An Analysis of Phenomenological and Tectonic Sensitivities in Steven Holl’s Approach to Architectural Design

Yıl 2022, Cilt: 13 Sayı: 1, 134 - 149, 09.06.2022

Arzu Çakmak , Kemal Reha Kavas , Hacer Mutlu Danacı

https://doi.org/10.29048/makufebed.1016765

Öz

Architectural design process, which aims to configure spaces of different functions within certain cultural and environmental contexts, proceeds through reasoned choices among alternative solutions. Philosophical concepts are used for analyzing the criterion and values guiding this intellectual process. Developed within philosophy in order to explore Being and the position of human perception within Being, phenomenology has been a frequent reference concerning the relation between architecture and philosophy since the second half of the 20th century. Exploring the multidimensional sensual experience of the body within space, architectural phenomenology is based upon tectonic sensitivity that relates spatial features with place-specific circumstances, human scale and sensual richness. This study aims to make a phenomenological and tectonic analysis of Knut Hamsun Center and St. Ignatius Chapel as distinguished works of Steven Holl. It is concluded that these designs are sources of architectural inspiration since they interpret specificities of place and present richness of experience by forming the sense of spatial belonging.

Anahtar Kelimeler

St. Ignatius, Knut Hamsun Center, architectural phenomenology, Steven Holl, tectonics

Steven Holl’ün Mimari Tasarım Yaklaşımında Fenomenolojik ve Tektonik Duyarlılıklar Üzerine Bir Çözümleme

Öz

Belirli kültürel ve çevresel bağlamlarda farklı işlevleri karşılayan mekanların kurgulanmasını hedefleyen mimari tasarım süreci çözüm alternatifleri arasından gerekçeli seçimler ile ilerler. Bu düşünsel süreci yöneten ölçüt ve değerleri çözümlemek için felsefi kavramlara başvurulur. Felsefede varlık ve varlık içerisinde insan ve algılarını açıklamak üzere gelişen fenomenoloji 20. yy’ın ikinci yarısından itibaren mimarlık – felsefe ilişkisinde gündeme gelir. Bedenin mekân içerisindeki çok boyutlu duyusal deneyimini inceleyen mimari fenomenoloji mekânsal öğeleri yere özgü koşullar, insan ölçeği ve duyusal çeşitlilik ile ilişkilendiren tektonik duyarlılıkta temellenir. Bu çalışmanın amacı Steven Holl’un önde gelen eserleri olan Knut Hamsun Merkezi ve Aziz Ignatius Şapeli tasarımlarını fenomenolojik ve tektonik duyarlılıklar açısından incelemektir. Çalışma sonucunda incelenen tasarımların söz konusu duyarlılıkların mimari yorumu için ilham kaynağı oluşturdukları çünkü yerin özgünlüklerini yorumlayarak ve kullanıcıya deneyim zenginliği sunarak mekansal aidiyet duygusu oluşturdukları tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Aziz Ignatius Şapeli, Knut Hamsun Merkezi, mimari fenomenoloji, Steven Holl, tektonik

Kaynakça

• Anonim (1997). Eczacıbaşı Sanat Ansiklopedisi. Cilt 2, YEM Yayınları, İstanbul.
• Akkavak, K.K. (2017). Mekan tasarımında fenomenolojik yaklaşımlar. Hacettepe Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü, İç mimarlık ve Çevre Tasarımı Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Armağan, Ç. (2011). Fenomenolojik yöntem ve tektonik dil aracılığı ile materyale duyarlı tasarım. İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Mimarlık Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Aydınlı, S. (2002). Epistemolojik açıdan mekân yorumu, mimarlık ve felsefe içinde. YEM Yayınları, İstanbul.
• Botta, M. (1997). The ethics of building. Ethik des Bauens, Birkhauser Verlag, Basel Boston, Berlin.
• Cevizci, A. (2019). Felsefe giriş. 7. Baskı, Say Yayınları, İstanbul.
• Descartes, R. (1943). Felsefenin derinlikleri. Maarif matbaası.
• Deviren, S. (2001). Mimaride yer: Yapının araziyle ilişkisinin kavramsallaştırılması. İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Mimarlık Anabilim Dalı, Doktora Tezi, İstanbul.
• Emiroğlu, E. (2002). Kurumsal kimlik oluşumunda mimari ürüne yansıyan simgesel anlamların incelenmesi. İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Mimarlık Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Eroğlu, A. (2003). Mimarlik kent ve sinema ilişkisi. İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Mimarlık Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Frampton, K. (1980). Modern architecture, a critical history. Thames and Hudson.
• Frampton, K. (2003). Steven Holl: Architect. Milan: Electa Architecture.
• Hançerlioğlu, O. (1993). Felsefe sözlüğü. Remzi Kitabevi, İstanbul.
• Hasol, D. (1998). Ansiklopedik mimarlık sözlüğü. YEM Yayınları, İstanbul.
• Holl, S. (1991). Anchoring. 3.Baskı, Çev.: Şener, A., Architectural Press, New York.
• Holl, S. (1992). Holl ile Konuşma (Röportaj Yapan: Aker, C.). Çağdaş Dünya Mimarları Dizisi, 2. Boyut Yayın Grubu.
• Holl, S. (1999). The Chapel of St. Ignatius. Princeton Architectural Press.
• Holl, S. (2000a). Ankraj. Boyut Yayın Grubu, İstanbul.
• Holl, S. (2000b). Parallax. Princeton Architectural Press. New York.
• Holl, S. (2021). Knut Hamsun Center. http://www.stevenholl.com/projects/knut-hamsuncenter (Erişim Tarihi: 08.01.2021).
• Husserl, E. (1995). Kesin bir bilim olarak felsefe. Çev.: Mengüşoğlu, T., Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
• İnam, A. (2002). Mimarın felsefeden devşirebilecekleri üzerine. Mimarlık ve Felsefe Yapı Endüstri Merkezi Yayınları, İstanbul, 126-131.
• Kahvecioğlu, L.H. (1998). Mimarlıkta imaj: Mekansal imajın oluşumu ve yapısı üzerine bir model. İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Mimarlık Anabilim Dalı, Doktora Tezi, İstanbul.
• Koca, K. S. (2005). Çağdaş mimarlıkta yersizlik. İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Mimarlık Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Koivu, A. (2009). A home under the midnight sun. https://www.abitare.it/en/architecture/2009/10/13/la-casa-del-sole-di-mezzanotte-2/ (Erişim Tarihi: 12.01.2021)
• Lefebvre, H. (1991). The production of space. Blackwell, Oxford, UK.
• Lynch, K. (1972). What time is this place? The MIT Press.
• MacKeith, P. (2010). Battleground of invisible forces: A review of the Hamsun Centre at Hamarøy by Steven Holl. Arkitektur N.
• Nesbitt, K. (1996). “Introduction”, Theorizing a new agenda for architecture, an anthology of architectural theory 1965 – 1995. Princeton Architectural Press, New York, 16-71.
• Norberg-Schulz, C. (1979). Genius Loci. Rizzoli Publications, New York.
• Örnek, Y. (2015). Mimarlık ve felsefe: Çağdaş filozofların mimarlığı yeniden düşünmesi. Ethos: Dialogues in Philosophy and Social Sciences, 8(2): 125-139.
• Pallasmaa, J. (2005). Tenin gözleri. 2.Basım, 2014, Çev.: Kılıç, A.U., YEM Yayın, İstanbul.
• Rasmussen, S. E. (1959). Yaşanan mimari. 6.Basım, 2014, Çev.: Erduran, Ö., Remzi Kitabevi. İstanbul.
• Sharr, A. (2007). Mimarlar için düşünürler / Mimarlar için Heidegger. Yapı Endüstri Merkezi, Yem Yayın-201, İstanbul.
• Şentürer, A. (2002). Mimarlıkta felsefe nerede duruyor? Mimarlık ve felsefe. Yapı Endüstri Merkezi Yayınları, İstanbul, 132-145.
• Tunalı, İ. (2012). Tasarım felsefesi - tasarım modelleri ve endüstri tasarımı. Yem Yayın-81, 4. Baskı, İstanbul.
• Tümer, G. (1980). Mimarlığı tanımlamak. EÜGSF Baskı İşliği, İzmir.
• URL-1 (2009). https://www.archdaily.com/31221/knut-hamsun-center-steven-holl-architect (Erişim Tarihi: 05.01.2021)
• URL-2 (2021). https://www.archdaily.com/115855/ad-classics-chapel-of-st-ignatius-steven-holl-architects (Erişim Tarihi: 07.01.2021)
• URL- 3 (2021). https://tr.pinterest.com/pin/1266706118659271/ (Erişim Tarihi: 01.01.2021)
• Yorgancıoğlu, D. (2007). Steven Holl: A translation of phenomenological philosophy into the realm of architecture. Iris Aravot and Eran Neuman (eds.). The Technion – Israel Institude of Technology, Faculty of Architecture and Town Planning, IIT, Haifa, Israel, 25-27.
• Yorgancıoğlu, D. (2004). Steven Holl: A translation of phenomenological philosophy into the realm of architecture. Master Thesis, Middle East Technical University.
• Yücel, A. (2002), Mimarlık nedir, mimar kimdir, (felsefeye nasıl başvurur)? Mimarlık ve felsefe. YEM Yayınları, İstanbul.