City Administration in Ancient Turks

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 2, 149 - 159, 31.12.2024

Musa Eken

Öz

This study aims to understand how city administration and the provision of urban services were carried out among the Ancient Turks. After briefly discussing urbanization and the structural organization of cities in Ancient Turkic societies, the focus shifts to city governance. The information on urbanization and city administration has been compiled from secondary sources. Based on the data gathered from these sources, generalizations are made regarding city governance. However, it is not possible to claim that extensive information is available on the subject of city administration. Inferences are drawn from quite limited data. According to these findings, cities in Ancient Turkic societies were governed either by local lords or by lords appointed by the central authority, depending on the circumstances. In both cases, loyalty to the central authority was fundamental.

Anahtar Kelimeler

Ancient Turks, City Administration, Central Authority

Eski Türklerde Şehir Yönetimi

Öz

Çalışmanın amacı, Eski Türklerde şehir yönetiminin ve şehir hizmetlerinin yürütülmesinin nasıl olduğunu anlamaktır. Eski Türklerde şehirleşme ve şehirlerin yapı düzeninden kısaca bahsettikten sonra şehir yönetimi üzerinde durulmaktadır. Şehirleşme ve şehir yönetimine ilişkin bilgiler ikincil kaynaklardan derlenmiştir. Kaynaklardaki bilgilerden hareketle şehir yönetimi hakkında genellemeler oluşturulmaktadır. Bununla birlikte şehir yönetimine yönelik çok fazla bilgiye ulaşılabildiğini söylemek mümkün değildir. Oldukça sınırlı bilgilerden çıkarım yapılmaya çalışılmaktadır. Buna göre Eski Türklerde şehirler bazı durumlarda yerel beyler bazı durumlarda merkezden atanan beyler tarafından yönetilmiştir. Her iki durumda da merkezi otoriteye bağımlılık esastır.

Anahtar Kelimeler

Eski Türkler, Şehir Yönetimi, Merkezi Otorite

Etik Beyan

Etik ilkelere riayet edilmiştir.

Kaynakça

• Ahmedova, A. (2023). Eski Uygur metinlerinde unvanlar. İçinde B. Bayram, C. Yavuz & M. Moldecheva (Ed.), X. Uluslararası Türkoloji kongresi bildiriler kitabı (ss. 727-742). Hoca Ahmet Yesevi Uluslararası Türk-Kazak Üniversitesi Yayınları.
• Alyılmaz, C. (2002). Eski Türk şehirleri ve Semerkant. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, (20), 303-311.
• Baykara, T. (1975). Eski Türk iktisadi hayatı ve şehir. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Enstitüsü Dergisi, (6), 75-104.
• Baykara, T. (2002). Türk tarihi ve şehir: Türklerde yerleşik hayat, Yeni Türkiye, (45), 421-438.
• Baykara, T. (2022). Türklerde tarih boyunca şehir ve medeniyet. İçinde U. Özçelik, Ş. Çavuş & U. C. D. İmamoğlu (Ed). Uluslararası medeniyet, şehir ve mimari sempozyumu bildirileri (ss. 37-42), Türk Tarih Kurumu yayınları.
• Baykuzu, T. D. (2009). Bir Hun başkenti: T’ung-Wan Ch’eng. Modern Türklük Araştırmaları Dergisi, 6(3), 110-126.
• Cezar, M. (1977). Anadolu öncesi Türklerde şehir ve mimarlık. İş Bankası Kültür Yayınları.
• Çandarlı Şahin, A. (2023). Eski Türklerde şehir kültürü. Mavi Atlas, 11(2), 306-320.
• Çınar, S. (2016). Sirderya boyundaki IX-X. yüzyıllarda Oğuz şehirciliği [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Hitit Üniversitesi.
• Diamond, J. (2018). Tüfek, mikrop ve çelik. Pegasus Yayınları.
• Deniz, B. (2008). Batı Göktürklerin başkenti: Miñ Bulak. Karadeniz, 1(1), 95-125.
• Ergüven. İ. H. (2011). Hsüan-Tsang’ın Seyahatnamesi (VII. yy) metin çevirisi ve değerlendirilmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Çanakkale 18 Mart Üniversitesi.
• Esin, E. (1968). Orduğ. Tarih Araştırmaları Dergisi, (10), 135-215.
• Kalkan, E. (2012). İvolga örneğinde Hun kent kültürüne genel bir bakış. Türkbilig, (24), 1-19.
• Kerimova, R. (2002), Hun İmparatorluğu ile Çin’in Doğu Türkistan mücadelesi. İçinde H. C. Güzel, K. Çiçek & S. Koca (Ed.), Türkler (ss. 1143-1152), Cilt: I, Yeni Türkiye Yayınları.
• Odabaşı, Z. (2019). Türk devletlerinde kullanılan unvanlar. Osmanlı Medeniyeti Araştırmaları Dergisi, 5(9), 165-192.
• Öcal, S. (1983). Türklerde yerleşim ve ilk Türk şehirleri. Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi, (23), 101-138.
• Ögel, B. (2000). Türk kültür tarihine giriş I - Türklerde köy ve şehir hayatı (4. baskı), Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Ögel, B. (2001). Dünden bugüne Türk kültürünün gelişme çağları (4. baskı). Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı Yayını.
• Scott, J. C. (2023). Tahıla karşı (5. baskı). Koç Üniversitesi Yayını.
• Sümer, F. (1984). Eski Türklerde şehircilik. Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı Yayını.
• Şeşen, R. (2020). İslam coğrafyacılarına göre Türkler ve Türk ülkeleri (4. baskı). Bilge Kültür Sanat Yayını.
• Taşağıl, A. (2012). Türkistan. İçinde TDV İslam ansiklopedisi (Cilt:41, ss. 556-560). TDV İslam Araştırmaları Merkezi Yayını.
• Taşağıl, A. (2015). İslam öncesi Türklerde çevre ve şehircilik. İçinde Osmanlı imparatorluğunda çevre ve şehir (ss. 31-36). İstanbul Medeniyet Üniversitesi ve T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı.
• Taşağıl, A. (2018). Göktürkler I, II, III. (3. baskı). Türk Tarih Kurumu Yayını.
• Uzunkaya, U. (2014). Uygur sivil belgelerinden hareketle Uygurlarda yerleşik yaşam ve bununla ilgili söz varlığına dair. Türkbilig, (27), 41-58.
• Ünal, T. (1974). Eski Türklerde şehir ve şehircilik. Türk kültürü, (135), 171-178.
• Von Gabain, A. (1944). Köktürklerin tarihine kısa bir bakış. Ankara Üniversitesi Dil Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 2(5), 685-696.
• Yıldırım, K. (2013a). Eski Türklerde şehir yapısı ve kültürü üzerine bazı değerlendirmeler. Avrasya İncelemeleri Dergisi, 12(1), 81-89.
• Yıldırım, K. (2013b). Çin kaynaklarında Türkistan şehirleri. Ötüken Yayını.
• Yıldırım, K. (2018). Türk şehir tarihinin kaynağı olarak duvar. İRTAD, (1), 1-9.