COĞRAFYA ÖĞRETİM PROGRAMINDA VE DERS KİTAPLARINDA GÖÇ OLGUSU

Yıl 2017, Sayı: 36, 16 - 25, 20.07.2017

Adem Sezer , Cennet Şanlı

https://doi.org/10.14781/mcd.329051

Öz

Eğitim
sistemindeki öğretim programları ve program temel felsefesine uygun olarak
hazırlanan ders kitapları bir olgunun öğretiminde devletin, ilgili konuya bakış
açısını yansıtmaktadır. Başka bir ifadeyle bir dersin öğretim programı ve ders
kitabı içeriğindeki olgular, aslında devletlerin vatandaşlarının bu olguya ilişkin
ne bilmesini istediğinin izdüşümü olarak düşünülebilir. Bu bağlamda bir olgunun
öğretimine ilişkin herhangi bir soruya cevap arandığında programları ve ders
kitaplarını incelemek doğru bir yaklaşım olacaktır. Bu gerekçeyle göç olgusunun
öğretimine ilişkin ortaöğretim programları ve ders kitapları incelendiğinde, bu
olgunun bir mekanda gerçekleşmesi, çevreye etkileri ve nüfusla ilgili olması nedeniyle
coğrafya bilimiyle daha çok ilişkilendirildiği görülmüştür. Bu nedenle, yapılan
çalışmada coğrafya öğretim programı ve program esas alınarak hazırlanan ders
kitaplarında, göç olgusunun nasıl ele alındığını ortaya koymak amaçlanmıştır. Betimsel
araştırma yöntemine göre tasarlanan çalışmada, doküman inceleme tekniğine göre
toplanan veriler, araştırmacılar tarafından hazırlanan göç kavram haritası ölçüt
kabul edilerek analiz edilmiştir. Araştırmanın sonucunda, göç olgusunun
öğretimine ilişkin coğrafya öğretim programının kazanım boyutunun ve ders
kitaplarının içerik boyutunun yetersiz olduğu tespit edilmiştir. Göç olgusunun tüm
boyutlarıyla öğretiminin sağlanabilmesi için coğrafya öğretim programı ve ders
kitabı içeriğine yönelik çözüm önerileri geliştirilmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Coğrafya, öğretim programı, ders kitabı, göç

The Phenomenon of Migration in Curriculum and Textbooks of Geography Lesson

Öz

Curriculums of education system and textbooks
which are prepared in accordance with curriculum philosophy reflect the
viewpoint of government about related subject during teaching of a phenomenon.
In other words, phenomena in the curriculum and the textbook of a lesson can be
thought as a projection of governments, what the governments want their
citizens to know about this phenomenon. In this context, it is going to be a beneficial
approach to research curriculums and textbooks when an answer is searched for
any questions as to teaching of a phenomenon. When curriculums of secondary education
and textbooks are analyzed about teaching of the phenomenon of migration, it is
seen that this fact is more strongly associated with science of geography as it
occurs at a place, has environmental effects and it is about population.
Therefore, in this study it is aimed to research how the phenomenon of
migration is addressed in textbooks which are prepared based on geography lesson
curriculum. Document analysis was used in data collection process of this study
based on descriptive research.  Data were
analyzed by regarding migration concept map prepared by researchers as a
criterion. The results of the study
revealed that aspect of learning outcome of geography lesson curriculum and
aspect of content of textbooks are insufficient as to teaching of the
phenomenon of migration. Solutions intended curriculum and the content of
textbook of geography lesson have been proposed to be able to provide the
teaching of the phenomenon of migration with all aspects.

Anahtar Kelimeler

Geography, curriculum, textbook, migration

Kaynakça

• Aslan, E. (2010). Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk ders kitapları. Eğitim ve Bilim, 35(158), 215-231.
• Aksoy, Z. (2012). Uluslararası göç ve kültürlerarası iletişim. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(5), 20.
• Barkın, E. (2014). 1951 tarihli mülteciliğin önlenmesi sözleşmesi. Ankara Barosu Dergisi, 72(1), 333-360.
• Demirhan, Y. & Aslan, S. (2015). Türkiye’nin sınır ötesi göç politikaları ve yönetimi. Birey ve Toplum, 5( 9), 23-62.
• Doğanay. H. (2014). Türkiye Beşeri Coğrafyası (4. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Düzbakar, Ö. (2003). Hüdavendigar sancağında konar-göçerler. Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 4(4), 61-74.
• Göç İdaresi (2017). http://www.goc.gov.tr/icerik6/M%C3%BClteci_409_546_549 adresinden edinilmiştir.
• Gökçe, T. (2000). XVI ve XVII. Yüzyıllarda Lâzıkıyye (Denizli) Kazâsı. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Gündüz, T. (1997). Anadolu’da Türkmen Aşiretleri “Bozulus Türkmenleri 1540-1640”. Ankara: Bilge Yayınları.
• İzbırak, R. (1992). Coğrafya Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• Kafesoğlu, İ. (2000). Türk Milli Kültürü. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Pingel, F. (2003). Avrupa Evi (Ders kitaplarında 20. yüzyıl Avrupa’sı). İstanbul: Türkiye Toplumsal ve Ekonomik Tarih Vakfı.
• Sezer, A. (2011). Cumhuriyet dönemi ortaöğretim coğrafya derslerinde Türk dünyası coğrafyasının öğretimi. Türklük Bilimi Araştırmaları Dergisi, 16( 29), 341-373.
• Sezer, A. & İnesi, M. A. (2016). Ortaokul Sosyal Bilgiler Ders Kitaplarında “Göç”. Uluslararası Akademik Araştırmalar Kongresi'nde sunulmuştur. Antalya, Türkiye.
• Südaş, İ. (2005). Türkiye’ye yönelik göçler ve Türkiye’de yaşayan yabancılar: Alanya örneği. (Yüksek lisans Tezi, Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir) https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden edinilmiştir.
• Tanoğlu, A. (1954). İskan coğrafyası, esas fikirler, problemler ve metod. Türkiyat Mecmuası, 12, 1-32.
• Taşçı, F. (2009). Bir sosyal politika sorunu olarak göç. Kamu-İş Dergisi, 10, 177-204.
• Tümertekin, E. & Özgüç, N. (2015). Beşeri Coğrafya İnsan Kültür Mekan. İstanbul: Çantay Kitabevi .
• Özdemir, H. (2012). Türkiye’de iç göçler üzerine genel bir değerlendirme. Akademik Bakış Dergisi, 30, 1-18.
• Koçak, Y. & Terzi, E. (2012). Türkiye’de göç olgusu, göç edenlerin kentlere olan etkileri ve çözüm önerileri. Kafkas Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 3(3), 163-184.
• MEB(2011). Coğrafya Dersi (9-12 sınıflar) Öğretim Programı (Değişiklik). http://ttkb.meb.gov.tr/program2.aspx/program2.aspx?islem=1&kno=59 adresinden erişilmiştir.
• MEB (2017). Coğrafya Dersi Öğretim Programı (taslak). http://mufredat.meb.gov.tr/ adresinden erişilmiştir.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2011). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. (8. baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, A. (2014).Uluslararası göç: çeşitleri nedenleri ve etkiler. Turkish Studies Türkoloji Araştırmaları Dergisi, 9(2), 1685-1704.