Ortaöğretim Öğrencilerinin Okula Yönelik Tutumlarının ve Başarı Amaç Yönelimlerinin Belirlenmesi

Yıl 2022, Cilt: 10 Sayı: 19, 157 - 183, 23.04.2022

Aysel Arslan , Sait Bardakçı

https://doi.org/10.18009/jcer.1015195

Cited By: 1

Öz

Bu çalışmanın amacı; ortaöğretim öğrencilerinin okula yönelik tutumları ve başarı amaç yönelimlerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi, öğrencilerin okula yönelik tutumlarının başarı amaç yönelimlerini yordama düzeyinin belirlenmesidir. Araştırmanın örneklem grubunu 2019-2020 eğitim yılı bahar döneminde Sivas il merkezinde öğrenim görmekte olan 392 kız, 370 erkek olmak üzere toplam 762 ortaöğretim öğrencisi oluşturmaktadır. Araştırma verilerinin elde edilmesinde “Okula İlişkin Tutum Ölçeği” ve “Başarı Amaç Yönelimleri Ölçeği” kullanılmıştır. Verilerin elde edilmesinde tanımlayıcı ve normallik analizleri, bağımsız örneklem t testi, tek yönlü ANOVA, Tukey ve çoklu regresyon analizi kullanılmıştır. Elde edilen bulgularda öğrencilerin okula yönelik tutumlarının araştırmanın tüm değişkenlerine göre istatistiki olarak anlamlı düzeyde farklılaştığı saptanmıştır. Ayrıca okula yönelik tutum ölçeğinin alt boyutlarındaki değişimi, öğrenme amaç yönelimi yaklaşık %25.6, performans/yaklaşma amaç yönelimi yaklaşık %24.6, performans/kaçınma amaç yöneliminde yaklaşık %18.7 oranında açıklamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Başarı yönelimi, tutum, ortaöğretim, öğrenci

Determination of High School Students’ Attitudes towards School and Achievement Goal Orientations

Öz

The aim of this study is to examine secondary school students' attitudes towards school and success-purpose variables in terms of various variables, and to determine the level of predicting achievement-goal orientations of students' attitudes towards school. The sample group of the research consists of 762 high school students, 392 girls and 370 boys, studying in the city center of Sivas in the spring semester of the 2019-2020 academic year. “Attitude Scale Towards School” and “Achievement Goal Orientations Scale” were used to obtain the research data. Descriptive and normality analyses, independent samples t-test, one way ANOVA, Tukey and multiple regression analysis were used to analyze the data. In the findings obtained, it was determined that the students' attitudes towards school differed significantly according to all the variables of the research. In addition, the change in the sub-dimensions of the scale of attitude towards school explains about 25.6% in learning goal orientation, 24.6% in performance/approach goal orientation, and 18.7% in performance/avoidance goal orientation.

Anahtar Kelimeler

Achievement orientation, attitude, high school, student

Kaynakça

• Açıkgöz, K. M. (2016). Etkili öğrenme ve öğretme. Ankara: PegemA.
• Adıgüzel, A. (2012). Okula ilişkin tutum ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 11(40), 30-45.
• Ablard, K. E., & Lipschultz, R. E. (1998). Self regulated learning in high-achieving students: Relations to advanced reasoning, achievement goals, and gender. Journal of Educational Psychology, 90, 94-101. https://doi.org/10.1037/0022-0663.90.1.944
• Adıgüzel, A., & Karadaş, H. (2013). Ortaöğretim öğrencilerinin okula ilişkin tutumlarının devamsızlık ve okul başarıları arasındaki ilişki. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(1), 49-67.
• Akın, A. (2006). Başarı amaç oryantasyonları ile biliş ötesi farkındalık, ebeveyn tutumları ve algılanan akademik başarı arasındaki ilişkilerin incelenmesi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Ames, C. (1992). Classrooms: Goals, structures, and student motivation. Journal of Educational Psychology, 84(3), 261-271. https://doi.org/10.1037/0022-0663.84.3.261
• Anderman, E. M., & Midgley, C. (1997). Changes in achievement goal orientations, perceived academic competence, and grades across the transition to middle-level schools. Contemporary Educational Psychology, 22, 269-298. https://doi.org/10.1006/ceps.1996.0926
• Arslan, A., (2011). Öğretmen adaylarının amaç yönelimleri ile yapılandırmacılığa yönelik görüşlerinin incelenmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30(1) , 107-122.
• Arul, M. J. (2002). Measurement of attitudes. Retrieved from http://arulmj.net/atti2-a.html.
• Barron, K. E., Finney, S. J., Davis, S. L., & Owens, K. M. (2003). Achievement goal pursuit: are different goals activated and more beneficial in different types of academic situations? Retrieved from https://eric.ed.gov/?id=ED475707.
• Baştürk, G. (2019). Otantik öğrenme uygulamalarının öğrencilerin eleştirel düşünme becerileri ve sosyal bilgiler dersine yönelik tutumlarının etkisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
• Bek, Y., & Efe, E., (1989). Araştırma deneme metodları I. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi. Ders Kitabı No:71 Adana.
• Buluş, M. (2011). Öğretmen adaylarında bireysel farklılıklar perspektifinden amaç yönelimleri, denetim odağı ve akademik başarı. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11(2), 529-546.
• Çelebi, M., & Çopur, K. D. (2019). Öğrencilerin okula yönelik tutumları ile ailenin sosyoekonomik yapısı arasındaki ilişkinin belirlenmesi: Niğde ili örneği. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 13(19), 786-814.
• Çelenk, S. (2003). Okul başarısının ön koşulu: Okul aile dayanışması. İlköğretim-Online, 28-34.
• Çetin, İ. (2017). Anadolu imam hatip liselerinde öğrenim gören öğrencilerin okula ilişkin tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Çetinkaya, B., Gülaçtı, F., & Çiftçi, Z. (2019). Lise öğrencilerinin okula ilişkin tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 11(20), 1-14.
• Demir, A. M. (2021). Mevsimlik tarım işçisi öğrencilerin sosyal becerileri ve okula ilişkin tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Kastamonu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kastamonu.
• Demirel, T. (2019). Fen bilimleri öğretmenlerinin işbirlikli öğrenme yöntemi hakkındaki görüşleri (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Tokat.
• Demiröz, H., & Yeşilyurt, S. (2012). Amaca yönelim bakış açısı ile İngilizce okutmanlarının öğretme motivasyonları. e-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 3(2), 1-12.
• Dilmaç, B. (1999). İlköğretim öğrencilerine insani değerler eğitimi verilmesi ve ahlaki olgunluk ölçeği ile eğitiminin sınanması (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Elliot, A. J. (1999). Approach and avoidance motivation and achievement goals. Educational Psychologist, 34, 169-189. https://doi.org/10.1207/s15326985ep34033
• Elliot, A. J., & McGregor, H. A. (2001). A 2× 2 achievement goal framework. Journal of Personality and Social Psychology, 80(3), 501-519.
• Erden, M. (1995). Öğretmen adaylarının öğretmenlik sertifikası derslerine yönelik tutumları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11, 99-104.
• Eren, E. (2001). Örgütsel davranış ve yönetim psikolojisi. İstanbul: Beta Basım Yayım ve Dağıtım.
• Estes, T. H., Gunter, M. A., & Mintz, S. L. (2009). Instruction: A models approach. Boston: Allyn & Bacon.
• Founder, D. B. (2011). Positive attitude: Good thoughts, delusions, or a self-controlled mind. Retrieved November, 11, 2013. Retrieved from http://www.teach-kids-attitude-1st.com/positive-attitude.html.
• Freudenthaler, H. H., Spinath B., & Neubauer A.C. (2008). Predicting school achievement in boys and girls. European Journal of Personality, 22(3), 231-245.
• Glasser, W. (2000). Kaliteli eğitimde öğretmen. (Çev. Ulaş Kaplan). İstanbul: Beyaz Yayınları.
• Gürler, E. (2020). Okulların örgütsel öğrenmeleri ile öğretmenlerin motivasyon düzeyleri arasındaki ilişkilerin incelenmesi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Uşak.
• Hanrahan, J. S., & Cerin, E. (2009). Gender, level of participation, andtype of sport: Differences in achievement goal orientation and attributional style. Journal of Science and Medicine in Sport,12, 508-512. https://doi.org/10.1016/j.jsams.2008.01.005
• Illich, I. (1985). Okulsuz toplum. (Çev. T. Bedirhan Üstün). Ankara: Birey ve Toplum Yayınları.
• Izgar, G. (2013). İlköğretim okulu 8. sınıf öğrencilerine uygulanan değerler eğitimi programının demokratik tutum ve davranışlarına etkisi (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Kalaycı, Ş. (2014). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. Ankara: Asil Yayıncılık.
• Kaplan, A., & Maehr, M. L. (2007). The contributions and prospects of goal orientation theory. Educational Psychology Review, 19(2), 141-184.
• Kartal, M., & Bardakçı, S. (2019). Tutum ölçekleri. Ankara: Akademisyen Yayınevi.
• Kasatura, İ. (1995). Okul başarısından hayat başarısına. İstanbul: Altın Kitaplar.
• Kayiş, A. R. (2013). Üniversite öğrencilerinin başarı yönelimlerinin incelenmesi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Koç, C., & Arslan, A. (2015). Ortaokul öğrencilerinin başarı yönelimlerinin ve okuma stratejileri bilişüstü farkındalıklarının incelenmesi. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 5(5), 485-508. http://dx.doi.org/10.14527/pegegog.2015.027
• Kooij, D. T., & Zacher, H. (2016). Why and when do learning goal orientation and attitude decrease with aging? The role of perceived remaining time and work centrality. Journal of Social Issues, 72(1), 146-168. https://doi.org/10.1111/josi.12160
• Krishnamurti, J. (1994). Eğitim üzerine mektuplar. (Çev. Buket Dilden). İstanbul: Arion Yay.
• Matos, L., Lens, W., & Vansteenkiste, M. (2007). Achievement goals, learning strategies and language among Peruvian high school students. Psychologica Belgica, 47 (1), 51-70. http://doi.org/10.5334/pb-47-1-51
• Midgley, C., Kaplan, A., Middleton, M., Maehr, L. M., Urdan, T., Anderman, L. H., … Roeser, R. (1998). The development and validation of scales assessing students’ achievement goal orientations. Contemporary Educational Psychology, 23, 113–13.
• Monette, D. R., Sullivan, T. J., & DeJong, C. R. (2013). Applied social research: A tool for the human services. Cengage Learning.
• Morgan, C. T. (2010). Psikolojiye giriş. Eğitim Yayınevi.
• Ormrod, J. E., & Davis, K. M. (2004). Human learning. London: Merrill.
• Özen, Y., & Gül, A. (2007). Sosyal ve eğitim bilimleri araştırmalarında evren-örneklem sorunu. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 15, 394-422.
• Özkan, H. H. (2012). Öğretmenlik formasyon programındaki öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumlarının incelenmesi (SDÜ örneği). Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(2), 29-48.
• Pehlivan-Baykara, K. (2010). Öğretmen adaylarının öğrenme stilleri ve öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları üzerine bir çalışma. İlköğretim Online, 9(2), 749-763.
• Pekrun, R., Elliot, A. J., & Maier, M. A. (2006). Achievement goals and discrete achievement emotions: A theoretical model and prospective test. Journal of Educational Psychology, 98, 583-597. https://doi.org/10.1037/0022-0663.98.3.583
• Phan, H. P. (2012). Exploring students’ reflective thinking practice, deep processing strategies, effort and achievement goal orientations. Educational Psychology: An International Journal of Experimental Educational Psychology, 29(3), 297-313.
• Pintrich, P. R., Conley A. M. M., & Kempler, T. M. (2003). Current issues in achievement goal theory and research. International Journal of Educational Research, 39, 319-337.
• Régner, I., Loose, F., & Dumas, F. (2009). Students’ perceptions of parental and teacher academic involvement: Consequences on achievement goals. European Journal of Psychology of Education, 14(2), 263-277. https://doi.org/10.1007/BF03173016
• Sezgin, O., Tolay, E., & Sürgevil, O. (2016). Örgütsel değişim sinizmi: çalışanların değişime karşı tutumlarının incelenmesine yönelik nitel bir araştırma. Öneri Dergisi, 12(45), 411-438. https://doi.org/10.14783/od.v12i45.1000020020
• Sözbilir, M., Akıllı, M., & Ozan, C. (2010). Yusufeli’de öğrencilerin okula karşı tutumları. Geçmişten Geleceğe Yusufeli Sempozyumu, Yusufeli Belediyesi, Yusufeli.
• Urdan, T. C., & Maehr, M. L. (1995). Beyond a two-goal theory of motivation and achievement: A case for social goals. Review of Educational Research, 65 (3), 213-243.
• Uyanık, G. (2017). İlkokul öğrencilerinin fen bilimleri dersine yönelik tutumları ile akademik başarıları arasındaki ilişki. TÜBAV Bilim Dergisi, 10(1), 86-93.
• Üstüner, M. (2006). Öğretmenlik mesleğine yönelik tutum ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 45, 109-127.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2005). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin.
• Yıldırım, İ. (2019). Akademik kontrol odağı ve okula ilişkin tutum ile öğrenmeye dönük tutum arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.