Çeşitli Organik Kuruyemişlerin Ağır Metal İçeriklerine Yönelik Bir Araştırma

Yıl 2018, Cilt: 15 Sayı: 2, 101 - 111, 15.05.2018

Murat Taşan , Hatice Karcık

Öz

Bu çalışmada bazı ağır
metal miktarlarının organik sertifikalı badem, ceviz, antepfıstığı, fındık,
kayısı çekirdeği, ayçekirdeği, kabak çekirdeği ve mısır olmak üzere sekiz
farklı kuruyemiş çeşidinde araştırılması amaçlandı. Türkiye’de yaygın ve
geleneksel olarak tüketilen organik sertifikalı kuruyemiş çeşitlerinden toplamda yüz yirmi adet örnek incelendi. İndüktif
Eşleşmiş Plazma/Optik Emisyon Spektroskopisi (ICP-OES) cihazı kullanılarak
organik sertifikalı kuruyemişlerin kurşun (Pb), kadmiyum (Cd), bakır (Cu),
nikel (Ni), çinko (Zn), krom (Cr), civa (Hg), demir (Fe), kalay (Sn) ve arsenik
(As) element düzeyleri ölçüldü. Elde edilen sonuçlar organik sertifikalı
kuruyemiş çeşitleri arasında istatistiksel olarak (P<0,01) önemli
farklılıklar gösterdi. Organik sertifikalı kuruyemiş çeşitlerinde Pb, Hg ve Sn
elementleri tespit edilebilir düzeyde bulunmadı. Diğer elementler ise 5,53-123,78
ppb Cd, 8,22-16,62 ppm Cu, 0,24-1,86 ppm Ni, 15,03-46,37 ppm Zn, 444,1-810,6
ppb Cr, 22,06-67,42 ppm Fe and 1,24-3,14 ppb As aralıklarında değişimler
gösterdi. Elde edilen element değerlerinin literatür verileri ile
karşılaştırılması yapıldı. Organik
sertifikalı kuruyemiş çeşitlerindeki ağır metal düzeyleri
ulusal ve uluslararası kodeks değerleri ile karşılaştırılırken ağır metal
kontaminasyonu için potansiyel kaynaklar da tartışıldı.

Anahtar Kelimeler

ağır metal, kontaminasyon, organik sertifikalı kuruyemiş, İndüktif Eşleşmiş Plazma/Optik Emisyon Spektroskopisi

A Study on Evaluation of the Selected Heavy Metal Contents in Some Organic Certified Dried Nuts

Öz

The aim of this
research was to determine the levels of heavy metals as lead (Pb), cadmium
(Cd), copper (Cu), nickel (Ni), zinc (Zn), chromium (Cr), mercury (Hg), iron
(Fe), tin (Sn) and arsenic (As) in a total of 120 samples of eight different
organic certified nuts. The organic certified dried nuts used in this study
were almonds, walnuts, pistachios, nuts, apricot kernels, sunflower seeds,
pumpkin seeds and corn, that are widely and traditionally consumed in Turkey.
The contents of these heavy metals in the samples were determined by using the
device inductively-coupled plasma-optical emission spectrometry (ICP-OES) after
acid digestion procedure. Based on the results, the heavy metal contents varied
among organic certified nuts types and brands. According to the analysis of
variance, the differences among samples were statistically significant
(P<0.01). According to the finding of the research, any amount of Pb, Hg and
Sn were not detected in the organic certified nuts. In the organic certified
nuts, the levels ranged from 5.53-123.78
ppb Cd, 8.22-16.62 ppm Cu, 0.24-1.86 ppm Ni, 15.03-46.37 ppm Zn, 444.1-810.6
ppb Cr, 22.06-67.42 ppm Fe and 1.24-3.14 ppb As. The obtained these
results in the research were compared with values in literatures. In addition,
the concentration of these metals in the organic certified dried nuts was
compared with national and international codex limit values. Potential sources
of heavy metals contamination in the organic certified nuts were also
discussed.

Anahtar Kelimeler

contamination, heavy metal, organic certified dried nuts, inductively-coupled plasma-optical emission spectrometry

Kaynakça

• Aksoy, U. 2001. Ekolojik tarım: Genel bir bakış. Türkiye II. Ekolojik Tarım Sempozyumu, 14-16 Kasım, Antalya.
• Anonim, 2011. Türk Gıda Kodeksi Bulaşanlar Yönetmeliği, 28157 sayı ve 29.12.2011 tarih, Ankara.
• Anonim, 2013a. Organik tarım verileri. T.C. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, www.tarim.gov.tr (erişim tarihi 01.12.2016).
• Anonim, 2013b. Organik Tarım Ulusal Eylem Planı, www.tarim.gov.tr (erişim tarihi 01.12.2016).
• Aryapak, S., Ziarati, P. 2014. Nutritive value of Persian walnut (Juglan Regia L.) orchards. American-Eurasian J. Agric. and Envir. Sci. 14(11):1228-1235.
• Ay, O. 2014. Trakya bölgesinde yetiştirilen ayçiçeği tohumlarında bazı ağır metal ve mikrobesin elementlerinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Namık Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tekirdağ.
• Bedir, N. 2010. Açık ve paket çaylarda bulunan ağır metallerin ICP-OES ile analizleri. Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
• Buttriss, J., Hughes, J. 2000. An update on copper: Contribution of MAFF-funded research. Nutr. Bull. 25:271-280.
• Cabrera, C., Lloris, F., Gimenez, R., Olalla, M. and Lopez, M.C. 2003. Mineral content in legumes and nuts: contribution to the Spanish, dietary intake. Science Total Envir. 308:1-14.
• Conor, R. 2006. Pollutants in food metals and metalloids-mineral components in foods. In Chemical and Functional Properties of Food Components, pp. 363-88, CRC Press.
• Çınar, B. 2012. Türk antepfıstığı çeşitlerinin vitamin, mineral madde, yağ ve yağ asitleri bileşimi üzerinde araştırmalar. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Dreher, M.L. 2012. Pistachio tuts: Composition and potential health benefits. Nutr. Rev. 70:234-240.
• Gök, A.S. 2008. Gelişen Avrupa Birliği pazarında Türkiye’nin organik tarım ürünleri ticareti açısından değerlendirilmesi. AB Uzmanlık Tezi, Dış İlişkiler ve Avrupa Birliği Koordinasyon Dairesi Başkanlığı, Ankara.
• Guinot-Thomas, P., Jondreville, C. and Laurent, F. 1991. Comparison of milk from farms with biological, conventional and transitional feeding. Milchwissenschaft 46:779-782.
• Güleç, A. 2013. Türkiye’de organik ve klasik yöntemlerle üretilen zeytinyağlarının ağır metal içeriğine yönelik bir araştırma. Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Beslenme ve Diyetetik Programı, Ankara.
• Holland, B., Unwin, I.D. and Buss, D.H. 1992. Fruit and Nuts. First supplement to 5th edition of McCance and Widdowson’s The Composition of Foods. The Royal Society of Chemistry, Cambridge
• İmer, Y. 2016. Çeşitli soğuk pres yağların bazı mikro ve makro element içeriklerinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Namık Kemal Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tekirdağ.
• Jimenez, A., Cervera, P., Bacardi, M. 1998. Tabla de Composicion de Alimentos. Barcelona: Novartis Nutrition. www.dieteticaieselgetares.files. wordpress.com, (erişim tarihi 01.12.2016).
• Kabaran, S. 2015. KKTC Güzelyurt Bölgesinde zeytinyağı ile olası ağır metal alımı arasındaki ilişkiyi incelemeye yönelik bir çalışma. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Beslenme ve Diyetetik Programı, Doktora tezi, Ankara.
• Kafaoğlu, B. 2012. Bazı kuruyemişlerdeki ağır metal içeriklerinin ve biyoerişebilirliklerinin kemometrik olarak değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Balıkesir.
• Karavoltsos, S., Sakellari, A., Dassenakis, M. and Scoullos, M. 2008. Cadmium and lead in organically produced foodstuffs from the Greek Market. Food Chemistry, 106:843-851.
• Kelly, J.H., Sabate J. 2006. Nuts and Coronary Heart Disease: Anepidemiological Perspective. Br. J. Nutr. 96:61-67.
• Kendall, C.W., Esfahani, A., Truan, J., Srichaikul, K. and Jenkins, D.J. 2010. health benefits of nuts in prevention and management of diabetes. Asia Pacific J. of Clinical Nutr. 19:110-116.
• Kirchmann, H., Thorvaldsson, G. 2000. Challenging targets for future agriculture. Eur. J. Agronomy 12 (3):145-161.
• Köksal A.İ., Artık, N., Şimşek, A. and Güneş, N. 2006. Nutrient composition of hazelnut (Corylus avellana L.) varieties cultivated in Turkey. Food Chem.99:509-515.
• Leblebici, Z., Aksoy, A. 2008. Kayseri civarında satılan bazı kuruyemişlerin ağır metal miktarlarının karşılaştırılması. Biyoloji Bilimleri Araştırması Dergisi 1 (1):5-9.
• Magkos, F., Arvaniti F. and Zampelas, A. 2003. Putting the safety of organic food in to Perspective. Nutr. Res. Rev., 16 (2):211-221.
• Mataix, F.J., Manas, M. 1998. Tabla de composicion de alimentos Espanoles. Instituto de Nutricion Y Tecnologıa De Los Alimentos-Universidad de Granada, Granada. www.sennutricion.org (erişim tarihi 01.12.2016).
• Özkaynak, S. 2014. Türkiye’de tüketilen bazı baklagil, kuruyemiş ve şifalı bitkilerde grafit fırınlı atomik absorpsiyon spektrometri ile eser element tayini. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Şahan, Y., Başoğlu, F. 2003. Ağır metal iyonlarının insan sağlığına etkisi. Dünya Gıda 8(3):70-76.
• Soysal, M. 1998. Biometrinin Temel Prensipleri. Trakya Üniversitesi Tekirdağ Ziraat Fakültesi yayınları, Tekirdag, no: 95, s. 15-35,
• Tosun, H., Kaya, S.B. 2010. Organik gıdalarda gıda güvenliği. Gıda Tekn. Elekt. Dergisi 5(2):48-58.
• Turan, D.Ç. 2012. Türkiye’de kuruyemiş sektör, firmalar arası rekabet stratejileri ve tüketici eğilimleri. Yüksek Lisans Tezi, Namık Kemal Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tekirdağ.
• Türközü, D., Şanlıer, N. 2014. Gıdalardaki ağır metal kontaminasyonları: Bulaşma kaynakları, sağlık riskleri ve ulusal/uluslararası standartlar. Gıda Tekn. Elekt. Dergisi 9(3):29-46.
• Yarılgaç, T., Özrenk, K., Muradoğlu, F. ve Tüfenkçi, Ş. 2003. Gevaş yöresinden selekte edilmiş bazı cevizlerin (Juglans Regia L.) pomolojik özellikleri ve makro-mikro element düzeyleri. Y.Y.Ü. Ziraat Fak. Tarım Bil. Dergisi, 13(1):33-37.