ETİK İLKELER
Karya Journal of Health Science; yazarlar, hakemler ve editörler için rehber olarak hazırlanmış Uluslararası Tıp Dergisi Editörleri Konseyi (International Council of Medical Journal Editors/ICMJE) ve Yayın Etiği Komisyonu (Committee on Publication Ethics/COPE) kılavuzlarını temel almaktadır.
Karya Journal of Health Science yayın sürecine dahil olan tüm paydaşların (yazarlar, okuyucular, araştırmacılar, yayıncılar, hakemler ve editörler) bilimin tarafsız ve doğru bir şekilde ilerlemesine katkı sağlaması için aşağıdaki etik sorumluluklara uymasını bekler.
Aşağıdaki etik sorumluluklar COPE tarafından hazırlanan rehber ve politikalar ışığında yazılmıştır.
Yazarların Etik Sorumlulukları
• Yayımlanmak üzere gönderdikleri makalenin özgünlüğünü garanti etmek
• Yayımlanmak üzere gönderdikleri makaleyi aynı anda birden fazla dergiye göndermemek
• Yayımlanmış tam metin bildiriyi makale olarak göndermemek
• Yayımlanmak üzere gönderdikleri makalenin daha önce başka bir yerde yayınlanmadığını garanti etmek
• Yayımlanmak üzere gönderdikleri makalede haksız yazarlığa izin vermemek
• Yayınlanmak üzere gönderdikleri makalede çıkar çatışması teşkil edebilecek durum ve ilişkileri açıklamak
• Yayımlanmak üzere gönderdikleri makalede araştırmanın ilgili Etik Kurul tarafından onaylandığını, çalışmaya dahil edilen gönüllülerin onamlarının ve kurum izinlerinin alındığını garanti etmek ve makalenin yöntem bölümünde açıklamak,
• Olgu sunumlarında imzalı aydınlatılmış onam almış olmak ve makalenin yöntem bölümünde açıklamak,
• Hayvanlar üzerinde yapılan araştırmalarda, hayvan haklarının Guide for the Care and Use of Laboratory Animals (www.nap.edu/catalog/5140.html) prensipleri doğrultusunda korunduğunu ve araştırmanın ilgili Etik Kurul tarafından onaylandığını, kurum izinlerinin alındığını garanti etmek ve makalenin yöntem bölümünde açıklamak,
• Yayımlanmak üzere gönderdikleri makalede doğru ve yazım kurallarına uygun şekilde atıf yapmak ve bunlara kaynaklar bölümünde eksiksiz yer vermek
• Yayımlanmak üzere gönderdikleri makalede daha önce yayınlanmış alıntı yazı, tablo, şekil, görsel, ölçek gibi materyallere yer verdi ise telif hakkı sahibinden ve yazarlarından yazılı izin almak ve bunu makalede belirtmek
• Değerlendirme sürecinde yayımlanmak üzere gönderdikleri makaleye ilişkin bilgi ya da ham veri istenmesi durumunda istenilen bilgi ve verileri yayın kuruluna sunmaya hazır olmak
• Yayımlanmak üzere kabul edilen veya yayımlanan makalede yazar sırasını değiştirme, yazar çıkartma, yazar ekleme gibi taleplerde bulunmamak
• Yayınlanmış, erken görünüm veya değerlendirme aşamasındaki makale ile ilgili çıkar çatışması, etik ihlal veya bir hata tespiti durumunda dergi editörlerini bilgilendirmek, düzeltme veya geri çekme işlemlerinde editörlerle iş birliği yapmak
Editörlerin Etik Sorumlulukları
Genel Görev ve Sorumluluklar
• Okuyucu ve yazarlardan gelen bilimsel bilgi taleplerinin karşılanması için çaba göstermek
• Derginin sürekli gelişimini sağlamak
• Dergide yayınlanan makalelerin bilimsel kalitesinin artırılmasına yönelik çalışmak
• İfade özgürlüğünü desteklemek
• Akademik açıdan bütünlüğü sağlamak
• Fikri mülkiyet haklarından ve etik standartlardan taviz vermeden süreçleri takip etmek
• Düzeltme veya yorum gerektiren konularda şeffaf ve açık olmak
Okuyucularla İlişkiler
• Editörler; tüm okuyucuların, araştırmacıların ve uygulayıcıların ihtiyaç duyduğu bilgi, beceri ve beklentileri dikkate alarak karar almalıdır. Yayınlanan çalışmaların literatüre katkı sağlamasını ve özgün olmasını amaçlamalıdır. Ayrıca araştırmacılardan ve uygulamacılardan alınan geri bildirimleri dikkate almalı, açıklayıcı ve bilgilendirici geri bildirim sağlamalıdır.
Yazarlarla İlişkiler
• Editörler çalışmaların önemi, özgünlüğü, geçerliliği, anlatımın açıklığı, derginin amaç ve hedeflerine uygunluğu doğrultusunda olumlu ya da olumsuz karar vermelidir.
• Editörler yayın kapsamına giren çalışmaların ciddi problemi olmadığı sürece ön değerlendirme aşamasına almalıdır.
• Editörler çalışmanın yapısında ciddi sorunlar olmadıkça hakemler tarafından yapılan olumlu önerileri göz ardı etmemelidir.
• Yeni editörler ciddi kaygıları olmadıkça önceki editörün çalışmalarla ilgili kararlarını değiştirmemelidir.
• Editörler, tanımlanan "Kör Hakemlik ve Değerlendirme Süreçlerinden" olası sapmaları önlemek için her türlü çabayı göstermelidir.
• Yazarlara açıklayıcı ve bilgilendirici geri bildirim sağlanmalıdır.
Hakemlerle İlişkiler
• Hakemleri çalışmanın konusuna uygun olarak seçmek
• Hakemlere değerlendirme aşamasında ihtiyaç duyacakları gerekli bilgi ve rehberliği sağlamak
• Hakemler ve yazarlar arasında çıkar çatışması olup olmadığını izlemek
• Çift kör incelemede hakemlerin kimliklerini gizli tutmak
• Hakemleri makaleyi tarafsız, bilimsel ve nesnel bir şekilde incelemeye teşvik etmek
• Hakemlerin performansını artıran politikalar geliştirmek
• Hakem havuzunu dinamik olarak güncellemek için çaba göstermek
• Nezaketsiz ve bilimsel olmayan değerlendirmeleri önlemek
Yayın Kurulu ile İlişkiler
• Yayın kurulu üyelerinin süreçleri, yayın politikaları ve yönergelerine uygun ilerletmesini etmesini sağlamak
• Yayın kurulu üyelerini yayın politikaları ve gelişmeler hakkında bilgilendirmek
• Yayın kurulu üyelerinin makaleleri tarafsız ve bağımsız değerlendirmesini sağlamak
• Yeni yayın kurulu üyelerini katkıda bulunabilecek ve uygun niteliklerde seçmek
• Yayın kurulu üyelerinin uzmanlık alanlarına göre yazıları incelemeye göndermek
• Yayın kurulu ile düzenli olarak iletişim kurmak
• Yayın kurulu ile yayın politikalarının ve derginin geliştirilmesi için toplantılar düzenlemek
Dergi Sahibi ve Yayıncı ile İlişkiler
• Editörler ve yayıncı arasındaki ilişki editoryal bağımsızlık ilkesine dayanmaktadır. Editörler ile yayıncı arasında yapılan sözleşme gereği, editörlerin alacağı tüm kararlar yayıncı ve dergi sahibinden bağımsızdır.
Editoryal ve Çift Kör Hakemlik Süreçleri
• Editörler, derginin yayın politikalarında belirtilen “Kör Hakemlik ve Değerlendirme Süreci” politikalarını uygulamakla yükümlüdür. Bu nedenle editörler her makalenin tarafsız, adil ve zamanında gözden geçirilmesini sağlamalıdır.
Kalite Güvencesi
• Editörler, dergide yayınlanan her makalenin dergi yayın politikalarına ve uluslararası standartlara uygun olarak yayınlanmasını sağlamalıdır.
Kişisel Bilgilerin Korunması
• Editörler, incelenmekte olan makalelerde deneklere veya görsellere ilişkin kişisel verilerin korunmak ve deneklerin rızasına dair bir belge yoksa çalışmayı reddetmekle yükümlüdür. Ayrıca editörler; yazarlar, hakem ve okuyucuların kişisel bilgilerini korumakla sorumludur.
Etik Kurul, İnsan ve Hayvan Hakları
•Editörler; değerlendirilen çalışmalarda insan ve hayvan haklarının korunmasını sağlamakla yükümlüdür. Çalışmalarda kullanılan deneklere ilişkin etik kurul onayı, deneysel araştırmalara ilişkin izinlerin olmadığı durumlarda çalışmayı reddetmekle sorumludur.
Olası Suistimal ve Kötüye Kullanıma Karşı Önlemler
• Editörler; olası suistimal ve görevi kötüye kullanma işlemlerine karşı önlem almakla yükümlüdür. Bu duruma yönelik şikâyetlerin belirlenmesi ve değerlendirilmesi konusunda titiz ve nesnel bir soruşturma yapmanın yanı sıra konuyla ilgili bulguların paylaşılması editörün sorumlulukları arasında yer almaktadır.
Akademik Dürüstlüğün Sağlanması
• Editörler çalışmalarda yer alan hata, tutarsızlık ya da yanlış yönlendirme içeren yargıların hızlı bir şekilde düzeltilmesini sağlamalıdır.
Fikri Mülkiyet Haklarının Korunması
• Editörler; yayınlanan tüm makalelerin fikri mülkiyet hakkını korumakla, olası ihlallerde derginin ve yazar(lar)ın haklarını savunmaktan sorumludur. Ayrıca editörler, yayınlanan tüm makalelerin içeriğinin başka yayınların fikri mülkiyet haklarını ihlal etmemesi için gerekli önlemleri almalıdır.
Yapıcılık ve Tartışmaya Açıklık
• Editörler, dergide yayınlanan çalışmalarla ilgili inandırıcı eleştirileri dikkate almalı ve bu tür eleştirilere karşı yapıcı bir tavır sergilemelidir. Eleştirilen çalışmanın yazar(lar)ına cevap hakkı vermelidir. Olumsuz sonuçlar içeren çalışmaları göz ardı etmemeli veya dışlamamalıdır.
Şikayetler
• Editörler; yazar, hakem veya okuyuculardan gelen şikayetleri incelemeli ve açıklayıcı ve aydınlatıcı bir şekilde yanıtlamalıdır.
Politik ve Ticari Kaygılar
• Editörlerin bağımsız kararı, dergi sahibi, yayıncı veya başka herhangi bir siyasi veya ticari faktörden etkilenmez.
Çıkar Çatışması
• Editörler; yazar, hakem ve diğer editörler arasındaki çıkar çatışmalarını göz önünde bulundurarak, çalışmaların yayın sürecinin bağımsız ve tarafsız bir şekilde tamamlamasını garanti eder.
Hakemlerin Etik Sorumlulukları
• Yalnızca uzmanlık alanı ile ilgili makale değerlendirmeyi kabul etmek
• Tarafsızlık ve gizlilik içinde inceme yapmak
• Değerlendirme sürecinde bir çıkar çatışmasıyla karşılaştıklarını düşündüklerinde dergi editörüne haber vermek ve makaleyi incelemeyi reddetmek
• İnceledikleri makaleyi, inceleme sürecinden sonra gizlilik ilkesine uygun olarak imha etmek (Hakemler, inceledikleri makalelerin son halini ancak yayımlandıktan sonra kullanabilirler.)
• Değerlendirmeyi nesnel bir şekilde sadece çalışmanın içeriği ile ilgili yapmak ve milliyet, cinsiyet, dini, siyasi ve ekonomik kaygıların incelemeyi etkilemesine izin vermemek
• Makaleyi yapıcı ve nezaketli bir şekilde incelemek ve düşmanlık, iftira, hakaret içeren kişisel yorumlar yapmaktan kaçınmak
• İncelemeyi kabul ettikleri makaleyi zamanında ve belirtilen etik kurallara uygun olarak tamamlamak
Yayıncının Etik Sorumlulukları
• Karya Journal of Health Science’a gönderilen makalelerin tüm süreçlerinden editörler sorumludur. Bu çerçevede, ekonomik veya politik çıkarlar göz önüne alınmaksızın karar verici kişiler editörlerdir.
• Yayıncı, bağımsız editoryal kararı kabul eder.
Etik Olmayan Davranış
• Karya Journal of Health Science’da yukarıda belirtilen etik sorumluluklar dışında herhangi bir etik dışı davranış veya içerikle karşılaşırsanız, lütfen karyajhs@gmail.com adresine e-posta göndererek dergiyi bilgilendiriniz.
YAYIN POLİTİKASI
YAYIN DEĞERLENDİRME VE KABUL SÜRECİ
Karya Journal of Health Science’a gelen her yazı, ilk olarak editörler tarafından yazım, bilimsel değer, özgünlük, intihal ve etik açıdan değerlendirilir. Bu kriterlere uygun olmayan yazılar hakem değerlendirmesine alınmaksızın gerekçeleri ile reddedilir. Uygun bulunan yazılar önce sekretarya tarafından makale yazım kuralları açısından incelenir. Daha sonra yazı, türüne göre istatistik ve dil editörüne gönderilir. Bu süreci tamamlayan yazılara alan editörleri atanır. Alan editörleri yazıları, alanında uzman bağımsız iki hakeme gönderir. Hakem ve yazarların isimleri karşılıklı olarak birbirlerinden gizli tutulur. Hakemlerin kendilerine gönderilen yazıyı değerlendirip değerlendirmeyeceklerini bildirme süreleri 5 gündür. Yazıyı değerlendirmeyi kabul eden hakemlerin değerlendirme süreleri 15 gündür. Bu süreç alan editörleri tarafından takip edilerek yürütülür. Hakemlik kabul edilmez ise, alan editörleri yazı için yeni bir hakem ataması yapar. Hakemlerden ikisinin olumlu görüş bildirmesi ve alan editörü oluruyla yazı editör kuruluna “yayına kabul” sürecine alınır. Bir olumlu bir olumsuz hakem raporu alan yazı, üçüncü bir hakeme gönderilir ve yazının yayınlanıp yayınlanmaması durumu üçüncü hakemin raporu doğrultusunda belirlenir. Yazarlardan istenilen düzeltmeler için süre 15 gündür. Yazarların istenilen düzeltmeleri zamanında yaparak DergiPark üzerinden sisteme yüklemeleri gerekmektedir. Yayın inceleme süreci ortalama 3 ay içinde sonuçlandırılır. Tüm işlemler elektronik ortamda gerçekleştirilir. Kabul edilen yazının derginin hangi sayısında basılacağına yayın kurulu karar verir. Yayımlanmaya kabul edilen yazıların mizanpajı sırasında yapılan son kontrollerde yazım ve dil bilgisi hataları makalenin içeriğine dokunulmaksızın yayın kurulu tarafından düzeltilebilir.
Yayını Geri Çekme
Yazı, ön değerlendirme adımında sorumlu yazar tarafından geri çekilebilir.
Yazı, değerlendirme veya yayın aşamasında ise geri çekilemez.
Yazı, yayınlandıktan sonra yazarların geri çekme işlemlerinde dergi editörüyle iş birliği yapma yükümlülüğü bulunmaktadır. Yayınlanmış bir yazıyı geri çekme talebinde bulunmak isteyen yazar(lar), makale adını, geri çekme nedenlerini, her bir yazarın ıslak imzası ile imzalanmış bir dilekçe ile Dergi Baş Editörü' ne kilichanbayar@gmail.com adresi üzerinden e-posta aracılığıyla iletmekle yükümlüdür. Editör Kurulu geri çekme bildirimini inceleyerek en geç 15 gün içerisinde dönüş sağlar.
Ücret Politikası
Yazıların değerlendirilmesi ve yayınlanması için ücret talep edilmez. Dergide yayınlanan yazılar için yazarlara ücret ödenmez.
TELİF HAKKI
Yazarlar, Telif Hakkı Lisans Sözleşmesini imzalayarak, yazının Karya Journal of Health Science tarafından yayınlanmak üzere kabul edilmesi durumunda Creative Commons Alıntı-GayriTicari-Türetilemez 4.0 Uluslararası (CC BY-NC-ND) kapsamında lisanslanacağını kabul ederler. Yazarlar, yazının yayına kabul edilmesi halinde telif haklarını Karya Journal of Health Science' a devretmeyi kabul ederler.