Binlerce yıllık felsefi bilgi ile sürekli gelişen ve yeni bir formata bürünen bilimsel bilginin birbirine entegre edilmesi, yaşadığımız çağda insan ve evrenin doğasını bütünlüklü bir şekilde anlayabilmemiz için bir zorunluluk haline gelmiştir. Kadim felsefi bilginin merkezinde bulunan insan ve insanı oluşturan zihin, bilinç, zekâ ve farkındalık gibi olgular geçmişte olduğu gibi bugün de kritik bir rol üstlenmeye devam etmektedir. Lakin bu olgulara karşılık gelen kavramlar, bugün farklı tartışma alanlarında farklı anlamlarda kullanılmakta ve bu durum ortak bir zihinsel paradigmanın oluşmasını engellemektedir. Bu da içinde bulunduğumuz kavramsal karmaşa ortamının düzenlenerek bir anlam uzlaşımının sağlanması gerekliliğini ortaya koymaktadır.

Yapay zekâ ve zihin felsefesi alanlarında İngilizcede üretilen kavramlar ile Türkçe literatürde üretilen kavramlar arasında bir mutabakatın sağlanması da artık bir zorunluluk haline gelmiştir. Bu iki alanın Türkiye’de yeni tanınan alanlar olmaları ve özellikle İngilizcede bu alanlarda üretilen düşünce ve bilgi birikiminin büyüklüğü de dikkate alındığında, her iki dilde üretilmiş düşünce ve bilgi birikimi arasında kavramsal köprülerin kurulması gerekliliği de aşikardır. Aynı epistemik geçişkenliğin elbette Türkçe ile diğer yabancı diller arasında da kurulması gerektiği ortadadır.

Bugün yapay zekâ ve bilişsel bilimlerle bu bilimlere temel teşkil eden sinirbilim, psikoloji, antropoloji, bilgisayar bilimleri ve dilbilim gibi disiplinler, pratik alana yönelik çalışmalarını temellendirebilmek için kuramsal bir alt yapıya ihtiyaç duymaktalar. Başka bir ifadeyle, kuramsal bir çerçeve olmaksızın örneğin yapay zekâ çalışmalarının ne verimli bir şekilde ilerlemesi ne de başarıya ulaşması mümkündür. Söz konusu kuramsal alt yapının da ancak felsefi bir paradigma içinde felsefi kavram ve teorilerle inşa edilebileceği ortadadır. MetaZihin, bu teorik alt yapının sunulmasına ve felsefenin bu disiplinler ile metafizik ve epistemik anlamda geçişken ve etkileşimli bir ilişki kurmasına katkı sağlamayı öncelikli amaçları arasında görmektedir.

Felsefenin farklı alanlarındaki pek çok çetrefilli problemin çözümü ya da bu problemlere yönelik farklı yaklaşımların üretilebilmesi, belli kritik noktalarda, zihin, bilinç ve farkındalık gibi olguların daha kapsamlı ve derinlikli bir şekilde anlaşılmasını zorunlu kılmaktadır. İnsan varoluşunun felsefede ele alınan birçok konunun temelinde ve birçok problemin kökeninde yer aldığı göz önüne alındığında; zihin, bilinç, farkındalık ve zekâ gibi unsurlar, insan varoluşunun hem en temel hem de çözümlenmesi en zor bileşenleri olarak felsefenin merkezi sorunlarını şekillendirmektedir. Öte yandan bugün yapay zekâ, insanoğlunun evrende sahip olduğu ayrıcalıklı ve üstün konumun hem bir sonucu hem de bir tehdidi olarak görülmekte; bu motivasyonla yapay zekâ üzerine yapılan teknik ve teorik çalışmalar giderek artmakta ve bu çalışmalar sadece felsefe alanında değil, etik, siyaset, hukuk, ekonomi, sosyoloji ve psikoloji gibi alanlarda da ikilemlere yol açacak şekilde ciddi sonuçlar yaratmaktadır. MetaZihin, yapay zekanın tüm bu yansımalarının tartışılacağı önemli bir platform olmayı da temel hedefleri arasında görmektedir.

Bugün yapay zekâ ve zihin felsefesi araştırmaları küresel çapta ivmelenerek önem kazanırken, her alanda kendisini geliştirmek isteyen ve buna şiddetle ihtiyaç duyan Türkiye’de, bu alandaki araştırmaların şu an için yetersiz ve istenilen düzeyin epey gerisinde olduğu ortadadır. MetaZihin, Türkiye’nin ihtiyaç duyduğu bu kuramsal zeminin oluşmasına destek vermeyi, bu alanın problematiklerini Türkiye’de bilinir ve tartışılır hale getirmeyi ve ilgili uluslararası literatüre yeni, özgün ve nitelikli çalışmalar kazandırmayı hedeflemektedir. Son yıllarda konuyla yakından ilgilenen araştırmacı, akademisyen ve lisansüstü öğrenci sayısındaki artış dikkate alındığında, alanın ilgilileri için hem bir literatür ve kaynak sunma hem de üretilen eserlerin paylaşılabileceği bir platform oluşturma amacı da bu derginin merkezi misyonları arasındadır.

MetaZihin dergisi bu minvalde, Türkiye’de ve uluslararası alanda, yapay zekâ ve zihin felsefesi üzerine yapılmış çalışmaları bir araya getirme amacı gütmekte; yapay zekâ ve zihin felsefesi alanında yapılan çalışmalara yönelik bilimsel ve felsefi bakış açılarını aynı potada buluşturmayı hedeflemekte ve böylelikle her iki alana da nitelikli bir katkı sağlamayı amaçlamaktadır.   

Yayımlanma Ayları