ETNOSENTRİK EĞİLİMLERİN TÜKETİCİ SATIN ALMA NİYETİNE ETKİSİNDE MENŞE ÜLKE ETKİSİNİN ARACILIK ROLÜ: TOGG ÖRNEĞİ

Yıl 2024, Cilt: 26 Sayı: 46, 210 - 234, 30.06.2024

Yunus Zengin , Alev Ada , Emel Hatice Oktay , Sinan Emre Kurtaal

Öz

Çalışmada temel amaç, Türkiye’nin ilk yerli ve akıllı aracı olan TOGG’un, tüketiciler tarafından satın alınmasında etnosentrik eğilimlimin etki düzeyini belirlemek ve bu etkide menşe ülke etkisinin aracılık rolünü tespit etmektir. Anket tekniği kullanılarak Türkiye’deki 81 ilden 835 katılımcının basit tesadüfi yöntem ile katıldığı araştırmada elde edilen veriler SPSS istatistik analizi ile test edilmiştir. Çalışmada değişkenler arasındaki ilişkiyi belirlemek için pearson korelasyon, aracılık rolü için YEM ve farklılık analizleri için lojistik regresyon ve Anova analizlerinden yararlanılmıştır. Analizler sonucunda, etnosentrik eğilim ile tüketici satın alma niyeti ve menşe ülke etkisi arasında pozitif yönlü ve orta düzeyde bir ilişkiye rastlarken söz konusu olurken, tüketicilerin satın alma niyetinde etnosentrik eğilim etkili olduğu ve bu iki değişken arasında menşe ülke etkisinin tam aracılık rolü oynadığı tespit edilmiştir. Ayrıca kullanılan değişkenlerde cinsiyet, medeni durum ve araç sahipliği açısından anlamlı farklılıkların olduğu da görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Etnosentrizm, Tüketici Etnosentrizmi, TOGG, Menşe Ülke Etkisi, Satın Alma Niyeti

THE MEDIATING ROLE OF COUNTRY OF ORIGIN EFFECT IN THE EFFECT OF ETHNOCENTRIC TENDENCIES ON CONSUMER PURCHASE INTENTION: CASE STUDY OF TOGG

Öz

The main purpose of the study is to determine the level of influence of ethnocentric tendency on the purchase of TOGG, Turkey's first domestic and smart vehicle, by consumers and to determine the mediating role of country of origin effect in this effect. The data obtained in the study, in which 835 participants from 81 provinces in Turkey participated by simple random method using the survey technique, were tested with SPSS statistical analysis. In the study, Pearson correlation was used to determine the relationship between variables, SEM was used for the mediation role, and logistic regression and ANOVA analyses were used for difference analyses. As a result of the analyses, while there is a positive and moderate relationship between ethnocentric tendency and consumer purchase intention and country of origin effect, it is determined that ethnocentric tendency is effective in consumers' purchase intention and country of origin effect plays a full mediating role between these two variables. In addition, it was also observed that there were significant differences in terms of gender, marital status and vehicle ownership in the variables used.

Anahtar Kelimeler

Ethnocentrism, Consumer Ethnocentrism, TOGG, Country of Origin Effect, Purchase Intention

Kaynakça

• Abdul-Latif, S.A., ve Abdul-Talib, A.N. (2022). An Examination of Ethnic-Based Consumer Ethnocentrism and Consumer Animosity. Journal of Islamic Marketing, 13(4), 781-806.
• Akbarov, S. (2022). Consumer Ethnocentrism and Purchasing Behavior: Moderating Effect of Demographics. Journal of Islamic Marketing, 13(4), 898-932.
• Akın, M. S., Baloğlu, S., Okumuş, A., ve Öztürk, S. (2017). Tüketici Etnosentrizmi, Kozmopolitlik, Satın Alma Tarzı, İlgilenim ve Algılanan Riskin Yerli Giyim Ürünü Satın Alma Niyetine Etkisi. Tüketici ve Tüketim Araştırmaları Dergisi, 9(2), 257-295.
• Ari, E. S., ve Madran, C. (2011). Satın Alma Kararlarında Tüketici Etnosentrizmi ve Menşe Ülke Etkisinin Rolü. Öneri Dergisi, 9(35), 15-33.
• Armağan, E.A., ve Gürsoy, Ö. (2011). Satın Alma Kararlarında Tüketici Etnosentrizmi ve Menşe Ülke Etkisinin Cetscale Ölçeği ile Değerlendirilmesi. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 3(2), 67-77.
• Avcı, İ. (2020). Yerli Markalı Otomobil Satın Alma Niyetinde Etnosentrizm, Ülke İmajı ve Yenilikçiliğin Etkisi: Türkiye’nin Otomobili (Togg) Bağlamında Bir Araştırma. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(20), 439-466.
• Aydoğan, S. (2019). Tüketicilerin Etnosentrizmi ve Ülke Menşe Etkisinin Yabancı Markalı Ürün Satın Alma Niyeti Üzerine Etkisi. Beykoz Akademi Dergisi, 7(1), 89-122.
• Balabanis, G., Diamantopoulos, A., Mueller, R. D., ve Melewar, T. C. (2001). The Impact of Nationalism, Patriotism and Internationalism on Consumer Ethnocentric Tendencies. Journal of International Business Studies, 32(1), 157–175.
• Bedir, A. (1999). Gelişmiş Otomotiv Sanayilerinde Ana-Yan Sanayi İlişkileri ve Türkiye’de Otomotiv Yan Sanayiinin Geleceği. İktisadi Sektörler ve Koordinasyon Genel Müdürlüğü Yayın No: Dpt. 2495.
• Bizumic, B., Monaghan, C., ve Priest, D. (2021). The Return of Ethnocentrism. Advances in Political Psychology, 42(1), 29-73.
• Booth, K. (1979). Strategy and Ethnocentrism, London: Croom-Helm.
• Camacho, L.J., Ramirez-Correa, P.E., ve Salazar-Concha, C. (2021). Consumer Ethnocentrism and Country of Origin: Effects on Online Consumer Purchase Behavior in Times of a Pandemic. Sustainability Journal, 14, 2-16.
• Casado-Aranda, L.A., Sanchez-Fermandez, J., Ibanez-Zapata, J.A., ve Liebana-Cabanillas, F.J. (2020). How Consumer Ethnocentrizm Modulates Neural Processing of Domestic and Foreign Product: Aneuroimaging Study, Journal of Reaitiling and Consumer Services, 53, 1-9.
• Chaturvedi, P., Agnihotri,D., ve Tripatri,V.(2023). Exploring The Role of Consumer Ethnocentrism in Predicting The Purchase İntention For Locally Produced Organic Food in an Emerging Market, British Food Journal, 126 (2), 738-757
• Cheah, I., Phau, I., Kea, G. ve Huang, Y. (2016), Modelling Effects of Consumer Animosity: Consumers’ Willingness To Buy Foreign And Hybrid Products. Journal of Retailing and Consumer Services, 30, 184-192.
• Chen, Y., ve Wang, R., (2016). Are Humans Rational? Exploring Factors Influencing Impulse Buying Intention and Continuous Impulse Buying Intention. J. Consum. Behav,15(2), 186–197.
• Dam, T.C. (2020). Influence of Brand Trust, Perceived Value on Brand Preference and Purchase Intention, Journal of Asian Finance, Economics and Business, 7(10), 939–947.
• Dolanay, S. S. (2021). Brezilya ve Türkiye Otomotiv Sanayi’nde Tarihsel Gelişim. Online International Conference on Empirical Economics and Social Sciences (e-ICEESS’21)- 231-243
• Efe, Ü. S. (2019). Çok Değişkenli DCC-GARCH Modelleri: Otomotiv Sektörü Üzerine Bir Uygulama. Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Ekovitrin. (2020). Türkiye’nin Otomobili TOGG”: https://www.ekovitrin.com/images/upload/Ekovitrin_ocak- togg.pdf (01.01.2023).
• Elibol, A. (2020). Tüketici Satın Alma Kararlarında Tüketici Etnosentrizmi ve Sosyo Psikolojik Faktörlerin Etkisi. Journal of Bucak Faculty of Business,3(1), 92-130.
• Erdoğan, B.Z., Aydın, B., ve Kırmızı, D. (2021). Exploring The Impact Of Ethnocentrizm On Country and Brand Image: The Case Of Peugeot, Research Journal of Business and Management- RJBM, 8(1), 37-50.
• Erkök, B., ve Yeşilyaprak, M. (2019). Otomotiv Sektörünün İthalata Bağımlılığının Analizi. Finans Politik ve Ekonomik Yorumlar, 649, 9-22.
• Erkut, E. (2017). Yerli ve Milli Otomobil: https://erhanerkut.com/wp-content/uploads/2017/11/YerliMilliOto.pdf (19.01.2023).
• Elliott, G. R., ve Cameron, R. C. (1994). Consumer Perception of Product Quality and The Country-Of-Origin Effect. Journal of International Marketing, 49-62.
• George, D. ve Mallery, M. (2010). SPSS For Windows Step By Step: A Simple Guide and Reference. Boston: Pearson.
• Guo, G., Tu, H. ve Cheng, B. (2018). Interactive Effect of Consumer Affinity and Consumer Ethnocentrism on Product Trust and Willingness-To-Buy: A Moderated-Mediation Model. Journal of Consumer Marketing, 35 (7), 688-697.
• Gürbüz, S. ve Şahin, F. (2018). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Han, S.M. (1990). Testing the Role of Country Image in Consumer Choice Behaviour, European Journal of Marketing, 24(6), 24-40.
• Hair, J. F., Black, W., Babin, B., ve Anderson, R. (2009). Multivariate Data Analysis. N.J: Prentice Hall.
• He, J, Wang, C.L. (2015). Cultural İdentity and Consumer Ethnocentrism İmpacts on Preference and Purchase of Domestic Versus İmport Brands: An Empirical Study In China. Journal of Business Research, 68, 1225-1233.
• Hong, E., Park, J., Jaroenwanit, P., Siriyota, K., ve Sothonvit, A. (2023). The Effect of Customer Ethnocentrism and Customer Participation on Global Brand Attitude: The Perspective of Chinese Customer. Journal of Retailing and Consumer Services, 70, 103-167.
• Hox, J. J., ve Bechger, T. M. (1998). An Introduction To Structural Equation Modeling. Family Science Review, 11(4), 354-373.
• Huang, Y., Phau, I., Lin, C., Chung, H. ve Lin, K.H. (2008). Allocentrism and Consumer Ethnocentrism: The Effects Of Social Identity On Purchase Intention. Social Behavior and Personality: An International Journal, 36(8), 1097-1110.
• Nguyen, N. H., Dao, T. K., Duong, T. T., Nguyen, T. T., Nguyen, V. K., ve Dao, T. L. (2023). Role of Consumer Ethnocentrism on Purchase Intention Toward Foreign Products: Evidence From Data of Vietnamese Consumers With Chinese Products. Heliyon, 9(2).
• Karaman, M. (2023). Keşfedici ve Doğrulayıcı Faktör Analizi: Kavramsal Bir Çalışma. Uluslararası İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 9(1), 47-63.
• Kaynak, E., ve Kara, A. (2000). Consumer Perceptions of Foreign Products An Analysis of Product-Country Images and Ethnocentrism. European Journal of Marketing. 36(78), 928-949.
• Kleın, J. G., Ettenson, R., ve Morris, M. (1998). The Animosity Model of Foreign Product Purchase: An Empirical Test In The People's Republic of China. Journal of Marketing, 62(1), 89-100.
• Kim, N., Chun, E., ve Ko, E. (2017). Country of Origin Effects on Brand Image, Brand Evaluation and Purchase Intention: A Closer Look At Seoul, New York and Paris Fashion Collection. International Marketing Review, 34(2), 254-271.
• Köroğlu, A., ve Yıldız.S. (2022). Ülke İmajının Yabancı Ürün Satın Alma İstekliliği Üzerindeki Etkisinde Tüketici Etnosentrizmi ve Ürün Yargılarının Rolü, The Journal of International Scientific Researches, 7(1), 57-74.
• Lampert, S. I., ve Jaffe, E. D. (1998). A Dynamic Approach To Country-Of-Origin Effect. European Journal of Marketing, 32 (1/2), 61-78.
• LeVine, R. A., ve Campbell, D. T. (1972). Ethnocentrism: Theories of Conflict, Ethnic Attitudes, and Group Behavior. New York, NY: Wiley.
• Lee, Hsiang-Ming, Chen, T., Chen, Y., Lo, W., ve Hsu,Y.(2021). The Effects of Consumer Ethnocentrism and Consumer Animosity on Perceived Betrayal and Negative Word-of-Mouth. Asia Pacific Journal of Marketing and Logistics 33(3), 712-730.
• Leıcht, T., Chtourou, A., ve Youssef, K. B. (2018). Consumer Innovativeness and Intentioned Autonomous Car Adoption. Journal of High Technology Management Research (29), 1-11.
• Li, Y., ve He, H. (2013). Evaluation of International Brand Alliances: Brand Order and Consumer Ethnocentrism. Journal of Business Research, 66(1), 89-97.
• Lim,H.L., ve Hyun,S.S.(2024). Impact of Travelers' Consumer Ethnocentrism on Purchase and Behavior İntention: Moderating Effect of İmplicit Prejudice, International Journal of Tourism Research. 26(1).
• Madinga, N. W., Lazo, S., Schulz, S., ve Lewis, A. (2024). The Impact of Socio-Psychological Factors on Consumer Ethnocentrism and Purchase Intentions Among South African Consumers. Journal of African Business, 1-25.
• Mishra, S., Shukla, Y., Malhotra, G., ve Arora, V. (2023). Investigating The İmpact Of Consumers’ Patriotism and Ethnocentrism on Purchase Intention: Moderating Role of Consumer Guilt and Animosity. International Business Review, 32(4).
• Moç, T., ve Gülbetekin, E. (2023). Sağlık Bölümlerindeki Öğrencilerin Covid 19 Fobisinin Sağlık Algılarına Etkisinde Duygusal Zekânın Rolü. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (32), 164-185.
• Moç, T. ve Soyuk S. (2022). Etnosentrizm ve Dindarlığın Marka Sadakatine Etkisi. Iğdır İli Örneği, SOCRATES 6th International Conference on Education, Management, Economy and Social Sciences Conferance Book.
• Morello, G. (1983). The 'made in' Issue A Comparative Research on The İmage of Domestic and Foreign Products. Researchmemorandum, Amsterdam.
• Neto, J., ve Neto, F. (2022). Ethnocentrism: A Short Form Measure (SFGENE-7). SAGE Open, 12(2), 1-12.
• Nguyen, N. H., Dao, T. K., Duong, T. T., Nguyen, T. T., Nguyen, V. K., ve Dao, T. L. (2023). Role of Consumer Ethnocentrism on Purchase İntention Toward Foreign Products: Evidence From Data of Vietnamese Consumers With Chinese Products. Heliyon, 9(2).
• Odabaşı, Y. (1999). Tüketim Kültürü, Yetinen Toplumun Tüketen Topluma Dönüşümü. İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• OSD. (2020). Otomotiv Sanayi Bülteni, https://www.osd.org.tr/saved- files/PDF/2022/02/02/%C3%9Cretim%20B%C3%BClteni%20_2020.pdf (01.01.2023).
• Öztürk, S. ve Taşçı, B. (2019). Son dakika: Yerli Otomobil Özellikleri Arasında Dikkat Çeken O Detay! Eğer araç arızalanırsa, https://www.hurriyet.com.tr/galeri-son-dakika-haberi-yerli-otomobil-ile-ilgili-muthis-detay- eger-arac-ariza-yaparsa-41407683/1 (05.10.2023).
• Papadopoulos, N., ve Heslop, L.A. (1993). Product-country Images: Impact and Role in International Marketing, The Hawort Press Inc, New York,NY.
• Pavlic,I.(2024). Baby Boomers and Generation Z: The Role of Consumer Ethnocentrizm on Puschase Intention, In DIEM: Dubrovnik International Economic Meeting, 9(1), 59-72.
• Pentz, C., Teblanche, N.S., ve Boshoff, C. (2013). Measuring Consumer Ethnocentrism In A Developing Context: An Assessment of The Reliability, Validity and Dimensionality of the CETSCALE. Journal of Transnational Management, 18, 204–218.
• Pişkin, S. (2017, Ocak). Türkiye Otomotiv Sanayii Rekabet Gücü ve Talep Dinamikleri Perspektifinde 2020 İç Pazar Beklentileri, TSKB Ekonomik Araştırmalar, 26.
• Ramadania, R., Suh, J., Rosyadi, R., Purmono, B. B., ve Rahmawati, R. (2023). Consumer Ethnocentrism, Cultural Sensitivity, Brand Credibility on Purchase İntentions of Domestic Cosmetics. Cogent Business ve Management, 10(2).
• Roth, K.P., ve Diamantopoulos, A. (2009). Advancing The Country İmage Construct. Journal of Business Research, 62, 726-740.
• Ribeiro Costa, C.S., Costa, M.F., Galvao Maciel, R., Cruz Aguiar, E., ve Wanderley, L.O. (2021). Consumer Antecedents Towards Green Product Purchase Intentions, Journal of Cleaner Production, 313, 1-9.
• Senir G. (2014). Tüketici Etnosentrizm ve Menşe Ülke Etkisinin Satın Alma Kararı Üzerindeki Etkisi, Niğde Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Bölümü, Yayınlanmamış Yüksek lisans Tezi. Niğde
• Sohn, J.W., ve Kim, J.K. (2020). Factors That Influence Purchase İntentions Commerce, Technology in Society, 63, 1-11.
• Solomon, M.R. (2004), Consumer Behavior, Sixth Edition (IE): New Jersy: Pearson Prentice Hall.
• Shimp, T. A., ve Sharma, S. (1987). Consumer Ethnocentrism: Construction and Validation of The CETSCALE. Journal of Marketing Research, 24(3), 280–289.
• Shiau, W., ve Luo, M.M. (2012). Factors Affecting Online Group Buying Intention and Satisfaction: A Social Exchange Theory Perspective. Computers in Human Behavior, 28, 2431–2444
• Tabachnick, B. G. ve Fidell, L. S. (2007). Using Multivariate Statistics. New Jersey: Pearson Allyn ve Bacon.
• Tajfel, H. (1982). Social Psychology of İntergroup Relations, Annual Review of Psychology, 33, 1-39
• Tilki, İ., Bozkurt, B., Aktan, M. ve Koçak, A. (2022). Türkiye’nin Ülke İmajı ile Genel Ürün İmajının Yerli Otomobil TOGG’un Algılanan Ürün İmajına ve Satın Alma Niyetine Etkisi. Bingöl Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6 (2), 91-126.
• Trisatya, A. A., ve Absah, Y. (2022). The Effect of Consumer Ethnocentrism on Purchase Intention of Indonesian Local Fashion Brands. In 19th International Symposium on Management, pp. 887-895. Atlantis Press.
• Trumore (t.y.), https://trumore-cdn.togg.cloud/ToggT10XKatalog.pdf (05.10.2023).
• Trivedi, S.D., Tapar,A.V., ve Dharmani,P. (2023). A Systematic Literature Review of the Relationship between Consumer Ethnocentrism and Product Evaluation, Journal of International Consumer Marketing, 36, 41-61.
• Uysal, A., Okumuş, A., ve Özkan, E. (2018). Tüketici Etnosentrizminin Yerel Marketlerden Ürün Satın Alma Niyeti Üzerindeki Etkisi: Yerel Kampanyalara Yönelik Tutumun Aracı Rolü. Ege Academic Review, 18(3), 387-397.
• Van Loo, E. J., Grebitus, C., ve Roosen, J. (2019). Explaining Attention And Choice For Origin Labeled Cheese By Means of Consumer Ethnocentrism. Food Quality and Preference, 78,
• Yaşlıoğlu, M. M. (2017). Sosyal Bilimlerde Faktör Analizi ve Geçerlilik: Keşfedici ve Doğrulayıcı Faktör Analizlerinin Kullanılması. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 46, 74-85.
• Yılmaz, A., Ulaş, M., ve Yeşil, A. (2022). Etnosentrizm ve Tüketici İlişkiselliği: Yerli Otomobil Satın Alma Niyetinin Öngörüsü. Selçuk İletişim Dergisi, 15(1), 110-141.
• Yiğit, B. (2022). Türk Otomotiv Sanayinin Gelişimi; Güney Kore ile Bir Kıyaslama. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.