Malatya Yöresinde Yetiştirilen "Arapkızı"’ Elma Çeşidinde Klon Seleksiyonu I

Yıl 2018, Cilt: 5 Sayı: 2, 43 - 48, 31.12.2018

Erdoğan Çöçen , Cemil Ernim , Tahir Macit , Remzi Kokargül , Yılmaz Uğur , Tuncay Kan , Lütfi Pırlak

Öz

Bu çalışma
Malatya ilinde yetiştirilen mahalli “Arapkızı” elma çeşidinde klon seleksiyonu
amacıyla 2013-2017 yılları arasında yürütülmüştür. Yapılan alan taramasında
yaklaşık 500 dolayında elma ağacı incelenmiş ve amaca uygun olduğu düşünülen 11
klon arazide işaretlenmiştir. Belirlenen ağaçlardan alınan meyve örneklerinde
pomolojik analizler gerçekleştirilmiş ve çalışma sonuçları, değiştirilmiş
“Tartılı Derecelendirme Metodu” ile değerlendirilmiştir. Değerlendirme
sonucunda, “Arapkızı” elma çeşidinde 44.AK.05, 44.AK.06 ve 44.AK.08 no’lu
klonlar ümitvar olarak belirlenmiştir. Ümitvar “Arapkızı” klonlarına ait
ortalama değerler sırasıyla; meyve ağırlığı 266.94 g,  221.74 g, 
232.88 g;  meyve eti sertliği 5.14
kg/cm²,  5.07 kg/cm², 5.22 kg/cm²; SÇKM
oranı % 13.1, %12.7 ve  %13.3 olarak
belirlenmiştir. Yapılan gözlemlerde ve duyusal analizlerde ümitvar klonların
periyodisite göstermediği, verimlilik durumu, yeme kalitesi ve albeni yönüyle
de üstün özellik gösterdiği belirlenmiştir. Çalışma sonunda ümitvar olarak
belirlenen üç adet klon çalışmanın ikinci aşamasına aktarılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Mahalli çeşit, Pomoloji, Tartılı Derecelendirme Metodu

Kaynakça

• Akça, Y. Ve Şen, S.M., 1990. Van ve Çevresinde Yetiştirilen Mahalli Elma Çeşitlerinin Morfolojik ve Pomolojik Özellikleri Üzerine Bir Araştırma,Y.Y.Ü.Z.F. Dergisi,I (1): 109-128.
• Altan, A., 1989. Laboratuvar Tekniği. Çukurova Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Ders Kitabı No:36, s. 172, Adana.
• Bostan S. Z, Yılmaz E.,2015. Breeding by Selection of ‘Yomra’ and ‘Demir’ Apple Varieties (Malus communis L.) Grown in Arsin and Yomra Districts (Trabzon Province, Turkey), Meyve Bilimi, 2 (1), 60-69.
• Burak, M., Büyükyılmaz, M., Öz, F., 1997. Granny Smith elma çeşidinin farklı anaçlar üzerindeki verim ve kalite özelliklerinin belirlenmesi, Yumuşak Çekirdekli Meyveler Sempozyumu, Yalova, 61-68.
• Cemeroğlu, B., 1992. Meyve ve Sebze İşleme Endüstrisinde Temel Analiz Metodları. BİLTAV Üniversite Kitapları Serisi, Ankara, No: 02-2, s. 381.
• Doğan, A. Ve M. Güleryüz, 2001. Sakı Elma Çeşidinde Klon Seleksiyonu. Türkiye 5. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi Bildiriler Kitabı, sayfa 185-189, Erzurum. FAO, 2014.Dünya Gıda ve Tarım Örgütü, ( http://www.fao.org/faostat/en/#data/QC) Kaçal, E., Öztürk, G., Atay, N., Sarısu, C., Özongun, Ş., Atay, E., Emre, R.A., Yürekli, Ö., Karamürsel, Ö.F. 2009. Eğirdir Bahçe Kültürleri Araştırma Enstitüsü Elma Islah Çalışmaları. Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi, 2(1):53-56.
• Karlıdağ, H., Ve A. Eşitken, 2006. Yukarı Çoruh Vadisinde Yetiştirilen Elma ve Armut Çeşitlerinin Bazı Pomolojik Özelliklerinin Belirlenmesi. Yüzüncü Yıl Üniv., Ziraat Fakültesi, Tarım Bilimleri Dergisi (J. Agric. Sci.), 2006, 16(2): 93-96.
• Kırkaya H., Balta F. M., Kaya T., 2014. Perşembe (Ordu/Türkiye) Yöresinde Yetiştirilen Elma Genotiplerinin Pomolojik, Morfolojik ve Fenolojik Özellikleri, Iğdır Üni. Fen Bilimleri Enst. Der 4(3): 15-20
• Ülkümen, L., 1938. Malatya'nın Mühim Meyve Çeşitleri Üzerinde Morfolojik,Fizyolojik ve Biyolojik Araştırmalar. Yüksek Ziraat Enstitüsü Rektörlüğü, Ankara, sayı 65.
• Özrenk, K., Gündoğdu, M., Kaya, T., Kan, T., 2011. Çatak ve Tatvan Yörelerinde Yetiştirilen Yerel Elma Çeşitlerinin Pomolojik Özellikleri. YYÜ TAR BİL DERG (YYU J AGR SCI), 21(1):57-63.
• Pırlak, L., M. Güleryüz, R. Aslantaş Ve A. Eşitken, 1997. Erzurum İlinin Tortum ve Uzundere İlçelerinde Yetişen Yazlık Elma Tiplerinin Seleksiyon Yoluyla Islahı Üzerine Bir Araştırma. Yumuşak Çekirdekli Meyveler Sempozyumu, 2-5 Eylül1997. Yalova. 21-28. Pearce, S.C., 1976, Field experimentation with fruit trees and other perennial plants, Techinical Comminication, No: 23. CAB, London, 182 p.
• Serdar, Ü., Ersoy, B., Öztürk, A., Demirsoy, H., 2007. Saklı Cennet Camili'de Yetiştirilen Yerel Elma Çeşitleri. V.Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, 4-7 Eylül 2007, Erzurum. Cilt : 1 S.575-579.
• Şen, S. M., Bostan, S. Z., Cangi, R., Kazankaya, A. Ve Oğuz H. İ., 1992. Ahlat'ta Yetiştirilen Önemli Mahalli Elma Çeşitlerinin Morfolojik ve Pomolojik Özellikleri Üzerinde Bir Araştırma. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 2(2), 53-65.
• Şenyurt M., Kalkışım Ö., Karadeniz T., 2015. Gümüşhane yöresinde yetiştirilen bazı standart ve mahalli elma (Malus communis L.) çeşitlerinin pomolojik özellikleri, Akademik Ziraat Dergisi 4(2):59-64
• TUİK,2015.Türkiye İstatistik Kurumu,(https://biruni.tuik.gov.tr/bitkiselapp/bitkisel.zul)
• Yılmaz E., 2010.Yomra ve Arsin İlçelerinde (Trabzon) yetiştirilmekte olan "Yomra ve Demir" elma tiplerinin (Malus communis L.) seleksiyon yoluyla ıslahı, Ordu Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Ordu. 120 s.