ASSESSMENT OF THE TEXTS WRITTEN IN CREATING TEXT STEP IN THE COURSE BOOKS FOR BEGINNING READING AND WRITING

Yıl 2018, Sayı: 47, 435 - 460, 20.07.2018

Mehmet Soyuçok , Hülya Kartal

https://doi.org/10.21764/maeuefd.376716

Öz

The purpose of this
study is to evaluate the texts which have been written in the course books for
beginning reading and writing at the text creation step of Phonics Based
Sentence Method in terms of their content integrity and headings. Nine
different course books that were delivered to the schools by the Ministry of
Education since 2005-2006 academic year till 2014-2015 academic year, have been
examined for this purpose. The data for the study has been acquired by using
document review method. Two of these nine course books are of Ministry of
National Education (NME) Publications and the other seven are private
publications. The examined books are coded by the letters A, B, C, D, E, F, G,
H and I. Based on the examinations made on the books, it has been found that
54% of the texts included in the books had content integrity. As progressing
through the groups of letters, the proportion of the texts having content
integrity increases. But even after the last letter learned (j), texts not
having content integrity have been determined in some books. These findings
show that attention should be paid to ensure content integrity in the text
creation step during preparing the books. Also, it has been determined that
some of the texts in the examined books have headings and some of them have no
headings, and a number of headings are proper names. As most of the headings
are proper names, it also indicates that they do not reflect the content of the
text. These results reveal that the heading of the text should reflect the
content as well as providing the content integrity.

Anahtar Kelimeler

Content integrity, course book for beginning reading and writing, text, Phonics Based Sentence Method

İLKOKUMA-YAZMA DERS KİTAPLARININ METİN OLUŞTURMA BASAMAĞINDA OLUŞTURULAN METİNLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Öz

Bu çalışmanın amacı,
ses temelli cümle yöntemine (STCY) göre hazırlanan okuma-yazma öğreniyorum
ders kitaplarında ilkokuma-yazmaya başlama ve ilerleme aşamasının metin
oluşturma basamağında yer verilen metinlerin anlam bütünlüğü ve başlığı olan
metinlerde ne tür başlıkların olduğu yönünden değerlendirilmesidir. Bu amaçla
çalışmada 2005-2006 eğitim-öğretim yılından 2014-2015 eğitim-öğretim yılına
kadar Milli Eğitim Bakanlığı tarafından okullara gönderilen dokuz farklı ders
kitabına ulaşılmıştır. Çalışmanın verileri, ulaşılan bu eserlerden doküman
incelemesi yöntemiyle toplanmıştır. Ulaşılan dokuz ders kitabının ikisi MEB
Yayınlarına, yedisi özel yayınevlerine aittir. Ulaşılan eserler A, B, C, D, E,
F, G, H ve I şeklinde kodlanmıştır. Yapılan incelemeler sonucunda, tüm
eserlerde yer verilen metinlerin %54’ünde anlam bütünlüğünün olduğu
saptanmıştır. Ayrıca metinlerde anlam bütünlüğünün sağlanması bakımından
eserler arasında büyük farklılıkların olduğu belirlenmiştir. Harf gruplarında
ilerledikçe anlam bütünlüğü sağlanan metin oranının arttığı ancak bazı
eserlerde en son öğrenilen harften sonra dahi anlam bütünlüğü sağlanamayan
metin örneklerinin olduğu belirlenmiştir. Bu bulgular eserlerin
hazırlanmasında metin oluşturma basamağında anlam bütünlüğünün sağlanmasına
dikkat edilmesi gerektiğini göstermektedir. Ayrıca incelenen eserlerde metin
oluşturma basamağında oluşturulan her beş metnin birinde başlığın olmadığı
belirlenmiştir. Bunun yanı sıra başlığı olan metinlerin  %30’unun başlığı özel isim şeklinde olduğu saptanmıştır.
Başlıkların çoğunun özel isim olması aynı zamanda metnin içeriğini
yansıtmadığını göstermektedir. Bu sonuçlara dayanarak; metinlerde anlam
bütünlüğünün sağlanmasının yanında metin başlığının da içeriği yansıtmasına
dikkat edilmesinin gerektiği söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Anlam bütünlüğü, ilkokuma-yazma ders kitabı, metin, Ses Temelli Cümle Yöntemi

Kaynakça

• Akbayır, S. (2006). Eğitim fakülteleri için cümle ve metin bilgisi. 4. Baskı. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Akman, E. ve Aşkın, İ. (2012). Ses temelli cümle yöntemine eleştirel bir bakış. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32(1), 1-16.
• Akyol, H. (2003). Metinlerden anlam kurma. Türklük Bilimi Araştırmaları,13(13), 49-58.
• Akyol, H. (2012). Türkçe ilkokuma yazma öğretimi. 12. Baskı. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Alpan Bangir, G. (2008). Ders kitaplarındaki metin tasarımı. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(1), 107-134.
• Ayaz, E. S. (2012). Aytül Akal’ın Dilek Ağacı masalı üzerine metindilbilimsel bir çözümleme”. V. Ulusal Çocuk Ve Gençlik Edebiyatı Yaşayan Yazarlar Sempozyum Dizisi Çocuk ve Gençlik Edebiyatında Aytül Akal Sempozyumu 9-11 Mayıs 2012, Eskişehir. Http://Abs.Kafkas.Edu.Tr/Upload/479/Aytül Akal’ın Dilek Ağacı Masalı Üzerine Metindilbilimsel Bir Çözümleme.Pdf.
• Aydın, İ. (2012). İlköğretim 8. Sınıf Türkçe Ders Kitabı’nın ‘Duygular’ temasında yer alan okuma metinlerine metindilbilimsel bir yaklaşım. Turkish Studies, 7(3), 381-407.
• Aytaş, G. (2005). Okuma eğitimi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(4), 461-470.
• Çelenk, S. (2008). İlköğretim okulları birinci sınıf öğrencilerinin ilkokuma ve yazma öğretimine hazırlık düzeyleri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(1), 83-90.
• Çelik, T., Demirgüneş, S. ve Baştuğ, M. (2014). Metin oluşturma ve değerlendirme çalışmalarına yönelik “okur dostu” metin değerlendirme rubriği. International Journal of Eurasia Social Sciences, 5(14), 65-83.
• Durukan, E., & Alver, M. (2008). Ses temelli cümle yönteminin öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi. The Journal of International Social Research, 1(5), 274-289.
• Erkan, S. (2011). Farklı sosyoekonomik düzeydeki ilköğretim birinci sınıf öğrencilerinin okula hazır bulunuşluklarının incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 40, 186-197.
• Erkan, S. ve Kırca, A.(2010). Okul öncesi eğitimin ilköğretim birinci sınıf öğrencilerinin okula hazır bulunuşluklarına etkisinin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38, 94-106.
• Esmer, E. (2010). Okuma anlama becerisi ile yazılı anlatı metni üretme becerisinin etkileşimi: 6. sınıf öğrenci metinleri üzerine betimsel bir çalışma (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Günay, V. D. (2001). Metin bilgisi. İstanbul: Multilingual.
• Güneş, F. (2013a). Türkçe’de metin öğretimi yerine metinle öğrenme. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(11), 603-637.
• Güneş, F. (2013b). Türkçe öğretiminde metin seçimi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 1(1), 1-12.
• İpek, N. ve Bilgin, A. (2007). İlköğretim çağı çocuklarında kelime dağarcığı gelişimi. İlköğretim Online, 6(3), 344-365.
• İşeri, K. (2014). Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin metinsellik özellikleri. H. Ülper (Editör), Türkçe Ders Kitabı Çözümlemeleri (3. Baskı), 91-113.
• Karatay, H. (2014). Okuma eğitimi kuram ve uygulama (2. baskı). Ankara: Pegem AYayıncılık.
• Kartal, H. (2011). Ses temelli cümle yöntemi'nde sesi hissetme ve tanımaya yönelik Türkçe dersi öğretim programı ve öğretmen kılavuzunda yer alan uygulamaların değerlendirilmesi. Türkçe Eğitimi ve Öğretimi Araştırmaları Dergisi, 1(2), 26-38.
• Kartal, H. ve Bozkurt, M. (2014). Okuma-yazma öğreniyorum ders kitabında yer alan metinlerin bağlaşıklık ve bağdaşıklık yönünden incelenmesi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(18), 629-655.
• Kaya, D. ve Doğan, B. (2016). “Birinci Sınıf Öğrencilerinin Akıcı Okumalarının Değerlendirilmesi / The Evaluation of Fluent Reading of First Year Students in Primary School”, TURKISH STUDIES -International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic-, ISSN: 1308-2140, (Prof. Dr. Hayati Akyol Armağanı), Volume 11/3 Winter 2016, ANKARA/TURKEY, www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.9283, p. 1435-1456.
• Kolaç, E. (2009). İlköğretim Türkçe ders kitaplarında yer alan metinlerin tür açısından değerlendirilmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 6(1), 594-626.
• Kutluca Canbulat, A. N. (2013). Ses Temelli Cümle Yöntemi ile ilk okuma yazma öğretiminde anlamlı okumayı etkileyen unsurlar, Mediterranean Journal of Humanities, 3(2), 173-191.
• Lüle Mert, E. (2011). 8. sınıf Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin metinsellik ölçütlerine uygunlukları. Dil Dergisi, 153, 7-23.
• MEB (2009). İlköğretim Türkçe dersi öğretim programı ve kılavuzu (1.-5. Sınıflar). Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü Basım Evi.
• MEB (2015). Türkçe Dersi (1-8. Sınıflar) Öğretim Programı. Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü Basım Evi.
• MEB (2017). Türkçe Dersi (1-8. Sınıflar) Öğretim Programı (İlkokul ve Ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar). Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü Basım Evi.
• Özkan, B. (2004). Metindilbilimi, metindilbilimsel bağdaşıklık ve Haldun Taner’in “Onikiye Bir Var” adlı öyküsünde metindilbilimsel bağdaşıklık görünümleri. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(1), 167-184.
• UNICEF (2012). School readiness: A conceptual framework. New York. United Nations Children’s Fund.
• Yıldırım, A. ve Şimsek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (9. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.