Turk Tarihi Belgeleri Dergisi, Xlll-17'den ayrı basım, Ankara, Türk Tarih Kurumu.
• İhsanoglu, E.( 1992 ) "Osmanlı Bilim ve Egitim Anlayışı”, 150. Yılında Tanzimat, Ankara, Türk Tarih Kurumu.
• İnal, İbnulemin M. K. (1988), Bütün Eserleri, Son Asır Turk Şairleri, II, İstanbul.