İLK VE ORTAOKUL ÖĞRETMENLERİNİN ÖZ-YETERLİK ALGILARI İLE İŞ DOYUMLARI ARASINDAKİ İLİŞKİ

Yıl 2015, Cilt: 16 Sayı: 1, 289 - 308, 01.01.2015

Bekir Buluç Serkan Demir

Öz

Bu araştırmanın amacı, ilk ve ortaokullarda görev yapan öğretmenlerin algılarına göre öğretmen öz-yeterlikleri ile iş doyumu arasındaki ilişkileri belirlemektir. Araştırmanın örneklemini Ankara ilindeki 26 ilk ve ortaokulda çalışan 395 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmada öğretmenlerin öz-yeterlik düzeylerini belirlemek için öğretmen öz-yeterlik ölçeği, iş doyumu düzeylerini belirlemek için ise iş doyumu ölçeği kullanılmıştır. Verilerin analizinde Pearson çift yönlü korelasyon analizi ve regresyon analizi teknikleri kullanılmıştır. Araştırma bulgularına göre öğretmen öz-yeterlikleri ile iş doyumu arasında pozitif yönde ve anlamlı ilişkiler bulunmaktadır. Regresyon analiz sonuçlarına göre ise öğretmenlerin öz-yeterlik algıları, iş doyumunun anlamlı bir yordayıcısıdır.

Anahtar Kelimeler

Öz-yeterlik, iş doyumu, ilkokul, ortaokul

The Relationship between Job Satisfaction and Self Efficacy based on Elementary and Middle School Teacher’s Perceptions

Öz

The purpose of this study is to determine relationships between teacher self-efficacy and job satisfaction based on elementary and middle school teacher’s perceptions. The population of the study is 395 teachers from 26 elementary and middle schools in Ankara. In the current study, data is collected through Teacher self-efficacy scale and job satisfaction survey. For the analysis of data, mean, standard deviation, percentage, frequency, Pearson product moment two-tailed correlation and multiple regression analysis are used. The main findings of the study indicate that there is a positive and meaningful correlation between teacher’s self-efficacy and job satisfaction. The results of regression analysis also show that self-efficacy is a predictor of job satisfaction

Anahtar Kelimeler

Self-efficacy, job satisfaction, elementary schools, middle schools

Kaynakça

• Akın, U., ve Koçak, R. (2007). Öğretmenlerin sınıf yönetimi becerileri ile iş doyumları arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi 51, 353-370.
• Akomolafe, M.J.,& Olatomide, O. O. (2013). Job satisfaction and emotional intelligence as predictors of organizational commitment of secondary school teachers. IFE PsychologIA, 21(2), 65-75.
• Aksoy, M., Apak, S., Eren, E., & Korkmaz, M. (2014). Analysis of the effect of organizational learning-based organizational culture on performance, job satisfaction and efficiency: A field study in banking sector. International Journal of Academic Research Part B, 6(1), 301-313.
• Allinder, R. M. (1994). The relationship between efficacy and the instructional practices of special education teachers and consultants. Teacher Education and Special Education. 17(2), 86-95.
• Ashton, P.T. (1984). Teacher efficacy: A motivational paradigm for effective teacher education. Journal of Teacher Education, 35(5), 28-32.
• Azar, A. (2010). In-service and pre-service secondary science teachers’ self-efficacy beliefs about science teaching. Educational Research and Reviews, 5(4),175-188.
• Balcı, A. (1983). İş doyumu ve eğitim yönetimine uygulanması. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 16(1), 575–586.
• Balcı, A. (1985). Eğitim yöneticisinin iş doyumu. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Baloğlu, N., Karadağ, E., Çalışkan, N., & Korkmaz, T. (2006). İlköğretim öğretmenlerinin mesleki benlik saygısı ve iş doyumları arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi. Ahi Evran Üniversitesi, Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, KEFAD. 7(2), 345-358.
• Bandura, A. (1982). Self-efficacy mechanism in human agency. American Psychologist, 37(2), 122-147.
• Bandura, A. (1994). Self-efficacy. In V. S. Ramachaudran (Ed.), Encyclopedia of human behavior 4,71-81. New York: Academic Press. (Reprinted in H. Friedman [Ed.], Encyclopedia of mental health. San Diego: Academic Press, 1998). [Çevrim-içi: http://www.uky.edu/~eushe2/Bandura/BanEncy.html#sources] 10.08.2014. Erişim Tarihi
• Bandura, A. (1997). Self-efficacy: The exercise of control. New York, NY: Freeman.
• Başaran, İ.E. (1982). Örgütlerde iş gören hizmetlerinin yönetimi. Ankara: A.Ü. Yayınları.
• Bussey, K., & Bandura, A. (1999). Social cognitive theory of gender development and differentiation. Psychological Review, 106, 676-713.
• Chamundeswari, S. (2013). Job satisfaction and performance of school teachers. International Journal of Academic Research in Business and Social Sciences, 3(5 ), 420-428.
• Crossman, A., & Haris, P. (2006). Job Satisfaction of Secondary School Teachers. Educational Management Administration and Leadership, 34(1), 29-46.
• Eren, E. (2012). Örgütsel davranış ve yönetim psikolojisi. İstanbul: Beta Yayınları.13. Baskı.
• Gençtürk, A., ve Memiş, A. (2010). İlköğretim okulu öğretmenlerinin öz-yeterlik algıları ve iş doyumlarının demografik faktörler açısından incelenmesi. İlköğretim Online, 9(3),1037-1054.[Çevrim-içi:http://ilkogretim- online.org.tr/vol9say3/v9s3m17.pdf], Erişim tarihi: 14.07.2014.
• Goddard, R. D., Hoy, W. K., & Woolfolk-Hoy, A. W. (2004). Collective efficacy beliefs: Theoretical developments, empirical evidence, and future directions. Educational Researcher, 33(3), 3-13.
• Grissom, J., Loeb, S., & Nakashima, N. (2014). Strategic involuntary teacher transfers and teacher performance: Examining equity and efficiency. Journal of Policy Analysis and Management, 33(1), 112-140.
• Guo, Y., Dynia, J.M., Pelatti, C.Y., & Justice, L.M. (2014). Self-efficacy of early childhood special education teachers: Links to classroom quality and children's learning for children with language impairment. Teaching and Teacher Education, 39, 12-21
• Günbayı, İ., ve Tokel, A. (2012). İlköğretim okulu öğretmenlerinin iş doyumu ve iş stresi düzeylerinin karşılaştırmalı analizi. Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 3(5), 78-95.
• Haq, W., U., & Hasnain, M. (2014). Level of job satisfaction of school teacher in private sector of bahawalpur (Pakistan). Developing country studies, 4(9), 152-158. [Çevrimiçi:http://www.iiste.org/ Journals/index.php/DCS/article/view/ 12851/ 13182], Erişim tarihi: 14.08.2014.
• Hazır Bıkmaz, F (2002). Fen öğretiminde öz-yeterlik inancı ölçeği. Eğitim Bilimleri ve Uygulama. 1(2), 197-210.
• Holzberger, D., Philipp, A., & Kunter, M. (2014). Predicting teachers’ instructional behaviors: The interplay between self-efficacy and intrinsic needs. Contemporary Educational Psychology, 39(2), 100-111.
• Hİoigard, R., Giske, R., & Sundsli, K. (2012). Newly qualified teachers’ work engagement and teacher efficacy influences on job satisfaction, burnout, and the intention to quit. European Journal of Teacher Education 35 (3), 347–357.
• Izgar, H. (2008). Okul yöneticilerinde iş doyumu ve örgütsel bağlılık. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 25, 317-334.
• Jiayi, W. ,& Ling, C. (2012). Reviewing teacher evaluation of rewards and punishments: the overview of Chinese teacher evaluation research. Education Research International,1-16. doi:10.1155/2012/184640.
• Kahyaoğlu, M., & Yangın, S. (2007). İlköğretim öğretmen adaylarının mesleki öz- yeterliklerine ilişkin görüşleri. Kastamonu Eğitim Dergisi. 15(1), 73-84.
• Kahyaoğlu, M. (2011). Öğretmen adaylarının öğrenme stilleri ile çevre eğitimi öz‐yeterlikleri arasındaki ilişki. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi 1(2), 68- 82.
• Kavas, A.B., Duffy, R., D., Güneri, O., Y., & Autin, K., L. (2014). Job Satisfaction Among Turkish teachers: Exploring Differences by School Level. Journal of Career Assessment. 22(2), 261-273.
• Kiremit, H. (2006). Fen bilgisi öğretmenliği öğrencilerinin biyoloji ile ilgili öz- yeterlik inançlarının karşılaştırılması. Yayımlanmamış doktora tezi, İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Köksal, N. (2008). Öğretmenlik mesleği genel yeterliklerinin öğretmen, müdür ve bakanlık yetkilileri tarafından değerlendirilmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(1), 36-46.
• Klassen, R.M., Usher, E., L., & Bong, M. (2010). Teachers’ collective efficacy, job satisfaction, and job stres in cross-cultural context. The Journal of Experimental Education, 78(4), 464–486.
• Kumcagiz, H., Ersanli, E., & Alakus, K. (2014). Hopelessness, procrastination and burnout in predicting job satisfaction: A reality among public school teachers. International Journal of Academic Research Part B, 6(1), 333-339.
• Llorente, R. M. B., Macias, E. F. (2005). Job satisfaction as an indicator of the quality of work. The Journal of Socio- Economics, 34, 656–673.
• Madenoğlu, C., Uysal, Ş., Sarıer, Y., ve Banoğlu, K. (2014). Okul müdürlerinin etik liderlik davranışları ile öğretmenlerin iş doyumlarının örgütsel bağlılıkla ilişkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi. 20(1), 47-69.
• MEB. (2008). Öğretmenlik mesleği genel yeterlikleri. (1). Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü.
• Millan, J.M., Hessels, J., Thurik, R., & Aguado, R. (2013). Determinants of job satisfaction: a European comparison of self-employed and paid employees. Small Business Economics, 40(3), 651-670.
• Mottet, T.P., Beebe, S.A., Raffeld, P.C., & Medlock, A.L (2004). The effects of student verbal and nonverbal responsiveness on teacher self‐efficacy and job satisfaction. Communication Education. 53(2), 150–163.
• Moulding, L.R., Stewart, P., W. & Dunmeyer, M., L. (2014). Pre-service teachers’ sense of efficacy: Relationship to academic ability, student teaching placement characteristics, and mentor support. Teaching and Teacher Education 41, 60-66.
• Musenze, I., A., Thomas, M., S. & Lubega, M. (2014). Delegation and job satisfaction: An evaluation of the relationship within Uganda’s primary education sector. Global Journal of Human-Socıal Science Linguistics & Education 14(1), 71-78.
• Özdemir, S., M. (2008). Sınıf öğretmeni adaylarının öğretim sürecine ilişkin öz- yeterlik inançlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi 54, 277-306.
• Öztürk, M., K., (2009). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin okul, aile ve toplum ilişkileri yeterlik alanına ilişkin görüşleri ve öz değerlendirmeleri. Bilig, 49, 133-126.
• Rahman, M., I., Parveen, R., Shahriar, S. & Anam, S. (2014). A study on the disparity between the job satisfaction of private and public school teachers in Bangladesh. Global Journal of Quantitative Science, 1(1), 43-49.
• Rani, R., & Rani, P. (2014). Influence of organizational climate of elementary schools on job satisfaction of elementary teachers. International Journal of Science, Environment and Technology, 3(2), 652 – 658.
• Recepoğlu, E. (2008). Okul müdürlerinin mizah yeteneğinin öğretmenlerin iş doyumlarına etkisi. Eğitim ve Bilim. 33(150), 74-86.
• Sarpkaya, R. (2000). Liselerde çalışan öğretmenlerin iş doyumu. Amme İdaresi Dergisi. 33(3), 111-124.
• Schubert-Irastorza, C., & Fabry, D., L. (2014). Job satisfaction, burnout and work engagement in higher education: A survey of research and best practices. Journal of Research in Innovative Teaching, 7(1), 37-50.
• Shilingford, S., & Karlin N. (2014). Preservice teachers’ self efficacy and knowledge of emotional and behavioural disorders Emotional and Behavioural Difficulties, 19(2), 176-794.
• Singh, T.S. (2013). A study of lessons evaluation by the diet’s teacher trainees for the improvement of teaching efficiency in imphal west district of manipur. Voice of Research, 1(4), 18-23.
• Singh, G. & Arora, B. (2014).Teacher effectiveness and self-confidence as predictors of burnout among male secondary school teachers. Edubeam Multidisciplinary- Online Research Journal, 9(1), 1-13. [ Çevrimiçi: http://emrj.net/Babita__tmp 52ff207f.pdf ], Erişim tarihi: 05.07.2014.
• Skaalvik, E.M., & Skaalvik, S. (2010). Teacher self-efficacy and teacher burnout: A study of relations. Teaching and Teacher Education, 26(4), 1059-1069.
• Skaalvik, E.M., & Skaalvik, S. (2013). Teachers’ perceptions of the school goal structure: Relations with teachers’ goal orientations, work engagement, and job satisfaction. International Journal of Educational Research. 62, 199–209.
• Skaalvik, E.M., & Skaalvik, S. (2014). Teacher self-efficacy and perceived autonomy: Relations with teacher engagement, job satisfaction, and emotional exhaustion. Psychological Reports, 114, (1), 68-77.
• Stearns, E., Banerjee, N., Mickelson, R.., & Moller S. (2014). Collective pedagogical teacher culture, teacher–student ethno-racial mismatch, and teacher job satisfaction. Social Science Research. 45, 56–72.
• Şahin, İ. (2013). Öğretmenlerin iş doyumu düzeyleri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(1), 142-167.
• Şişman, M. (2009). Öğretmen Yeterlilikleri: Modern Bir Söylem ve Retorik. İnönü Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi. 10(3), 63-82
• Şişman, M., ve Turan, S. (2004). Bazı örgütsel değişkenler açısından çalışanların iş doyumu ve sosyal - duygusal yalnızlık düzeyleri (meb şube müdür adayları üzerinde bir araştırma). Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(1), 118- 128.
• Tabancalı E., & Çelik, K. (2013). Öğretmen adaylarının akademik öz-yeterlikleri ile öğretmen öz-yeterlilikleri arasındaki ilişki. International Journal of Human Sciences, 10(1), 1167-1184.
• Taşgın, A., ve Sönmez, S. (2013). Öğretmenlik mesleği genel yeterliklerinin sınıf öğretmenleri ve sınıf öğretmeni adaylarının görüşlerine göre değerlendirilmesi. Middle Eastern & African Journal of Educational Research, 3, 80-90.
• Tengilimoğlu, D. (2005). Hizmet işletmelerinde liderlik davranışları ile iş doyumu arasındaki ilişkinin belirlenmesine yönelik bir araştırma. G.Ü. Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi. 1(1), 24-45.
• Tsigilis, N., Zachopoulou, E., & Grammatikopoulos, V. (2006). Job satisfaction and burnout among Greek early educators: A comparison between public and private sector employees. Educational Research and Review. 1(8), 256-261.
• Tugun, V., & Fezile, O. (2012). Evaluation of project based learning sufficiency of teacher candidates. Cypriot Journal of Educational Sciences, 7(3), 189-195.
• Vieluf, S., Kunter, M., & Vijver, F.J.R. (2013). Teacher self-efficacy in cross-national perspective. Teaching and Teacher Education 35, 92-103.
• Vural, B. (2004), Yetkin-ideal-vizyoner öğretmen, İstanbul: Hayat Yayınları.
• Woolfolk-Hoy, A. & Spero R.B. (2005): Changes in teacher efficacy during the early years of teaching: A comparison of four measures. Teaching and Teacher Education, 21(4), 343-356.
• Yang, E., Anderson, K.L., & Burke, B. (2014).The impact of service-learning on teacher candidates’ self-efficacy in teaching STEM content to diverse learners. International Journal of Research on Service-Learning in Teacher Education, 2, 1-46.
• Yelboğa, A. (2007). Bireysel demografik değişkenlerin iş doyumu ile ilişkisinin finans sektöründe incelenmesi. Sosyal Bilimler Dergisi, 4(2). 1-18.