The Expectations and Effects of Tax Cuts: Scenario Examples

Yıl 2023, Sayı: 69, 129 - 145, 29.05.2023

Funda Karakoyun

https://doi.org/10.26650/mcd2023-1267697

Öz

Various incentives are organized in different types of taxes to support the financial structures of enterprises. These incentives impact decisions for taxpayers planning taxes. The regulations that are included in legislation as tax deductions are seen as the perception and expectation of a decrease in taxpayers’ tax burden. The literature has discussed the positive impact of tax incentives on production, employment, and investment decisions and emphasized the importance of supporting taxpayers, especially in times of crisis. In terms of regulations with the purpose of providing incentives in legislation containing issues that are open to interpretation and discussion regarding the implementation results, this study takes tax deductions as the subject of examination. This study presents scenarios on how tax deductions reflect onto taxpayers in practice using two examples and calculates the change in tax liability caused by a reduction in the withholding tax rates for rental income and profit distribution. Accordingly, the study evaluates the difference between taxpayers’ expectations and the actual tax payment. Tax liability for property owners is seen to increase because of reducing the rent withholding tax rate. The tax burden is seen to not get reduced as a result of the dividend withholding tax deduction; however, an effect is seen to occur mainly related to tax deferral. Although the implementation results vary according to the taxable income brackets, to interpret the uniform tax burden as increasing or decreasing when rates change would be an incomplete assessment.

Anahtar Kelimeler

Tax deduction, Rent withholding, Profit distribution withholding, Taxpayer law, Tax scenario

Beklenti ve Etkileri ile Vergi İndirimleri: Senaryo Örnekleri

Öz

İşletmelerin finansal yapılarını desteklemek için vergi türlerinde çeşitli teşvikler düzenlenmektedir. Vergi planlaması yapan mükellefler için bu teşvikler karar etkisi oluşturur. Mevzuatta vergi indirimi olarak yer alan düzenleme mükellefte vergi yükünün azalması algısı ve beklentisi olarak görülmektedir. Literatürde vergi indiriminin üretim, istihdam, yatırım kararları üzerinde olumlu etkisi ele alınarak mükelleflerin özellikle kriz dönemlerinde desteklenmesinin önemine dikkat çekilmiştir. Mevzuatta amacı teşvik olan düzenlemelerin uygulama sonuçlarında yoruma ve tartışmaya açık hususlar içermesi bakımından vergi indirimi müessesesi inceleme konusu olarak ele alınmıştır. Bu çalışmada vergi indiriminin uygulamada mükellefe yansımaları iki örnek ile senaryo edilmiştir. Kira gelirleri ve kar dağım stopaj oranlarında yapılan indirimin vergi borcunda meydana getirdiği değişim hesaplanmıştır. Buna göre, mükellefin beklentisi ile gerçekleşen vergi ödemesi karşılaştırmasında farklılık değerlendirilmektedir. Kira stopaj oranı indiriminde mülk sahibinin vergi borcu yükselmiştir. Kar payı stopaj indirimi neticesinde ise vergi yükünü azaltmak değil ancak, esasen vergi ertelemeye ilişkin bir etki doğmaktadır. Uygulama sonuçları vergiye tabi gelir dilimlerine göre değişiklik göstermekle birlikte oranlar değiştiğinde yeknesak vergi yükünün artması ya da azalması şeklinde yorumlamanın eksik bir değerlendirme olacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Vergi İndirimi, Kira Stopajı, Kar Dağıtım Stopajı, Mükellef Hukuku, Vergi Senaryoları

Kaynakça

• Akdoğan, A. (2016). KamuMaliyesi. Gazi Kitabevi, 17. Baskı, Ankara, s.204 google scholar
• Aras, İ. K. ve Acar, Y. (2022). Türkiye’de Otomotiv Sektörüne Verilen Vergi Teşvikleri Etkin Mi? Ekonometrik Bir Analiz. International Journal of Public Finance, 7(1), 51-72. google scholar
• Armağan, R. (2007). Türkiye’de Gelir ve Kurumlar Vergisi Oranlarında İndirimin Vergi Gelirleri Üzerine Etkileri. Süleyman Demirel Üniversitesi iktisadi ve idari Bilimler Fakültesi Dergisi, 12(3), 227-252. google scholar
• Avcı, O. (2020). Vergiye Uyumlu Mükelleflere Uygulanan Vergi İndirimi Müessesesi. ERÜHFD, C. XV, S. 1, s.225-240 google scholar
• Ay, H. ve Haydanlı, M.L. (2017). Vergi Yükü Ekseninde Toplumsal Yapının Gelir Dağılımı ve Yoksullukla İlişkisi. google scholar
• Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt: 4, Sayı: 3, s. 137-138) google scholar
• Bıyık, R. ve Kıratlı, A. (2000). Vergi Teşvikleri ve Korumaları, HUD, İstanbul, s.552 google scholar
• Çelik, İ., Tunç, H. ve Kaya, M. (2013). Vergi İndirimlerinin Yerel Ekonomilerin Büyümesindeki Rolü ve Burdur Örneği. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Yıl: 5 Sayı: 8, s.29-30). google scholar
• Çukurçayır, S. (2011). Laffer Eğrisi Doğrultusunda Vergi Oranları, Vergilendirilebilir Gelir ve Vergi Gelirleri Arasındaki İlişkinin Anlaşılması. Maliye Dergisi, 161, s.331-333). google scholar
• Doğan, S. (2006). Keynesyen Teori’ye bir Tepki: arz Yanlı İktisat. SÜ İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 6(12). Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/289530. google scholar
• Ergin, N.E. (2022). Anayasa Mahkemesi’nin Tartışmalı KDV Kararı. Erişim Tarihi: Ocak 2023. Erişim adresi: https://vergialgi.com/anayasa-mahkemesinin-tartismali-kdv-karari google scholar
• Güngör, K. (2016). Vergi Yapısında Bir Reform Önerisi Olarak Vergi İndirimleri Politikası ve Türk Vergi Sistemi. AKÜ İİBF Dergisi,-Cilt: XVIII Sayı: 1 Yıl: Haziran, s 133-147. google scholar
• GVK (1960). 193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu. Erişim Tarihi: Kasım 2022. Erişim adresi: https://www.mevzuat.gov. tr/mevzuatmetin/1.4.193.pdf google scholar
• İlhan, H.İ. (2023). Huzur Hakkı ve Kar Payı Maliyet İncelemesi. Erişim Tarihi: Şubat 2023. Erişim adresi: https:// www.muhasebetr.com/yazarlarimiz/halilibrahimilhan/003/ google scholar
• Kısacık, Ö. (2020). Güncel Değişiklikler Işığında Vergiye Uyumlu Mükellef İndirimi. Erişim Tarihi: Ocak 2023. Erişim adresi: http://www.erdem-erdem.av.tr/bilgi-bankasi/guncel-degisiklikler-isiginda-vergiye-uyumlu-mukellef-indirimi google scholar
• Kolotoğlu, O. (2022). Vergi Sistemi Mükellef Odaklı Mı? Sayı: 409, Ekim, s.21. Erişim Tarihi: Aralık 2022. Erişim adresi: http://www.vergisorunlari.com.tr google scholar
• Kutsal, A. ( 2022 ). Kurumlar Vergisi Mevzuatından Matrah Çıkarma ve Vergi Hesap Edebilme Mahareti. Erişim Tarihi: Ocak 2023. Erişim adresi: https://www.muhasebetr.com/yazarlarimiz/ahmetkutsal/011/ google scholar
• PWC (2020). COVID-19 Salgını Kapsamında Dünyada ve Türkiye’de Vergi Önlemleri. Erişim Tarihi: Aralık 2022. Erişim adresi: https://www.pwc.com.tr/tr/Hizmetlerimiz/vergi/covid-19-kapsaminda-dunyada-ve-turkiyede-alinan-vergi-onlemleri.pdf google scholar
• Resmi Gazete (2010). 396 No’lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği. Ankara: Yazar. Erişim Tarihi: Kasım 2022. Erişim adresi: https://www.verginet.net/FrameChild.aspx?ID=6974 google scholar
• Özden, T.M. (1999). Vergi Ertelemesinin Ayrımı ve gerçekleştirilmesi Şekillerine Teorik Bir Yaklaşım. Gazı Üniversitesi Endüstriyel sanatlar Eğitim Fakültesi Dergisi, Y:7,S:7, s. 121-123 google scholar
• Özgüven, B. (2022, 9 Kasım). Huzur Hakkı Mı Kar Payı Mı? Dünya Gazetesi. Erişim tarihi: Ocak 2023, Erişim adresi: https://www.muhasebetr.com/ulusalbasin/haber_oku.php?haber_id=32735 google scholar
• Sağır, H. (2019). Gelir Vergisi Tebliğine Göre Vergi İndirimi Uygulama Esaslarının Vergilendirmede Eşitlik ve Adalet İlkeleri Çerçevesinde Değerlendirilmesi. Vergi sorunları Dergisi, Sayı:369, s.51-56 google scholar
• Saraçoğlu, F. ve Gümüş, Ö. (2017). Bir Sorun Ve Bir Çözüm: Piyasa Başarısızlığı Ve Kurumlar Vergisinde Kabul Edilmeyen İndirimlerde İstisnai Uygulamalar. Ekonomi Bilimleri Dergisi Cilt 9, No 1, s.66-80. ISSN: 13098020 google scholar
• Seçilmiş, E. ve Didinmez, İ. (2016). Vergi Reformlarının Davranışsal İktisat Perspektifinden Değerlendirilmesi: Türkiye Örneği. Bilig, 77, s.221-222. Erişim adresi: http://bilig.yesevi.edu.tr/yonetim/icerik/makaleler/996-published.pdf google scholar
• Türkay, İ. (2021). Yıllık Beyannamede %5 Vergi İndiriminde Yararlanmanın Şartları, Erişim Tarihi: Aralık 2022. Erişim adresi: https://vergialgi.net/yillik-beyannamede-5-vergi-indiriminde-yararlanmanin-sartlari google scholar
• Ülgen, S. (2021). Kar Dağıtımında Yüzde 5’lik Oran İndirimi Kar Payı Elde Eden Gerçek Kişilerin Ödeyeceği Vergiyi Artıracaktır. Erişim Tarihi: Aralık 2022.Erişim adresi: https://www.muhasebetr.com/yazarlarimiz/ sonerulgen/050/ google scholar