Seçmeli Hukuk ve Adalet Dersinin Ortaokul Öğrencilerinin Adil Olma ve Sorumluluk Değerlerine Etkisi

Yıl 2020, Cilt: 4 Sayı: 2, 34 - 48, 16.10.2020

Hüseyin Çalışkan , Yusuf Yıldırım

Öz

Bu araştırmanın amacı, ortaokullarda seçmeli olarak verilen hukuk ve adalet dersinin bu dersi alan ortaokul yedinci sınıf öğrencilerinin adil olma ve sorumluluk değer düzeylerine etkisini incelemektir. Araştırmada nicel araştırma yöntemleri bağlamında yarı deneysel desenlerden öntest–sontest kontrol gruplu desen kullanılmıştır. Seçmeli hukuk ve adalet dersini seçen öğrenciler deney grubunu, seçmeli halk kültürü dersini seçen öğrenciler ise kontrol grubunu oluşturmuşlardır. Araştırmanın çalışma grubu, 36 deney grubunda, 30 kontrol grubunda olmak üzere toplam 66 öğrenciden oluşmaktadır. Araştırmanın nicel boyutuna ilişkin veriler; “adil olma değer ölçeği” ve “sorumluluk değer ölçeği” aracılığıyla toplanmıştır. Araştırmanın amacı bağlamında süreç içerisinden toplanan veriler ile tekrarlı ölçümler için iki faktörlü ANOVA testi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda, seçmeli hukuk ve adalet dersinin öğrencilerin adil olma değer düzeylerini artırmada istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık oluşturmamıştır. Ancak deneysel işlem sonucunda adil olma değerine yönelik olarak deney grubu öğrencilerinin sontest puanlarında artış olduğu belirlenmiştir. Araştırma sonucunda seçmeli hukuk ve adalet dersinin öğrencilerin sorumluluk değer düzeylerini artırmada istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık oluşturduğu görülmüştür. Kontrol grubu öğrencilerinin ise adil olma ve sorumluluk değerine yönelik sontest puanlarında ise düşüş yaşandığı saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Seçmeli hukuk ve adalet dersi, değer eğitimi, adil olma, sorumluluk

The Effect of Elective Law and Justice Course on Being-Fair and Responsibility Values of Secondary School Students

Öz

The aim of this study is to examine the effect of elective law and justice course on the being-fair and responsibility value levels of seventh grade students in secondary schools. In the research, the pretest-posttest control group design, which is one of the quasi-experimental designs, was used in the context of quantitative research methods. The students who chose the elective law and justice course, formed the experimental group; the students who chose the elective folk culture course formed the control group. The study group of the research consisted of a total of 66 students, 36 in the experimental group and 30 in the control group. The data of the study have been gathered through the “Being-Fair Value Scale” and “Responsibility Value Scale”. Two-factor ANOVA test was used for repeated measurements in the study. As a result of the research, it was seen that elective law and justice course did not make a statistically significant difference on students' being-fair value levels. But, as a result of the experimental process, it was determined that there was an increase in the posttest scores of the experimental group students regarding the being-fair value. It has been determined consequently after the statistical studies of the research that the practiced elective law and justice course created a statistically significant difference in increasing students' responsibility value levels. On the other hand, it was determined that the posttest scores of the control group students regarding being-fair and responsibility value decreased.

Anahtar Kelimeler

elective law and justice lesson, value education, being-fair, responsibility

Kaynakça

• Acun, İ., Yücel, C., Önder, A. ve Tarman, B. (2013). Değerler: kim ne kadar değer veriyor? Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6 (1), 191-206. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/202327
• Aladağ, S. (2009). İlköğretim sosyal bilgiler öğretiminde değer eğitimi yaklaşımlarının öğrencilerin sorumluluk değerini kazanma düzeyine etkisi. (Doktora Tezi). YÖK Tez Merkezi veri tabanından erişildi (Tez No: 278337).
• Atabey, D. (2014). Okul öncesi sosyal değerler kazanımı ölçeğinin geliştirilmesi ve sosyal değerler eğitimi programının anasınıfına devam eden çocukların sosyal değerler kazanımına etkisinin incelenmesi. (Doktora Tezi). YÖK Tez Merkezi veri tabanından erişildi (Tez No: 391548).
• Bacon, C. S. (1991). Being held responsible versus being responsible. The Clearing House, 64, 395-398. doi:10.1080/00098655.1991.9955903
• Bardi, A. ve Schwartz, S.H. (2003). Values and behavior: Strength and structure of relations. Personality and Social Psychology Bulletin, 29, 1207-1220. Erişim adresi: https://www.integralchange.co.uk/wp-content/uploads/2018/05/Bardi-Schwartz2003-Valuesand-Behavior-Strength-and-Structure-of-Relations.pdf
• Baştürk, R. (2014). Deneme modelleri. A. Tanrıöğen (Ed.), Bilimsel Araştırma Yöntemleri. (ss. 30-54). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Black, N. L. (2011). Lack of school values leave children behind: a study of the impact school mission statements have on academic achievement (Doctoral Thesis). Cappella University, Mineapolis.
• Bozkurt, E. (2017). Çocuk oyunları ile değerler eğitimi. (Doktora Tezi). YÖK Tez Merkezi veri tabanından erişildi. (Tez No: 461536)
• Braithwaite, V.A. ve Law, H.G. (1985). Structure of human values: Testing the adequacy of the Rokeach Value Survey. Journal of Personality and Social Psychology, 49 (1), 250-263. doi: 10.1037/0022-3514.49.1.250
• Canabal, M. (2002). Social values of ındian and united states female university students: implications for exchange programs. Journal of College and Character, 3 (1), 1-6. doi: 10.2202/1940-1639.1309
• Connor, P. E. ve Becker, B. W. (1977). Value biases in organizational research. Academy of Management Review, 2 (3), 421–430. doi: 10.5465/amr.1977.4281826
• Coombs-Richardson, R. ve Homer T. (2005). A Comparison of values rankings for selected American and Australian teachers. Journal of Research in International Education, 4 (3), 263- 277. doi: 10.1177/1475240905057805
• Creswell, J. W. (2016). Research design qualitative, quantitative and mixed methods Approaches (Çev. S. B. Demir). Ankara: Eğitim Kitap.
• Çalışkan, H. Yıldırım, Y. ve Kılınç G. (2019). Farklı kültürel yapıdaki ailelerde yetişen öğrencilerin sorumluluk ve hoşgörü değerlerinin incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 44 (199), 353-372. doi: 10.15390/EB.2019.7986
• Çalışkur, E. A. (2008). Üniversite öğrencilerinin yaşam değerleri ile kişilik özellikleri arasındaki ilişki. (Doktora Tezi). YÖK Tez Merkezi veri tabanından erişildi. (Tez No: 219966)
• Çengelci, T. (2010). İlköğretim 5. sınıf Sosyal Bilgiler dersinde değerler eğitiminin gerçekleştirilmesine ilişkin bir durum çalışması (Doktora Tezi). YÖK Tez Merkezi veri tabanından erişildi (Tez No: 258126).
• Demirhan İşcan, C. (2007). İlköğretim düzeyinde değerler eğitimi programının etkililiği. (Doktora Tezi). YÖK Tez Merkezi veri tabanından erişildi. (Tez No: 229089).
• Dilmaç, B. (2007). Bir grup fen lisesi öğrencisine değerler eğitiminin insani değerler ölçeği ile sınanması. (Doktora Tezi). YÖK Tez Merkezi veri tabanından erişildi. (Tez No: 257628)
• Duer, M., Parisi, A. ve Valintis, M. (2002). Character education effectiveness. Chicago, Illionis: Master of Arts Action Research Project, Saint Xavier University&SkyLight Professional, Field-Based Masters Program. ERİC veri tabanından erişildi. (ERİC No: ED471100).
• Engin, G. (2014). Türkçe ve beden eğitimi öğretim programları ile bütünleştirilmiş değerler eğitimi programının etkililiği. (Doktora Tezi). YÖK Tez Merkezi veri tabanından erişildi (Tez No: 375605).
• Genç, S. (2018). Görsel sanatlar eğitiminde kök değerler. Turkish Studies 13 (11). 543-560. Doi: 10.7827/TurkishStudies.13430
• Golzar, F.A. (2006). İlköğretim 5. sınıf öğrencilerine yönelik sorumluluk ölçeğinin geliştirilmesi ve sorumluluk düzeylerinin cinsiyet, denetim odağı ve akademik başarıya göre incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). YÖK Tez Merkezi veri tabanından erişildi (Tez No: 174902).
• Güleç, Y. (2014). Adil davranışlar göstermede din eğitiminin rolü (İstanbul Üniversitesi Öğrencileri Örneği). (Doktora Tezi). YÖK Tez Merkezi veri tabanından erişildi (Tez No: 357843).
• Howard, T. A. (2005). The effects of a responsibility-based character education program on middle school academic achievement and school climate at an international ın a West Africa (Doctoral Thesis). University of Central Florida, Florida.
• Hunt, B. S. (1981). Effects of values activities on content retention and attitudes of students ın junior hihg social studies clases. (Doctoral Thesis). ProQuest Dissertations and Theses veri tabanından erişildi. (UMI No. 8117171)
• Izgar, G. (2013). İlköğretim okulu 8. sınıf öğrencilerine uygulanan değerler eğitimi programının demokratik tutum ve davranışlarına etkisi. (Doktora Tezi). YÖK Tez Merkezi veri tabanından erişildi. (Tez No: 123173).
• Katılmış, A. (2010). Sosyal bilgiler dersindeki bazı değerlerin kazandırılmasına yönelik bir karakter eğitimi programının geliştirilmesi. (Doktora Tezi). YÖK Tez Merkezi veri tabanından erişildi. (Tez No: 261973).
• Kropp, E. H. (2006). The effects of a cognitive-moral development program on ınmates in a correctional educational environment. (Doctoral Thesis). ProQuest Dissertations and Theses veri tabanından erişildi. (UMI No. 3200491).
• Kurtdede Fidan, N. (2009). Öğretmen adaylarının değer öğretimine ilişkin görüşleri. Kuramsal Eğitimbilim, 2 (2), 1-18. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/304122
• Özen, Y. (2013). Sorumluluk duygusu ölçeğinin geliştirilmesi; Geçerlik ve güvenirliği. Journal of European Education [JEE], 3 (2), 17-23.
• Prestwich, D. L. (2003). Character education in America’s schools. The School Community Journal. ERİC veri tabanından erişildi. (ERIC No: EJ794833). Erişim adresi: https://files.eric.ed.gov/fulltext/EJ794833.pdf
• Rokeach, M ve Ball-Rokeach, S. J. (1989). Stability and change in American value priorities, 1968-1981. American Psychological Association, 44 (5), 775-784. doi: 10.1037/0003-066X.44.5.775
• Smith, J. D. (1997). The effect of character education on the self-esteem of gifted African American Students. (Doctoral Thesis). ProQuest Dissertations and Theses veri tabanından erişildi. (UMI No. 9816229)
• Şişman, M. (2002). Öğretmenlik mesleğine giriş, (5. Baskı) Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Topal, Y. (2019). Değerler eğitimi ve on kök değer. Mavi Atlas, 7(1), 245-254.
• TTK, (2017). Orta öğretim coğrafya dersi (9., 10., 11. ve 12. sınıflar). Erişim adresi: http://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=336
• TTK, (2017). Seçmeli hukuk ve adalet dersi. Erişim adresi: http://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=241
• Uzunkol, E. (2014). Hayat bilgisi öğretiminde uygulanan değerler eğitimi programının öğrencilerin özsaygı düzeyleri, sosyal problem çözme becerileri ve empati düzeylerine etkisi. (Doktora Tezi) YÖK Tez Merkezi veri tabanından erişildi. (Tez No: 354658).
• Winter, P. A. , Newton, R. M. ve Kirkpatrick, R. L. (1998). The influence of work values on teacher selection decisions: the effects of principal values, teacher values, and principal-teacher value interactions. Teaching and Teacher Education, 14 (4), 385- 400. doi: 10.1016/S0742-051X(97)00046-2
• Wood, R. W. ve Roach, L. (1999). Administrators’ perceptions of character education. Education, 120, 213‐238.
• Yavuzer, H. (2000) Çocuk eğitimi el kitabı, İstanbul: Remzi Kitabevi. Yıldırım, K. (2010) İşbirlikli öğrenme yönteminin okumaya ilişkin bazı değişkenler üzerindeki etkisi ve yönteme ilişkin öğrenci-veli görüşleri. (Doktora Tezi). YÖK Tez Merkezi veri tabanından erişildi (Tez No: 279796).
• Yıldırım, Y. (2014). Ortaokul 5. ve 6. sınıf öğrencilerinin ahlaki olgunluk düzeyi ile sosyal tutumlarının incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). YÖK Tez Merkezi veri tabanından erişildi (Tez No: 378617).
• Yıldırım, Y. (2019). Okul dışı etkinlik temelli değerler eğitimi programının öğrencilerin etkin vatandaşlık değerlerine etkisi. (Doktora Tezi). YÖK Tez Merkezi veri tabanından erişildi (Tez No: 609945).
• Yıldırım, Y. ve Akpınar, E. (2016). Cinsiyet faktörünün ortaokul 5. ve 6. sınıf öğrencilerinin sosyal olgunluk düzeyine etkisi, International Journal of Field Education, 2 (1), ss. 20-32.