A Golden Horde Town According to Contemporary History Sources and Excavations: Madjar

Yıl 2023, Sayı: 12, 1417 - 1428, 26.09.2023

Didem Çatalkılıç

https://doi.org/10.51531/korkutataturkiyat.1333698

Öz

The Madjar town was founded, in accordance with the nature of Turkish cities, on the southern border of the Golden Horde on the crossing route along the banks of the Kuma River, one of the most important rivers of the Desht-i Kipchak region. The town, which was home to both Muslim and Christian populations, has thrived in agriculture and trade thanks to its strategically chosen location. However, the ruins of the town fell victim to looting as a result of Tsarist Russia’s settlement policy in the region. Despite this, scientists in the area have meticulously documented the discoveries associated with the town, providing detailed accounts of their findings. This gives us a framework for the size of the town, its location, and socio-economic life. Contemporary history sources provide little information about the town Madjar, and detailed information does not exist in the sources of the period. Scientists of the modern times made use of epigraphy and numismatics, which are auxiliary sciences of history, to gather information about the history of the town and to enlighten the subject. In this context, tombstones and coins have served as historical documents. The fact that the inscriptions in those relics, which belong to the 7th and 9th centuries of the Islamic Calendar, were written both in Arabic and Uyghur alphabets, and the language was Mongolian shows that the town was a Golden Horde settlement.

Anahtar Kelimeler

Golden Horde, Madjar, numismatics, epigraphy.

Yakın Dönem Kaynaklarına ve Kazılara Göre Bir Altın Orda Şehri: Macar

Öz

Macar şehri Altın Orda Devleti’nin güney sınırında geçiş güzergahında, Türk şehirlerinin doğasına uygun olarak Deşt-i Kıpçak’ın en önemli nehirlerinden Kuma Nehri kıyısında kurulmuştur. Hem Müslüman hem de Hristiyan nüfusa ev sahipliği yapan şehirde, başarıyla seçilen konumu sayesinde tarım ve ticaret yapılabilmiştir. Şehre dair kalıntılar Çarlık Rusya’nın bölgeye iskân politikasının bir sonucu olarak yağmalanmıştır. Şehre dair buluntularsa bölgede bilim insanları tarafından ayrıntılı bir şekilde tasvir edilmiştir. Bu bilgilerse bize şehrin büyüklüğü, konumu sosyo-ekonomik hayatı hakkında bir çerçeve çizmektedir. Dönemin kaynaklarında hakkında ayrıntılı bilgiyle çok da fazla karşılaşmadığımız Macar şehrine dair bilgilere Yakın Çağ tarihi kaynaklarında rastlamaktayız. Dönemin bilim insanları tarihe yardımcı bilimlerden olan epigrafi ve nümismatikten faydalanarak şehrin tarihine dair bilgileri kaydederek konunun aydınlanmasını sağlamıştır. Bu bağlamda mezar taşları ve sikkeler tarihi birer vesika olarak hizmet etmiştir. Hicri 7. ve 9. yüzyıl arasına ait bu buluntulardaki yazıların hem Arap hem de Uygur harfleriyle Moğolca olarak yazılması şehrin bir Altın Orda şehri olduğunu bize göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Altın Orda, Macar, nümismatik, epigrafi.

Kaynakça

• Freygang, W. (1823). Letters From The Caucasus And Georgia: To Which Are Added, The Account Of A Journey Into Persia In 1812. London: John Murray.
• Gaerber, J. G. (1760). Sammlung Russischer Geschichte. Des Vierten Bandes Erstes und Zweites Stück. St. Petersburg.
• Gildenştedt, İ. A. (2002). Puteşestvie Po Kavkazu V 1770-1773. Sankt-Petersburg.
• Hell, A. H. (1868). Les Steppes De La Mer Caspienne Voyage Dans Russie Méridionale. Paris.
• İbn Battûta, E. A. M. (2022). İbn Battûta Seyahatnâmesi (çev. A. Sait Yakut). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Klaproth, J. (1814). Travels in the Caucasus and Georgia (trans. F. Shoberl). London: Henry Colbum.
• Pallas, P. S. (1812). Travels Through the Southern Provinces of The Russian Empire in the Years 1793 And 1794. Volume I. London.
• Peler, G. Y. (2017). Derbendnāme’nin Bakü Nüshaları I A-613 Nu.lu Nüsha İnceleme - Metin - Dizin - Tıpkıbasım. İstanbul: Kesit Yayınları.
• Potocki, J. (1829). Voyage Dans Les Steps d’Astrakan Et Du Caucase. Tome I. Paris.
• Protsenko, Yu. P. (1882). Zametka O Kufiçeskih Nadpisyah V Aule Arziya İ V Pezvalinah Madjar, A Takje O Şirvanskih Drevnostyah. İzvestiya Kavkazskoe Obşçestva İstorii İ Arheologii. (red. D. Z. Bakradze- Ye. G. Veydenbaum), Tom I, Vıpusk I. Tiflis.
• Prozritelev, G. N. (1906). Sbornik Svedeniy O Kavkaze. Majarı Odin İz Drevneyşih Gorodov Severnago Kavkaza. (red. A. S. Sobrievskiy). Tom I. Stavropol.
• Semilutsk, A. (1897). Sbornik Materilov Dlya Opisaniya Mestnostey İ Plemen Kavkaza. Drevniy Gorod Madjarı, Gorod Sv. Kresta İ Selo Praskoveya, Stavropolskoy Gubernii, Novogrigorevskago Uezda, Svyaşç. Vıpusk 23, Otdel II. Tiflis.
• Veydenbaum, E. (1888). Putevoditel Po Kavkazu. Tiflis.
• Yazıkov, D. İ. (1838). Kniga Bolşemu Çerteju İli Drevnyaya Karta Rossiyskago Gosudarstva, Ponovlennaya V Rozryade İ Spisannaya V Knigu 1627 Goda. Sanktpeterburg.
• Zilivinskaya E. D. (2015). Madjar İ Nijniy Djulat. İz İstorii Zolotoordınskih Gorodov Severnogo Kavkaza. Nalçik: KBİGİ.
• Zilivinskaya E. D. ve Vasiliev D. V. (2012). Mavzolei Madjara V Opisaniyah İ Risunkah XVIII Veka. Arheologiya, Etnografiya İ Antropologiya Yevrazii, 2 (50), 83-94.
• Zubov, P. (1835). Kartina Kavkazskago Kraya. Çast II. Sanktpeterburg