Cinsiyete Duyarlı Bütçe Algısı: Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Üzerine Bir Çalışma

Yıl 2023, , 1 - 22, 20.12.2023

Alptekin Aktakka , Recep Tekeli

https://doi.org/10.26650/mcd2023-1313871

Öz

Toplumsal cinsiyete duyarlı bütçeleme, nüfusun farklı kesimlerinin değişen ihtiyaçlarını dikkate alarak kadınların ve erkekler için kamu kaynaklarına eşit ve adil erişim sağlamayı amaçlayan bir bütçeleme yaklaşımıdır. Bu yaklaşım sadece kadınlar için ayrı bir bütçe tahsis edilmesini içermemekte, bunun yerine hem erkeklerin hem de kadınların ihtiyaçlarının adil ve eşit bir şekilde karşılanmasını sağlamayı amaçlamaktadır.
Küreselleşme ile bilim ve teknolojideki ilerlemeler, kamu yönetimi alanındayeni reformların ortaya çıkmasına yol açmıştır; bunlardan biri de daha etkin ve verimli bir kamu hizmetinin sağlanmasına yönelik bir tedbir olan toplumsal cinsiyete duyarlı bütçelemedir. Bu bağlamda, gelir ve gideri dengeleyen bütçeler sosyal politikaların uygulanmasında bir araç olarak kullanılmaktadır.
Bu çalışma, toplumsal cinsiyete duyarlı bütçelemeye ilişkin genel bilgileri ortaya koymanın yanı sıra, üniversitelerde çalışan personelin konuya ilişkin görüşleri hakkında fikir vermeyi amaçlamaktadır. Bu amaçla, Adnan Menderes Üniversitesi öğrencileri ve personeli arasında bir anket çalışması yapılmıştır.
Sonuçlar; katılımcıların cinsiyete duyarlı bütçeleme tutumu cinsiyet açısından istatistiksel olarak anlamlı farklılıklar olduğu görülmektedir. Kadın çalışanların erkek çalışanlara göre daha ileri derecede duyarlılık sahibi oldukları tespit edilmiştir. Katılımcıların cinsiyete duyarlı bütçeleme tutumunda yaş bakımından istatistiksel olarak anlamlı farklılık olduğu görülmektedir. Katılımcıların cinsiyete duyarlı bütçeleme tutumunda “sekreterler” ve “diğer tüm çalışanlar” arasında anlamlı farklılıklar olduğu görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Cinsiyet, Bütçeleme, Eşitlik, Cinsiyete Duyarlı Bütçeleme, Yüksek Öğrenim Paydaşları

Perceptıon of Gender-Sensitive Budgeting: A Case Study on the Aydın Adnan Menderes University

Öz

The gender-responsive budgeting approach takes the changing needs of diverse population segments into account and aims to ensure equal and equitable access to public resources for both genders.
Globalization and advances in science and technology have triggered new public administration reforms. Gender-responsive budgeting is one among these transformations: it is a measure adopted to ensure a more effective and efficient public service.
This study aims to reveal general information about gender-sensitive budgeting and intends to outline the views of staff members at universities vis-à-vis this issue. To this end, a survey was conducted with Adnan Menderes University students and staff.
The results revealed statistically significant differences in the gender-sensitive budgeting attitudes of the participants. Female employees displayed a higher degree of sensitivity than their male counterparts. A statistically significant age-related difference was also noted in the gender-sensitive budgeting attitudes of the participants. Secretaries and other employees were observed different attitudes towards gender-responsive budgeting, according to the study.

Anahtar Kelimeler

gender, budgeting, equality, gender budgeting, higher education partners

Kaynakça

• Acker, J. (2006). Inequality regimes gender, class, and race in organizations. Gender & Society, 20(4), 441-464. google scholar
• Akduran, Ö. (2012). Hane Devlet Piyasa, İstanbul: Sav Yayınları. google scholar
• Akduran Erol, Ö., & Ergüneş Oruç, N., (2019). Üniversitede Toplumsal Cinsiyete Duyarlı Bütçe ve Planlama: İstanbul Üniversitesi Örneği. Nuray Ergüneş için Yazılar (548-573), İstanbul: Sosyal Araştırmalar Vakfı. google scholar
• Aktakka, A (2019).Cinsiyete Duyarlı Bütçe Algısı: Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Üzerine Bir Çalışma, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Aydın Adnan Menderes Üniversitesi, Aydın. google scholar
• Al, Ü. G. (2002). Türkiye’de kadına Yönelik Kurumsal Politikalar: Toplumsal Cinsiyete Duyarlı Bütçelemenin Olanak ve Sınırlılıkları. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. google scholar
• Alkan, F. & Dayar, H. (2021). Belediyelerde Toplumsal Cinsiyete Duyarlı Bütçelemenin Uygulanabilirliğine Yönelik Nitel Analiz: Eskişehir İli Örneği, Türk Dünyası Akademik Bakış, 1(1), 1-38. google scholar
• Alpar, R. (2013). Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Yöntemler, Ankara: Detay Yayıncılık. google scholar
• Avrupa Komisyonu. Araştırma ve Yenilik Genel Müdürlüğü (2016). She Figures 2015. Luxembourg: Publications Office. google scholar
• Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü (2019). https://www.hmb.gov.tr/bumko-merkezi-yonetim-butce-kanunu-ve-ekleri (erişim: 19.07.2019) google scholar
• Büyüköztürk, Ş. (2017). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı. Ankara: Pegem Akademi. google scholar
• Ceviz, B. (2018). Toplumsal Cinsiyet Duyarlılığı Çerçevesinde Belediyeler. Söke İşletme Fakültesi Priene Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 2(3), ss. 19-29 google scholar
• Çın, S. (2014). Değişen Yönetim Anlayışı ve Sivil Toplum Kuruluşları. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. google scholar
• Dikmen, C. (2015). Cinsiyete Duyarlı Bütçeleme ve Türkiye Uygulaması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir. google scholar
• Doğan, A. (2012). Toplumsal Cinsiyete Duyarlı Bütçeleme: Türkiye Değerlendirmesi. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Manisa. google scholar
• Dumlupınar, S. & Göksu, G. G. (2020).Toplumsal Cinsiyet Eşitliğine Yönelik Faaliyetler, Cinsiyete Duyarlı Bütçeleme Uygulamaları Ve Kadın Memnuniyeti Arasındaki İlişkinin Analizi: Sakarya İli Örneği, Akademik İncelemeler Dergisi, 2020, 15/2: 713-764 google scholar
• Duran, D. Ş., ve Temür, Y. (2018). Türk Yerel Yönetimlerinde Cinsiyete Duyarlı Bütçeleme Yaklaşımları: Büyükşehir Belediyelerinin Bütçeleri Üzerinde Bir İnceleme. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(1), ss.353-380. google scholar
• Eğitimsen (2019). 2019 Yılı Yükseköğretim Bütçesi Analizi. http://egitimsen.org.tr/2019-yili-yuksekogretim-butcesi-analizi/#_ftn2 google scholar
• Elson, D. (2006), Budgeting for Women’s Right: Monitoring Government Budgets for Compliance with CEDAW, UNIFEM (United Nations Development Fund for Women), http://www.iwtc.org/cd_finance/46_gb.pdf google scholar
• Ergen, Z., Durak, B. (2017). Bütçeleme Anlayışında Yeni Bir Yaklaşım: Toplumsal Cinsiyete Duyarlı Bütçeleme, Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 2(9), ss.107-126. google scholar
• Erkan, B., Şentürk, M., Akbaş,Y. E., Paksoy, S. (2012). Dünyada Ve Türkiye’de Sosyal Bütçeleme (Cinsiyete Duyarlı Bütçe) Yaklaşımı, Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, Year:5 Number 9, Summer 2012, s85-105. google scholar
• Göğüsdere, C. (2020). Türkiye’de 2016 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Belgelerinin Toplumsal Cinsiyete Duyarlı Vergilendirme Açısından Değerlendirilmesi, Ekonomi, İşletme ve Maliye Araştırmaları Dergisi, cilt 2 sayı 3, ss223-232 google scholar
• Gökbunar, R., Doğan, A. (2016). Toplumsal Cinsiyete Duyarlı Bütçeler ve Başarı Etmenleri. CBÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 14(2), ss. 1-20. google scholar
• Hadziahmetovic, A., Duric-Kuzmanovic, T., Klatzer, E. M., & Risteska, M. (2013). Gender Responsive Budgeting-Textbook for Universities. UNWOMEN-University Press, Sarajevo. google scholar
• Hazine ve Maliye Bakanlığı. (2023). https://muhasebat.hmb.gov.tr/merkezi-yonetim-butce-istatistikleri (erişim: 12.06.2023) google scholar
• IMF (2023). International Monetary Fund, World Economic Outlook Database, April 2023. Erişim: 12.06.2023) google scholar
• İnce, M.Y. (2022). Evaluating Gender Responsive Budgeting in Turkey. Ondokuz Mayıs University Journal of Women’s and Family Studies 2(1), June: 97-112. google scholar
• İşler, G. & İşler, İ. (2020). Cinsiyete Duyarlı Bütçeleme ve Türkiye’de Kadının Bütçedeki Yeri. Pamukkale Journal of Eurosian Socioeconomic Studies, Vol. 7, No. 1, 2020, pp. 39-47 google scholar
• Jongbloed, B. (2012). Academic salaries in Western Europe. International Higher Education,68, 5-6. google scholar
• Klot, J., Holvoet, N., Villagomez, E. (2002). Gender Budget Initiatives: Strategies, Concepts and Experiences, The United Nations Development Fund for Women (UNIFEM). google scholar
• Kul, G. E. & Özuğurlu, H. Y. (2022). Toplumsal Cinsiyet Temelinde Bütçelemenin Siyasi Boyutu . Bulletin of Economic Theory and Analysis , 7 (1) , 59-85. google scholar
• Lynch, K. (2010). Carelessness: a hidden doxa of higher education. Arts and Humanities in Higher Education,9(1), 54-67. google scholar
• Marginson, S. and van der Wende, M. (2007). To rank or to be ranked: the impact of global rankings in higher education. Journal of Studies in International Education,11(3-4), 306-329. google scholar
• 2019 yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2018/12/20181231M1-B0.pdf google scholar
• Oppi, C., Cavicchi, C., & Vagnoni, E. (2021). The journey to gender-responsive budgeting: lessons learned from higher education. Sustainability, 13(4), 2019. google scholar
• Stein^orsdottir, F. S., Einarsdottir, P., Heijstra, T. M., & Margret Petursdottir, G. (2016). Money Talks: Gender Budgeting in the University of Iceland. Icelandic Review on Politics & Administration, 12(1). google scholar
• Stein^orsdottir, F. S., Einarsdottir, P., Heijstra, T. M., Petursdottir, G. M., & Smidt, T. B. (2018). Gender budgeting to expose inequalities in a precarious academia-and redistribute resources to effect change. In Gender and Precarious Research Careers (pp. 83-110). Routledge. google scholar
• Şenesen, G.G. (2013). ‘Toplumsal Cinsiyete Duyarlı Bütçeleme: Kapsam, Örnekler ve Türkiye İçin Öneriler. Kamu Bütçesinde Yeni Yaklaşımlar, editörler, Figen Altuğ, Ahmet Kesik & Murat Şeker. 97-128. Ankara: Seçkin Yayıncılık, Ankara. google scholar
• Şenesen, G.G., Ergüneş, N., Yakar, A.Ö. (2018). Dirlik Temelli Toplumsal Cinsiyete Duyarlı Bütçeleme Yaklaşımıyla Yerel Yönetim Bütçelerine Bakmak: Kars Belediyesi. Prof Dr Nihat FALAY’a Armağan, ed. H. Kirmanoğlu, P. Feyzioğlu Akkoyunlu, A. Arıkboğa & B. Ergüder. 87-113. İstanbul: DER Yayınları, google scholar
• Şentürk, A. (2017a). Yerel Yönetimlerde Cinsiyete Duyarlı Bütçeleme: İstanbul İlçeleri. Büyükçekmece 1. Uluslararası Yerel Yönetimler Kongresi Bildiri Özet Kitabı. İstanbul: Marmara Belediyeler Birliği Kültür Yayınları, google scholar
• Şentürk, A. (2017b). Cinsiyet Eşitlikçi Perspektifle Belediye Bütçeleri: Fatih Belediyesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. google scholar
• Tepekule, U., Özcan, P. M., Kayalıdere, G. (2016). Cinsiyete Duyarlı Bütçeleme: Türkiye Örneği. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 5(7), ss. 2316-2331. google scholar
• Toprak, D. (2016). Kamu İdarelerinde Cinsiyete Duyarlı Stratejik Planlama Ve Bütçeleme: Isparta İl Özel İdaresi Örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: CİEP Özel Sayısı. 408-441. google scholar
• Tüğen, K. & Özen, A. (2014) Türkiye’de Cinsiyete Duyarlı Bütçeleme Anlayışı, Prof. Dr. Naci Birol Muter’e Armağan, Editörler: Ramazan Gökbunar, Mustafa Miynat, Birol Kovancılar, Tülin Canbay, Serkan Cura, Manisa-2014, s135-144, Celal Bayar Üniversitesi Rektörlük Basımevi- Manisa google scholar
• Tüğen, K. ve Özen A. (2008). Cinsiyete Duyarlı Bütçeleme Anlayışı. Maliye Dergisi, (154), ss. 1-11. google scholar
• Yavan, S. & Gazeloğlu, C. (2020). Yerel Yönetimlerde Cinsiyete Duyarlı Bütçelemenin Hiyerarşik Kümeleme Analiziyle İncelenmesi: Aydın İlçe Belediyeleri Örneği, Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, Cilt 31, Sayı 1, Ocak 2022, s. 165-200 google scholar
• Yıldırım, Ö.K. (2018). Türkiye’de İyi Yönetişim. Uluslararası Afro- Avrasya Araştırmaları Dergisi, 3(6), ss.273-289. google scholar
• Yıldız, S. & Uğur, A. (2016), Cinsiyete Duyarlı Bütçeleme ve Ülke Deneyimleri, Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt: 5 Sayı: 3i S271-292. google scholar
• Yücel, Y. (2016). Dirlik Temelli Toplumsal Cinsiyete Duyarlı Bütçe Denetimi: Büyükşehir Belediyeleri Arasında Bir Karşılaştırma. Çağdaş Yerel Yönetimler, 25/1, 25-46. google scholar