Ana Dili Türkçe Olmayan İlkokul Öğrencilerinin Okuduğunu Anlamaya Yönelik Öz Yeterlilik Algılarının Değerlendirilmesi

Yıl 2024, Sayı: 14, 1079 - 1093, 29.02.2024

Hamdi Karaman , Rabia Yılar

https://doi.org/10.51531/korkutataturkiyat.1424766

Öz

Bu araştırma, ana dili Türkçe olmayan ve 4. sınıfta eğitim gören öğrencilerin okuduğunu anlamaya ilişkin öz yeterlilik algı düzeylerinin belirlenmesi ve çeşitli değişkenlere göre ilişkisinin incelenmesini amaçlamaktadır. Araştırmada nicel araştırma yöntemlerinden genel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırma ana dili Türkçe olmayan 210 ilkokul 4. sınıf öğrencisi ile yürütülmüştür. Verilerin toplanması amacıyla kişisel bilgiler formu ve okuduğunu anlamaya ilişkin öz yeterlilik algısı ölçeği kullanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre ana dili Türkçe olmayan ilkokul 4. sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlamaya yönelik öz yeterlilikleri orta düzeyde çıkmıştır ve ebeveyn eğitim durumlarında anlamlı farklılık olduğu tespit edilmiştir. Buna göre anne ve baba eğitim seviyesi arttıkça ana dili Türkçe olmayan ilkokul 4. sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlamaya yönelik öz yeterlilikleri de artmaktadır. Bu sebeple özellikle ana dili Türkçe olmayan öğrencilerin anne ve babaları ile beraber okuryazarlık üzerine çalışmalar yapılmasının, ailelere telkin yapılmasının, halk eğitim merkezlerinin özellikle kırsal kesimde daha etkin kullanılmasının okuduğunu anlamaya yönelik ortaya çıkan problemlerin çözümünde etkili olabileceği düşünülebilir.

Anahtar Kelimeler

Okuduğunu anlama, öz yeterlilik, ilkokul, ana dil, Türkçe

Evaluation of Self-Efficacy Perceptions of Mother Tongue Turkish Primary School Students for Reading Comprehension

Öz

This study aimed to determine self-efficacy perception levels of 4th-grade students in primary school who do not speak Turkish as their first language. Additionally, the study aimed to examine the relationship between self-efficacy perception levels and various variables. The study used the general survey model, which is a quantitative research method. A total of 210 4th-grade students in primary school whose mother tongue was not Turkish participated in the research. A self-efficacy perception scale for reading comprehension and a personal information form were utilized to gather data. The findings show that fourth-grade elementary school students, whose native language is not Turkish, possess a moderate level of self-efficacy for reading comprehension; additionally, a notable difference in parental education levels was discovered. As parents' education level increases, so does the self-efficacy of fourth-grade primary school students whose mother tongue is not English. Therefore, conducting literacy studies with parents of students whose native language is not English can be effective in addressing reading comprehension issues by providing recommendations and incentives, as well as utilizing public education centers more efficiently, particularly in rural areas.

Anahtar Kelimeler

Reading comprehension, self-efficacy, primary school, mother tongue, Turkish

Kaynakça

• Acat, B., Demiral, H., & Arın, A. (2008). Okuma Alışkanlığı Göstergelerine Göre İlköğretim Öğrencilerinin Durumları. Türkçe Öğretimi Kongresi (18–20 Mayıs 2008).
• Alfassi, M. (2004). Reading to Learn: Effects of Combined Strategy İnstruction on High School Students. The Journal of Educational Research, 97(4), 171.
• Aslan, A. (2018). Türkçenin Yeterince Etkin ve Güzel Konuşulmadığı Yerlerde İlkokuma Yazma Öğretiminde Öğretmenlerin Karşılaştığı Sorunlar (Ağrı İli Örneği). Yüksek lisans tezi. Ağrı: İbrahim Çeçen Üniversitesi.
• Balcı, Ö. (2013). Öğrenme Stillerine Dayalı Etkinliklerin İngilizce Dersinde Öğrencilerin Okuduğunu Anlama Becerilerine ve Öz-Yeterlik Algılarına Etkisi. Doktora tezi. Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi.
• Bandura, A. (1977). Self-Efficacy: Toward a Unifying Theory of Behavioral Change. Psychological Review, 84(2), 191-215.
• Bandura, A. (1993). Perceived Self-Efficacy in Cognitive Development and Functioning. Educational Psychologist, 28(2), 117-148.
• Bloom, B.S. (2012). İnsan Nitelikleri ve Okulda Öğrenme, (D. Özçelik, Çev.). Ankara: Pegem Akademi.
• Bruning, R. H., Schraw, G. J., & Norby, M. M. (2014). Bilişsel Psikoloji ve Öğretim. ZN Ersözlü ve R. Ülker, Çev.). Ankara: Nobel.
• Brown, H. (2003). Teaching By Principles: An İnteractive Approach to Language Pedagogy. New York: Pearson Education.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2014). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (18 b.). Pegem Akademi.
• Creswell, J., & Creswell, J. (2017). Research Design: Qualitative, Quantitative and Mixed Methods Approaches. Sage Publications.
• Çevik, A., Ayana, H. & Ayana, M. (2023). Ortaokul Öğrencilerinin Okuma İç Motivasyonları, Akademik Başarıları, Okuma Tutum ve Alışkanlarının Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Rumelide Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (32), 117-130.
• Çolakoğlu, S. (2019). Anadili Türkçe Olmayan İlkokul Öğrencilerine İlkokuma Yazma Öğretiminde Sınıf Öğretmenlerinin Karşılaştıkları Sorunlar ve Çözüm Önerileri (Şanlıurfa İli Örneği). Yüksek lisans tezi. Çanakkale: On Sekiz Mart Üniversitesi.
• Demirel, Ö., & Epçaçan, C. (2012). Okuduğunu Anlama Stratejilerinin Bilişsel ve Duyuşsal Öğrenme Ürünlerine Etkisi. Kalem Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 2(1), 71-106.
• Epçaçan, C. (2013). Çoklu Zekâya Dayalı Etkinliklerin Öğrencilerin Okuma Alışkanlığına İlişkin Tutuma ve Okuduğunu Anlama Özyeterlik Algısına Etkisi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 171(171), 209-236.
• Emeç, H. (2011). Türkçenin Yeterince Etkin ve Güzel Konuşulmadığı Yerlerde İlkokuma Yazma Öğretiminde Öğretmenlerin Karşılaştıkları Sorunlar (Erzurum İli Örneği). Yüksek lisans tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi.
• Erdoğan, E., & Güvendir, M. A. (2019). Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Programında Öğrencilerin Sosyoekonomik Özellikleri ile Okuma Becerileri Arasındaki İlişki. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20, 493-523.
• Escudero, P., Simon, E. & Mulak, K. E. (2014). Learning Words in A New Language: Orthography Doesn't Always Help. Bilingualism: Language and Cognition, 17(2), 384-395.
• Etikan, I., Musa, S., & Alkassim, R. (2016). Comparison of Convenience Sampling and Purposive Sampling. American journal of theoretical and applied statistics, 5(1), 1-4.
• Eyüp, B., & Uzuner Yurt, S. (2015). Ortaokul Öğrencilerinin Okuma Tutumları ve Okuduğunu Anlama Öz Yeterlikleri Arasındaki İlişki. Journal of Academic Studies, 17(67).
• Gözüküçük, M. (2015). Anadili Türkçe Olmayan İlkokul Öğrencilerine İlkokuma Yazma Öğretiminde Karşılaşılan Sorunlar ve Çözüm Önerileri. Doktora tezi. Denizli: Pamukkale Üniversitesi.
• Gözüküçük, M. & Kıran, H. (2018). İkinci Dili Türkçe Olan İlkokul Öğrencileriyle İletişim Kurmada Karşılaşılan Sorunlar ve Çözüm Önerileri. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (32), 225-236.
• Gunning, T. (2010). Assessing and Correcting Reading and Writing Difficulties (4th ed.). New York, NY: Pearson. Güvendir, M. A. (2014). Öğrenci Başarılarının Belirlenmesi Sınavında Öğrenci ve Okul Özelliklerinin Türkçe Başarısı ile İlişkisi. Eğitim ve Bilim, 39(172).
• Güven, M. & B. Çam Aktaş. (2013). Eleştirel Okuma ve Görsel Okuma Arasındaki İlişki. Uluslararası Eğitim Programları ve Öğretim Çalışmaları Dergisi, 3 (6), 31-45.
• Hair, J. F., Black, W. C., Babin, B. J., Anderson, R. E., & Tatham, R. L. (2013). Multivariate Data Analysis: Pearson Education Limited.
• Hamzadayı, E., & Batmaz, Ö. (2022). Okuduğunu Anlamayı Etkileyen Etmenlere Yönelik Bir İnceleme. Ege Eğitim Dergisi, 23(2), 190-209.
• Haviz, M., & Maris, I. (2018). Teaching Quantitative Research Method With Three Methods of Learning. Al-Ta lim Journal, 25(3), 234-247.
• İzci, E., & Kaya, E. (2021). Ortaokul Beşinci Sınıf Öğrencilerinin Okuma Kaygılarının Farklı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Electronic Journal of Social Sciences, 20(78).
• Karadaş, R. (2017). Anadili Türkçe Olmayan Öğrencilerin Bulunduğu Sınıflarda Okuma Yazma Öğretirken Öğretmenlerin Yaşadığı Sorunlar ve Bu Sorunların Giderilmesine Yönelik Çalışma Önerileri. Yüksek lisans tezi. Burdur: Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi.
• Karaman, H. & Yılar, Ö. (2023). Türkçenin Ana Dili Olarak Konuşulmadığı Bölgelerde İlkokuma Yazma Öğretimi ile İlgili Öğretmen Görüşleri. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 33, 1, 159-170.
• Karaman, H. & Yılar, Ö. (2023). Ana Dili Türkçe Olmayan Öğrencilerin ve Velilerinin İlkokuma Yazma Öğretiminde Karşılaşılan Sorunlarla İlgili Görüşleri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 22(87), 1102-1116.
• Kayıran, B. K., & Ağaçkıran, Z. K. (2018). İlkokul Birinci Sınıf Öğrencilerinin Okuduğunu Anlama Başarılarının ve Okuma Hızlarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. Gaziantep Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(2), 30-44.
• Kılıç, E. (2019). Okuduğunu Anlama Öz Yeterlilik Algısının ve Üstbilişsel Okuduğunu Anlama Farkındalığının Okuduğunu Anlamaya Etkisi. Yüksek lisans tezi. Antalya: Akdeniz Üniversitesi.
• Kırmızı, F. S., Özcan, E., & Şencan, D. (2016). Türkçenin Az Konuşulduğu Bölgelerde İlk Okuma Yazma Sürecinde Karşılaşılan Sorunlara İlişkin Öğretmen Görüşleri. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 5(1).
• Kula, S. S., & Budak, Y. (2020). Self-Efficacy Perceptions Scale for Reading Comprehension of 4th Grade Students in Primary School: Validity and Reliability Study. Bartın University Journal of Faculty of Education, 9(1), 106-120.
• Millî Eğitim Bakanlığı. (2009). İlköğretim Türkçe Dersi Öğretim Programı ve Kılavuzu (1-5. Sınıflar). Ankara: MEB. Senemoğlu, N. (2009). Gelişim öğrenme ve öğretim: kuramdan uygulamaya. Ankara: Pegem Akademi.
• Özdemir, S. & Şerbetçi, H. N. (2018). İlkokul Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Okumaya Yönelik Tutumları (Bartın Örneklemi). İlköğretim Online, 17(4), 2110-2123.
• Kiremit, H. Ö. (2006). Fen bilgisi öğretmenliği öğrencilerinin biyoloji ile ilgili öz-yeterlik inançlarının karşılaştırılması. Doktora tezi. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi.
• Özmutlu, P., Gürler, İ., Kaymak, H. ve Demir, Ö. (2014). Ortaokul Öğrencilerinin Eleştirel Okuma Becerilerinin Çeşitli Değişkenlere Göre İncelenmesi. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 9 (3), 1121-1133.
• Öztepe, D. (2019). Anadili Farklı Olan İlkokul Öğrencilerine Türkçe İlkokuma ve Yazma Öğretiminde Karşılaşılan Güçlüklere İlişkin Öğretmen Görüşlerinin İncelenmesi. Yüksek lisans tezi. Trabzon: Trabzon Üniversitesi. Pajaras, F. (2009). Self Efficacy Theory. http://www.education.com/reference/article/self-efficacytheory/#B [Erişim tarihi: 18.11.2023].
• Rasinski, T. V. (2017). Readers who struggle: Why many struggle and a modest proposal for improving their reading. The Reading Teacher, 70(5), 519-524.
• Remzi, C. A. N., Türkyilmaz, M., & Karadeniz, A. (2010). Ergenlik Dönemi Öğrencilerinin Okuma Alışkanlıkları. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(3), 1-21.
• Sallabas, M. E. (2008). İlköğretim 8. Sınıf Öğrencilerinin Okumaya Yönelik Tutumları ve Okuduğunu Anlama Becerileri Arasındaki İlişki. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(16), 141-155.
• Sarı, M. (2001). İki Dilli Çocukların Çözümleme Yöntemiyle Okuma Yazma Öğrenirken Karşılaştıkları Güçlükler. Yüksek lisans tezi. Adana: Çukurova Üniversitesi.
• Schunk, D. H. (1981). Modeling and Attributional Effects on Children’s Achievement: A Self-Efficacy Analysis. Journal of Educational Psychology, 73, 93-105.
• Schunk, D. H. (2011). Learning Theories An Educational Perspective. (M. Şahin, Çev.Ed.). Ankara: Nobel. Suwamaru, J. K. (2016). Stereotypes And İllusionary Differences Between Quantitative and Qualitative Research Methods in Papua New Guinea. Contemporary PNG Studies, 25, 67-77.
• Şahin, N. (2019). Ortaokul Öğrencilerinin Okuma Tutumları ve Okuma Motivasyonları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 7(4), 914-940.
• Türk Dil Kurumu. (2005). Türkçe Sözlük. 10. Baskı, Ankara.
• Uçgun, D. (2016). Ortaokul Öğrencilerinin Okuma ve Dinleme Kaygıları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Uluslararası Türkçe edebiyat kültür eğitim (teke) dergisi, 5(4).
• Uğur, N. (2017). Anadili Eğitim Dilinden Farklı Olan Öğrenci ve Velilerin Yaşadıkları Sorunların Çözümlenmesi (Diyarbakır İli Örneği). Doktora tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi.
• Viau, R. (2015). Okulda Motivasyon. (Y. Budak, Çev.), Ankara: Anı Yayınları.
• Yaman, H. & Dağtaş, A. (2015). İngiltere’deki İki Dilli Türk Çocuklarına Türkçe Öğreten Öğretmenlerin İhtiyaç Analizi: Swot Analizi Örneği. Uluslararası Sosyal ve Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(4), 47-82.
• Yılmaz, F. & Şekerci, H. (2016). Ana Dil Sorunsalı: Sınıf Öğretmenlerinin Deneyimlerine Göre İlkokul Öğrencilerinin Yaşadıkları Sorunlar. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi- Journal of Qualitative Research in Education, 4(1), 47-63.
• Yiğit, V. (2009). Ses Temelli Cümle Yöntemi ile İlkokuma Yazma Öğretim Sürecinde Karşılaşılan Güçlükler ve Bu Güçlüklerle Baş Etme Stratejilerinin Belirlenmesi: Şırnak İli Örneği. Yüksek lisans tezi. Adana: Çukurova Üniversitesi.
• Zimmerman, B. J. (1995). Self-Efficacy and Educational Development. A. Bandura (Ed.), Self-Efficacy in Changing Societies, içinde (s. 202-231). New York, NY, US: Cambridge University Press.