Makale Değerlendirme Politikası

Zeki Sistemler Teori ve Uygulamaları Dergisi (JISTA), hem hakemin hem de yazarın isimlerinin gösterilmediği çift kör hakemlik sürecini uygular. Gönderilen her makale için hakem seçimi, alan editörlerine bağlıdır ve hakemler uzmanlığına, yeterliliğine ve JISTA için makaleleri gözden geçirme konusundaki önceki deneyimine göre seçilir.
Gönderilen her makale, en azından bir ön inceleme için alan editörü tarafından okunur. Makale minimum kalite kriterlerine ulaşırsa ve JISTA'nın amaç, kapsam ve politikalarını karşılıyorsa, değerlendirilmek üzere en az iki hakeme gönderilir.
Hakemler, makaleyi yayın kurulu üyeleri tarafından belirlenen inceleme yönergelerine göre değerlendirir ve alan editörüne gönderir. Alan editörü hakemlerin isimsiz yorumlarını yazara iletir. Bu süreçte anonimlik kesinlikle korunur.
Çift kör hakemlik süreci “ULAKBİM Dergi Sistemleri” yani Dergipark platformu kullanılarak yönetilmektedir.

---

Açık Erişim Politikası

JISTA, geniş bir küresel bilgi alışverişini desteklemek maksadıyla yayınlanan çalışmaları topluma ücretsiz olarak sunma ilkesi gereği tüm kullanıcılara dergi içeriğini, yayınlanmasının ardından açık erişim olarak sağlar.

---

Arşiv Politikası

JISTA'ya, Dergipark platformu üzerinden erişilebilmektedir. Dergipark, işbirliği yapılan kütüphaneler arasında ortak bir arşivleme sistemi oluşturmak için LOCKSS sistemini kullanmaktadır. Bu sayede ilgili kütüphanelerin koruma ve restorasyon amacıyla derginin kalıcı arşivlerini oluşturmasına imkan vermektedir.

---

Özgünlük ve İntihal Politikası

Yazarlar, makalelerini JISTA'ya göndererek, çalışmalarının özgün olduğunu ve kendilerine ait olduğunu; daha önce yayınlanmadığını veya değerlendirmeye sunulmadığını; diğer kaynaklardan (kendi kaynakları dahil) alınan orijinal fikirlerin, verilerin, bulguların ve materyallerin uygun şekilde belgelendiğini ve atıf yapıldığını; çalışmalarının gizlilik hakları ve fikri mülkiyet hakları dahil olmak üzere başkalarının hiçbir hakkını ihlal etmediğini; sağlanan verilerin kendi verileri olduğunu, doğru ve manipüle edilmediğini beyan ederler. Uygun atıf olmaksızın tamamen veya kısmen intihal (%25 ve üzeri) JISTA tarafından tolere edilmez. Dergiye gönderilen yazılar, intihal önleme yazılımı kullanılarak özgünlük açısından kontrol edilecektir.

---

Telif Hakkı Politikası

Yazarlar telif hakkını saklı tutar ve çalışmanın bu dergide Creative Commons Atıf Lisansı altında ilk olarak yayınlanmasını kabul ederler. Böylece, başkalarının çalışmayı paylaşmasına izin veren lisans ile birlikte dergiye ilk yayın hakkını verir.
Yazarlar, çalışmanın yayımlanmış sürümünün münhasır olmayan dağıtımı için ayrı, ek sözleşmeye dayalı düzenlemeler yapabilir (örneğin, bu dergide ilk kez yayınlandığını kabul ederek, onu kurumsal bir veritabanına postalayabilir veya bir kitapta yayınlayabilir).

Lisans

JISTA dergisi Creative Commons Attribution 4.0 International License lisansı altındadır.

---

Dergi Etiği ve Kötüye Kullanım Beyanı

Yayınlama sürecine dahil olan tüm taraflar için (yazar(lar), editör(ler), hakemler, toplum ve yayıncı), belirli etik davranış standartları üzerinde mutabakat gereklidir. JISTA için etik beyanları, www.publicationethics.org adresinde bulunan Yayın Etiği Komitesi - Committee on Publication Ethics (COPE)- Davranış Kuralları yönergelerine dayanmaktadır.

1. Editör Sorumlulukları
Yayın Kararları ve Sorumluluk
JISTA editörü, dergiye gönderilen makalelerin hangilerinin yayımlanacağına karar vermektedir ve dergide yayınlanan her çalışmadan sorumludur. Editör, bu kararları verirken derginin yayın kurulu ve/veya alan editörlerinin fikrini alır ve derginin politikalarını dikkate alır. Editör, akademik yayınların bütünlüğünü korumalı, entelektüel ve etik standartlardan ödün verilmesini engellemeli ve gerektiğinde düzeltmeleri, açıklamaları, geri çekmeleri ve özürleri yayınlamaya her zaman istekli olmalıdır.

Adil davranış
Editör, yazar(lar)ın ırkına, cinsiyetine, dini inancına, etnik kökenine, uyruğuna veya siyasi görüşüne bakmaksızın yazıları entelektüel içeriği açısından değerlendirmelidir.

Gizlilik
Editör ve herhangi bir editoryal personel, gönderilen bir çalışma hakkında yazar, hakemler, potansiyel hakemler, editör danışmanları ve yayıncı dışında hiç kimseye herhangi bir bilgi vermemelidir.

Açıklama, çıkar çatışmaları ve diğer sorunlar
Editör, JISTA'da yayınlanan makalelerle ilgili geri çekme, açıklama yayınlama ve bunlarla ilgili düzeltmeler yayınlamayı düşünürken COPE'nin Makaleleri Geri Çekme Yönergelerini dikkate alır.
Gönderilen bir makalede henüz yayınlanmamış materyaller, yazar(lar)ın açık yazılı izni olmaksızın bir editörün kendi araştırmasında kullanılamaz. Hakem değerlendirmesi yoluyla elde edilen ayrıcalıklı bilgi veya fikirler gizli tutulmalı ve kişisel çıkar için kullanılmamalıdır.
Editör, adil ve usulüne uygun bir makale değerlendirme süreci sağlamaya çalışmalıdır. Editör, rekabet, işbirliği veya makalenin yazarları, işletmeleri, kurumları ile bağlantısı olması sebebiyle çıkar çatışması ve çakışması olduğu makaleleri ele almamalıdır (diğer editörden, yardımcı editörden veya yayın kurulunun başka bir üyesinden incelemesini ve değerlendirmesini istemelidir). Editör, makaleye tüm katkıda bulunanlardan çıkar çakışması veya çatışması var olup olmadığını ifşa etmelerini ister. Yayından sonra böyle bir durumun ortaya çıkması durumunda düzeltme yayınlamalarını istemelidir. Gerekirse, makaleyi geri çekme veya açıklama yayınlama gibi diğer uygun önlemleri almalıdır.

2. Hakem Sorumlulukları
Editoryal kararlara katkı
Makale değerlendirmesi ile editöre editoryal kararlar vermede yardımcı olur. Yazarla editoryal iletişim yoluyla, makalesini geliştirmesine de katkıda bulunur.

Zamanındalık
Bir makalede yapılan araştırmayı değerlendirmek için gerekli uzmanlığın dışında olduğunu hisseden veya zamanında değerlendirme yapamayacağını bilen bir davetli hakem, derhal editöre haber vermelidir. Böylece editör, alternatif hakemlerle temasa geçilebilmelidir.

Gizlilik
İncelenmek üzere alınan tüm yazılar gizli belgeler olarak ele alınmalıdır. Editör tarafından izin verilmedikçe başkalarına gösterilmemeli veya başkalarıyla tartışılmamalıdır.

Objektiflik standartları
İncelemeler objektif olarak yapılmalıdır. Yazar(lar)a yönelik kişisel eleştiri kabul edilemez. Hakemler görüşlerini uygun destekleyici argümanlarla açıkça ifade etmelidir.

Kaynakların beyan edilmesi
Hakemler, yazar(lar) tarafından atıfta bulunulmamış ilgili yayınlanmış çalışmaları belirlemelidir. Bir gözlemin, türetmenin veya argümanın daha önce rapor edildiğine dair bir ifadenin ilgili atıfı verilmelidir. Hakemler ayrıca, inceledikleri makale ile bildikleri diğer yayınlanmış veriler arasında herhangi bir önemli benzerlik veya örtüşme varsa editörün dikkatini çekmelidir.

Açıklama ve çıkar çatışması
Hakem değerlendirmesi yoluyla elde edilen ayrıcalıklı bilgi veya fikirler gizli tutulmalı ve kişisel çıkar için kullanılmamalıdır. Hakemler, makalenin yazarları, işletmeleri, kurumları ile bağlantısı olması sebebiyle çıkar çatışması ve çakışması olduğu makaleleri ele almamalıdır.

3. Yazar Sorumlulukları
Raporlama standartları
Orijinal araştırmanın sonuçlarını bildiren yazarlar, yapılan çalışmanın doğru bir açıklamasını sunmalı ve önemine dair nesnel bir tartışma sunmalıdır. Çalışma ile ilgili veriler yazıda doğru bir şekilde temsil edilmelidir. Bir makale, başkalarının çalışmayı tekrarlamasına izin verecek yeterli ayrıntı ve referanslar içermelidir. Hileli veya bilerek yanlış ifadeler etik olmayan davranışlar oluşturur ve kabul edilemez.

Özgünlük ve intihal
Yazarlar, tamamen orijinal eserler yazdıklarından ve başkalarının çalışmalarını ve/veya sözlerini kullanmışlarsa, bunların uygun şekilde alıntılandığından veya atıf yapıldığından emin olmalıdır.

Çoklu, tekrarlı veya eşzamanlı yayın
Bir yazar, esasen aynı araştırmayı ele alan makaleleri birden fazla dergide yayınlamamalıdır. Aynı makalenin birden fazla dergiye paralel olarak gönderilmesi etik olmayan bir yayın davranışı teşkil eder ve kabul edilemez.

Kaynakların beyanı
Başkalarının çalışmalarına uygun bir şekilde atıf her zaman verilmelidir. Yazarlar ayrıca çalışmanın ortaya çıkmasında etkili olan yayınlara atıfta bulunmalıdır.

Makale yazarlığı
Yazarlık, rapor edilen çalışmanın fikrine, tasarımına, yürütülmesine veya yorumlanmasına önemli katkılarda bulunan kişilerle sınırlandırılmalıdır. Önemli katkılarda bulunan herkes ortak yazar olarak listelenmelidir. Araştırma projesinin belirli önemli yönlerine katılmış başka kişilerin olması durumunda, bu kişilerin adları Teşekkür bölümünde belirtilmelidir. İlgili yazar, tüm uygun ortak yazarların makalenin yazar listesine dahil edildiğinden ve tüm ortak yazarların makalenin son halini görüp onayladığından ve yayınlanmak üzere sunulmasını kabul ettiğinden emin olmalıdır. Makale gönderimi sırasında tüm ortak yazarlar açıkça belirtilmelidir. Bir makale kabul edildikten sonra ortak yazar ekleme isteği, editörün onayını gerektirecektir.

Tehlikeler ve insan veya hayvan denekler
Çalışma, olağandışı tehlikeler barındıran kimyasallar, prosedürler veya ekipman içeriyorsa, yazarlar bunları makalede açıkça belirtmelidir. Ek olarak, yazılar, insan veya hayvan deneklerini içeren araştırma çalışmalarına ilişkin Dünya Tabipler Birliği (WMA) Helsinki Deklarasyonu ilkelerine uygun olmalıdır.

Açıklama ve çıkar çatışmaları
Tüm yazarlar, makaledeki sonuçları veya yorumları etkileyeceği düşünülebilecek bir mali ya da diğer önemli çıkar çatışmasını/çakışmasını açıklamalıdır. Proje için tüm finansal destek kaynakları belirtilmelidir.

Yayınlanan eserlerdeki temel hatalar
Bir yazarın kendi yayınlanan çalışmasında önemli bir hata veya yanlışlık keşfetmesi durumunda, makaleyi geri çekmesi veya uygun bir düzeltme beyanı veya yazım hatası yayınlaması için derginin editörünü derhal bilgilendirmek yazarın yükümlülüğündedir.

4. Yayıncının Sorumlulukları
Editoryal özerklik
Yayıncı, reklam verenlerin veya diğer ticari ortakların etkisi olmaksızın, editoryal kararların özerkliğini sağlamak bakımından yayıncının ve editörlerin ilgili rollerini açıkça tanımlamak için editörlerle birlikte çalışmayı taahhüt eder.

Fikri mülkiyet ve telif hakkı
Yayıncı, makalenin yayınlanan sürümünün sürekliliğini sağlayarak yayıncının, yazarlarının ve yayıncı ortaklarının fikri mülkiyetini ve telif hakkını korur. Yayıncı, yayınlanan her makalenin şu hususlara ilişkin bütünlüğünü ve şeffaflığını sağlar: çıkar çatışmaları/çakışmaları, yayın ve araştırma finansmanı, yayın ve araştırma etiği, yayın ve araştırma suiistimali vakaları, gizlilik, yazarlık, makale düzeltmeleri, açıklamalar ve geri çekmeler ve zamanında yayınlama.

Bilimsel Suistimal
İddia edilen veya kanıtlanmış bilimsel suistimal, hileli yayın veya intihal durumlarında, yayıncı, editörlerle yakın işbirliği içinde, durumu açıklığa kavuşturmak ve söz konusu makaleyi değiştirmek için tüm uygun önlemleri alacaktır. Bu, bir düzeltme beyanının veya yazım hatasının derhal yayınlanmasını veya en ciddi durumlarda, ilgili çalışmanın geri çekilmesini içerir.