Öğretmen Adaylarının Kariyer Planları ve Mesleki Beceri Beklentileri

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 2, 99 - 111, 30.12.2024

Nida Bayındır , Elif Bolat

https://doi.org/10.52974/jena.1555152

Öz

Eğitim fakülteleri öğretmen olmak için gerekli olan bilgi ve becerileri adaylara verme üzerine kurulu bir sistemin üründür. Araştırmanın amacı; öğretmen adaylarının sahip olduğu veya olmak istediği mesleki beceriler ve bu becerilere ilişkin kariyer planlarını belirlemektir. Araştırma, öğretmen adaylarının kariyer planları kapsamında sahip olduğu veya olmak istediği beceri ve yeterliklere ilişkin görüşlerini belirlemek açısından önemlidir. Araştırmaya 2023-2024 akademik döneminde 16 öğretmen adayı katılmıştır. Nitel araştırma yöntemlerinden olgu bilim deseni ile yapılan araştırmada veriler yarı yapılandırılmış görüşme formuyla elde edilmiş ve betimsel analiz yöntemi ile çözümlenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre, öğretmen adaylarının çoğunluğu Milli Eğitim Bakanlığına bağlı devlet okullarına atanmayı istemektedir. Zorunluluk halinde ise bu durumu özel okullarda çalışma ve özel ders veya kurs verme izlemektedir. Öğretmen adaylarının aldıkları eğitimlerle mesleki gelişimlerine katkı sağlayacak bazı beceri ve yeterlikleri kazanmak istedikleri görülmektedir. Bunlar özel ders öğretmenliği, eğitici yazarlık, sanatsal beceriler, yabancı dilini geliştirme ve bilişim teknoloji becerileri olarak karşımıza çıkmaktadır. Sadece bir aday mesleği dışında hobisine yönelik olarak ticari bir girişimi olacağı yönünde görüş bildirmiştir. Elde edilen sonuçlara bağlı olarak; öğretmen adaylarına fakültelerde kariyer yönlendirmelerinin yapılması ve sahip oldukları eğitsel becerilere ek olarak farklı mesleki becerilerin kazandırılması önerilmektedir. Öğretmen adayları için çeşitlendirilmiş uzmanlık alanlarının belirlenmesi, bu uzmanlık alanlarının yüksek standartlara sahip olması, bu becerilerin bilimsellik ve saydamlık çerçevesinde kazandırılması uzun vadede önerilecekler arasındadır.

Anahtar Kelimeler

öğretmen adayı, kariyer, mesleki beceriler

Kaynakça

• Akpınar, B. (2013). Öğretmen adaylarının stres nedenleri. Kalem Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 3(2), 147-174.
• Akpınar, B., & Erdamar, F. S. (2020). Öğretmen istihdamı ve atanamayan öğretmenler bağlamında aşırı eğitimlilik sorunu. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 19(74), 838-852.
• Aydın, K., F., İ., & Sipahi, H. (2023). Öğretmen yetiştirme lisans programlarının STEM okuryazarı ve girişimci öğretmenleri yetiştirmesi açısından incelenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 58, 2830-2858.
• Aydın, A., Sarıer, Y., Uysal, Ş., Aydoğdu-Özoğlu, E., & Özer, F. (2014). Türkiye’de öğretmen istihdamı politikalarının değerlendirilmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 20(4), 397-420.
• Aykırı, K. (2022). Ataması yapılmayan sosyal bilgiler öğretmenlerinin alanlarına ayrılan kontenjan sayılarına ilişkin görüşleri. Yaşadıkça Eğitim, 36(2), 491-519.
• Baş, H., & Nural, E. (2023). Türkiye’de öğretmen yetiştirme uygulamalarında yaşanan sorunların belirlenmesi ve çözüm önerilerine ilişkin öğretmen görüşlerinin değerlendirilmesi. Eğitim Bilim ve Araştırma Dergisi, 4(1), 16-46.
• Başkan, G. A. (2001). Öğretmenlik mesleği ve öğretmen yetiştirmede yeniden yapılanma. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(20), 16-25.
• Bayar, A., Üstün, A., & Zengin, A. (2020). Öğretmenlik mesleğinin itibarının zaman içerisindeki değişimine yönelik eğitimcilerin görüşleri. Academic Social Resources Journal, 5(19), 646-657.
• Bilişim teknolojileri öğretmenleri platformu. (2023). https://www.ogretmenmeb.com/ogretmen-atama-ve-tayinler/branslara-gore-ogretmen-acigi-2024-h6462.html
• Bümen, N. T., & Ay, Y. (2024). Sınıf öğretmenliğinde uzmanlaşma modellerin karşılaştırılması: öğretmenlere yönelik yansımalar ve modellere ilişkin görüşler. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 60, 1-31.
• Bümen, N. T., Ateş, A., Çakar, E., & Ural, G. (2012). Türkiye bağlamında öğretmenlerin mesleki gelişimi: sorunlar ve öneriler. Milli Eğitim Dergisi, 42(194), 31-50.
• Çelikten, M., Şanal, M., & Yeni, Y. (2005). Öğretmenlik mesleği ve özellikleri. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19, 207-237.
• Çınkır, Ş., & Kurum, G. (2017). Atanmak ya da atanamamak: Ücretli öğretmenlerin yaşadıkları sorunlar. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 5(3), 9-35.
• Çiftçi, S., Sağlam, A., & Yayla, A. (2021). 21. yüzyıl becerileri bağlamında öğrenci, öğretmen ve eğitim ortamları. Rumelide Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 24, 718-734.
• Çoban, Ö., Bozkurt, S., & Kan, A. (2019). Eğitim yöneticisi 21. yy. becerileri ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Kastamonu Eğitim Dergisi, 27(3), 1059-1071.
• Deliveli, K., & Ar, T. (2021). Eğitim fakültesi mezunu olacağım!... ne iş olsa yaparım!?. Trakya Eğitim Dergisi, 11(3), 1529-1547.
• Demirbaş, B. (2022). Öğretmen adaylarının atama öncesi karşılaştıkları güçlükler: Fenomenolojik bir çalışma. Trakya Eğitim Dergisi, 12(1), 308-324.
• Demirer, K. D. (2012). Eğitimde piyasalaşma ve öğretmen emeğinde dönüşüm. Çalışma ve Toplum, 1(32), 167-186.
• Elçiçek, Z., & Yaşar, M. (2022). Öğretmenlerin mesleki gelişimi nasıl olmalı: Uygulamalı bir model geliştirme çalışması. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(4), 1684-1716.
• Ertem, H. Y., Engin Demir, C., & Gökalp, G. (2017). Öğretmen adaylarının kariyer planlaması: Bir ihtiyaç analizi çalışması. UEYK12 (11-13 Mayıs 2017), Ankara, Türkiye.
• Gökçe, A. T. (2014). Atanamama nedeniyle farklı bir mesleğe yönelen öğretmenler üzerine bir çalışma. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(1), 191-208.
• Güllaç, T. E. (2023). Eğitim fakülteleri lisans programlarının yeniden yapılandırılmasına ilişkin öğretim elemanlarının görüşlerinin değerlendirilmesi. Trakya Eğitim Dergisi, 13(1), 559-575.
• Işığıçok, Ö. (2012). Türkiye’de işsizlikle mücadelede bir aktif emek piyasası politikası aracı olarak uzmanlaşmış meslek edindirme merkezleri projesi: Bursa örneği. Journal of Social Policy Conferences, 61, 21-38.
• Işık, A., Çiltaş, A., & Baş, F. (2010). Öğretmen yetiştirme ve öğretmenlik mesleği. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(1), 53-62.
• Kiraz, Z., & Kurul, N. (2018). Türkiye’de öğretmen işsizliği ve ataması yapılmayan öğretmenler hareketi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(1), 270-302.
• Koçak, S., & Kavak, Y. (2014). Milli Eğitim Bakanlığı’nın öğretmen atama esasları ve kaynak yükseköğretim programlarıyla ilgili gelişmeler. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(4), 157-170.
• Manav, Ö. (2022). Ataması yapılmayan öğretmenlerin işsizlikle baş etme durumları. Türkiye Bilimsel Araştırmalar Dergisi, 7(2), 459-473.
• MEB. (2017). Öğretmenlik mesleği genel yeterlikleri. Öğretmen Yetiştirme ve Geliştirme Genel Müdürlüğü. https://oygm.meb.gov.tr/dosyalar/StPrg/Ogretmenlik_Meslegi_Genel_Yeterlikleri.pdf MEBPERSONEL. (2024). https://www.mebpersonel.org/meb-personel/2024-branslarda-atama-bekleyen- ogretmen-sayisi-ve-kontenjanlar-h301246.html
• Merriam, S. B. (2018). Nitel araştırma desen ve uygulama için bir rehber (S. Turan, Çev.). Nobel Akademik Yayıncılık.
• ÖSYM. (2023). 2023-KPSS A Grubu ve Öğretmenlik (Genel Yetenek-Genel Kültür, Eğitim Bilimleri, Alan Bilgisi ve ÖABT) Sınav Sonuçlarına İlişkin Sayısal Bilgiler. https://www.osym.gov.tr/TR,25749/2023-kpss-a-grubu-ve-ogretmenlik-genel-yetenek-genel-kultur-egitim-bilimleri-alan-bilgisi-ve-oabt-sinav-sonuclarina-iliskin-sayisal-bilgiler.html
• Özenici, S., & Evcim, H. (2023). Öğretmen istihdam süreci ve değerlendirme yöntemleri: Türkiye ve Almanya örneklemi. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 36, 958-982.
• Patton, M. Q. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri (3. baskıdan çeviri). Bütün, M., & Demir, S. B. (Edt.). Pegem Akademi.
• Polat, Ş., & Özdemir, M. (2018). Öğretmenlik mesleği iş özellikleri ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 46, 428-446.
• Recepoğlu, E., Akgün, K., & Aksu, S. (2016). Okul öncesi öğretmen adaylarının KPSS alan sınavına ilişkin görüşleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 24(5), 2537-2548.
• Soydan, T. (2012). Eğitimin yapısal dönüşümü bağlamında öğretmenlerin istihdamı: İstihdam biçimi farklılıkları üzerine öğretmen ve yönetici görüşlerine dayalı bir araştırma. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(2), 1-13.
• Şenyer, D., & Üstün, A. (2023). Ataması yapılmayan öğretmen adaylarının hissettikleri umutsuzluk ve tükenmişlik duygusuna ilişkin görüşlerinin incelenmesi. Journal of Social, Humanities and Administrative Sciences, 9(66), 3205-3210.
• Şişman, M., & Acat, M. B. (2003). Öğretmenlik uygulaması çalışmalarının öğretmenlik mesleğinin algılanmasındaki etkisi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(2), 235-250.
• Taner, G. S., & Gülşen, U. F. (2022). T.C. MEB öğretmen atama ve yer değiştirme yönetmeliğinde değişiklik yapılmasına dair yönetmelik güncellemesine yönelik öğretmen görüşleri. Milli Eğitim Dergisi, 51(235), 2513-2532.
• Varışoğlu, B., & Kaşaveklioğlu, G. (2019). Atanamayan öğretmen kavramına yönelik metaforlar. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 14(2), 473-490.
• Yıldırım, A., & Şimsek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (8. baskı). Seçkin Yayınevi.