Yiyecek-İçecek Hizmetleri Bölümünde Okuyan Öğrencilerin Aldıkları Mesleki Eğitimin Besin Tercihleri Ve Beslenme Bilgi Düzeyleri Üzerine Etkisi- The Effect On Nutrition Knowledge Level And food preference Of F&B Students’ Vocational Education

Yıl 2016, Cilt: 8 Sayı: 15, 248 - 265, 13.06.2016

Nevin Şanlıer , Ümit Sormaz , Eda Güneş

https://doi.org/10.20875/sb.87675

Cited By: 2

Öz

Bu çalışma; Mesleki ve teknik eğitim verilen okullardan biri olan “Yiyecek-İçecek Hizmetleri Eğitimi” alan programı içeriğinde yer alan mutfak eğitimi dersinin öğrencilerin besin tercihleri ve beslenme bilgi düzeylerine etkisini araştırmak amacıyla planlanmıştır. Veriler nicel araştırma yöntemlerinden biri olan anket yöntemi kullanılarak toplanmıştır. İzinler ve Etik kurul onayı alınarak yürütülen çalışmaya; toplam 14 ilde Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı 48 okulda öğrenim gören ortaöğretim öğrencilerinden mutfak dersi alan ve almayan 2368 öğrenciler katılmıştır. Elde edilen veriler SPSS 17.0 paket programı kullanılarak Khi Kare Önemlilik Testi (χ²) ile değerlendirilmiştir.

Mutfak dersinin, öğrencilerin besin tercihleri ve beslenme bilgi düzeyleri üzerinde olumlu davranışlar ve bilgiler kazandırdığı sonucuna ulaşılmıştır. Bu nedenle uygulamalı mutfak eğitiminin ortaöğretim düzeyinde olmasının faydalı olacağı tartışılamayacağı gibi,  ilköğretim düzeyinde olması da olumlu beslenme alışkanlığı,  tutumu ve davranışı kazandıracağı düşünülmektedir. Ancak verilecek eğitimlerin etkin, sürekli yapılması ve sık sık denetlenmesinin başarıyı artıracağı kanısındayız

Anahtar Kelimeler

Mutfak, Mutfak Eğitimi; Öğrenci; Besin Tercihi; Beslenme Bilgi Düzeyi

Kaynakça

• ACHA (2006), "American College Health Association, American College Health Association National College Health Assessment (ACHA-NCHA) Spring 2004 Reference Group data report (abridged)", J. Am Coll Health., Volume.54, Issue.4, (201-211).
• Adar, E., Morag, N.K., Tov, M.S., Livne, I., Altmen, H. (2011), "School-Based intervention to promote eating Daily and healthy breakfast: a survey and a case–control study", European Journal of Clinical Nutrition, Volume.65, (203-209).
• Anzman-Frasca, S., Savage, J.S., Marini, M.E., Fisher, J.O., Birch, L.L. (2012), "Repeated exposure and associative conditioning promote preschool children’s liking of vegetables", Appetite, Volume.58, (543553).
• Bellisle, F., Rolland-Cachera, M.F. (2007), "Commentary on Bellisle F, Rolland-Cachera, MF and the Kellogg Scientific Advisory Committee ‘Child and Nutrition’ (2000) Three consecutive (1993, 1995, 1997) surveys of food intake, nutritional attitudes and knowledge, and life style in 1000 French children, aged 9–11 years", Journa lof Human Nutrition and Dietetics, Volume.13, (101–111).
• Benton, D., Ruffin, M.P., Lassel, T., Nabb, S., Messaoudi, M., Vinoy, S., Desor, D., Lang, V. (2003), "The delivery rate of dietary carbohydrates affects improve dietary habits, school attention and social behaviour among students in a lower secondary school", Psycho pharmacology, Volume. 66, (86-90).
• Can, Ö. Pelin (2007), "Probiyotik Mikroorganizmaların Yararları, Fırat Üniversitesi, Veteriner Fakültesi Besin Hijyeni ve Teknolojisi", Doğu Anadolu Bölgesi Araştırmaları, (107-110).
• CCDA (The Canadian Council of Directors of Apprenticeship) (2003), Quebec: Policy and Apprenticeship Division, Human Resources Partnerships Directorate, Occupation Analyses Series Cook.
• Chace, M.M., Elston, A. (2015), "Kids For Cooking!,Community Partners Join Forcesto Create an After-School Cooking Club for Middle-School Children", Wright State University, http://www.ohiomla.org/sites/default/files/pictures/final_kfc.pdf ( 14.04.2015)
• Clark, A., Bezyak, J., Testerman, N. (2015), "Individuals with severe mental illnesses have improved eating behaviors and cooking skills after attending a 6-week nutrition cooking class", Psychiatric Rehabilitation Journal, Volume.5, Issue.1.
• Dalan, Hüseyin (2010), Liselerde Obezite ve Sağlıklı Beslenme Konularında Öğrencilerin Bilgi Düzeylerinin Değerlendirilmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Daşbaşı, Mevlüde (2003), İlköğretim Öğrencilerinin Beslenme Alışkanlıkları, Beslenme Eğitimine İhtiyaç Duyma Durumları ve Beslenme Eğitiminden Beklentileri, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Davis, J.N., Ventura, E.E., Alexander, K.E., Salguero, L.E., Weigensberg, M.J., Crespo, N.C., Spruijt-Metz, D., Goran, M.I. (2007), "Feasibility of a home-based versus classroom-based nutrition intervention to reduce obesity and type 2 diabetes in Latinoyouth", International Journal of Pediatric Obesity, Volume.2, Issue.1, (22-30).
• Davis, J.N.,Ventura, E.E., Cook, L.T., Gyllenhammer, L.E., Gatto, N.M. (2011), "LA Sprouts: A gardening, nutrition, and cooking intervention for Latino youth improves diet and reduced obesity", Journal of American Dietetic Association, Volume.111, Issue.8, (1224-1230).
• Demirezen, E., Coşansu, G. (2005), "Adölesan çağı öğrencilerde beslenme alışkanlıklarının değerlendirilmesi", STED, cilt.14, sayı.8, (174-178).
• Dietz, W.H. (2004), "Over weight in childhood and adolescence", The New England Journal of Medicine, Volume.350, Issue.9, (855-857).
• Garibağaoğlu, M., Budak, N., Öner, N., Sağlam, Ö., Nişli, K. (2006), "Üç farklı üniversitede eğitim gören kız öğrencilerin beslenme durumları ve vücut ağırlıklarının değerlendirilmesi", Sağlıklı Bilimleri Dergisi, Cilt.15, Sayı.3, (173-180).
• Goodwin, N.C.,O’Farrell, S.E., Jagoe, K., Rouse, J., Roma, E., Biran, E., Finkelstein, E.A. (2015), "Use of behaviorchangetechniques in cleancookinginterventions: a review of the evidence and scorecard of effectiveness", Journal of HealthCommunication: International Perspectives, Volume.20, (43-54).
• Görkem, Onur (2011), Ulusal Aşçılık Meslek Standardı Çerçevesinde Mutfak Eğitimi Yeterliği: Anadolu Otelcilik ve Turizm Meslek Liselerinde Bir Uygulama, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Günlü, Zafer (2010), Okul Çağı Çocuklarının Besin Seçimi ve Beslenme Davranışları Üzerinde Reklamların Etkisi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Hareket, Erdem (2012), "İlköğretim öğrencilerinin beslenme alışkanlıkları ve bu alışkanlıkların oluşumunda etkili olan faktörler (Kayseri örneği)",. II. Eğitim Bilimleri Öğrenci Araştırma Kongresi Bildiri Özetleri Kitapçığı, Erciyes Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Pegem Akademi, Kayseri.
• Hinton, A.W, Heimindinger, J., Foerster, S.B. (1990), "Position of the American Dietetic Association: domestic hunger and inadequate Access tofood", Journal American Dietetic Association, Volume. 90, Issue.10, (1437-41).
• Hosseinpoor, A.R., Van Doorslaer, E., Speybroeck, N., Naghavi, M., Mohamma, K., Majdzadeh, R. vd. (2006), "Decomposing socioeconomic inequality in infant mortality in Iran", International Journal of Epidemiology, Volume.35, Issue.5, (1211-1219).
• Hoyland, A., Dye, L., Lawton, L.C. (2009), "A systematicreview of the effect of breakfast on the cognitive performance of children and adolescents", Nutrition Research Reviews, Volume.22, (220-243).
• Kikafunda, J.K., Tumwine, J.K. (2006), "Diet and socio-economic factors and their association with the nutritional status of pre-school children in a lowincomesuburb of Kampala City, Uganda", East African Medical Journal, Volume.83, Issue.10, (565-574).
• Krenn, J. ve Hachey, A. C. (2015), "Cooking with attitude: How to help promote positive life long skills in the kitchen", Texas Child CareQuarterly, Volume.38, Issue.4.
• Lien, N., Jacobs, D.R., Klepp, K.I. (2002), "Exploring predictors of eating behaviour among adolescents by gender and socio-economic status", Public Health Nutrition, Volume.5, Issue.5, (671–681).
• Martinez, L.C.,Gatto, N.M., Spruijt-Metz, D., Davis, J.N. (2015), "Design and methodology of the LA Sprouts nutrition, cooking and gardening program for Latinoyouth: A randomized controlled intervention", Contemporary Clinical Trials, Volume.42, (219-227).
• McPherson, K., Marsh, T., Brown, M. (2007), "Foresighttacklingo besities: futurechoices–modelling futuretrends in obesity and the impact on health", http://www.oxfordobesity.org/publications/mcpherson1.pdf. (30.12.2011).
• MEGEP (2014), "Mesleki ve Teknik Eğitimi Geliştirme Projesi", www.megep.meb.gov.tr (12.2014).
• Memiş, Emel (2004), Üniversite Öğrencilerinde Şişmanlık (obezite) Durumu ve Diyet Ürünleri Kullanmaları Üzerinde Bir Araştırma, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi, Ankara.
• Moestue, H., Huttly, S. (2008), "Adult education and child nutrition: the role of family and community", Journal of Epidemiology and Community Health, Volume.62, (153-159).
• Neumark-Sztainer, D., French, S.A., Hannan, P.J., Story, M., Fulkerson, J.A. (2005), "School lunch and snacking patterns among high school students: associations with school food environment and polices", International Journal of Behaviora lNutrition and Physical Activity, Volume.2, (14).
• Niclas, T.A., Johnson, R. (2004), "Dietary guidance for healthy children, ages 2-11 years, Position of the American Dietetic Association", Journal American Dietetic Association, Volume.104, (660-677).
• Oktar, İ., Şanlıer, N. (1999), "İlköğretim okullarında uygulanan beslenme programları ve öğrencilerin beslenme davranışları ile ilgili öğretmen ve yöneticilerin görüşleri", Mesleki Eğitim Dergisi, Cilt.1, Sayı.2, (55-56).
• Orak, S., Akgün, S., Orhan, H. (2006), "Süleyman Demirel Üniversitesi öğrencilerinin beslenme alışkanlıklarının araştırılması", Süleyman Demirel Üniversitesi Tıp Dergisi, Cilt.13, Sayı.2, (5-11).
• Parmer, S.M., Salisbury-Glennon, J., Shannon, D., Struempler, B. (2009), "School gardens: an experiential learning approach for a nutrition education program to increase fruit and vegetable knowledge, preference, and consumption among second-grade students", Journal of Nutrition Education and Behavior, Volume.41, Issue.3, (212-217).
• Robinson-O’brien, R.,Story, M., Heim, S. (2009), "Impact of garden-based youth nutrition invertention programs: A Review", Journal of the American Dietetic Association, Volume.109, Issue.2, (273280).
• Schmidt, M. (2012), "Predictors of self-rated health and life style behaviours in swedish university students", Global Journal of Health Science, Volume.4 , Issue.4, (1-14).
• Schoenthaler, S.J., Bier, I.D., Young, K., Nichols, D., Jansennıs, S. (2000), "The effect of vitamin mineral supplementation on the intelligence of American school children: a randomized, double-blind placebo controled trial", Journal Altern Complement Med, Volume.6, Issue.1, (19-29).
• Serra-Majem, L.,Ribas, L., Ngo, J., Ortega, R.M., Garcia, A., Perez-Rodrigo, C., Aranceta, J. (2004), "Food, youth and the Mediterranean diet in Spain, Development of KIDMED, Mediterranean Diet Quality Index in children and adolescents", Public Health Nutrition, Volume.7 (931-935).
• Smithers, G., Gregory, J., Bates, C., Prentice, A., Jackson, L.V., Wenlock, R. (2000), "The national diet and nutrition survey: young peopleaged 4–18 years", British Nutrition Foundation Nutrition Bulletin, Volume.25, (105–111).
• Sormaz, Ümit (2006), İzmit’te Lise Öğrencilerinin Besin Tercihleri ve Beslenme Bilgi Düzeyleri Üzerinde Bir Araştırma, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Suliga, E. (2010), "Parental education and living environmental influence on physical development, nutritional habits as well as level of physical activity in Polish children and adolescents", Anthropol Anz., Volume.68, Issue.1,(53-66).
• Tada, Y., Keiwkarnka, B., Pancharuniti, N., Chamroonsawasdi, K. (2002), "Nutritional status of preschool children of the Klong Toey Slum, Bangkok", Southeast Asian Journal of Tropical Medicine and Public Health, Volume.33, Issue.3, (628-637).
• TNSA (2008), Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması 2008, Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü, Yayın No: NEE-HÜ.09.01, Ankara.
• TOÇBİ (2011), Türkiye’de Okul Çağı Çocuklarında (6-10 Yaş Grubu) Büyümenin İzlenmesi Projesi, T.C. Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Toprak, İ., Şentürk, Ş., Yüksel, B., Özer, H., Çakır, B., Bideci, A.E. (2002), Toplumun Beslenmede Bilinçlendirilmesi, Saha Personeli İçin Toplum Beslenmesi Programı Eğitim Materyali, T.C. Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Turconi, G.,Guarcello, M., Maccarini, L., Cignoli, F., Setti, S., Bazzano, R., Roggi, C. (2008), "Eating habits and behaviors, physical activity, nutritional and food safety knowledge and beliefs in an adolescent Italian population", Journal of the American College of Nutrition, Volume.27, Issue.1, (31-43).
• WHO (2004), "WHO expert consultation, Appropriate body-mass index for Asian populations and its implications for policy and intervention strategies", Lancet, Volume.363, (157-163).
• WHO (2013b), World Health Organization, 10 Facts on Nutrition, http://www.who.int/features/factfiles/nutrition/en/index.html (15.06.2013).
• WHO (2013a), World Health Organization, Health Topics, Nutrition, http://www.who.int/topics/nutrition/en/ (15.06.2013)