SİCİLE KAYITLI GEMİ MÜLKİYETİNİN DEVREN İKTİSABI İLE TAŞINMAZ MÜLKİYETİNİN DEVREN İKTİSABININ KARŞILAŞTIRMALI ŞEKİLDE DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2023, Cilt: 1 Sayı: 1, 233 - 269, 01.06.2023

Tekincan Akif Karaarslan

Öz

ÖZ:
Türk Ticaret Kanunu gemi mülkiyetinin devri bakımından taşınır hükümleri ile paralellik arz etmek adına şekle bağlı olmayan borçlandırıcı bir işlemle beraber tasarruf işlemi bakımından ayni sözleşme ve zilyetliğin devrini hüküm altına almıştır. Ancak kanun koyucu bu düzenlemeden sonra hak karineleri bakımından zilyetliğin devrini değil sicil kayıtlarının doğruluğunu TTK 983'te hüküm altına almıştır. Taşınmazlar bakımından ise kanun koyucu şekle bağlı bir borçlandırıcı işlemle beraber ihdasi nitelikte tescili düzenlemiş ve bu kayda birtakım haklar tanımıştır. Belirtmek gerekir ki kanun koyucu gemilerin ekonomik değerinin fazlalığı ve sınırlı sayıda, özel olarak üretilmiş olmalarından ötürü belirli hükümler bakımından da taşınmaz hükümlerinden etkilenmiştir. Çalışmamızda gemi mülkiyetinin devri ve taşınmaz mülkiyetinin devri bakımından borçlandırıcı ve tasarruf işlemleri karşılaştırılmış, taşınmaz mülkiyetinin devri ile benzer ve farklı hususlara değinilmiş, daha sonra kanun koyucunun belirttiği gibi gemilerin taşınır hükmünde olduğu ancak kanun koyucunun belirli durumlarda taşınmaz mülkiyetinden esinlenip “sui generis” hükümler oluşturduğu sonucuna varılmış, gemi mülkiyetinin devrinde var olan problemlere taşınmaz mülkiyeti hükümleri örnek alınarak çözüm getirilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Deniz Ticareti Hukuku, Mülkiyet Hukuku, Gemi Mülkiyeti, Taşınmaz Mülkiyeti, Mülkiyetin Devri

Kaynakça

• Abraham HJ, Das Seerecht (Vierte Auflage, Walter de Gruyter 1974).
• Acar F, Rehin Hukukunda Taşınmaz Kavramı ve Özellikle Belirlilik İlkesi (Vedat Kitapçılık 2017).
• Açıkel Erbaş A, Gemi İnşa Sözleşmeleri (Vedat Kitapçılık 2013).
• Akıncı S, “Gemi Mülkiyeti”, (1958) 23 (3-4) İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası 291, 368.
• Akipek J, Türk Eşya Hukuku II (2.baskı, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları 1972).
• Altaş H, Şekle Aykırılığın Olumsuz Sonuçlarının Düzeltilmesi (Yetkin Yayınları 1998).
• Aybay G, Deniz Hukuku (Aybay Yayınevi 1998).
• Ayiter K, Medeni Hukukta Tasarruf Muameleleri (Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları 1953).
• Ayan M, Eşya Hukuku II (9. Bası, Seçkin Yayınları 2016).
• Ayan M, Eşya Hukuku Zilyetlik ve Tapu Sicili (14. Bası, Adalet Kitapevi 2020).
• Ayiter N, Eşya Hukuku (3. Bası, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları 1987).
• Atamer K, Deniz Ticareti Hukuku (Onikilevha Yayınları 2017).
• Atamer K, “TTK m. 867-871 Hükümlerinin Tarihçesi ve Gemi Satım Sözleşmelerine Uygulanması”, iç Şakir Tuğrul Ansay (edr), Prof. Dr. Turgut Kalpsüz’e Armağan (Turhan Kitapevi 2003).
• Atamer K, Deniz Ticareti Hukuku Cilt II: Gemilerin Eşya Hukuku (Onikilevha Yayınları 2018).
• Antalya OG ve Topuz M, Eşya Hukuku C: IV/I (4. Bası, Seçkin Yayınları 2021).
• Arıkan M, “Taşınır Mülkiyetinin Devrinde Sebebe Bağlılık Sorunu”, (2008) 16 (1) SÜHFD 71, 90.
• Başpınar V, “Taşınmaz Satımında Vekalet”, (1996) 45 (1-4) AHFD 483, 504.
• Can M, Deniz Ticareti Hukuku I (2. Bası, İmaj Yayınları 2003).
• Cansel E, “Menkul Mülkiyetinin Geçişi ve Ayni Sözleşme Kavramı”, İmran Öktem’e Armağan, (1970) 333, 358.
• Cansel E, Tapu Siciline İtimat Prensibi (Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları 1964).
• Coşkun Yener H, “Gemi Mülkiyeti”, (2014) 12 (136) Legal Hukuk Dergisi 73, 104.
• Çağa T ve Kender R, Deniz Ticareti Hukuku I (16. Bası, Onikilevha Yayınları 2010).
• Çetingil E, 40. Yılında Türk Ticaret Kanunu Semineri (Beta Yayınları 1998).
• Çetingil E ve diğerleri, Deniz Hukuku Dergisi Özel Sayı, iç Rayegan Kender (edr) (Deniz Hukuku Dergisi, 2006).
• Demir İ, “Yeni Bağlama Kütüğü Rejimi Üzerine Değerlendirmeler”, (2015) 6 (1) AÜHFD 103, 169.
• Dural M, Eşya Hukuku Dersleri (Fakülteler Matbaası, 1981).
• Erbek Ö, “Taşınır Mülkiyetinin Devrinde Sebebe Bağlılık (İllilik)-Soyutluk (Mücerretlik) Meselesi”, (2013) 8 Yaşar Üniversitesi Elektronik Dergisi Özel Sayı, Prof. Dr. Aydın Zevkliler’e Armağan 937, 985.
• Eren F, Borçlar Hukuku Genel Hükümler (10. Bası, Yetkin Kitapevi 2021).
• Eren F, Borçlar Hukuku Özel Hükümler (10. Bası, Yetkin Kitapevi 2022).
• Ergüne MS, Taşınır Mülkiyeti (Onikilevha Yayınevi 2017).
• Esener T ve Güven K, Eşya Hukuku (8. Bası, Yetkin Yayıncılık 2019).
• Esener T, Türk Hukukunda Muvazaalı Muameleler (Fakülteler Matbaası 1956).
• Feyzioğlu M, “Medeni Kanun’un 50. Yıldönümünde Hakların Kötüye Kullanılması”, Medeni Kanun 50. Yıl Sempozyumu (Fakülteler Matbaası 1978) 147, 188.
• Goldrein L and others, Ship Sale and Purchase (Lloyd’s of London Press Ltd. 1993).
• Gürsoy K ve diğerleri, Türk Eşya Hukuku (Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları 1978).
• Vardar Hamamcıoğlu G, Medeni Hukukta Tasarruf İşlemi (Onikilevha Yayınları 2014).
• Hatemi H ve diğerleri, Eşya Hukuku (Filiz Kitapevi 1997).
• Herber R, Seehandelsrecht: Systematische Darstellung (2. Auflage, De Gruyter 2016).
• Nomer HN ve Ergüne S, Eşya Hukuku (8. Bası, Onikilevha Yayınları 2020).
• İzveren A, Deniz Ticareti Hukuku (Ankara İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi 1966).
• Jackson D, Enforcement Of Maritime Claims (Informa Law from Routledge 2006).
• Kalpsüz T, Deniz Ticareti Hukuku (Banka ve Ticaret Hukuku Enstitüsü Yayın No: 91, 1971).
• Kaner İD, Deniz Ticareti Hukuku I-II (4. Bası, Filiz Kitapevi 2021).
• Kaneti S, “Yargıtay İçtihatlarına Göre Taşınmazlara İlişkin İşlemlerde Şekil Sorunu”, Medeni Kanun 50. Yılı Sempozyumu (Fakülteler Matbaası 1978) 291, 344.
• Kender R, 40. Yılında Türk Ticaret Kanunu Semineri (Beta Yayınları 1998).
• Kocayusufpaşaoğlu N ve diğerleri, Borçlar Hukuku Genel Hükümler (7. Bası, Filiz Kitapevi 2017).
• Kılıçoğlu A, Eşya Hukuku (Turhan Kitapevi 2021).
• Kılıçoğlu A, “Taşınmaz Satımında Hakkın Kötüye Kullanılması”, (1981) 38 (1-4) AÜHFD 209, 222.
• Sevinç Kuyucu A, “The Moment When The Ship Sale And Purchase Contract Is Binding”, (2017) 16 (2) İKÜHFD 581, 600.
• Oğuzman K ve diğerleri, Eşya Hukuku (22. Bası, Filiz Kitapevi 2020).
• Özbilen AB, Sözleşmelerin Şekli ve Şekil Yönünden Hükümsüzlüğü (Onikilevha Yayınevi, 2016).
• Özçelik BŞ, Tapu Siciline Güvenin Korunması (Yetkin Yayınları 2016).
• Özdamar D, “Aynî Sözleşme ve Aynî Sözleşmeye Benzer Ya Da Onunla Bağlantılı Bazı Kavramların Karşılaştırılması”, (2000) 26 (3) Yargıtay Dergisi 399, 418.
• Puttfarken HJ, Seehandelsrecht (Verlag Recht und Wirtschaft, 1997).
• Saymen F ve Elbir H, Türk Eşya Hukuku Dersleri (Filiz Kitapevi 1963).
• Saymen F ve Elbir H, Türk Eşya Hukuku (Ayni Haklar) (Filiz Kitapevi 1954).
• Sirmen L, Eşya Hukuku (12.baskı, Turhan Kitapevi 2022).
• Sirmen L, “Taşınmaz Satımında Bedelin Düşük Gösterilmesinin Sonuçları”, Jale Akipek’e Armağan (Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları 1991) 305, 327.
• Sözer B, Deniz Ticareti Hukuku I (6. Bası, Vedat Kitapevi 2022).
• Sheephard M, Modern Admiralty Law (Routledge-Cavendish 2001).
• Strong M, Henring P, Sale Of Ships: The Norweigan Saleform (3rd ed., Sweet & Maxwell U.K. 2016).
• Sungurbey İ, “Kat Mülkiyetinin Temel Sorunları”, Medeni Hukukun Genel Sorunları (Adalet Kitapevi 2003) 716, 734.
• Süzel C. “Türk Mevzuatında Gemi Tanımı”, iç Baki İlkay Engin (edr), Prof. Dr. Rona Serozan’a Armağan (Onikilevha Yayınları 2010) 1615, 1644.
• Yetiş Şamlı K, Gemi Mülkiyetinin Hukuki İşlem Yoluyla Kazanılması (Onikilevha Yayınları 2021).
• Şeker Öğüz Z, “6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nda Gemi Mülkiyetinin Devrine İlişkin Getirilen Esaslar”, iç Tufan Öğüz (edr), Prof. Dr. Mustafa Dural’a Armağan (Filiz Kitapevi İstanbul) 847, 857.
• Şeker Z, “Taşınmaz Mülkiyetiyle Karşılaştırmalı Olarak Sicile Kayıtlı Gemi Mülkiyetinin Hukuki İşlem Yoluyla Kazanılması”, iç Rayegan Kender ve Ergon Çetingil (edr), Tahir Çağa’nın Anısına Armağan (Beta Basım, 2000) 465, 482.
• Tandoğan H, Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri C.I/2 (6. Bası, Evrim Basım Yayın Dağıtım 1990).
• Tekil F, Deniz Hukuku (6. Bası, Alkım Yayınları 2001).
• Serozan R, Eşya Hukuku (3.bası, Filiz Kitapevi 2014).
• Tekinay S ve diğerleri, Tekinay Eşya Hukuku C: I (5. Bası, Filiz Kitapevi 1989).
• Topsoy F, Deniz Ticareti Hukuku I (Legal Kitapevi 2020).
• Topuz M, Türk Özel Hukukunda Taşınmaz Mülkiyeti (Seçkin Yayınları 2020).
• Ünan S, 40. Yılında Türk Ticaret Kanunu Semineri (Beta Yayınları 1998).
• Wüstendörfer H, Neuzeitliches Seehandelrechts: Mit Besonderer Berücksichtigung des Anglo Amerikanischen und Des Internationalen Rechts, (2. Bası, Verlag J.CB 1950).
• Velidedoğlu HV, “Objektif Hüsnüniyet ve Hakkın Suistimali”, (1958) (2), Adliye Dergisi 113, 140.
• Yargıtay Kararları Dergisi (1985) 11 (10).
• Yargıtay Kararları Dergisi (1986) 12 (9).
• Yazıcıoğlu E, Kender-Çetingil Deniz Ticareti Hukuku (17. Bası, Filiz Kitapevi 2022).
• İNTERNET KAYNAKLARI
• <https://commons.wmu.se/cgi/viewcontent.cgi?article=1002&context=msem_dissertations>
• <https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/411119>
• <https://silo.tips/download/recent-developments-in-maritime-law-2>
• <https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.1512.pdf>
• <https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/4497.pdf>
• <https://www.servat.unibe.ch/dfr/bge/c2096145.html>
• <https://www.servat.unibe.ch/dfr/c2055302.html>
• <www.lexpera.com.tr>