Ortaokul Öğrencilerinin Motivasyon Düzeylerinin Okuma Stratejileri Bilişüstü Farkındalıkları Üzerindeki Etkisi

Yıl 2023, Cilt: 52 Sayı: 239, 2133 - 2158, 13.09.2023

Aysel Arslan

https://doi.org/10.37669/milliegitim.1136802

Cited By: 1

Öz

Bu araştırmada; ortaokul öğrencilerinin Türkçe dersine yönelik motivasyon düzeylerinin okuma stratejileri bilişüstü farkındalıkları üzerindeki etkisinin belirlenmesi, cinsiyet ve sınıf düzeyi değişkenleri açısından incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın örneklemini 2021-2022 eğitim-öğretim yılı bahar yarı döneminde Sivas il merkezindeki beş farklı ortaokulda öğrenimine devam eden 603 (94 kız-309 erkek) öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmada genel tarama modelleri içinde bulunan olasılığa dayalı seçkisiz örnekleme yöntemi tercih edilmiştir. Veriler, “Türkçe Dersine Yönelik Motivasyon Ölçeği” ile “Okuma Stratejileri Bilişsel Farkındalık Ölçeği” kullanılarak elde edilmiştir. Verilerin analizinde; normallik testleri, bağımsız gruplar t testi, ANOVA, Tukey, YEM ve DFA istatistiksel yöntemleri uygulanmıştır. Araştırma bulgularında; öğrencilerin cinsiyet ve sınıf düzeylerinin Türkçe dersine yönelik motivasyonları ve okuma stratejileri bilişsel farkındalık düzeyleri üzerinde etkili olduğu belirlenmiştir. Yapılan yol analizi sonucunda ise öğrencilerin Türkçe dersine yönelik motivasyonlarının okuma stratejileri bilişsel farkındalıkları üzerinde tüm faktörler açısından etkili olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Türkçe, motivasyon, bilişsel farkındalık, okuma, YEM, Türkçe, motivasyon, bilişsel farkındalık, okuma, YEM

Kaynakça

• Adams, C., ve Khojasteh, J. (2018). Igniting students’ inner determination: The role of a need-supportive climate. Journal of Educational Administration, 56(4), 382-397. https://doi.org/10.1108/JEA-04-2017-0036
• Akbaba, S. (2006). Eğitimde motivasyon. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 13, 343-361.
• Akyol, H. (2006). Türkçe öğretim yöntemleri. Ankara: Kök Yayıncılık.
• Akyol, H. (2000). Yazı öğretimi. Millî Eğitim Dergisi, 146, 37-48.
• Albodakh, M. K. K., ve Cinkara, E. (2017). The relationship between learner motivation and vocabulary size: The case of Iraqi EFL classrooms. Arab World English Journal, 8(2), 279-292. https://dx.doi.org/10.24093/awej/vol8no2.20
• Altunışık, S. (2016). Ortaokul öğrencilerinin fene yönelik merak, motivasyon ve akademik başarıları arasındaki ilişkilerin incelenmesi: Bir yapısal eşitlik modellemesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Uşak Üniversitesi, Uşak, Türkiye.
• Altunkaya, H., ve Sülükçü, Y. (2018). 7. sınıf öğrencilerinin okuma stratejileri üstbilişsel farkındalık düzeyleri ile okuduğunu anlama becerileri arasındaki ilişki. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 7(4), 2502-2517.
• Ames, C. (1990). Motivation: What teachers need to know. Teachers College Record, 91(3), 409-421.
• Anderson, J. C., ve Gerbing, D. W. (1988). Structural equation modeling in practice: A review and recommended two-step approach. Psychological Bulletin, 103, 411-423. https://doi.org/10.1037/0033-2909.103.3.411
• Andriani, S., Kesumawati, N., ve Kristiawan, M. (2018). The influence of the transformational leadership and work motivation on teachers performance. International Journal of Scientific & Technology Research, 7(7), 19-29.
• Arslan, A. (2019). Ortaöğretim öğrencilerinin dijital bağımlılık düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi: Sivas ili örneği. Gazi Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(2), 63-80. https://doi.org/10.30855/gjes.2019.05.02.004
• Arslan, A. (2020). Ortaöğretim öğrencilerinin dijital bağımlılık düzeyleri ve şiddet eğilimlerinin belirlenmesi. Journal of Computer and Education Research, 8(15), 86-113. https://doi.org/10.18009/jcer.652390
• Arslan, A., ve Taşgın, A. (2019). Ortaokul öğrencilerine yönelik “Türkçe dersine yönelik motivasyon ölçeği” geliştirme çalışması. Journal of Computer and Education Research, 7(14), 228-249. https://doi.org/10.18009/jcer.565717
• Ataman, O. (2017). Üniversite hazırlık sınıfı öğrencilerinin İngilizce öğrenmeye yönelik motivasyon düzeyleri ve tutumları ile hazırlık sınıfı başarı puanları arasındaki ilişki (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Sakarya Üniversitesi, Sakarya, Türkiye.
• Atay, A. D. (2014). Ortaokul öğrencilerinin fen öğrenmeye yönelik motivasyon düzeylerinin ve üstbilişsel farkındalıklarının incelenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Adnan Menderes Üniversitesi, Aydın, Türkiye.
• Babacan, T. (2012). Sınıf öğretmeni adaylarının üstbilişsel okuma stratejileri ile çoklu zekâ alanları arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Sivas Cumhuriyet Üniversitesi, Sivas, Türkiye.
• Bagozzi, R. P., ve Fornell, C. (1982). Theoretical concepts, measurement, and meaning. Vol. 2, C. Fornell (Ed.) In a second generation of multivariate analysis, (pp. 5-23). Chicago: American Marketing Association.
• Bağdat, T. (2014). Öğrenme nesnelerinin matematik öğretiminde akademik başarı, özyeterlik-algısı, motivasyon ve öğrenme kalıcılığına etkisi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara, Türkiye.
• Balıkçı, Ö. S. (2020). Okumayı geliştirme programının (OGEP) özel öğrenme güçlüğü olan ilkokul öğrencilerinin okuma becerileri ve motivasyonları üzerindeki etkililiği (Yayınlanmamış doktora tezi). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Eskişehir, Türkiye.
• Bamberger, R. (1990). Okuma alışkanlığını geliştirme. (Çev. Bengü Çapar). Ankara: Kültür Bakanlığı.
• Başaran, M. (2013). Okuduğunu anlamanın bir göstergesi olarak akıcı okuma. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 13(4), 2277-2290.
• Bayülgen, N. (2017). Yazı çalışmalarında karikatür, motivasyon ve yaratıcılık. Journal of Inquiry Based Activities, 1(1), 39-55.
• Bulut, S., Ertem, G., ve Sevil, Ü. (2009). Hemşirelik öğrencilerinin eleştirel düşünme düzeylerinin incelenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi, 2(2), 27-38.
• Churney, A. H. (2000). Promoting children’s social and emotional development: a follow‐up evaluation of an elementary school‐based program in social desicion‐making/social problem‐solving. (Unplashed Doctoral Thesis). The State University of New Jersey, New Jersey, USA.
• Clever, A. G., ve Scarisbrick, D. H. (2001). Practical statistics and experimental design for plant and crop science. Jon Wiley & Sons Ltd., U.K., ISBN:0471899089, pp. 182-217.
• Çetinkaya-Edizer, Z. (2015). Türkçe öğretmen adaylarının kitap okuma alışkanlığına ilişkin tutumları ile üst bilişsel okuma stratejilerini kullanım düzeyleri arasındaki ilişki. Kastamonu Üniversitesi Kastamonu Eğitim Dergisi, 23(2), 645-658.
• Deci, E. L., ve Ryan, R. M. (2000). The “what” and “why” of goal pursuits: Human needs and the self-determination of behavior. Psychological Inquiry, 11(4), 227–268. https://doi.org/10.1207/S15327965PLI1104_01
• Delgado, P., Vargas, C., Ackerman, R., ve Salmerón, L. (2018). Don't throw away your printed books: A meta-analysis on the effects of reading media on reading comprehension. Educational Research Review, 25, 23-38. https://doi.org/10.1016/j.edurev.2018.09.003
• Deng, Q. (2010). Motivation for vocabulary learning of college students (Unplashed master thesis). University of Nebraska, Lincoln, USA.
• Dörnyei, Z. (1998). Motivation in second and foreign language learning. Language Teaching, 31(3), 117-135.
• Dörnyei, Z., ve Otto, I. (1998). Motivation in action: A process model of l2 motivation. Working Papers in Applied Linguistics, 4, 43-69.
• Erdem, A. R., ve Gözüküçük, M. (2013). İlköğretim 3. 4. ve 5. sınıf öğrencilerinin Türkçe dersine yönelik motivasyonu ve tutumları arasındaki ilişki. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 3(2), 13-24.
• Eymur, G., ve Geban, Ö. (2011). Kimya öğretmeni adaylarının motivasyon ve akademik başarıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 36(161), 246-255.
• Fischer, C., Malycha, C. P., ve Schafmann, E. (2019). The influence of intrinsic motivation and synergistic extrinsic motivators on creativity and innovation. Frontiers in psychology, 10, 137. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2019.00137
• Gregory, E. (2008). Learning to read in a new language: Making sense of words and worlds. California: Sage Publishing.
• Guthrie, J. T., McRae, A., ve Klauda, S. L. (2007). Contributions of concept-oriented reading instruction to knowledge about interventions for motivations in reading. Educational Psychologist, 42(4), 237-250. https://doi.org/10.1080/00461520701621087
• Gündoğdu, S. (2014). Su ürünlerinde çoğunlukla uygulanan çoklu karşılaştırma (post-hoc) testleri. Journal of Fisheries Sciences. com, 8(4), 310-316. https://doi.org/10.3153/jfscom.201437
• Güney, S. (2013). Örgütsel davranış. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Gürbüz, S. (2019). AMOS ile yapısal eşitlik modellemesi. (Birinci Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Hamzadayı, E., ve Büyükikiz, K. K. (2015). Türkçe öğrenen yabancı öğrencilerin konuşma becerisi öz-yeterlik algıları ile kişilik tipleri arasındaki ilişki. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 19(1), 297-312.
• Hermita, M., ve Thamrin, W. P. (2015). Metacognition toward academic self-efficacy among ındonesian private university scholarship students. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 171, 1075-1080. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2015.01.268
• Hiver, P., Kim, T. Y., ve Kim, Y. (2018). Language teacher motivation. Language Teacher Psychology, 18-33. https://doi.org/10.21832/9781783099467
• Illeris, K. (2018). A comprehensive understanding of human learning. In Contemporary theories of learning (pp. 1-14). London: Routledge Publishing.
• Kalaycı, Ş. (2014). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri (6. Baskı). Ankara: Asil.
• Kana, F. (2014). Ortaokul öğrencilerinin üstbiliş okuma stratejileri farkındalık düzeyleri. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(1), 100- 120. http://dx.doi.org/10.17556/jef.73171
• Karatay, H. ( 2009). Okuma stratejileri bilişsel farkındalık ölçeği. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(19), 58-80. https://doi.org/10.11616/AbantSbe.242
• Kavcar, C., Oğuzkan, F., ve Sever, S. (1995). Türkçe öğretimi. Türkçe ve sınıf öğretmenleri için. Ankara: Engin Yayıncılık.
• Koç, C., ve Arslan, A. (2015). Ortaokul öğrencilerinin başarı yönelimlerinin ve okuma stratejileri bilişüstü farkındalıklarının incelenmesi. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 5(5), 485-508. http://dx.doi.org/10.14527/pegegog.2015.027
• Koç, C., ve Arslan, A. (2017). Ortaokul öğrencilerinin akademik öz yeterlik algıları ve okuma stratejileri bilişüstü farkındalıkları. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(1), 745-778. http://dx.doi.org/10.23891/efdyyu.2017.29
• Koç, C., ve Karabağ, S. (2013). İlköğretim ikinci kademe (6-8. sınıf) öğrencilerinin bilişüstü yetileri ile başarı yönelimlerinin incelenmesi. Education Sciences, 8(2), 308-322. http://dx.doi.org/10.12739/NWSA.2013.8.2.1C0589
• Kumar, R., Zusho, A., ve Bondie, R. (2018). Weaving cultural relevance and achievement motivation into inclusive classroom cultures. Educational Psychologist, 53(2), 78-96. https://doi.org/10.1080/00461520.2018.1432361
• Legault, L. (2020). Intrinsic and extrinsic motivation. Encyclopedia of Personality and İndividual Differences, 2416-2419. https://doi.org/10.1007/978-3-319-24612-3_1139
• Li, Y., Wei, F., Ren, S., ve Di, Y. (2015). Locus of control, psychological empowerment and intrinsic motivation relation to performance. Journal of Managerial Psychology, 30(4), 422-438.
• Maden, A. (2020). Ortaokul öğrencilerinin sözcük öğrenmeye yönelik motivasyon düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Education Sciences, 15(2), 34-48. http://dx.doi.org/10.12739/NWSA.2020.15.2.1C0697
• Mason, R. L., Gunst, R. F., ve Hess, J. L. (2003). Statistical design and analysis of experiments with application to engineering and science. (pp. 200-214). New Jersey: John Wiley & Sons. https://epubs.siam.org/doi/pdf/10.1137/1.9781611971149.bm
• McGrimmond, L. (2009). An investigation of gifted students' intrisic motivation and classroom productivity. NewYork: Simon Fraser Publishing.
• McGuire, S. Y. (2015). Teach students how to learn: Strategies you can incorporate into any course to improve student metacognition, study skills, and motivation. Sterling: Stylus Publishing.
• Mekler, E. D., Brühlmann, F., Tuch, A. N., ve Opwis, K. (2017). Towards understanding the effects of individual gamification elements on intrinsic motivation and performance. Computers in Human Behavior, 71, 525-534. https://doi.org/10.1016/j.chb.2015.08.048
• Meydan, C. H., ve Şeşen, H. (2015). Yapısal eşitlik modellemesi AMOS uygulamaları. (2. Baskı). Ankara: Detay Yayıncılık.
• Mokhtari, K., ve Reichard, C. A. (2002). Assessing students’ metacognitive awareness of reading strategies. Journal of Educational Psychology, 94(2), 249-259. https://doi.org/10.1037/0022-0663.94.2.249
• Monette, D. R., Sullivan, T. J., ve DeJong, C. R. (2013). Applied social research: A tool for the human services. Canada: Nelson Education.
• Nieto-Márquez, N. L., Baldominos, A., ve Pérez-Nieto, M. Á. (2020). Digital teaching materials and their relationship with the metacognitive skills of students in primary education. Education Sciences, 10(4), 113. https://doi.org/10.3390/educsci10040113
• Noushad, P. P. (2008). Cognition about cognitions: The theory of metacognition. Online submission. Retrieved from http://files.eric.ed.gov/fulltext/ED502151.pdf.
• Olson, G. M., Duffy, S. A., ve Mack, R. L. (2018). Thinking-out-loud as a method for studying real-time comprehension processes. In New methods in reading comprehension research (pp. 253-286). London: Routledge Publishing.
• Osabiya, B. J. (2015). The effect of employees motivation on organizational performance. Journal of Public Administration and Policy Research, 7(4), 62-75. https://doi.org/10.5897/JPAPR2014.0300
• Özdamar, K. (2013). Paket programlar ile istatistiksel veri analizi. (9. Baskı). Ankara: Nisan Yayıncılık.
• Özen, Y., ve Gül, A. (2007). Sosyal ve eğitim bilimleri araştirmalarinda evren-örneklem sorunu. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 15, 394-422.
• Özercan, M. G. (2010). İlköğretim altıncı sınıf öğrencilerinin kullandığı öğrenme ve okuma stratejilerinin seviye belirleme sınav sonuçlarıyla karşılaştırılması (Yayınlanmamış yüksek Lisans Tezi). Fırat Üniversitesi, Elazığ, Türkiye.
• Öztürk, E., ve Uzunkol, E. (2015). İlköğretim öğrencilerinin okuma stratejileri üstbilişsel farkındalıkları ve okuma motivasyonlarının değerlendirilmesi. International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 10(7), 803-814. https://doi.org/10.7827/TurkishStudies.8030
• Partovi, T., ve Razavi, M. R. (2019). The effect of game-based learning on academic achievement motivation of elementary school students. Learning and Motivation, 68, 101592. https://doi.org/10.1016/j.lmot.2019.101592
• Pekrun, R. (2017). Emotion and achievement during adolescence. Child Development Perspectives, 11(3), 215-221. https://doi.org/10.1111/cdep.12237
• Pintrich, P. R., ve De Groot, E. V. (1990). Motivational and self-regulated learning components of classroom academic performance. Journal of Educational Psychology, 82(1), 33-40. https://doi.org/10.1037/0022-0663.82.1.33
• Pintrich, P., ve Schunk, D. (1996). Motivation in education. New Jersey, USA: Prentice Hall Publishing.
• Reeve, J. (2018). Understanding motivation and emotion. New Jersey: John Wiley & Sons Publishing.
• Ryan, R. M., ve Deci, E. L. (2000). Intrinsic and extrinsic motivations: Classic definitions and new directions. Contemporary Educational Psychology, 25, 54–67. https://doi.org/10.1006/ceps.1999.1020
• Schunk, D. H. (2012). Learning theories: From an educational perspective. (6th Edition). London: Pearson Publishing.
• Singh, K. (2011). Study of achievement motivation in relation to academic achievement of students. International Journal of Educational Planning & Administration, 1(2), 161-171.
• Slavin, R. E. (2012). Educational psychology: Theory and practice. Boston: Allyn & Bacon Publishing.
• Süğümlü, Ü. (2020). Öğrenci özerkliği uygulamalarının özerk öğrenmeye ve yazma becerisine etkisi. EKEV Akademi Dergisi,24(82), 515-530.
• Sweet, A. P., ve Snow, C. E. (Eds.). (2003). Rethinking reading comprehension. New York: Guilford Press.
• Şahin, N. (2011). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin yabancı dildeki okuma kaygılarının kaynakları ve bu kaygılarla duygusal başa çıkma stratejileri: Bir durum incelemesi (Yayınlanmamış yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara, Türkiye.
• Şentürk, M. (2020). Sosyal bilgiler dersinde eğitici çizgi roman ve eğitici çizgi film kullanımının öğrencilerin tutum, motivasyon ve akademik başarılarına etkileri (Yayınlanmamış doktora tezi). Atatürk Üniversitesi, Erzurum, Türkiye.
• Tavakolizadeh, J., Tabari, J., ve Akbari, A. (2015). Academic self-efficacy: Predictive role of attachment styles and meta-cognitive skills. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 171, 113-120. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2015.01.096
• Tucker, A. L., Edmondson, A. C., ve Spear, S. (2002). When problem solving prevents organizational learning. Journal of Organizational Change Management, 15, 122-137. https://doi.org/10.1108/09534810210423008
• Tunca, N., ve Alkın-Şahin, S. (2014). Öğretmen adaylarının bilişötesi (üst biliş) öğrenme stratejileri ile akademik öz yeterlik inançları arasındaki ilişki. Anadolu Journal of Educational Sciences International, 4(1), 47-56.
• Uçgun, D. (2013). Türkçe eğitiminde motivasyonu artırmaya yönelik uygulamalar. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 9(4), 354-362.
• Urfalı-Dadandı, P. (2020). Okuduğunu anlamanın bilişsel-motivasyonel faktörlerle açıklanması ve okuduğunu anlama güçlüklerine yönelik bir müdahale programı (Yayınlanmamış doktora tezi). Trabzon Üniversitesi, Trabzon, Türkiye.
• Woolfolk-Hoy, A. (2000). Educational psychology in teacher education. Educational Psychologist, 35(4), 257-270. https://doi.org/10.1207/S15326985EP3504_04
• Yemenici, A. İ., ve Ulu, H. (2020). Öğretmen adaylarının okuma stratejileri bilişsel farkındalık düzeylerinin incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 8(4), 1406-1420. https://doi.org/10.16916/aded.793896
• Yılmaz, Z. A. (2007). Sınıf öğretmenlerine Türkçe öğretimi (1. Baskı). Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Zimmerman, B. J., ve Schunk, D. H. (2012). Motivation: An essential dimension of self-regulated learning. In Motivation and self-regulated learning (pp. 1-30). London: Routledge Publishing.