SURİYE UYRUKLU ÖĞRENCİLERİN PROBLEM ÇÖZME SÜRECİNDE KULLANDIKLARI BİLİŞSEL VE ÜST BİLİŞSEL STRATEJİLERİN İNCELENMESİ

Yıl 2022, Sayı: 63, 141 - 166, 31.07.2022

Özge Erçakır , Osman Bağdat

https://doi.org/10.21764/maeuefd.999524

Cited By: 1

Öz

Bu araştırmanın amacı Suriye uyruklu öğrencilerin problem çözme sürecinde kullandıkları bilişsel ve üst bilişsel stratejileri incelemektir. Çalışma, 2020-2021 Eğitim-Öğretim yılı Güz döneminde, Hatay ilinde tamamen Suriye uyruklu öğrencilerin eğitim gördüğü bir ortaokulda 8. Sınıf öğrencileri ile gerçekleştirilmiştir. Nitel araştırma olarak desenlenen çalışmada katılımcılar, amaçlı örnekleme yöntemlerinden kolay ulaşılabilir durum örnekleme yöntemiyle seçilmiştir. Veriler sesli düşünme protokolü uygulanarak çevrimiçi bir uygulama aracılığıyla klinik görüşmeler aracılığıyla toplanmıştır. Veri analiz sürecinde öğrencilerin problem çözme sürecinde transkript edilen sesli düşünceleri incelenerek hangi bilişsel ve üst bilişsel stratejileri kullandıkları incelenmiştir. Elde edilen bulgular öğrencilerin bilişsel stratejileri üst bilişsel stratejilerden daha fazla kullandıklarını göstermiştir. Öğrenciler okuma, kendi cümleleri ile ifade etme, hipotez oluşturma, hesaplama yapma bilişsel stratejilerini kullanırken görselleştirme ve tahmin etme bilişsel stratejilerini kullanmamışlardır. Üst bilişsel stratejilerden ise yorum yapma ve problemi anlamaya yönelik soru sorma gibi üretici olmayan stratejileri kullanırken, problemi analiz etme, çözümü kontrol etme, çözümü savunma gibi üretici stratejileri pek fazla kullanmadıkları görülmüştür. Öğrenciler en fazla problemi anlama sürecinde zorlanmış, plan yapma sürecini göz ardı etmiş, şekil, şema, tablo vb. temsiller kullanmamışlardır. Araştırmanın sonuçlarına göre Suriye uyruklu öğrencilerle çalışan öğretmenlerin problemi anlama, tahmin ve görselleştirme aşamalarına önem vermeleri önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Problem, problem çözme, bilişsel strateji, üst bilişsel strateji, sesli düşünme protokolü

Kaynakça

• Altun, M. (2015). Ortaokullarda matematik öğretimi (11 ed.). Bursa: Alfa Yayıncılık.
• Artz, A. F. & Armour-Thomas, E. (1992). Development of a cognitive-metacognitive framework for protocol analysis of mathematical problem solving in small groups. Cognition and Instruction, 9(2), 137-175.
• Aydemir, H. (2014). Problem çözme sürecinde üst bilişsel davranışların incelenmesi. Journal of Turkish Studies, 9(2), 203-219.
• Brown, A.L. (1977). Knowing when, where, and how to remember: A problem of metacognition (Technical Report No. 47). Urbana, IL: University of Illinois, Center for the Study of Reading. (ERIC Document Reproduction Service No. 146 56
• Cozza, B. & Oreshkina, M. (2013). Cross-cultural study of cognitive and metacognitive processes during math problem solving. School Science and Mathematics, 113(6), 275-284. doi:10.1111/ssm.12027
• Çelik, D. & Güler, M. (2013). İlköğretim 6. Sınıf öğrencilerinin gerçek yaşam problemlerini çözme becerilerinin incelenmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi(20), 180-195.
• Çetin, S. A. & Gülmez, M. (2020). Suriye uyruklu ortaokul öğrencilerinin türkçe yazılı anlatımlarında kelime hazinelerini etkileyen değişkenler. Akdeniz Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(1), 57-72.
• Demir, S. & Demir, Y. (2020). Suriyeli ortaokul öğrencilerinin türk rğitim sistemindeki yaşantılarına ilişkin bir değerlendirme. Kastamonu Eğitim Dergisi, 28(1), 456-467.
• Desoete, A. (2007). Evaluating and improving the mathematics teaching-learning process through metacognition. Electronic Journal of Research in Educational Psychology, 5(3), 705-730.
• Doğan, A. (2013). Üstbiliş ve üstbilişe dayalı öğretim. Middle Eastern & African Journal of Educational Research, 3(6), 6-20.
• Erdem, M. D.,Kaya, İ. & Yılmaz, A. (2017). Evaluation of teacher's views on education and school life of Syrian children within the scope of formal education. International Journal of Languages’ Education and Teaching, 5(3), 463-476.
• Flavell, J. H. (1979). Metacognition and cognitive monitoring: A new area of cognitive–developmental inquiry. American Psychologist, 34(10), 906. Garofalo, J. & Lester, F. K. (1985). Metacognition, cognitive monitoring, and mathematical performance. Journal for Research in Mathematics Education, 16(3), 163-176.
• Goos, M. (2002). Understanding metacognitive failure. The Journal of Mathematical Behavior, 21(3), 283-302. doi:10.1016/s0732-3123(02)00130-x
• Goos, M. & Galbraith, P. (1996). Do it this way! Metacognitive strategies in collaborative mathematical problem solving. Educational Studies in Mathematics, 30(3), 229-260.
• Gözübüyük, T. M. (2020). Mülteci ve sığınmacı yetişkinlere sunulan Türkçe dil öğretiminin halk eğitim merkezi öğretmenleri tarafından değerlendirilmesi (trabzon örneği). Journal of Black Sea Studies, 17(65), 97-115.
• Jitendra, A. K. & Kameenui, E. J. (1996). Experts' and novices' error patterns in solving part-whole mathematical word problems. The Journal of Educational Research, 90(1), 42-51.
• Jordan, N. C.,Hanich, L. B. & Kaplan, D. (2003). A longitudinal study of mathematical competencies in children with specific mathematics difficulties versus children with comorbid mathematics and reading difficulties. Child Development, 74(3), 834-850.
• Karataş, İ. & Güven, B. (2003). Problem çözme davranışlarının değerlendirilmesinde kullanılan yöntemler: Klinik mülakatın potansiyeli. Elementary Education Online, 2(2), 2-9.
• Kaur, B. (1997). Difficulties with problem solving in mathematics. The Mathematics Educator, 2(1), 93-112.
• Kaya, E. B. (2019). Suriyelilerin türkçe öğrenirken yaşadıkları dil sorunları. Uluslararası Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi Dergisi, 2(1), 73-92.
• Leikin, R. (2009). Exploring mathematical creativity using multiple solution tasks. In Creativity in mathematics and the education of gifted students (pp. 129-145). Rotterdam: Brill Sense Publications.
• Lester, F. K. (1994). Musings about mathematical problem-solving research: 1970-1994. Journal for Research in Mathematics Education, 25(6), 660-675.
• Levav-Waynberg, A. & Leikin, R. (2012). The role of multiple solution tasks in developing knowledge and creativity in geometry. The Journal of Mathematical Behavior, 31(1), 73-90.
• Light, J. G. & DeFries, J. C. (1995). Comorbidity of reading and mathematics disabilities: Genetic and environmental etiologies. Journal of Learning Disabilities, 28(2), 96-106.
• Mason, J.,Burton, L. & Stacey, K. (1982). Thinking mathematically. London: Addison-Wesley.
• Mayer, R. E. & Wittrock, M. C. (1996). Problem-solving transfer. In Handbook of educational psychology (pp. 47-62). New York, NY: MacMillan.
• MEB. (2013). Ortaokul matematik dersi (5, 6, 7 ve 8. Sınıflar) öğretim programı. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı.
• MEB. (2018). Matematik dersi öğretim programı (İlkokul ve ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar). Ankara: MEB Yayınları.
• Miles, M. B. & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
• Montague, M. (1992). The effects of cognitive and metacognitive strategy instruction on the mathematical problem solving of middle school students with learning disabilities. Journal of Learning Disabilities, 25(4), 230-248.
• Ostad, S. A. & Sorensen, P. M. (2007). Private speech and strategy-use patterns: Bidirectional comparisons of children with and without mathematical difficulties in a developmental perspective. Journal of Learning Disabilities, 40(1), 2-14.
• Özkubat, U. & Özmen, E. R. (2018). Öğrenme güçlüğü olan öğrencilerin matematik problemi çözme süreçlerinin incelenmesi: Sesli düşünme protokolü uygulaması. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 19(1), 155-180. doi:10.21565/ozelegitimdergisi.299494
• Özkubat, U. & Özmen, E. R. (2021). Öğrenme güçlüğü olan öğrenciler ile düşük ve ortalama başarılı öğrencilerin matematik problemi çözerken kullandıkları bilişsel ve üstbilişsel stratejilerinin belirlenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 1-38. doi:https://doi.org/10.21565/ozelegitimdergisi.736761
• Pólya, G. (1957). How to solve it: A new aspects of mathematical methods: Prentice University Press.
• Rosenzweig, C.,Krawec, J. & Montague, M. (2011). Metacognitive strategy use of eighth-grade students with and without learning disabilities during mathematical problem solving: A think-aloud analysis. Journal of Learning Disabilities, 44(6), 508-520.
• Schoenfeld, A. (1985). Mathematical problem solving. San Diego: CA: Academic Press.
• Sever, M. B. (2020). Suriyeli mülteci çocukların eğitim durumu ve sosyal uyum örneklemi. Journal of European Education, 10(1-2), 1-16.
• Swanson, H. L. (1990). Influence of metacognitive knowledge and aptitude on problem solving. Journal of Educational Psychology, 82(2), 306.
• Şengül, S. & Yıldız, F. (2013). Öğrencilerin işbirlikli öğrenme grupları ile problem çözme sürecinde sergiledikleri üstbilişsel davranışlar ve matematik öz-yetkinlikleri arasındaki ilişki. The Journal of Academic Social Science Studies, 6(1), 1295-1324.
• Şimşek, H. & Yıldırım, A. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Usta, M. E.,Arıkan, İ.,Şahin, Y. & Çetin, M. S. (2018). Suriyeli eğitimcilerin geçici eğitim merkezlerinde karşılaştıkları sorunların incelenmesi. Mukaddime, 9(1), 173-188.
• Van Garderen, D. (2006). Spatial visualization, visual imagery, and mathematical problem solving of students with varying abilities. Journal of Learning Disabilities, 39(6), 496-506.
• Verschaffel, L.,De Corte, E.,Lasure, S.,Van Vaerenbergh, G.,Bogaerts, H. & Ratinckx, E. (1999). Learning to solve mathematical application problems: A design experiment with fifth graders. Mathematical Thinking and Learning, 1(3), 195-229.
• Vilenius‐Tuohimaa, P. M.,Aunola, K. & Nurmi, J. E. (2008). The association between mathematical word problems and reading comprehension. Educational Psychology, 28(4), 409-426.