Fermente Gıdaların Tüketimi ve Bu Gıdalar Hakkında Bilgi Düzeylerinin Sağlık Harcamalarına ve Ekonomiye Olan Etkisi

Yıl 2022, Cilt: 17 Sayı: 65, 236 - 248, 31.01.2022

Recep Palamutoğlu , Merve İnce Palamutoğlu , Cemal Kasnak , Buket Özen

https://doi.org/10.19168/jyasar.1058758

Öz

Sağlık, bir ülkenin beşerî sermayesini ve ekonomik büyümesini üzerinde önemli rol oynamaktadır. Sağlıklı birey, çalışmak için daha fazla saat ayırarak, daha fazla harcanabilir gelir elde ederek ve insan gelişimine daha fazla yatırım yaparak hem kendi ekonomisine hem de ülke ekonomisine daha fazla katkıda bulunmaktadır. Sağlık harcamaları genellikle sağlığın korunması ve geliştirilmesi adına yapılan harcamaları kapsamaktadır. Obezite, nüfus sağlığına, sağlık bütçelerine ve ekonomiye zarar vermektedir. Beden kütle indeksi yüksek olan kişilerin sayısındaki artış, diyabet, kanser ve kalp hastalığı gibi kronik hastalıkların yüksek maliyeti nedeniyle sağlık bütçelerini zorlamaktadır. Obez kişiler, sağlıklı kilodaki kişilere göre sağlık hizmetlerini daha fazla kullanmakta, daha fazla ameliyat olmakta ve iki kattan fazla reçete almaktadır. Son yıllarda obezite, metabolik hastalıklar gibi sağlık sorunlarının artması, tüketicilerin yaşamdan beklentilerinin yükselmesi, sağlıklı beslenme bilincinin artması sebebiyle fonksiyonel besin üretimi ve tüketiminde de artış meydana gelmiştir. Bu nedenle tüketicilerin besinlerden besleyici özelliğinin yanı sıra fayda sağlamaları yönünde de beklenti içerisine girmiştir. Bu çalışma fermente gıdaların tüketimi ve bu gıdalar hakkında bilgi düzeylerinin sağlık harcamalarına ve bu harcamaların ekonomiye olan etkisini araştırmak amacıyla hazırlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Sağlık Harcamaları, Ekonomik büyüme, Obezite, Fermente Gıdalar

Kaynakça

• Akar, Sevda. 2014. «Türkiye’de Sağlık Harcamaları, Sağlık Harcamalarının Nisbi Fiyatı ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkinin İncelenmesi». Yönetim ve Ekonomi 21 (1): 311–322.
• Akdeniz Oktay, Büşra & Özbaş, Z. Yeşim. 2020. «Fermente Gıdaların İnsan Sağlığı Üzeri̇ndeki Etkileri». Gida / the Journal of Food 45: 1215–1226. doi:doi:10.15237/gida.gd20105.
• Arı, Hakan Oğuz. 2018. Türkiye’de Sağlık Harcamaları: Ulusal Sağlık Hesapları Sonuçlarının Genel Değerlendirimesi 1999-2016.
• Azizi, Nor Farahin et al. 2021. «Kefir and its biological activities». Foods 10 (6): 1–26. doi:10.3390/foods10061210.
• Babio, Nancy et al. 2015. «Consumption of Yogurt , Low-Fat Milk , and Other Low-Fat Dairy Products Is Associated with Lower Risk of Metabolic Syndrome Incidence in an Elderly Mediterranean Population». The Journal of Nutrition 145 (Oct): 2308–2316. doi:10.3945/jn.115.214593.Diet.
• Baş, M. 2019. Yaşam Dediğin 9 Metre. 1. Baskı. İstanbul: Destek Yayınları.
• Bell, Victoria et al. 2018. «One health, fermented foods, and gut microbiota». Foods 7 (195): 1–17. doi:10.3390/foods7120195.
• Demir, Mustafa Kürşat. 2018. «Geleneksel Tarhana Üretiminde Tam Buğday Unu Kullanımı». Akademik Gıda 16 (2): 148–155. doi:10.24323/akademik-gida.449606.
• Dicks, Leon M.T. et al. 2018. «A review: The fate of bacteriocins in the human gastro-intestinal tract: Do they cross the gut–blood barrier?» Frontiers in Microbiology 9 (September): 1–14. doi:10.3389/fmicb.2018.02297.
• Egger, G., 2009. Health, ‘illth’ and economic growth: medicine, environment and economics at the cross-roads. American Journal of Preventive Medicine 37 (1), 78–83.
• Egger, G., Swinburn, B., 2010. Planet Obesity: How we are Eating Ourselves and the Planet to Death. Allen and Unwin, Sydney
• Gökırmaklı, Ç.; Üçgül, B. & Güzel-Seydim, Z.B. 2021. «Fonksiyonel Gıda Kavramına Yeni Bir Bakış: Postbiyotikler». Gıda 46 (4): 872–882. doi:10.15237/gida.
• Hall, K.D., Guo, J., Dore, M. & Chow, C.C. 2009. The progressive increase offood waste in America and its environmental impact. PLoSOne4 (11), e7940: 1-6
• Hancıoǧlu, Ömer & Karapınar, Mehmet. 1997. «Microflora of Boza, a traditional fermented Turkish beverage». International Journal of Food Microbiology 35 (3): 271–274. doi:10.1016/S0168-1605(96)01230-5.
• James, O., 2008. Selfish Capitalism. Vermillion, London
• Marco, Maria L. & Golomb, Benjamin L. 2016. «Fermented Foods, Lactobacillus, and Health». Microbe. 11 (8): 349-370. Libk. 11. doi:10.1145/223355.223685.
• Negrete-Romero, Berenice et al. 2021. «Nutritional Contributions and Health Associations of Traditional Fermented Foods». Fermentation 7 (4): 289. doi:10.3390/fermentation7040289.
• OECD. 2017. «Obesity Update 2017». (Erişim Tarihi: 12 Ocak 2022) www.oecd.org/health/obesity-update.htm.
• OECD. 2019. «The Heavy Burden of Obesity -The Economics of Prevention». (Erişim Tarihi: 13 Ocak 2022)
• OECD. 2020. «OECD; Health at a Glance: Europe 2020: State of Health in the EU Cycle». (Erişim Tarihi: 14 Ocak 2022). www.oecd.org.
• OECD. 2021. «OECD Health Statistics 2021». (Erişim Tarihi: 10 Ocak 2022). https://www.oecd.org/health/health-data.htm.
• Rasane, Prasad; Kailey, Rekha & Singh, Shailesh Kumar. 2017. «Fermented indigenous Indian dairy products: Standards, nutrition, technological significance and opportunities for its processing». Journal of Pure and Applied Microbiology 11 (2): 1199–1213. doi:10.22207/JPAM.11.2.68.
• Rezac, Shannon et al. 2018. «Fermented foods as a dietary source of live organisms». Frontiers in Microbiology 9 (AUG): 1-31. doi:10.3389/fmicb.2018.01785.
• Riley, J.C., 2001. Rising Life Expectancy: A Global History. Cambridge University Press, New York.
• Rizo, Jocelin et al. 2020. «Omics in Traditional Vegetable Fermented Foods and Beverages». Critical Reviews in Food Science and Nutrition 60 (5): 791–809. doi:10.1080/10408398.2018.1551189.
• Şanlier, Nevin; Gökcen, Büşra Başar & Sezgin, Aybüke Ceyhun. 2019. «Health benefits of fermented foods». Critical Reviews in Food Science and Nutrition 59 (3): 506–527. doi:10.1080/10408398.2017.1383355.
• Simango, Clifford. 1997. «Potential use of traditional fermented foods for weaning in Zimbabwe». Social Science and Medicine 44 (7): 1065–1068. doi:10.1016/S0277-9536(96)00261-4.
• Singh, Shailender; Bala, Muhammad Muazu & Kumar, Nishant. 2022. «The dynamics of public and private health expenditure on health outcome in Southeast Asia». Health & Social Care in the Community (December 2021): 1–10. doi:10.1111/hsc.13698.
• Swinburn, B., Sacks, G. & Ravussin, E., 2009. Increased food energy supply is more than sufficient to explain the US epidemic of obesity. American Journal of Clinical Nutrition 290 (6), 1453–1456.
• T.C. Sağlık Bakanlığı. 2019. Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2019. T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık Bilgi Si̇stemleri̇ Genel Müdürlüğü. https://dosyasb.saglik.gov.tr/Eklenti/40564,saglik-istatistikleri-yilligi-2019pdf.pdf.
• TBSA. 2019. «T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye beslenme ve Sağlık Araştırması (TBSA)».
• TÜBER. 2019. «Türkiye Beslenme Rehberi». T.C. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü.
• WHO. 2020. «WHO|SDG 3: Ensure healthy lives and promote wellbeing for all at all ages.» (Erişim Tarihi: 09 Ocak 2022). http://www.who.int/sdg/ targets/en/.
• WHO. 2022. «World Health Organization». (Erişim Tarihi: 13 Ocak 2022). https://www.who.int/about/governance/constitution.