Eğitim Programları ve Öğretim (EPÖ) Alanında Lisansüstü Öğrenim Gören Öğretmenlerin Farkındalıkları

Yıl 2022, Cilt: 19 Sayı: 2, 532 - 544, 31.08.2022

Ayşenur Kuloğlu

https://doi.org/10.33437/ksusbd.1035142

Öz

Bu çalışmanın amacı, Eğitim Programları ve Öğretim Anabilim Dalında öğrenim gören öğretmenlerin programa yönelik farkındalıklarını belirlemektir. Nitel perspektifte yürütülen bu çalışma grubunu, amaçsal örnekleme yöntemlerinden ölçüt örnekleme ile belirlenmiş, 2020-2021 öğretim yılında bir devlet üniversitesinde Eğitim Programları ve Öğretim Anabilim Dalında lisansüstü öğrenim gören 19 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmada veriler, araştırmacı tarafından geliştirilen yarı yapılandırılmış görüşme formu ile elde edilmiştir. Verilerin analizinde betimsel analiz tekniği kullanılmıştır. Analizlerin sonuçlarına göre, Eğitim Programları ve Öğretim Anabilim Dalındaki lisansüstü eğitim, öğretmenlerin programa yönelik farkındalığını artırmıştır. Ayrıca, katılımcı öğretmenlerin ilgili lisansüstü eğitimden beklentileri; akademik gelecek sağlama, mesleki ve kişisel gelişim, eğitim vizyonunu geliştirme ve saygınlık kazanma olduğu belirlenmiştir. Öğretmenlerin adı geçen alanı tercih nedenleri ise alana duyulan ilgi ve mesleki yetkinlik kazanma isteğidir. Öğretmenlere göre, Eğitim Programları ve Öğretim Anabilim Dalında lisansüstü eğitim yapmak, programa yönelik farkındalık kazandırma yanında, öğretim becerileri kazandırma ve programa eleştirel bakış açısı ve programı etkili kullanma becerisi kazandırmıştır. Çalışma sonunda, Eğitim Programları ve Öğretim Anabilim Dalında lisansüstü eğitimin, belirtilen katkılarının yanında öğretmenlerin program okuryazarlık düzeylerinin artmasına da katkı sağladığı belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Program Farkındalığı, Eğitim Programları ve Öğretim, Lisansüstü Eğitim, Program Okuryazarlık.

Kaynakça

• Aitken, L ., Currey, J., Marshall, A., Elliott, D., 2008. Discrimination of educationaloutcomes between differing levels of critical care programmes by selectedstakeholders in Australia: a mixed-method approach. Intensive & Critical CareNursing 24 (2), 68–77.
• Akın, U. ve Maviş-Sevim, F. Ö. (2021). Öğretmenlerin mesleki gelişimlerinde lisansüstü eğitimin rolü: Mezun olmak yeterli mi? . Eğitim ve Bilim Dergisi, 46 (207), 483-510
• Aktan, O. (2020). Öğretmenlerin kariyer gelişimi açısından lisansüstü eğitimin değerlendirilmesi. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 10 (3) , 596-607.
• Aküzüm, C. (2016). Okul yöneticilerinin ve öğretmenlerin eğitim yönetimi programı bağlamında lisansüstü eğitime bakış açılarının incelenmesi. EKEV Akademi Dergisi, 20(67), 85-108.
• Alabaş, R. (2011). Social studies teachers’ conception of postgraduate education preferences and its contribution to their professions. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 15, 2897-2901. Doi: https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2011.04.210.
• Alabaş, R. Kamer, T. Polat, Ü. (2012). Öğretmenlerin kariyer gelişimlerinde lisansüstü eğitim: tercih sebepleri ve süreçte karşılaştıkları sorunlar. E-İnternationaljournal of Educationalresearch. 3 (4), 89-107.
• Aslan, C. (2010). Türkçe eğitimi programlarında lisansüstü öğrenim gören öğrencilerin akademik özyeterliklerine ilişkin görüşleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10 (19), 87–115.
• Avcı, F. & Akdeniz, E. C. (2021). Lisansüstü eğitimlerine devam eden okul öncesi ve sınıf öğretmenlerinin lisansüstü eğitime ilişkin görüşleri, yaşadıkları sorunlar ve çözüm önerileri. Eğitim ve Toplum Araştırmaları Dergisi, 8 (1) , 122-141. Doi: 10.51725/etad.840267.
• Aydemir, S. & Çam, Ş. (2015). Lisansüstü öğrencilerinin lisansüstü eğitimi almaya ilişkin görüşleri. Turkish Journal of Education , 4 (4) , 4-16 . Doi: 10.19128/turje.00354
• Bahadır, E. & Özdemir, A.Ş. (2014). İlköğretim matematik öğretmeni adaylarının lisansüstü eğitime yönelik tutumları (Marmara Üniversitesi İlköğretim Matematik Öğretmenliği ABD Örneği). International Online Journal of Educational Sciences, 6(2), 381-397.
• Baldan, B. & Güven, M. (2018). Öğretmenlerin mesleki gelişiminde lisansüstü eğitim: eğitim programları ve öğretim doktora programı . Cukurova University Faculty of Education Journal , 47(1),, 1-36 . Doi: 10.14812/cuefd.400002.
• Baltacı, A. (2017). Nitel veri analizinde Miles-Huberman modeli. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (AEÜSBED), 3 (1), 1-15.
• Barber, M., Mourshed, M. (2007). How theworld’sbest-performing school systems comeout on top. London: Mc Kinseyand Company.
• Baş, G. (2013). Öğretmenlerin lisansüstü eğitimden beklentileri: Nitel bir araştırma (Niğde ili örneği). Yükseköğretim Dergisi, 3 (2), 67-68.
• Başer, N., Narlı, S., & Günhan, B. (2005). Öğretmenlerin lisansüstü eğitim almalarında yaşanan sorunlar ve çözüm önerileri. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 129-135.
• Bayar, A. & Çelenk, M. (2019). Sınıf öğretmenlerinin lisansüstü eğitimine ilişkin görüşleri. Çağdaş Yönetim Bilimleri Dergisi, 6 (2) , 225-237.
• Bertram, C., Mithiyane, N., & Mukeredzi, T. G. (2013). “It will make me a real teacher”: Learning experiences of part time PGCE students in South Africa. International Journal of Educational Development, 33 (5), 448-456. Doi:10.1016/j. ijedudev.2012.10.001
• Bıkmaz, F. H., Aksoy, E., Tatar, Ö. & Altınyüzük, C. A. . (2013). Eğitim programları ve öğretim alanında yapılan doktora tezlerine ait içerik çözümlemesi (1974-2009). Eğitim ve Bilim Dergisi, 38 (168), 288-303.
• C. & Kunc, R. (2007). Beginning teachers’ expectations of teaching. Teaching and Teacher Education, 23, 1246–1257.
• Christensen, L. B., Johnson, R. B. & Turner, L.A. (2015). Araştırma yöntemleri desen ve analiz (Çev. Ed. Ahmet Alpay). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Creswell, J. W. (2016), Nitel araştırma yöntemleri: beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Çakır, Ö. , Kan, A. & Sünbül, Ö.(2016). Öğretmenlik meslek bilgisi ve tezsiz yüksek lisans programlarının tutum ve özyeterlik açısından değerlendirilmesi, Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 2006 s. 36-47.
• Çalışoğlu, M. & Yalvaç, A. S. (2019). The difficulties that the teachers who continue master of science education experience. International Education Studies, 12(4), 100-109.
• Çelikten, M., Şanal, M. & Yeni, Y. (2005). Öğretmenlik mesleği ve özellikleri. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(19), 207-237.
• Çetin, S., & Çetin, F. (2017). Lifelong learning tendencies of prospective teachers. Journal of Education and Practice, 8(12), 1-8.
• Demir, M. & Beşoluk, Ş. (2017). Fen bilgisi öğretmen adaylarının lisansüstü eğitime yönelik tutumlarının incelenmesi. Sakarya University Journal of Education, 7(4), 769-781.
• Dursun, F. & Yar Yıldırım, V. (2020). Eğitim programları ve öğretim alanındaki lisansüstü öğrencilerin lisansüstü öğrenim sürecine ilişkin görüşleri . Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18 (3) , 370-390. Doi: 10.18026/cbayarsos.745499
• Er, H. & Ünal, F. (2017). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının lisansüstü öğretime ilişkin görüşlerinin değerlendirilmesi. Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 18(2), 687707.
• Erkılıç, T. A. (2007). Öğretmen adaylarının lisansüstü eğitim istekliliklerini etkileyen etmenler (Eskişehir Örneği). Girne Amerikan University Journal of Social and Applied Science, 3(5), 46-72.
• Gürel, R. (2020). DKAB öğretmenlerine göre lisansüstü eğitim: Tercih sebepleri, süreçler, sorunlar ve beklentiler üzerine nitel bir araştırma. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 7(12), 131-170. Doi: http://doi.org/10.5281/zenodo.3710824.
• Harvey, P. J. (2009). Motivations of teachers in Australian Christian schools to engage in postgraduate study. Doctor of Philosophy, University of Western Sydney.
• Işıkgöz, M. E. (2019). Spor bilimleri lisansüstü öğrencilerinin çeşitli değişkenlere göre lisansüstü eğitime yönelik tutumlarının incelenmesi: Batman örneği. Beykoz Akademi Dergisi, 7(2) , 222-238. Doi: 10.14514/byk.m.26515393.2019.7/2.222-238.
• İbiş, E. (2014). Lisansüstü eğitimin sorunları. Yükseköğretim Dergisi, 4 (3) , 117-123 .
• İlter, İ. (2020). “Akademik başarı, lisansüstü eğitim farkındalığı ve lisansüstü eğitim niyeti arasındaki ilişkiler”, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 53 (1), 117-156.
• İlter, İ. (2021). Lisansüstü eğitime yönelik farkındalığın lisans öğrencilerinin lisansüstü eğitim niyetlerine etkisi . MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10 (3) , 1592-1601 .
• Kaçan, G. (2004). Sınıf öğretmenlerinin mesleki gelişime ilişkin isteklilik düzeyleri. Osman Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(1), 58-66.
• Kahraman, Ü. & Tok, T. (2016). Eğitim Yönetimi Denetimi Planlaması ve Ekonomisi Lisansüstü Öğrencilerinin Aldıkları Eğitim Hakkındaki Görüşleri. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9 (1) , 147-164.
• Karaman, S. & Bakırcı, F. (2010). Türkiye’de lisansüstü eğitim: Sorunlar ve çözüm önerileri. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 5 (2), 94-114.
• Kavcar, C. (2002).Türkçenin güncel sorunları. Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim, 27,13-17.
• Kayalı, B., Balat, Ş., Kurşun, E. & Karaman, S. (2019). Lisansüstü eğitimde etkili ve nitelikli geri bildirim. Journal of Instructional Technologies & Teacher Education, 8(1), 10-20.
• Keskin, A. & Korkmaz, H. . (2017). Öğretmenlerin “program okuryazarlığı” kavramına yükledikleri anlam. 5. Uluslararası Eğitim Programları ve Öğretim Kongresi. 26-28 Ekim 2017, Muğla, Türkiye.
• Kılınç, A. Ç. , Karahalilöz, O. & Bektaş, F. (2020). Lisansüstü öğrenim görmek: Öğretmen deneyimleri üzerinden fenomenolojik bir çözümleme. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 9 (4) , 1755-1774 .
• Kovalchuck, V. & Vorotnykova, I. (2017). E-Coaching, e-mentoring for lifelong professional development of teachers within the system of post-graduate pedagogical education. Turkish Online Journal of Distance Education, 18(3), 214-227.
• Kupiainen, S., Hautamaki, J. & Karjalainen, T. (2009). The finnish education system and pısa. retrieved from 09.10.2021 tarinde erildi. Erişim adresi: http://julkaisut.valtioneuvosto.fi/bitstream/handle/10024/75640/opm46.pdf?sequence=1&isAllowed=y.
• Kutaka, T. S., Smith, W. M., Albano, A. D., Pope-Edwards, C., Ren, L., Beattie, H. L., Lewis, W. J., Heaton, R. M. ve Stroup, W. W. . (2017). Connecting teacher professional development and student achievement: A 4-year study of an elementary Mathematics specialist program. Journal of Teacher Education, 68(2), 140-154.
• Lincoln,Y.S.,& Guba,E. G. (1985). Establishing trustworthiness. Naturalistic inquiry, 289- 331.
• Merriam, S. B. & Tisdell, E. J. (2016). Qualitative research: a guide to design and implementation (4th Edition). San Francisco: Jossey-Bass.
• Merriam, S. B. (2013). Nitel araştırma, desen ve uygulama için bir rehber (Çev. Ed. Selahattin Turan) Ankara: Nobel yayınları Milli Eğitim Bakanlığı (2018). Eğitim kurumlarına yönetici görevlendirme yönetmeliği. 10.08.2018 tarihinde http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2018/06/20180621-8.htm adresinden erişilmiştir.
• Ören, F. & Karapınar, A. (2016). Öğretmen adaylarının mesleki yeterlik algılarıyla lisansüstü eğitime yönelik tutumları ve bu değişkenler arasındaki ilişki. Yükseköğretim Dergisi, 6(3), 105-116.
• Patton, M. Q. (2002). Qualitative research and evaluation methods. Thousand Oak, CA: Sage.
• Patton, M.Q. (2014). Qualitative evaluation and research methods. Newsbury: Sage.
• Pektaş, Ö. & Pesen, A. (2021). Öğretmenlerin öğretim programlarına ilişkin farkındalık düzeylerinin incelenmesi . Academia Eğitim Araştırmaları Dergisi , 6 (1),, 216-232 .
• Sayın, S. (2005). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine karşı tutumları ve mesleki benlik saygılarını incelemesi. Eğitim Araştırmaları Dergisi, 19, 272-281.
• Serin, H. & Ergin- Kocatürk, H. (2019). Eğitim yönetimi yüksek lisans öğrencilerinin eğitim sürecine dair deneyimleri. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 7 (2) , 495-513.
• Sıvacı, S. Y., Gülbahar, B. & Çöplü, F. (2018). Öğretmen adaylarının araştırma ve lisansüstü eğitime yönelik tutumları. Turkish Studies, 13(3), 911-926.
• Şahin, İ. , Zoraloğlu, Y. R. & Fırat, N. Ş. (2011). Üniversite öğrencilerinin yaşam amaçları, eğitsel hedefleri üniversite öğreniminden beklentileri ve memnuniyet durumları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 3 (3) , 429-452 .
• Toprak, E. & Taşğın, Ö. (2017). Öğretmenlerin lisansüstü eğitim yapmama nedenlerinin incelenmesi. OPUS – Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 7(13), 599-615.
• Turhan, M. & Yaraş, Z. (2013). Lisansüstü programların öğretmen, yönetici ve denetmenlerin mesleki gelişimine katkısı. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 43 (43), 200-218.
• Türköz, O. , Bektaş, M. & Çiçek, H. (2021). Lisansüstü eğitim alan öğrencilerde gelecek kaygısı. Bucak İşletme Fakültesi Dergisi, 4 (2) , 132-152. Doi: 10.38057/bifd.936821
• Ünal, Ç. & İlter, İ. (2010). Sınıf öğretmeni adaylarının lisansüstü eğitime olan tutumları (Fırat, Erzincan ve İnönü Üniversitesi Sınıf Öğretmenliği ABD Örneği) . Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14 (2) , 147-164.
• Varhegyi, M.M. & Jepsen, D.M. (2009). Undergraduate student aspirations, awareness and knowledge of postgraduate study options: A crossinstitutional examination. Paper presented at the 23rd Annual Australian and New Zealand Academy of Management Conference, Melbourne, Australia.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, A.B., Tonga, E.S., & Çakır, H. (2017). Lisansüstü eğitim öğrencilerinin aldıkları eğitim hakkındaki görüşlerinin değerlendirilmesi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 37(1), 1-45.