BAĞLAM TEMELLİ SORU OLUŞTURMA AŞAMALARI; ULUSAL VE ULUSLARARASI YAKLAŞIMLARI

Yıl 2023, Sayı: 65, 578 - 614, 31.01.2023

Hakan Şevki Ayvacı , Selenay Yamaçlı

https://doi.org/10.21764/maeuefd.1017324

Cited By: 2

Öz

Bağlam temelli ders tasarımları fen öğretiminde oldukça önem taşıyan yaklaşımlardan biri olarak ileri sürülmektedir. Bağlam temelli yaklaşımın, öğrencilerin günlük hayatlarında karşılaştıkları olayların, olguların ve problemlerin sınıfa taşınarak fen öğretiminin gerçekleştirilmesini sağlaması ile, öğrencilerin öğrendikleri fen kavramlarının, günlük hayatta nerede karşılaştıkları sorusuna cevap bulmalarını sağlayarak fene karşı olumlu tutum geliştirmelerinde avantajlara sahip olduğu belirtilmektedir. Bağlam temelli yaklaşım ile yürütülecek ders tasarımlarında ölçme değerlendirme sürecinde bağlam temelli sorular, belirlenen hedefe ulaşmada anahtar rolü üstlenmektedir. Bu çerçevede bağlam temelli soruların nitelikleri, bağlam temelli soruların oluşturulması gerekliliği ön plana çıkmaktadır. Ancak, alan yazın incelemelerinde ortak bir bağlam temelli soru oluşturma aşamalarına rastlanmamıştır. Bu eksiklik kapsamında ulusal ve uluslararası alan yazında yürütülen bağlam temelli soru oluşturma aşamaları derlenerek ortak bir bağlam temelli soru oluşturma süreci önerilmiştir. Bu kapsamda betimsel tarama modeli ile araştırma gerçekleştirilmiştir. Araştırmada veri toplama süreci çerçevesinde tarama ve içerme ölçütleri kullanılmıştır. Verilerin çözümlenmesinde çalışmaların ortak noktalarının ve farklılıklarının ortaya çıkartılmasında, çalışmadaki yazarlarla birlikte 3 alan uzmanının görüşleri üzerinden, fikir birliği ve fikir ayrılıkları oluşturulmaya çalışılmış ve bulgulara son hali verilmiştir. Araştırmanın sonuçlarında bağlam temelli soruların ulusal ve uluslararası literatürde ortak özelliklerine yer verilmesinin yanı sıra öğrencilerin analizi, günlük hayat problemlerinin belirlenmesi, problem durumlarının fen bilimleri öğretim programı kazanımları ile ilişkilendirilmesi, problem durumlarının örtük olarak verileceği günlük hayat durumlarının yansıtılması için senaryo, olay, hikaye, deney vb. kurguların tasarlanması, öğrencilerin süreç içerisinde bilişsel aktifliği kapsamında yönlendirici soru cümlelerinin oluşturulması ve görselleştirilmesi, değerlendirilmesi, uzman görüşleri ile son halinin verilmesi olmak üzere 8 basamakta bağlam temelli soru oluşturulması önerisi ileri sürülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Bağlam Temelli Öğrenme, Bağlam Temelli Soru, Bağlam Temelli Yaklaşımlar

Kaynakça

• Adıgüzel A., Yenilenen İlköğretim Programının Uygulanması Sürecinde Karşılaşılan Sorunlar, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1997, 9(17), 77- 94.
• Ahmed A., Pollitt A., Improving The Quality of Contextualized Questions: An Experimental Investigation of Focus, Assessment in Education, 2007, 14(2), 201-232.
• Akpınar M., Bağlam Temelli Yaklaşımla Yapılan Fizik Eğitiminde Kavramsal Değişim Metinlerinin Öğrenci Erişisine Etkisi, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 2011, 317132.
• Ayas A., Fen Bilimlerinde Program Geliştirme ve Uygulama Teknikleri Üzerine Bir Çalışma: İki Çağdaş Yaklaşımın Değerlendirilmesi, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1995, 11(11), 149-155.
• Ayvacı H. Ş., Fizik Öğretmenlerinin Bağlam Temelli Yaklaşım Hakkındaki Görüşleri, Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 2010, 1(15), 42- 51.
• Ayvaci, H. Ş., Sibel, E. R., & Di̇lber, Y. (2016). Bağlam Temelli Rehber Materyallerin Öğrencilerin Kavramsal Anlamaları Üzerine Etkisi:“iletken Ve Yalıtkan Maddeler” Örneği. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(1), 51-78.
• Bellocchi A., King D. T., Ritchie S. M., Assessing Students in Senior Science: An Analysis Of Questions in Contextualised Chemistry Exams, Proceedings of the 1st International Conference of STEM in Education, Brisbane, Australia, 26-27 November 2010.
• Bellocchi A., King D. T., Ritchie S. M., Context-Based Assessment: Creating Opportunities for Resonance Between Classroom Fields and Societal Fields, International Journal of Science Education, 2016, 38(8), 1304-1342.
• Benckert, S. & Pettersson, S. (2008). Learning physics in small-group discussions-three examples. Eurasia Journal of Mathematics and Technology Education, 4(2), 121- 134.
• Benckert, S. (1997). Conversation and context in physics education. Project Report 161/97, Swedish Council fort he Renewal of Higher Education.
• Bennett, J., Lubben, F., & Hogarth, S. (2007). Bringing science to life: a synthesis of the research evidence on the effects of context-based and sts approaches to science teaching. Science Education, 91, 347-370.
• Bennett J., Lubben F., Context‐Based Chemistry: The Salters Approach, International Journal of Science Education, 2006, 28(9), 999-1015.
• Bennett J., Lubben F., Hogarth S., Bringing Science to Life: A Synthesis of The Research Evidence on The Effects of Context‐Based and STS Approaches to Science Teaching, Science Education, 2007, 91(3), 347-370.
• Bülbül, M. Ş. & Matthews, K. (2012) Bağlam Temelli Eğitimin Olası Geleceği̇, 548. X. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, Niğde, Turkey.
• Campbell, B., & Lubben, F. (2000). Learning science through contexts: Helping pupils make sense of everyday situations. International Journal of Science Education, 22(3), 239-252.
• Cumming, J. J., & Maxwell, G. S. (1999). Contextualising authentic assessment. Assessment in Education: Principles, Policy & Practice, 6(2), 177-194.
• Choi H. J., Johnson S. D., The Effect of Context-Based Video Instruction on Learning and Motivation in Online Courses, The American Journal of Distance Education, 2005, 19(4), 215-227.
• Elmas R., Bülbül M. Ş., Eryılmaz A., Thematic Classification of Eligible Contexts For A Holistic Perspective in Curriculum Development, Science Learning & Citizenship, 9th International Conference of ESERA, Lyon, France, 5-9 September, 2011 Elmas R., Eryılmaz A., How to Write Good Quality Contextual Science Questions: Criteria and Myths, Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 2015, 8(4), 564-580.
• Enghag M., Gustafsson P., Jonsson G., From Everyday Life Experiences to Physics Understanding Occurring in Small Group Work With Context Rich Problems During Introductory Physics Work at University, Research in Science Education, 2007, 37(4), 449-467.
• Eryılmaz, A. (2002). Effects of conceptual assignments and conceptual change discussions on students' misconceptions and achievement regarding force and motion. Journal of Research in Science Teaching, 39(10), 1001-1015.
• Ferchner, S. (2009). Effects of context oriented learning on student interest and achievement in chemistry education. Berlin: Logos Verlag.
• Gilbert, J. K. (2006). On the nature of “context” in chemical education. International Journal of Science Education, 28(9), 957-976.
• Goffman, E. (1974). Frame analysis an essay on the organization of experience. Northeastern University Press, Boston: USA.
• Heller P., Keith R. & Anderson S. (1992). Teaching problem solving through cooperative grouping. part 1: group versus individual problem solving. American Journal of Physics, 60(7), 627-636.
• Hill, A. M. (1998). Problem solving in real-life contexts: an alternative for design in technology education. International Journal of Technology and Design Education, 8(3), 203-220.
• Huntley, R. M., Ackerman, T. A., & Welch, C. (1989, March). Do verbal factors affect performance in mathematics tests? Paper presented at the Annual Meeting of the National Council on Measurement in Education, San Francisco.
• İlhan N., Hoşgören G., Fen Bilimleri Dersine Yönelik Yaşam Temelli Başarı Testi Geliştirilmesi: Asit Baz Konusu, Fen Bilimleri Öğretimi Dergisi, 2017, 5(2), 87-110.
• Johnson, E. B. (2002). Contextual Teaching and Learning. London: Sage UP.
• John, M., Molepo, J. M., & Chirwa, M. (2018). Secondary school learners’ contextualized knowledge about reflection and refraction: A case study from South Africa. Research in Science & Technological Education, 36(2), 131-146.
• King, D. (2009). Teaching and learning in a context-based chemistry classroom (Unpublished Doctoral Dissertation). Queensland University of Technology, Australia.
• Kurnaz M. A., Fizik Öğretmenlerinin Bağlam Temelli Fizik Problemleriyle İlgili Algılamalarının İncelenmesi, Kastamonu Eğitim Dergisi, 2012, 21(1), 375-390.
• Kabuklu, Ü. N., Yüzbaşıoğlu, M. K., & Kurnaz, M. A. (2019). Fen Eğitimiyle Alakalı Araştırmalarda Bağlam Temelli Soru Yazma Ölçütlerinin Belirlenmesi. Uluslararası Fen, Matematik, Girişimcilik ve Teknoloji Eğitimi Kongresi, 12-14.
• Lind, K., K. (2005). Exploring science in early childhood: A developmental approach. USA: Thomson Delmar Learning. Lubben F, Bennett J, Hogarth S, Robinson A., A Systematic Review of The Effects of Context-Based and Sciencetechnology-Society (STS) Approaches in The Teaching of Secondary Science on Boys and Girls, and On Lower-Ability Pupils, Research Evidence in Education Library, EPPI-Centre, Social Science Research Unit, Institute of Education, University, London, 2005.
• McCullough L., Gender, Context, and Physics Assessment, Journal of International Women's Studies, 2004, 5(4), 20-30.
• Mishler, E. (1979). Meaning in context: Is there any other kind?. Harvard Educational Review, 49(1), 1-19.
• Murphy P., Lunn S., Jones H., The Impact of Authentic Learning on Students’ Engagement With Physics, The Curriculum Journal, 2006, 17(3), 229-246.
• Murphy P., Whitelegg E., Girls and Physics: Continuing Barriers to ‘Belonging’, The Curriculum Journal, 2006, 17(3), 281-305.
• Park J., Lee L., Analysing Cognitive or Non‐Cognitive Factors Involved in The Process of Physics Problem‐Solving in an Everyday Context, International Journal of Science Education, 2004, 26(13), 1577-1595.
• Peşman H., Method-Approach Interaction: The Effects of Learning Cycle vs Traditional and Contextual vs Non-Contextual Instruction on 11th Grade Students’ Achievement in and Attitudes Towards Physics, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ortadoğu Teknik Üniversitesi, Ankara, 2012, 313637.
• Rennie L. J., Parker L. H., Placing Physics Problems in Real-Life Context: Students’ Reactions and Performance, Australian Science Teachers Journal, 1996, 42(1), 55-59.
• Shiu-sing, T. (2005). Some reflections on the design of contextual learning and teaching materials. Retrieved March, 15, 2015 from http://www.hk-phy.org/contextual/approach/tem/reflect_e.html.
• Song, J.B., Shin, S.B. & Lee, T.W. (2010). A Study on effectiveness of STEM integration education using educational robot. The Korean Society of Computer And Information, 15(6), 81-89.
• Taasoobshirazi G., Carr M., A Review And Critique Of Context-Based Physics Instruction and Assessment, Educational Research Review, 2008, 3(2), 155-167.
• Tekbıyık, A. (2010). Bağlam temelli yaklaşımla ortaöğretim 9. sınıf enerji ünitesine yönelik 5E modeline uygun ders materyallerinin geliştirilmesi. Yayınlanmamış doktora tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
• Tekbıyık A., Akdeniz A. R., Bağlam Temelli ve Geleneksel Fizik Problemlerinin Karşılaştırılması Üzerine Bir İnceleme, Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 2010, 4(1), 123-140.
• Ültay N., Çalık M., Asitler ve Bazlar Konusu ile İlgili Örnekler Üzerinden 5E Modelini ve REACT Stratejisini Ayırt Etmek, Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 2011, 5(2), 199-220.
• Ültay E., Ültay N., Context-Based Physics Studies: A Thematic Review Of The Literature, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2014, 29(3), 197-220.
• Ünal Çoban G., Modellemeye Dayalı Fen Öğretiminin Öğrencilerin Kavramsal Anlama Düzeylerine, Bilimsel Süreç Becerilerine, Bilimsel Bilgi ve Varlık Anlayışlarına Etkisi: 7. sınıf Işık Ünitesi Örneği, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir, 2009, 231558.
• Yin, R. K. (2003). Case Study Research: Design and Methods (3rd Ed.). London: Sage Publication.
• Zhang, Y. ve Wildemuth, B. M. (2009). Qualitative analysis of content. B. M. Wildemuth (Ed.). Applications of social research methods to questions in information and library science içinden (s. 308-320). London: Libraries Unlimited A Member of the Greenwood Publishing Group.
• Whitelegg, E., & Parry, M. (1999). Real-life contexts for learning physics: meanings, issues, and practice. Physics Education, 34, 68–72.