“Yönetici ve Muhalif”: Algılanan Örgütsel Destek ve Çalışan Statüsünün Örgütsel Muhalefet Üzerindeki Etkileri

Yıl 2021, Cilt: 3 Sayı: 2, 207 - 221, 29.07.2021

Konuralp Sezgili

Öz

Örgütlerde muhalefet, karar alma süreçlerinin kalitesi ve çalışanların esenliği ile güçlü ilişkileri bakımından akademik ilginin yüksek olduğu bir çalışma konusudur. Bu çalışmanın amacı algılanan örgütsel destek ile kurumsal ve yönetsel statülerin örgütsel muhalefet stratejileri üzerindeki etkilerini incelemektir. Yani, farklı statülerde çalışanların kurumsal desteğe ilişkin yorumları, dikey ve yatay muhalefet üzerinde bir etkiye sahip midir? Bu soruyu yanıtlamak amacıyla, bir tarama araştırmasıyla Adana ilinde kamu ve özel sektörde görev yapan tam zamanlı ücretli çalışanlardan veri toplanmıştır. Bulgular algılanan örgütsel desteğin dikey muhalefet üzerinde pozitif, yatay muhalefet üzerinde negatif etkide bulunduğunu göstermektedir. Ayrıca, çalışanlara ait kurumsal (kamu-özel) ve yönetsel (yönetici olan ve olmayan) statü nitelikleri de araştırma modeline dahil edilerek yöneticilik ve dikey muhalefet arasında pozitif bulgular keşfedilmiştir. İlişkinin ayrıntıları incelendiğinde, algılanan örgütsel desteğin dikey muhalefet üzerindeki etkisinde kamu yöneticilerinin daha yüksek bir payı olduğu ortaya çıkmaktadır. Benzer şekilde, kurum değişkeni açısından da dikey muhalefet bağlamında anlamlı farklılıklar bulunmuş; özel sektörde çalışanların kamu kesiminde çalışanlara göre daha yüksek düzeyde dikey muhalefet ifade ettiği belirlenmiştir. Diğer yandan, çalışılan kurumun türü ya da yöneticilik durumunun yatay muhalefet üzerinde anlamlı bir etkiye sahip olmadığı görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Örgütsel Muhalefet, Dikey Muhalefet, Yatay Muhalefet, Algılanan Örgütsel Destek, Çalışan Statüsü

“Manager and Dissenter”: The Effects of Perceived Organizational Support and Employee Status on Organizational Dissent

Öz

Dissent in organizations has been an important subject of academic research, mostly focused on the quality of decision-making processes and the well-being of employees. This article aims to examine the relationships between perceived organizational support and dissent by considering the organizational and managerial status of employees. In other words, do the perceptions of employees with different status on organizational support have an impact on upward and latent dissent? To address this, data is collected from full-time paid employees working in public and private sectors in Adana. Findings reveal that perceived organizational support has a positive effect on upward dissent and a negative effect on latent dissent. Moreover, the organizational (public-private) and managerial (manager-employee) status of participants are included in the research model, and positive findings were revealed between manager status and upward dissent. In detail, it appears that public administrators have a higher share of the effect of perceived organizational support on the upward dissent. Similarly, significant differences were found in upward dissent in terms of the organization type; private sector employees express higher levels of upward dissent than public sector employees. However, organizational or managerial status of employees do not seem to have a significant effect on latent dissent.

Anahtar Kelimeler

Organizational Dissent, Upward Dissent, Latent Dissent, Perceived Organizational Support, Employee Status

Kaynakça

• Alpar, R. (2017). Uygulamalı çok değişkenli istatistiksel yöntemler. Detay, Ankara.
• Altınkurt, Y. & Püsküllüoğlu, E.İ. (2017). Örgütsel muhalefet ölçeği’nin Türkçeye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Dumlupınar Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 1 (1), 75-86.
• Ataç, L. O. & Köse, S. (2017). Örgütsel demokrasi ve örgütsel muhalefet ilişkisi: Beyaz yakalılar üzerine bir araştırma. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 46 (1), 117.
• Avtgis, T. A., Thomas-Maddox, C., Taylor, E. & Patterson, B. R. (2007). The influence of employee burnout syndrome on the expression of organizational dissent. Communication Research Reports, 24 (2), 97-102.
• Croucher, S. M., Zeng, C. & Kassing, J. (2019). Learning to contradict and standing up for the company: An exploration of the relationship between organizational dissent, organizational assimilation, and organizational reputation. International Journal of Business Communication, 56 (3), 349-367.
• Dağlı, A. (2015). Örgütsel muhalefet ölçeğinin Türkçe'ye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Electronic Journal of Social Sciences, 14 (53), 198-218.
• Danışman, A. & Özgen, H. (2008). Örgütsel alt kültürler ve kaynakları: Bir sanayi firmasında görgül bir araştırma. ODTÜ Gelişme Dergisi, 35 (2), 277-304.
• De Dreu, C. K., de Vries, N. K., Franssen, H. & Altink, W. M. (2000). Minority dissent in organizations: Factors influencing willingness to dissent. Journal of Applied Social Psychology, 30 (12), 2451-2466.
• Ergün, H. & Çelik, K. (2018). Örgütsel muhalefet ölçeği Türkçe uyarlaması. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 48, 398-414.
• Eisenberger, R., Huntington, R., Hutchison, S. & Sowa, D. (1986). Perceived organizational support. Journal of Applied Psychology, 71 (3), 500.
• Eisenberger, R., Stinglhamber, F., Vandenberghe, C., Sucharski, I. L. & Rhoades, L. (2002). Perceived supervisor support: contributions to perceived organizational support and employee retention. Journal of Applied Psychology, 87 (3), 565.
• Goodboy, A. K., Chory, R. M. & Dunleavy, K. N. (2008). Organizational dissent as a function of organizational justice. Communication Research Reports, 25 (4), 255-265.
• Graham, J. W. (1986). Principled organizational dissent: A theoretical essay. Barry M. Staw ve Larry L. Cummings (Yay. haz.), Research in Organizational Behavior (cilt 8, s. 1-52). Greenwich: JAI Press.
• İzgüden, D. & Erdem, R. (2017). Hastane çalışanlarında iletişim doyumunun örgütsel muhalefet davranışları üzerine etkisi. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 21 (2), 243-272.
• Kavak, O. & Kaygın, E. (2018). Örgütsel adalet algısının örgütsel muhalefet davranışı üzerindeki etkisi. Balkan and Near Eastern Journal of Social Sciences, 4 (1), 33-51.
• Kassing, J. W. (1997). Articulating, antagonizing, and displacing: A model of employee dissent. Communication Studies, 48 (4), 311-332.
• Kassing, J. W. (1998). Development and validation of the organizational dissent scale. Management Communication Quarterly, 12 (2), 183-229.
• Kassing, J. W. (2000a). Investigating the relationship between superior‐subordinate relationship quality and employee dissent. Communication Research Reports, 17 (1), 58-69.
• Kassing, J. W. (2000b). Exploring the relationship between workplace freedom of speech, organizational identification, and employee dissent. Communication Research Reports, 17 (4), 387-396.
• Kassing, J. W. (2008). Consider this: A comparison of factors contributing to employees' expressions of dissent. Communication Quarterly, 56 (3), 342-355.
• Kassing, J. W. & Armstrong, T. A. (2001). Examining the association of job tenure, employment history, and organizational status with employee dissent. Communication Research Reports, 18 (3), 264-273.
• Kassing, J. W. & Avtgis, T. A. (1999). Examining the relationship between organizational dissent and aggressive communication. Management Communication Quarterly, 13 (1), 100-115.
• Kassing, J. W. & DiCioccio, R. L. (2004). Testing a workplace experience explanation of displaced dissent. Communication Reports, 17 (2), 113-120.
• Kassing, J. W., Fanelli, S. A. & Chakravarthy, L. (2018). Full-and part-time dissent: Examining the effect of employment status on dissent expression. International Journal of Business Communication, 55 (4), 455-465.
• Kassing, J. W. & McDowell, Z. J. (2008). Disagreeing about what's fair: Exploring the relationship between perceptions of justice and employee dissent. Communication Research Reports, 25 (1), 34-43.
• Ötken, A.B. & Cenkci, T. (2015). Big five personality traits and organizational dissent: The moderating role of organizational climate. Business and Economics Research Journal, 6 (2), 1-23.
• Özdemir, M. (2013). Genel liselerde görev yapan öğretmenlerin örgütsel muhalefete ı̇lişkin görüşleri -Ankara ili örneği. Eğitim ve Bilim, 38 (168), 113-128.
• Payne, H.J. (2014). Examining the relationship between trust in supervisor– employee relationships and workplace dissent expression. Communication Research Reports, 31 (2), 131-140.
• Sadykova, G. & Tutar, H. (2014). Örgütsel demokrasi ve örgütsel muhalefet arasındaki ilişki üzerine bir inceleme. İşletme Bilimi Dergisi, 2 (1), 1-16.
• Stewart, L.P. (1980). "Whistle blowing": Implications for organizational communication. Journal of Communication, 30 (4), 90-101.
• Şahin, T. & Yürür, S. (2020). Örgütsel muhalefetin anlaşılmasında örgütsel güvenin rolü ve önemi. Paradoks: The Journal of Economics, Sociology & Politics, 16 (1), 17-34.
• Tabachnick, B. G. & Fidell, L. S. (2015). Çok değişkenli istatistiklerin kullanımı. Nobel, Ankara.
• Turabik, T. (2019). Yükseköğretim örgütlerinde örgütsel demokrasi ile politik davranışlar arasındaki ilişki (Yayımlanmamış doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Weber, J. & Seger, J. E. (2002). Influences upon organizational ethical subclimates: A replication study of a single firm at two points in time. Journal of Business Ethics, 41 (1-2), 69-84.
• Yıldız, K. (2013). Örgütsel bağlılık ile örgütsel sinizm ve örgütsel muhalefet arasındaki ilişki. Electronic Turkish Studies, 8 (6), 853-879.
• Yokuş, İ. (2006). Erkek egemen işlerde çalışanların örgütsel destek algıları ile örgütsel bağlılıkları arasindaki ilişki (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Zeng, C. (2017). Employee Dissent. Stephen M. Corucher vd. (Yay.haz.), Conflict, Mediated Message, and Group Dynamics: Intersections of Communication içinde (s.67-80). Lexington.