Türkçede Sezdirim: Duvar Yazıları Örneği

Yıl 2023, Sayı: Özel Sayı 1 (Cumhuriyetin 100. Yılına), 371 - 390, 27.10.2023

Sezergül Yıkmış

https://doi.org/10.51531/korkutataturkiyat.1338746

Cited By: 1

Öz

Dünya sürekli bir devinim halindedir ve bu devinimin parçalarından biri de iletişimdir. Sosyal bir varlık olan insan, çeşitli kanallar yoluyla çevresiyle sürekli iletişim halindedir. Sözlü olarak eş zamanlı sürdürülen iletişim, yazılı olduğunda devamlılığını hem eş zamanlı hem de art zamanlı olarak sürdürmektedir. Yüzlerce yıl öncesinden yazılan bir edebî eser asırlar sonra bile sayısız okura ulaşır ve yazar edebî eser vasıtasıyla okurlarıyla iletişim kurmaya devam eder. Duvar yazıları da bu iletişim yollarından biridir. İnsan eski çağlarda mağara duvarlarına yazdığı yazılarla farkında olmadan diğer insanlarla hem eş zamanlı hem de art zamanlı olarak iletişime geçmiş, hatta anonim günceler tutarak tarihe not düşmüştür. Öyle ki duvarlar ortak iletişim alanları olmuş, belki sosyal baskı belki de erk baskısı yoluyla söyleyemediklerimizi illegal bir yolla kamuya açık alanların duvarlarına yazarak hem kendimizi ifade etme ihtiyacımızı doyurmuş hem de duygularımıza ortaklar bularak iletişimimizi devam ettirmeye çalışmışız. Her ne yolla olursa olsun gerçekleşen iletişimin temeli alıcı ve vericinin dış dünyayı iletme ve algılama biçimi üzerine gerçekleşir, kimi zaman ileti yüzey yapıda doğrudan sunulurken kimi zaman da derin yapıya yerleştirilen sezdirimlerden elde edilen çıkarımlarla oluşur. Duyguların açıkça söylen(e)mediği, imanın ya da ifadeleri örtülü olarak söylemenin makbul olduğu toplumlarda sezdirim kullanımı da yaygınlaşmaya başlar. Bu çalışmada bir iletişim yolu olan duvar yazılarındaki sezdirimler üzerinde durulmuştur. Çalışmanın derlem alanı Eskişehir Merkez mahallelerinden tesadüfi örneklem yoluyla elde etiğimiz duvar yazılarıdır.

Anahtar Kelimeler

Sezdirim, edimsel sezdirim, anlatısal sezdirim, konuşmaya dayalı sezdirimler, iş birliği ilkeleri, duvar yazıları.

Turkish Implicature: Example of Wallpapers

Öz

The world is in constant motion and one of the parts of this movement is communication. Man, as a social being, is in constant communication with his environment through various channels. The communication, which was carried out simultaneously orally, continued its continuity in diachronic when it was written. A novel written hundreds of years ago reaches countless readers even after centuries, and the author continues to communicate through his novel. Wallpapers are one of these communication ways. From the moment of his existence, man has unconsciously communicated with the writings he wrote on the walls of the caves, and even wrote down annotations in history by keeping anonymous diaries. So much so that the walls became common areas of communication, and we both satiated our need to express ourselves and tried to continue our communication by finding partners for our feelings, by writing illegally on the walls of public spaces what we could not say through social pressure or power pressure. Whatever the way, the basis of communication takes place on the way the receiver and transmitter transmit and perceive the outside world, sometimes the message is presented directly in the surface structure, and sometimes it is formed by inferring from the implications placed in the deep structure. The use of intuition begins to become widespread in societies where faith is not openly expressed or where it is acceptable to say the expressions implicitly. In this study, the implications of graffiti, which is a way of communication, are emphasized. The corpus area of the study is the wallpapers we obtained through random sampling from the central districts of Eskişehir.

Anahtar Kelimeler

Implicature, operant implicature, narrative implicature, conversational implicature, collaboration principles, wallpapers.

Kaynakça

• Akboğa, V. (2022). Türkçede İki Tür Sezdirim: Edimsel ve Anlatısal Sezdirim, Prof. Dr. Kerime Üstünova Armağanı, 793-810, İstanbul: Efe Akademi Yayınları
• Avşar Karabaş, P. ve Damar, M. B. (2016). Avangard Sanatçı Kazimir Maleviç ve Süprematizm. İdil, 5(20), 101-114.
• Aydın, H. (2016). Yazınsal Metinlerde Dil Bilgisel Zaman İşaretleyicileri Üzerine. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 5(4), 1716-1730.
• Dinçer Bahadır, Ş. (2022). Grice’ın iş birliği ilkeleri bağlamında Yûsuf u Zelîhâ. Türk & İslam Dünyası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9 (32), 45-65.
• Balkır, N. ve Kuru, A. Ş. (2016). Sokak Sanatı ve Graffitinin Pedagojik Bir Yöntem Olarak İşlerliği. İdil, 5 (26), 1645-1658.
• Bulut, Ü. ve Kaya, E. (2019). Malevich’in Siyah Kare Tablosunun Rus Avangardındaki Yeri. Uluslararası Disiplinlerarası ve Kültürlerarası Sanat, 8, 153-170.
• Boz, E. (2007). Türkiye Türkçesinde +{A} Durum Biçimbirimi. Ankara: Gazi Kitabevi
• Çürük, S. (2014). Konuşmaya Dayalı Sezdirimler -Harezm Türkçesi Örneğinde Bir İnceleme. Türkbilig, 28, 13-33.
• Demirci, K. (2020). Toplumsal Dilbilim, Referans Kitabı. Çanakkale: Paradigma Akademi.
• Doğan, G. (2013). Şiir Dili, Bağıntı ve Zayıf Sezdirimler. Bilig, 64 (Kış), 123-150.
• Elnur, A. (2015). 1930-1960 Dönemi Amerikan Sineması Metinlerinde Kadınlık ve Erkeklik Temsilleri. Yüksek Lisans Tezi. Antalya: Akdeniz Üniversitesi, Kadın Çalışmaları ve Toplumsal Cinsiyet Ana Bilim Dalı.
• Emecan, N. (2007). Duvar Yazıları Ne Diyor? Journal Of Turkish Linguistics, 1(1), 157-167.
• Ergüt, M. (2022). Adalet Ağaoğlu’nun Ölmeye Yatmak Adlı Eserinde Bildirim, Çıkarım, Sezdirim Cümleleri. Doktora Tezi. Bursa: Bursa Uludağ Üniversitesi.
• Günay, D. (2007). Metin Bilgisi. İstanbul: Multilingual Yayınları,
• Gürgün, H. (2016). Metindilbilimsel Yöntem ile Çözümlenen Sait Faik’in Dülger Balığının Ölümü’nde İnsanın Doğaya Tahakkümü ve Ötekileştirilmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 5(4), 1841-1882.
• Hacızade, N. (2017). Türkçede Kişi Adıllarının Deyişselliği. International Journal of Social Sciences and Education Research, 3(5), 1581-1592.
• İkiz, V. (2021). Türkçede Sezdirim. Yüksek Lisans Tezi. Eskişehir: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi.
• İmer K. ve vd. (2011). Dilbilim Sözlüğü, İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi,
• Karakaş, R. (2018). Duvar Yazılarına Biçembilim ve Göstergebilim Açısından Bir Bakış, İdil Dergisi, 7(49), 1117-1127.
• Kamacı Gencer, D. (2020). Anlamsal Bir Fenomen Olarak Kiplil: DedeKorkut Örneği. Nobel Bilimsel Eserler. Özgen, M. (2022). Dilin Matematiği Formal Anlambilime Giriş. Ankara: Nobel Yayın.
• Özünlü, Ü. (1991). Türk Bilmecesinde Duvar ve Kaldırım Yazıları. Dilbilim Araştırmaları Dergisi, 2, 122-132.
• Sebzecioğlu, T. (2016). Dilbilim Kavramlarıyla Türkçe Dilbilgisi. İstanbul: Kesit Yayınları,
• Sözen, E. (2014). Söylem Belirsizlik, Mübadele, Bilgi, Güç ve Refleksivite. Ankara: Birleşik Yayınları.
• Sucu, İ. (2012). Althusser’in Gözünden İdeoloji ve İdeolojinin Bir Taşıyıcısı Olarak Yeni Medya. Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Akademik Dergisi, 7(3), 30-41.
• Tüfekçi Can, D. (2015). Grice’in Niyet-Merkezli Semantik Bakış Açısı Bağlamında Duha Koca Oğlu Deli Dumrul Hikâyesinin İncelenmesi. Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, 15(2), 95-104.
• Üstünova, K. (2017). Veri Sunu Biçimi ya da Üslup. International Journal of Languages’ Education and Teaching (IJLET), 3(5), 392-398.
• Üstünova, K. (2018). Yüzey Yapıdaki Çıkarım Cümlelerinin İletişime Katkısı. TÜRÜK Uluslararası Dil, Edebiyat ve Halkbilimi Araştırmaları Dergisi, 12(1), 1-10.
• Yavuz, A. (2018). Sözcük Sezdirimine Dayalı Nefret Sözcükleri Kuramı. ETHOS: Felsefe ve Toplumsal Bilimlerde Diyaloglar, 11(2), 1-29.
• Yavuz, A. (2022). Mantık ve Konuşma Üzerine. Posseible: Felsefe Dergisi, 11(1), 51-70.
• Yazıcı, N. (2013). Deli Dumrul’da Anlatının Düzenlenişi ve Retorik Şemanın Görünümü. Millî Folklor, 25(98), 87-99.
• Yılmaz, E. (2020). Edim Bilimine Giriş: Kavram-Kuram-Uygulama. Ankara: Pegem Akademi.
• Graffiti Nedir? Nasıl Öğrenilir? Tarihçesi ve Türleri Nelerdir? < Bilgiustam [Erişim tarihi: 26.07.2023]
• Poyraz Karayel 41. Bölüm - Ayşegül'ü bayıltan evlilik teklifi! - YouTube [Erişim tarihi: 28.07.2023]
• (https://www.tgrthaber.com.tr/yasam/eskisehirde-vandalizm-nerdeyse-butun-binalarda-ayni-yazi-yaziyor-2831618) [ Erişim tarihi: 28.07.2023.].