Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Sosyoekonomik Düzeylerine Göre Baba-Çocuk İlişkisi ve Akran Oyun Davranışları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Yıl 2019, Cilt: 6 Sayı: 4, 33 - 41, 17.01.2020

Nezehat Hamiden Karaca , Ümit Ünsal Kaya , Münevver Can

https://doi.org/10.30900/kafkasegt.653630

Cited By: 1

Öz

Çocuğun yaşamında anne, baba ya da çocuğa bakan kişi ve akranları önemli yer tutmaktadır. Ebeveynlerinden ve akranlarından olumlu dönütler alan ve onların ilgi ve yakınlığı ile büyüyen çocuklar daha dost canlısı, empati kurabilen, güvenilir kişiler olarak belirtilmekte ve olumlu sosyal davranışlar sergilemektedirler. Bu davranışları sergileyen çocuklar akranları tarafından daha çok sevilmektedir. Çocukların akran ilişkileri en iyi oyun ortamlarında gözlemlenebilmekte ve oyun, olumlu akran ilişkilerinin geliştiği ortamların başında gelmektedir. Çocukların oyun ortamlarındaki davranışlarının şekillenmesinde ebeveynleri ile geliştirdikleri ilişkilerin de önemli olduğu belirtilmektedir. Bu bağlama çalışma, okul öncesi dönemdeki çocukların sosyoekonomik düzeylerine göre baba-çocuk ilişkisi ve akran oyun davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi amacı ile yapılmıştır. Çalışma, 2018-2019 öğretim yılında, Afyonkarahisar ilinde Milli Eğitim Müdürlüğüne bağlı anaokulları ve ilkokulların anasınıflarına devam eden beş-altı yaş çocukları (321 çocuk ve babaları) ile yürütülmüştür. Çalışmada veri toplama amacıyla, “Çocuk-Ebeveyn İlişki Ölçeği” ve “Penn Etkileşimli Akran Oyun Ölçeği (Ebeveyn Formu)” kullanılmıştır. Araştırma sonucunda, araştırmaya dahil edilen çocukların sosyoekonomik düzeylerine göre Çocuk-Ebeveyn İlişki Ölçeği; olumlu ilişkiler, uyumsuzluk ve çatışma alt boyutlarında anlamlı bir farklılık olduğu; Penn Etkileşimli Akran Oyun Ölçeği Ebeveyn Formu’nda ise oyun bozma, oyundan kopma alt boyutlarında anlamlı bir farklılık olmadığı; oyun etkileşimi alt boyutunda ise anlamlı farklılığın olduğu belirlenmiştir. Çocuk-Ebeveyn İlişki Ölçeği ile Penn Etkileşimli Akran Oyun Ölçeği Ebeveyn Formu puanları karşılaştırıldığında; Çocuk-Ebeveyn İlişki Ölçeği olumlu ilişkiler alt boyutu ile Penn Etkileşimli Akran Oyun Ölçeği oyun bozma ve oyundan kopma alt boyutları arasında; uyumsuzluk alt boyutu ile oyun etkileşimi arasında ve çatışma alt boyutu ile oyun etkileşimi arasında da negatif yönlü negatif yönde bir ilişki olduğu saptanmıştır (p<.05).

Anahtar Kelimeler

Okul Öncesi Dönem

Destekleyen Kurum

AFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ BİLİMSEL ARAŞTIRMA PROJELERİ

Proje Numarası

18 KARİYER 269

Kaynakça

• Ahmetoğlu, E., Acar, İ.H., ve Aral, N. (2016). Reliability and validity study of penn interactive peer play scale-parent form (PIPPS-P). International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic. 11(9), 31-52. doi: 10.7827/TurkishStudies.9634
• Alto, M., Handley, E., Rogosch, F., Cicchetti, D., ve Toth, S. (2018). Maternal relationship quality and peer social acceptance as mediators between child maltreatment and adolescent depressive symptoms: Gender differences. Journal of Adolescence, 63, 19-28. doi: 10.1016/j.adolescence. 2017.12.004
• Attili, G., Vermigli, P., ve Roazzi, A. (2015). Children’s social competence, peer status, and the quality of mother-child and father-child relationships. European Psychologist, 15(1), 23–33.
• Bowey J. (1995). Socioeconomic status differences in preschool phonological sensitivity and first grade reading achievement. J Educ Psychol, 87, 63-79. Brown, G.L., Mangelsdorf, S.C., Neff, C., Schoppe-Sullivan, S.J., ve Frosch, C.A. (2009). Young children’s self-concepts: associations with child temperament, mothers’ and fathers’ parenting, and triadic family interaction. Merrill-Palmer Quarterly (Wayne State University. Press), 55(2), 184–216.
• Chae, J.Y. ve Lee, K.Y. (2011). Impacts of Korean fathers' attachment and parenting behavior on their children's social competence. Social Behavior and Personality: An İnternational Journal, 39(5), 627-643.
• Chen, Y.J. ve McCollum, J.A. (2000). Taiwanese mothers’ perceptions of the relationship between interactions with their infants and the development of social competence. Early Child Development and Care, 162(1), 25-40.
• Clarke‐Stewart, K.A. (1978). And dady makes three: The father’s impact on mother and young child. Child Development, 49, 466–478.
• Darwish, D., Esquivel, G.B., Houtz, J.C., ve Alfonso, V.C. (2001). Play and social skills in maltreated and non-maltreated preschoolers during peer interactions. Child Abuse ve Neglect, 25(1), 13-31. Driscoll, K. ve Pianta, R.C. (2011). Mothers' and fathers' perceptions of conflict and closeness in parent-child relationships during early childhood. Journal of Early Childhood and Infant Psychology, 7, 1–24. Fantuzzo, J., Mendez, J. ve Tighe, E. (1998). Parental assessment of peer play: Development and validation of the parent version of the Penn Interactive Peer Play Scale. Early Childhood Research Quarterly, 13(4), 659676. doi:10.1016/s0885-2006(99)80066-0
• Farver, J.A.M., Kim, Y.K., ve Lee, Y. (1995). Cultural differences in Korean‐and Anglo‐American preschoolers’ social interaction and play behaviors. Child Development, 66(4), 1088-1099.
• Haapasalo, J. ve Tremblay, R.E. (1994). Physically aggressive boys from ages 6 to 12: Family background, parenting behavior, and prediction of delinquency. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 62(5), 1044-1052.
• Heritage, B., Mancini, V., Rigoli, D., ve Piek, J. (2019). Measure reliability of the perceived competence and social acceptance for children scale via rasch analysis. British Journal Educational Psychology. doi:10.1111/bjep.12268.
• Kandır, A. ve Alpan, Y. (2008). Okul öncesi dönemde sosyal-duygusal gelişime anne-baba davranışlarının etkisi. Aile ve Toplum, 4(14), 33-38.
• Karasar, N. (2015). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayınları
• Kochanska, G. (2002). Mutually responsive orientation between mothers and their young children: A context for the early development of conscience. Current Directions in Psychological Science, 11(6), 191-195.
• Lindsey, E.W., Mize, J., ve Pettit, G.S. (1997). Mutuality in parent-child play: consequences for children’s peer competence. Journal of Social and Personal Relationships, 14(4), 523–538.
• MacDonald, K. ve Parke R.D. (1984). Bridging the gap: parent-child play ınteraction and peer ınteractive competence. Child Development, 55( 4),1265-1277.
• MacDonald, K. ve Parke, R.D. (1986). Parent-child physical play: The effects of sex and age of children and parents. Sex Roles 15(7), 367-368
• McDowell, D.J., ve Parke, R.D. (2009). Parental correlates of children's peer relations: an empirical test of a tripartite model. Developmental Psychology, 45(1), 224-235.
• McCollum, J.A., ve Chen, Y.J. (2001). Maternal roles and social competence: Parent‐infant interactions in two cultures. Early Child Development and Care, 166(1), 119-133.
• McHale, J.P., Johnson, D., ve Sinclair, R. (1999). Family dynamics, preschoolers' family representations, and preschool peer relationships. Early Education and Development, 10(3), 373-401.
• Miner, J.L., ve Clarke-Stewart, K.A. (2008). Trajectories of externalizing behavior from age 2 to age 9: relations with gender, temperament, ethnicity, parenting, and rater. Developmental psychology, 44(3), 771-786.
• Öngider, N. (2013). Anne-baba ile okul öncesi çocuk arasındaki ilişki psikiyatride güncel yaklaşımlar. Current Approaches in Psychiatry, 5(4),420-440.
• Pasiak, C. (2011). The effect of mother-child interactional synchrony: Implications for preschool aggression and social competence. (Master Thesis). University of Windsor, Windsor, Ontario, Canada.
• Paquette, D. (2004). Theorizing the father-child relationship: mechanisms and developmental outcomes. Human Development, 47, 193–219.
• Pianta, R.C. (1992). Child-parent relationship scale. University of Virginia.
• Romanchych, E.L. (2014). Young children's aggression: links between emotion regulation, mother-child shared affect, parenting practices and parenting support. (Master Thesis). University of Windsor Master of Arts Windsor, Ontario, Canada.
• Rothbart, M.K., Derryberry, D, ve Posner, M.L. (1994). A psychobiological approach to the development of temperament. In Temperament: Individual differences at the interface of biology and behavior (Eds JE Bates, TD Wachs),pp.83-116. Washington, DC: American Psychological Association,
• Sezer, T., Yılmaz, E., ve Koçyiğit, S. (2016). 5-6 yaş grubu çocukların oyun becerileri ile aile çocuk iletişimleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. AİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(2), 185-204.
• Shaffer, D.R. (2009). Social and personality development. Belmont, CA: Wadsworth.
• Tamis-LeMonda, C.S., Uzgiris, I.C., ve Bornstein, M.H. (2002). Play in parent–child interactions. Bornstein, M.H. (Ed.) Handbook of Parenting (2ed.) Volume 5 Practical Issues in Parenting, New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates.
• Tarkoçin, S. ve Tuzcuoğlu, N. (2014). Okul öncesi eğitim kurumuna devam eden 48-66 aylık çocukları olan ebeveynlerin çocuklarıyla iletişim kurma düzeyleri ve davranış sorunları arasındaki ilişkinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(8), 339-354.
• Uzun, H. ve Baran, G. (2015). Çocuk ebeveyn ilişki ölçeği’nin okul öncesi dönemde çocuğu olan babalar için geçerlik ve güvenirlik çalışması. Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(3), 30-40.
• Uzun, H. ve Baran, G. (2019). Babaların okul öncesi dönemdeki çocuklarıyla ilişkisinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1),47-60.
• Wamboldt, M.Z. ve Wamboldt, F.S. (2000). Role of the family in the onset and outcome of childhood disorders: selected research findings. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry, 39, 1212-1219.