POPÜLER EDEBİYAT DERGİLERİNİN KÜLTÜR ENDÜSTRİSİ ÇERÇEVESİNDE METİNSEL ÇÖZÜMLEMESİ: OT, KAFA VE CİNS DERGİLERİ ÖRNEKLERİ

Yıl 2021, Cilt: 3 Sayı: 1, 1 - 33, 08.06.2021

Erdal Dağtaş

Öz

Bu çalışmanın konusunu, Türkiye’de 2010’lu yıllarda yaygınlaşan popüler edebiyat dergilerini temsilen seçilen Ot, Kafa ve Cins dergilerinin metin çözümlemesi oluşturmaktadır. Sözü edilen dergilerin içeriklerine hâkim olan tüketim kültürü ideolojisi aracılığıyla popüler kültür ürünlerine dönüşmeleri ise çalışmanın problemi olarak belirlenmiştir. Bu anlamda, dergilerin edebiyata ilişkin yaklaşımları kültür endüstrisi kuramı çerçevesinde irdelenmiştir. Çalışmada, popüler edebiyat dergilerinin metin düzeyinde çözümlemesi gerçekleştirilmiştir. Ot, Kafa ve Cins dergileri örnek araştırma nesnesi olarak seçilmiştir. Ot dergisi 14 Şubat 2013, Kafa dergisi 1 Eylül 2014, Cins dergisi ise 1 Ekim 2015’de yayın hayatına başlamıştır. Bu dergilerin seçilme nedeni halen yayınlarını sürdürmeleri ve bu alanda Ot ve Kafa’nın ilk yayımlanan dergiler olmasıdır. Cins dergisi ise muhafazakâr bir çizgiyi benimsemesi açısından araştırmaya dahil edilmiştir. Çalışmada sonuç olarak, popüler edebiyat dergilerinde edebiyat türlerinin önemini yitirdiği; baskı kalitesinin, kapak tasarımlarının, işlenen konuların ve dergiye konu edilen aktörlerin ön plana çıktığı gözlemlenmiştir. Ayrıca, bir kültür endüstrisi ürününe dönüşen bu dergilerin benzeştiği ve edebiyatın popülerleştirilerek tüketime sunulduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Popüler edebiyat, Kültür endüstrisi, Tüketim, Metalaşma

Kaynakça

• Adorno, T. (2003). Kültür endüstrisini yeniden düşünürken. (Çev. B. O. Doğan). Cogito Dergisi, (36), 76-83.
• Adorno, T. (2007). Kültür endüstrisi. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Alemdar, K. ve Erdoğan, İ. (1994). Popüler kültür ve iletişim. Ankara: Erk Yayınları.
• Batmaz, V. (2006). Medya popüler kültürü gizler. İstanbul: Karakutu Yayınları.
• Bocock, R. (2014). Tüketim. (Çev. İ. Kutluk). Ankara: Dost Yayınevi.
• Çelik, Y. (2007). Popüler roman. S. Halman (Der.) Türk edebiyatı tarihi-4 (ss. 365-399). İstanbul: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
• Çiçek, C. (2007). İknanın yapısı: Süreç, araç ve yöntemleriyle. Konya: Tablet Yayınları.
• Eyrek, A. (2019). Kültür endüstrisinde bellek yitimi: Ekran belleği. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul. Habermas, J. (1999). Kamusallığın yapısal dönüşümü. (Çev. T. Bora ve M. Sancar). İstanbul: İletişim Yayınları. Horkheimer, M. ve Adorno, T. (2010). Aydınlanmanın diyalektiği. (Çev. N. Ülner ve E. Öztarhan Karadoğan). İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• İmamoğlu, E. (2017). New zones of coexistence in the cultural field: The popular literary magazines in Turkey. İstanbul Bilgi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Kaya, S. (2018). Sanatın biricikliğini yitirmesi ve popülerleşmesinin edebiyat dergileri üzerinden tartışılması. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Koluaçık, İ. (2017). Eleştirel teorisyenlerin kültür endüstrisi kavramı çerçevesinde sanata ve sinemaya yaklaşımları. Abant Kültürel Araştırmalar Dergisi, 2(3), 135-156. Korkmaz, N. ve Yaylagül, L. (2008). Kitle kültürü/popüler kültür tartışmaları. L. Yaylagül ve N. Korkmaz (Der.) Medya, popüler kültür ve ideoloji (ss. 125-153). Ankara: Dipnot Yayınları.
• Kulak, Ö. (2016). Theodor Adorno: Kültür endüstrisinin kıskacında kültür. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara.
• Marcuse, H. (1997). Tek boyutlu insan. (Çev. A. Yardımlı). İstanbul: İdea Yayınevi.
• Özkul, O. (2008). Kültür ve küreselleşme-kültür sosyolojisine giriş. İstanbul: Açılım Yayınevi.
• Poyraz E. ve Özalp, H. (2016). Kültür endüstrisi ve tüketim kavramı bağlamında ‘örnek aile’ filminin bir analizi. Sosyal Bilimler Dergisi, 3 (9): 423-440. Sertalp, E. (2016). Parçalanmış benlikler, parçalanmış hayatlar ve parçalanmış filmler: Bir dövüş kulübü okuması. Hacettepe Üniversitesi İletişim Fakültesi Kültürel Çalışmalar Dergisi, 3(2), 385-408.
• Simmel, G. ve Frisby, D. (2011). Modern kültürde çatışma. (Çev. T. Bora, N. Kalaycı, E. Gen). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (9. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.