Zygmunt Bauman'da Modernizm ve Postmodernizm Arasında Ahlaki Aporia Üzerine Bir İnceleme

Yıl 2024, Sayı: 1, 50 - 68, 30.04.2024

Mehmet Türkan

Öz

Sosyolog kimliğinin yanında filozof kimliğiyle de öne çıkan Zygmunt Bauman aydınlanma sonrası gelişen modernitenin en önemli eleştirmenleri arasında yer alır. Ona göre Kilisenin geleneksel ahlaki otoritesinin çöküşüyle geleneksel dönemin sonu gelmiş ve yeni bir ahlaki otorite zuhur etmiştir. Yeni ahlaki otorite, aporia'ya karşı evrensel etik kodlar inşa etme ödeviyle modern aklın temsilcisi filozoftur. Ancak Bauman'a göre modern filozof başarılması imkansız bir görev üstlenmiştir. Makalede Bauman'ın ahlaki aporia'ya karşı gelişen modern evrensel etik kod arayışı ile bu etik kod arayışının başarısız olmasıyla zuhur eden postmodern ahlaki krize ilişkin düşünceleri incelenmiştir. İki temel bölümden oluşan makalenin ilk bölümü Bauman'ın modern ahlak üzerine çözümlemelerine odaklandı. Makalenin ikinci bölümü modernitenin başarısızlığıyla esasen modernitenin yeni bir aşaması olan, postmodernitenin aporetik yapıdaki ahlakı ve bu ahlakın doğurduğu yeni sorunlar üzerine öne sürdüğü düşüncelerine odaklanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

aporia, ahlak, modernizm, postmodernizm

Etik Beyan

Makale için etik izin alınması gerekmemektedir

A Study on Moral Aporia Between Modernism and Postmodernism in Zygmunt Bauman

Öz

Zygmunt Bauman, who stands out as a philosopher as well as a sociologist, is among the most important critics of modernity that developed after the enlightenment. According to him, with the collapse of the traditional moral authority of the Church, and a new moral authority emerged. The new moral authority is the philosopher, the representative of modern reason, with the task of building universal ethical codes against aporia. However, according to Bauman, the modern philosopher has undertaken an impossible task. In the article, Bauman's thoughts on the modern search for a universal ethical code that developed against moral aporia and the postmodern moral crisis that emerged with the failure of this search for an ethical code were examined. The first part of the article, which consists of two main parts, focused on Bauman's analyzes on modern morality. The second part of the article focuses on the failure of modernity and his thoughts on the aporetic morality of postmodernity, which is essentially a new phase of modernity, and the new problems that this morality raises.

Anahtar Kelimeler

aporia, morality, modernism, postmodernism

Kaynakça

• Aydın, Mustafa. (2011). Güncel Kültürde Temel Kavramlar. İstanbul: Açılım kitap.
• Bauman, Zygmunt. (2000). Postmodernlik ve Hoşnutsuzlukları. Çev. İ. Türkmen. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Bauman, Zygmunt. (2005). Bireyselleşmiş Toplum. Çev. Yavuz Alogan. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Bauman, Zygmunt. (2010a). Etiğin Tüketiciler Dünyasında Bir Şansı Var Mı? Çev. F.Çoban & İ. Katırcı. Ankara: De Ki Yayınları.
• Bauman, Zygmunt. (2010b). Etiğin Tüketiciler Dünyasında Bir Şansı Var Mı? Çev. Funda Çoban-İnci Katırcı. Ankara: De Ki Yayınları.
• Bauman, Zygmunt. (2011a). Yaşam Sanatı. Çev. Akın Sarı. İstanbul: Versus Kitap.
• Bauman, Zygmunt. (2011b). Postmodern Etik. Çev. Alev Türker. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Bauman, Zygmunt. (2011c). Modernite, Postmodernite ve Etik, (Cantell & Pedersen ile söyleşi). Çev. Aytaç Yıldız. Doğu Batı Düşünce Dergisi, (3. Baskı), Yıl: 6 Sayı: 19, sayfa 53-63. Doğu Batı Yayınları, Ankara: Doğu Batı Yayınları, 2011, 53-63.
• Bauman, Zygmunt. (2014). Bu Bir Günlük Değildir. Çev. Didem Kizen. İstanbul: Jaguar Kitap.
• Bauman, Zygmunt & Lyon, David. (2016). Akışkan Gözetim. Çev. Elçin Yılmaz. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Bauman, Zygmunt. (2017). Kimlik. Çev. Mesut Hazır. Ankara: Heretik Yayınları.
• Bauman, Zygmunt. (2018a). Siyaset Arayışı. Çev. Tuncay Birkan. İstanbul: Metis Yayınları.
• Bauman, Zygmunt. (2018b). Ölümlülük, Ölümsüzlük ve Diğer Hayat Stratejileri. Çev. Nurgül Demirdöven. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Bauman, Zygmunt. (2018c). Parçalanmış Hayat, Postmodern Ahlak Denemeleri. Çev. İsmail Türkmen. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Bauman, Zygmunt. (2018d). Yasa Koyucular ile Yorumcular. Çev. Kemal Atakay. İstanbul: Metis Yayınları.
• Bauman, Zygmunt & May, Tim. (2019). Sosyolojik Düşünmek. Çev. Akın Emre Pilgir. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Bauman, Zygmunt. (2020). Modernlik ve Müphemlik. Çev. İsmail Türkmen. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Bauman, Zygmunt. (2021). Akışkan Modern Dünyadan 44 Mektup. Çev. Pelin Siral. İstanbul: Habitus Yayıncılık.
• Cevizci, Ahmet. (2020a). Büyük Felsefe Sözlüğü. İstanbul: Say Yayınları.
• Cevizci, Ahmet. (2020b). Aydınlanma Felsefesi. İstanbul: Say Yayınları.
• Doltaş, Dilek. (2003). Postmodernizm ve Eleştirisi. İstanbul: İnkılâp Yayınevi.
• Giddens, Anthony. (2019). Modernite ve Bireysel-Kimlik. Çev. Ümit Tatlıcan. İstanbul: Say Yayınları.
• Giddens, Anthony. (2021). Modernliğin Sonuçları. Çev. Ersin Kuşdil. İstanbul: Ayrıntı Yayınları. Kanık, Cengiz. (2015). Kitap Tanıtımı ve Tenkitler: Zygmunt Bauman, Parçalanmış Hayat: Postmodern Ahlak Denemeleri, çev. İsmail Türkmen. (İstanbul: Ayrıntı Yayınevi, 2. Basım 2014), 395 s. MİLEL VE NİHAL, inanç, kültür ve mitoloji araştırmaları dergisi, Cilt/Volume: 12 Sayı/Number: 2 Temmuz – Aralık / July – December ,2015.
• Koyuncu, Ahmet Ayhan & Günerigök, Mustafa. (2019). Bauman ve Postmodernite. İstanbul: Çizgi Kitabevi.
• Macquarrie, John. (2001). Postmodernism in philosophy of religion and theology. International Journal for Philosophy of Religion 50: 9–27, 2001. E. Th. Long (ed.), Issues in Contemporary Philosophy of Religion © 2001 Kluwer Academic Publishers. Printed in the Netherlands.
• Tanrıverdi, Ezgi Germeç. (2017). Sosyolojik Açıdan Modern Devlet (Giddens, Bauman ve Habermas Örneği). Ankara: Seçkin Yayınları.