TAMAMLAYICI ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME GELİŞİM PROGRAMININ COĞRAFYA ÖĞRETMEN ADAYLARININ YETERLİK ALGISI ÜZERİNE ETKİSİ

Yıl 2017, Sayı: 35, 21 - 39, 29.01.2017

CENNET Şanlı , ADNAN Pınar

Öz

Bu çalışmada, geliştirilen
Tamamlayıcı Ölçme ve Değerlendirme Gelişim Programı (TÖDGP) 'nın coğrafya
öğretmen adaylarının tamamlayıcı ölçme ve değerlendirme yeterlik algısı üzerine
etkisini ortaya koymak amaçlanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu Necmettin
Erbakan Üniversitesi, Coğrafya Öğretmenliği Programında öğrenim gören 36
öğretmen adayı oluşturmuştur. Araştırmada nicel araştırma deseninin odak, nitel
araştırma deseninin ise destekleyici olarak alındığı karma model kullanılmıştır.
Araştırmanın nicel boyutu, ön test-son test kontrol gruplu deneysel desen ile
nitel boyutu odak grup görüşmeleriyle yürütülmüştür. Deney ve kontrol
gruplarında yer alan coğrafya öğretmen adaylarına ön test olarak, Tamamlayıcı
Ölçme ve Değerlendirme Aracını Seçme Yeterlik Algısı Ölçeği (TÖDASYAÖ),
Tamamlayıcı Ölçme ve Değerlendirme Aracını Uygulama Yeterlik Algısı Ölçeği
(TÖDAUYAÖ) ve Tamamlayıcı Ölçme ve Değerlendirme Aracını Değerlendirme Yeterlik
Algısı Ölçeği (TÖDADYAÖ) uygulanmış, gruplar arasında TÖDASYAÖ, TÖDAUYAÖ,
TÖDADYAÖ ön test puanlarına göre anlamlı fark olmadığı (p>.05)  görülmüştür. Daha sonra deney grubuna sekiz
oturum süren TÖDGP uygulanmıştır. TÖDGP sonunda, deney ve kontrol gruplarına son
test olarak TÖDASYAÖ, TÖDAUYAÖ ve TÖDADYAÖ tekrar uygulanmış ve elde edilen
nicel veriler SPSS 14.00 programıyla analiz edilmiştir.  Araştırmanın odak grup görüşmelerinden elde
edilen nitel veriler betimsel analiz yöntemiyle çözümlenmiştir. Araştırmanın sonucunda,
elde edilen nicel ve nitel verilere göre TÖDGP’nın öğretmen adaylarının
tamamlayıcı ölçme ve değerlendirme yeterlik algılarını olumlu yönde etkilediği
tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Coğrafya dersi, tamamlayıcı ölçme ve değerlendirme gelişim programı, tamamlayıcı ölçme ve değerlendirme, coğrafya öğretmen adayı, yeterlik algısı

The Effects of Complementary Measurement and Evaluation Development Program on Qualification Perception of Geography Pre-service Teachers

Öz

In this research, it was aimed to reveal Complementary Measurement and
Evaluation Development Program's effect (CMEDP) on geography pre-service teachers'
competency perception for complementary measurement and evaluation. Research's
study group consists of 36 pre-service teachers of Necmettin Erbakan
University, Geography Teaching Program.  In
the study, the mixed model, in which the quantitative research design was the
focus and the qualitative research design was taken as a supportive model, was
used. The quantitative dimension of the study was carried out through focus
group interviews with experimental design and qualitative dimension with
pretest-posttest control group. Scale of Competency Perception for Selecting
Complementary Measurement and Evaluation Tool (SCPSCMET), Scale of Competency
Perception for Implementing Complementary Measurement and Evaluation Tool (SCPICMET),
Scale of Competency Perception for Evaluating Complementary Measurement and
Evaluation Tool (SCPECMET) were applied as pre-test to geography pre-service
teachers in both groups. There was no significant difference (p> .05)
between the groups in terms of pre-test scores of SCPSCMET, SCPICMET, SCPECMET. Then TÖDGP was
applied to the experimental group with eight sessions.  At the end of the CMEDP, SCPSCMET, SCPICMET,
SCPECMET were re-applied to the experimental and control groups and the
obtained quantitative data were analyzed with the SPSS 14.00 program.
Qualitative data obtained from the focus group interviews of the research were
analyzed by descriptive analysis method.  As a result of the research, it was determined
that CMEDP had positive effects on teachers' complementary assessment and
evaluation qualification perceptions according to the quantitative and
qualitative data obtained.

Anahtar Kelimeler

Geography course, complementary measurement and evaluation development program, complementary measurement and evaluation, geography pre-service teachers, competency perception

Kaynakça

• Adanalı, K. & Doğanay, A. (2010). Beşinci sınıf sosyal bilgiler öğretiminin alternatif ölçme değerlendirme etkinlikleri açısından değerlendirilmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19 (1), 271-292.
• Akbaş, Y. & Gençtürk, E. (2013). Coğrafya öğretmenlerinin alternatif ölçme ve değerlendirme teknikleri ile ilgili görüşleri, kullanma düzeyleri, sorunlar ve sınırlılıklar. Doğu Coğrafya Dergisi, 18(30), 331-356.
• Alıcı, D. (2011). Öğrenci performansının değerlendirilmesinde kullanılan diğer ölçme araç ve yöntemleri. Tekindal. S (Ed.), Eğitimde ölçme ve değerlendirme içinde ( s. 127-168). Ankara: Pegem Akademi.
• Anıl, D. & Acar, M. (2008). Sınıf öğretmenlerinin ölçme değerlendirme sürecinde karşılaştıkları sorunlara ilişkin görüşleri, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(2), 44-61.
• Arıbaş, S. & Göktaş, Ö. (2014). Ortaokul matematik dersi öğretmenlerinin alternatif ölçme değerlendirmeye yönelik hizmet içi eğitim ihtiyaçlarına ilişkin görüşleri. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7 (16), 26-42 .
• Arslan, Y. (2011). Ölçme ve değerlendirme gelişim programının beden eğitimi öğretmen adayları ve ders verdikleri öğrencilerinin ölçme ve değerlendirmeye ilişkin algı düzeylerine etkisi (Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden edinilmiştir.
• Atılgan, H., Kan, A. & Doğan, N. (2011). Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme. (5.Baskı). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Balcı, A. (2011). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntem, Teknik ve İlkeler. (11.Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Browder, D.M., Karvonen M., Davis, S, Fallin K. & Courtade-Little, G. (2005). The ımpact of teacher training on state alternate assessment scores. Council for Exceptional Children. 71 (3). 267-282.
• Buschner, C., Hutchinson, G., Himberg, C. & Patton, K. (1999). Assessing program potency. The National Teacher Education Conference in Physical Education Exemplary Practice in Teacher Education. Bloomingdale. IL.
• Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı (17. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Büyüktokatlı, N. & Bayraktar, Ş. (2014). Fen eğitiminde alternatif ölçme değerlendirme uygulamaları. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 4(1), 103-126.
• Calderhead, J. & Robson, M. (1991). Images of teaching: student teachers' early conceptions of classroom practice. Teaching and Teacher Education, 7(1), 1-8.
• Çalışkan, H. & Yiğittir, S. (2011). Sosyal bilgilerde ölçme ve değerlendirme. Tay, B. & Öcal, A.(Ed.), Özel öğretim yöntemleriyle sosyal bilgiler öğretimi içinde (s. 223-290) Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Çalışkan, İ. (2009). Fen ve teknoloji öğretmen adaylarının tamamlayıcı ölçme ve değerlendirme yaklaşımlarını kullanma becerileri ile fen ve teknoloji öğretmen ve öğretmen adaylarının bu yaklaşımlarla ilgili görüşleri hakkında durum belirleme çalışması. Ankara İli ve Hacettepe Üniversitesi örneği. (Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden edinilmiştir.
• Çelikkaya, T., Karakuş, U. & Öztürk-Demirbaş, Ç. (2010). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin ölçme-değerlendirme araçlarını kullanma düzeyleri ve karşılaştıkları sorunlar. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11 (1), 57-76.
• Çepni, S. (2007). Araştırma ve Proje Çalışmalarına Giriş (3.Baskı), Trabzon: Celepler Matbacılık.
• DeLuca, C. & Klinger, D. A. (2010). Assessment literacy development: İdentifying gaps in teacher candidates’ learning, assessment in education. Principles, Policy & Practice, 17 (4), 419-438.
• Demiralp, N. & Öztürk, M. (2007). Coğrafya eğitiminde ölçme ve değerlendirme yöntemleri. Karabağ, S. & Şahin, S.(Ed.), Kuram ve uygulamada coğrafya eğitimi içinde (s. 223-267). Ankara: Gazi Kitabevi.
• Doolittle, S. A., Dodds, P. & Placek, J.H. (1993). Persistence of beliefs about teaching during formal training of preservice teachers. Journal of Teaching in Physical Education, 12 (7), 355-365.
• Erdemir, Z. A. (2007). İlköğretim ikinci kademe öğretmenlerinin ölçme değerlendirme tekniklerinin etkin kullanabilme yeterliklerinin araştırılması.(Yüksek lisans Tezi, Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kahramanmaraş). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden edinilmiştir.
• Erdoğdu Y. M & Kurt, F. (2012). Öğretmenlerin ölçme ve değerlendirme yeterlik algılarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. Elektronik Eğitim Bilimleri Dergisi, 1(2),23-26.
• García, G. E & Pearson, P. D. (1994). Assessment and diversity. Review of Research in Education, 7(11), 337- 391.
• Gearhart, M., Nagashima, S., Clark, S., Schwab, C., Vendlinski, T., Osmundson E. & Herman, J. (2006). Developing Expertise With Classroom Assessment in K-12 Science: Learning to Interpret Student Work. Interim Findings From a Two-Year Study. Educational Assessment, 11, 237-263.
• Gelbal, S. & Kelecioğlu, H. (2007). Öğretmenlerin ölçme ve değerlendirme yöntemleri hakkındaki yeterlik algıları ve karşılaştıkları sorunlar. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(5),135-145.
• Gök, B. & Şahin, A. E. (2009). İlköğretim 4.ve 5.sınıf öğretmenlerinin değerlendirme araçlarını çoklu kullanımı ve yeterlik düzeyleri. Eğitim ve Bilim Dergisi, 34 (153), 127-143.
• Gürbüztürk, O., Duruhan, K. & Şad, S.N. (2009). Preservice teachers’ previous formal education experiences and visions about their future teaching. İlköğretim Online, 8 (3), 923-934.
• Hew, K. F. & Brush, T. (2007). Integrating technology into K-12 teaching and learning: Current knowledge gaps and recommendations for future research. Educational Technology Research and Development, 55 (3), 223-252.
• İzci, E., Göktaş, Ö. & Şad, N.S. (2014).Öğretmen adaylarının alternatif ölçme değerlendirmeye ilişkin görüşleri ve yeterlilik algıları. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(2), 37-57 .
• Kabapınar, Y. & Ataman, M. (2010) Teachers’ viewpoints on the measurement and evaluation methods used in the primary social studies courses (4-5th grades). Elementary Education Online, 9(2), 776-791.
• Karakuş, U. & Öztürk-Demirbaş, Ç. (2011). Coğrafya öğretmenlerinin ölçme ve değerlendirme araçlarının kullanımı. Milli Eğitim Dergisi, 189, 71-81.
• Karasar, N. (2014). Bilimsel Araştırma Yöntemi. (26. Baskı). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık Eğitim Danışmanlık.
• Karp, G.G. & Woods, M.L. (2008). Preservice teachers’ perceptions about assessment and ıts ımplementation. Journal of Teaching in Physical Education, 27, 327-346.
• Nitko, A. J. (2004). Educational Assessment of Students.(4th ed.). New Jersey: Pearson Prentice Hall.
• Orhan, A.T. (2007). Fen eğitiminde alternatif ölçme ve değerlendirme yöntemlerinin ilköğretim öğretmen adayı, öğretmen ve öğrenci boyutu dikkate alınarak incelenmesi. (Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden edinilmiştir.
• Ornstein, A. C. & Thomas J.L. (2004). Strategies for Effective Teaching. (4th ed.). New York: The Mcgraw-Hill Companies Inc.
• Otero, V. K. (2006). Moving beyond the “get it or don’t” conception of formative assessment. Journal of Teacher Education, 57, 247–255.
• Özeren, E. (2013). Alternatif ölçme ve değerlendirme araçları üzerine bir meta analiz çalışması. (Yüksek lisans Tezi, Fırat Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Elazığ). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden edinilmiştir.
• Pektaş, S. (2010). Öğretmen adaylarının ölçme ve değerlendirme yeterlik algılarının incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden edinilmiştir.
• Pınar, A. (2011). Geography teachers’ views on the assessment and evaluation instruments and methods used in the renewed geography. Educational Research and Reviews, 6(3), 334-341.
• Şahin, S. (2010). Coğrafya’da çağdaş öğretim yöntemleri. Özey, R.& İncekara, S. (Ed.), Coğrafya eğitiminde kavram ve değişimler içinde (s. 127-160). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Şaşmaz-Ören, F., Ormancı,Ü. & Evrekli, Ü. (2014). Öğretmen adaylarının tercih ettikleri alternatif ölçme-değerlendirme yaklaşımları ile bu yaklaşımlara ilişkin öz-yeterlilikleri. Eğitim ve Bilim, 3 (173), 103-117.
• Seferoğlu, S.S. (2007). Professional teaching standards: The case of Turkish teacher candidates. World Applied Sciences Journal, 2 (4), 412-419.
• Struyven, K., Dochy, F. & Janssens, S. (2008). The effects of hands-on experience on students’ preferences for assessment methods. Journal of Teacher Education, 59 (1), 69-88.
• Şenel, T. (2008). Fen ve teknoloji öğretmenleri için alternatif ölçme ve değerlendirme tekniklerine yönelik bir hizmet içi eğitim programının etkililiğinin araştırılması. (Yüksek lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden edinilmiştir.
• Şimşek, N. (2011). Sosyal bilgiler dersinde alternatif ölçme değerlendirme araçlarının kullanılması: Nitel bir çalışma. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21 (1),149-168.
• Şimşek, N. (2014). Sosyal bilgilerde ölçme ve değerlendirme. Safran, M.(Ed.), Sosyal bilgiler öğretimi içinde (s. 613-666). Ankara: Pegem Akademi.
• Şimşek, Ö.F (2007). Yapısal Eşitlik Modellemesine Giriş. Ankara: Ekinoks.
• Şirin, E.F., Çağlayan, H.S. & İnce, A. (2009). Beden eğitimi öğretmenlerinin yeni ilköğretim programındaki ölçme-değerlendirme konusundaki yeterlilik düzeylerine ilişkin algıları. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 14 (1), 25-40.
• Tan, Ş. & Erdoğan, A. (2004). Öğretimi Planlama ve Değerlendirme. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Taşdemir, M. (2011). Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme. Kırşehir : Sohbet Kitapevi Yayınları.
• Tavşancıl, E. (2005). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Turgut, M.F. & Baykul, Y. (2012). Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme (4. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Watt, H.M. (2005). Attitudes to the use of alternative assessment methods in mathematics: A study with secondary mathematics teachers in Sydney. Educational Studies in Mathematics, 58, 21–44.
• Yapalak, S. (2009). Fen bilgisi öğretmen adaylarının alternatif ölçme ve değerlendirme yeterliliklerinin tespiti ve geliştirilmesine yönelik bir eylem araştırması. (Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden edinilmiştir.
• Yeşilyurt, E. (2012). Öğretmen adaylarının ölçme ve değerlendirme alanına ilişkin genel yeterlik algıları. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9 (17), 377-395.
• Yılmaz, H. (1996). Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme. Konya: Öz Eğitim Basım Yayın Dağıtım.
• Yıldırım, C. (1999). Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme. Ankara: ÖSYM Yayınları.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2008). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, F. & Öztürk, B. K. (2009). Türkçe dersi öğretim programının ölçme değerlendirme öğesi hakkında öğretmen görüşleri. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(37), 92-108.