Üstün Yetenekli Öğrenciler ile Normal Gelişim Gösteren Öğrencilerin Fen Öz-Yeterliklerinin Sınıf Düzeyine Göre İncelenmesi

Yıl 2019, Cilt: 8 Sayı: 2, 1625 - 1640, 27.04.2019

Sibel Saraçoğlu , Kübra Şengül Yıldırım Oktay Bektaş

https://doi.org/10.33206/mjss.498886

Cited By: 1

Öz

Araştırmada normal gelişim gösteren ve üstün yetenekli ortaokul
öğrencilerinin fen özyeterliklerine sınıf düzeyinin etkisi incelenmiştir.
Çalışmaya normal gelişim gösteren 443 (111 beşinci sınıf, 112 altıncı sınıf,
112 yedinci sınıf, 108 sekizinci sınıf) 
ve üstün yetenekli 191 (49 beşinci sınıf, 30 altıncı sınıf, 68 yedinci
sınıf, 44 sekizinci sınıf) öğrenci olmak üzere toplam 634 öğrenci katılmıştır.
Veri toplama aracı olarak Fen Bilimleri Özyeterlik Ölçeği kullanılmıştır. Sınıf
düzeyinin üstün yetenekli ve diğer ortaokul öğrencilerinin fen bilimleri
özyerlikleri üzerindeki etkisinin incelenmesi için Tek Yönlü Varyans Analizi
(ANOVA) ve Tukey testi kullanılmıştır. Analizler sonucunda normal gelişim
gösteren ortaokul öğrencilerinin fen özyeterliklerinin sınıf düzeyi ile
farklılaştığı (F_(3-439)=23.1, p<.05), beşinci sınıf
öğrencilerinin özyeterliklerinin altı, yedi ve sekizinci sınıf öğrencilerine
göre, altıncı sınıf öğrencilerinin özyeterliklerinin yedi ve sekizinci sınıf
öğrencilerine göre anlamlı düzeyde daha yüksek olduğu bulunmuştur. Yedinci ve
sekizinci sınıf öğrencilerinin özyeterlikleri arasındaki fark anlamlı değildir.
Yapılan araştırmada normal gelişim gösteren öğrenciler açısından sınıf
düzeyinin öğrencilerin fen bilimleri özyeterlikleri üzerinde anlamlı düzeyde
etkisi olduğu belirlenmiştir (ƞ²=0.14). 
Üstün yetenekli öğrencilerde ise sınıf düzeyi ile fen bilimleri
özyeterlikleri  arasındaki farklılaşma
sadece altıncı ve yedinci sınıflar arasında anlamlı olup altıncı sınıf
lehinedir. Diğer grupların özyeterlikleri arasında istatistiksel olarak anlamlı
bir farklılık bulunmamıştır (F_(3-187)=2.57, p>.05). Ayrıca üstün
yetenekli öğrenciler açısından sınıf düzeyi öğrencilerin özyeterlikleri
üzerinde düşük etki büyüklüğüne sahiptir (ƞ²=0.04). Bu sonuçlar normal gelişim gösteren
öğrencilerde sınıf düzeyi arttıkça öğrencilerin özyeterliklerinde bir düşüş olduğunu,
üstün yetenekli öğrencilerde ise altıncı sınıflar hariç olmak üzere
özyeterliklerinin sınıf düzeyi ile anlamlı düzeyde değişmediğini
göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Fen Özyeterliği, Sınıf Düzeyi, Üstün Yetenek

The Examination of Science Self-Efficacy of The Gifted and Non-Gifted Students According to The Class Level

Öz

In the study, science self-efficacy levels of non-gifted and gifted secondary school students were examined according to the class level. A total of 634 students participated in this study, which was conducted according to the quantitative survey design. Of these students, 443 were composed of non-gifted (111 fifth grade, 112 sixth grade, 112 seventh grade, 108 eighth grade) and 191 of them were gifted (49 fifth grade, 30 sixth grade, 68 seventh grade, 44 eighth grade) students. “The Science Self-Efficacy Scale” was used as the data collection tool. One-way analysis of variance (ANOVA) and Tukey test were used to examine the change of the science self-efficacy of the gifted and non-gifted secondary school students. As a result of the analyses it was found that the science self-efficacy of the non-gifted students was significantly different according to the grade levels (F (3-439) = 23.1, p <.05). Likewise, the self-efficacy scores of the fifth grade students was found to be significantly higher than the self-efficacy scores of the sixth, seventh and eighth grades, the self-efficacy scores of the sixth grade students was found to be significantly higher than the self-efficacy scores of the seventh and eighth grades. The difference between the self-efficacy scores of the seventh and eighth graders was not significant. In this study, the difference of the self-efficacy of the non-gifted students according to the grade levels was generalized to the accessible population since the effect size was found to be significant in terms of this difference (ƞ2 = 0.14). For the gifted students, only the sixth and seventh grades were significantly different in terms of their self-efficacy scores and this difference was in favor of the sixth grade. There was no statistically significant difference between the self-efficacy of the other classes (F (3-187) = 2.57, p> .05). Furthermore, the selfefficacy difference between the grade levels in terms of gifted students has a low effect size (ƞ2 = 0.04) and this difference is not practical significance since it cannot be generalized to the accessible population. These results show that the self-efficacy of the non-gifted students decrease with grade level increases and the self-efficacy of the gifted students do not change significantly between fifth, seventh and eighth grade levels. Suggestions were presented in line with these results. 

Anahtar Kelimeler

Science Self-Efficacy, Grade Level, Gift, Secondary School.

Kaynakça

• Abak, A. (2003). Modeling the relationship between university students’ selected affective characteristics and their physics achievement (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ortadoğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
• Aktamış, H., Özenoğlu Kiremit, H. ve Kubilay, M. (2016). Öğrencilerin öz-yeterlik inançlarının fen başarılarına ve demografik özelliklerine göre incelenmesi, Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(2), 1-10.
• Arslan, A. (2012). Predictive power of the sources of primary school students’ self-efficacy beliefs on their self-efficacy beliefs for learning and performance. Educational Sciences: Theory and Practice, 12(3), 1915-1920.
• Arslan, A. (2017). Ortaokul öğrencilerinin dinleme kaygıları ve akademik özyeterlik inançlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi, International e-Journal of Educational Studies (IEJES), 1(1), 12-31.
• Bandura, A. (1986). Social foundations of thought and action: A social cognitive theory. Englewood Cliffs, NJ: Prentice Hall.
• Bandura, A. (1997). Self-efficacy: The exercise of control. New York: W.H. Freeman and Company.
• Berkant, H. G. ve Ekici, G. (2007). Sınıf öğretmeni adaylarının fen öğretiminde öğretmen öz-yeterlik inanç düzeyleri ile zekâ türleri arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(1), 113-132.
• Bronson, M.B. (2000). Self-regulation in early childhood: Nature and nurture. New York: The Guilford Press.
• Chong, W. H. ve Kong, C. A. (2012). Teacher collaborative learning and teacher self-efficacy: The case oflesson study. The journal of Experimental Education, 80(3), 263-283.
• Durmaz, H. (2004). Nasıl bir fen eğitimi istiyoruz? Yaşadıkça Eğitim Dergisi, 83/84, 38-40.
• Eccles, J., Wigfield, A., Harold, R. D. ve Blumenfeld, P. (1993). Age and gender differences in children’s self- and task perceptions during elementary school. Child Development, 64, 830-847.
• Genç, M. (2013). İlköğretim öğrencilerinin sınıf ve cinsiyete göre sınav kaygı düzeylerinin belirlenmesi. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(1), 85-95.
• Gottfried, A. E., Fleming, J. S. ve Gottfried, A. W. (2001). Continuity of academic intrinsic motivation from childhood through late adolescence: A longitudinal study. Journal of Educational Psychology, 93(1), 3-13.
• Green, S.B. ve Salkind, N.J. (2005). Using SPSS for windows and macintosh: Analyzing and understanding data (4th Edition). New Jersey: Pearson
• Guerrero, C. (2005). A longitudinal approach to intrinsic and extrinsic motivation: The middle school transition. http://academic.reed.edu/motivation/docs/Guerrero_Thesis.pdf (Erişim tarihi Aralık 2008).
• Güngören, S. (2009). The effect of grade level on elementary school students’motivational beliefs in science (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ortadoğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
• Güvercin, O. (2008). Investigating elementary students’ motivation towards science learning: A cross age study (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ortadoğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
• Güvercin, Ö., Tekkaya, C. ve Sungur S. (2010), Öğrencilerin fen öğrenimine yönelik motivasyonlarının incelenmesi: karşılaştırmalı bir çalışma, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39, 233-243.
• Hsieh, P., Cho, Y., Liu, M. ve Schallert, D. L. (2008). Examining the interplay between middle school students’ achievement goals and selfefficacy in a technology-enhanced learning environment. American Secondary Education, 36(3), 33-50.
• Hampton, N. Z. ve Mason, E. (2003). Learning disabilities, gender, sources of efficacy, self-efficacy beliefs, and academic achievement in high school students. Journal of School Psycology, 41, 101-112.
• Jacobs, J. E., Lanza, S., Osgood, D. W., Eccles, J. S. ve Wigfield, A. (2002). Changes in children’s self-competence and values: Gender and domain differences across grades one through twelve. Child Development, 73(2), 509-527.
• Karaarslan, G. ve Sungur, S. (2011). Elementary students’ self-efficacy beliefs in science: Role of grade level, gender, and socio-economic status. Science Education International, 22, 72-79.
• Karaca, M., Bektaş, O. ve Saraçoğlu, S. (2016). Fen bilimleri dersine yönelik özyeterlik ölçeği geliştirme: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. III. International Eurasian Educational Research Congress, Sıtkı Kocaman Üniversitesi, Muğla.
• Karadeniz, O., Er, H. ve Tangülü, Z. (2014). 8. sınıf öğrencilerinin SBS’ye yönelik metaforik algıları. Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, 5(15), 64-81.
• Karasar, N. (2000). Bilimsel araştırma yöntemi (10. Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım Ltd. Şti.
• Koç, C. ve Arslan, A. (2017). Ortaokul öğrencilerinin akademik öz yeterlik algıları ve okuma stratejileri bilişüstü farkındalıkları. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(1), 745-778, doi: 10.23891/efdyyu.2017.29
• Lepper, M. R., Corpus J. H. ve Iyengar, S. S. (2005). Intrinsic and extrinsic orientations in the classroom: Age differences and academic correlates. Journal of Educational Psychology, 97(2), 184–196.
• Lorsbach, A. W. ve Jinks, J. L. (1999). Self-efficacy theory and learning environment research. Learning Environments Research, 2, 157-167.
• Marsh, H. W. (1989). Age and sex effects in multiple dimensions of selfconcept:Pre-adolescence to early adulthood. Journal of Educational Psychology, 81, 417-430.
• Metallidou, P. ve Vlachou, A. (2007). Motivational beliefs, cognitive engagement, and achievement in language and mathematics in elementary school children. International Journal of Psychology,42(1), 2-15.
• Milli Eğitim Bakanlığı, (2018). Bilim ve sanat merkezlerine öğretmen seçme ve atama kılavuzu. http://orgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2018_02/08151842_2018_bilsem_ogretmen_secme_atama_klavuzu.pdf
• Otis, N., Grouzet, F. E. M. ve Pelletier, L. G. (2005). Latents motivationalchange in an academic setting: A 3-year longitudinal study. Journal of Educational Psychology, 97(2), 170-183.
• Özenoğlu Kiremit, H ve Gökler, İ. (2010). Fen bilgisi öğretmenliği öğrencilerinin biyoloji öğretimi ile ilgili öz-yeterlik inançlarının karşılaştırılması. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27, 41-54.
• Öztürk, F. Z. ve Aksoy, H. (2014). Temel eğitimden ortaöğretime geçiş modelinin 8. sınıf öğrenci görüşlerine göre değerlendirilmesi (Ordu ili örneği). Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(2), 439-454, doi: 10.7822/omuefd.33.2.8
• Pajares, F. (2002). Overview of social cognitive theory and of self-efficacy. http://www.emory.edu/EDUCATION/mfp/eff.html (Erişim tarihi 10.09.2010).
• Pajares, F. ve Miller, D. M. (1994). Role of self-efficacy and self-concept beliefs in mathematical problem solving: A path analysis. Journal of Educational Psychology, 86, 193-203.
• Sakız, G. (2013). Başarıda anahtar kelime: Öz-yeterlik, Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 26(1), 185-209.
• Schunk, D. H. (1990). Goal setting and self-efficacy during self-regulated learning. Educational Psychologists, 25, 71-86.
• Schunk, D. H. ve Pajares, F. (2001). The development of academic self-efficacy. In A. Wigfield ve J. Eccles (Eds.), Development of achievement motivation (s. 15-32). San Diego: American Press.
• Schunk, D. H. ve Pajares, F. (2002). The development of academic self-efficacy. In A. Wigfield ve J. S. Eccles (Eds.), Development of achievement motivation. London: Academic Press.
• Schunk, D. H. ve Pajares, F. (2009). Self-efficacy theory. In K. R. Wentzel ve A. Wigfield (Eds.), Handbook of motivation at school. New York: Routledge.
• Senemoğlu, N. (2001). Gelişim öğrenme ve öğretim-kuramdan uygulamaya. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Stipek, D. J. ve Daniels, D. H. (1988). Declining perceptions of competence: A consequence of changes in the child or in the educational environment? Journal of Educational Psychology, 80, 352-356.
• Stipek, D. ve Mac Iver, D. (1989). Developmental change in children's assessment of intellectual competence. Society for Research in Child Development, 60, 521-538.
• Şengül Yıldırım, K. (2017). Ortaokul öğrencileri ile aynı düzeydeki üstün yetenekli öğrencilerin fen bilimleri özyeterliklerinin karşılaştırılması (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Erciyes Üniversitesi, Kayseri.
• Trumper, R. (1995). Students’ motivational traits in science: A cross-age study. British Educational Journal, 21(4), 505–516.
• Usher, E. L. (2009). Sources of middle school students’ self-efficacy in mathematics: A qualitative investigation. American Educational Research Journal, 46(1), 275-314.
• Ülger, B.B., Uçar, S. ve Özgür, İ. (2014). İdareci, öğretmen ve öğrencilerin bakış açısından bilim sanat merkezlerinde uygulanan fen eğitimi programları. İlköğretim Online, 13(3), 1098‐1121.
• Yalmancı, S.G. ve Aydın, S. (2014). Fen bilgisi öğretmen adaylarının akademik öz-yeterlik algılarının incelenmesi, e–Kafkas Eğitim Araştırmaları Dergisi, 1(2), 21-27. Yaman, S. (2016). Adapting of science learning self-efficacy belief scale for middle school students: Validity and reliability study. Inonu University Journal of the Faculty of Education, 17(2), 123-140, doi: 10.17679/iuefd.17282415
• Yıldız Duban, N. ve Gökçakan, N. (2012). Sınıf öğretmeni adaylarının fen öğretimi öz-yeterlik inançları ve fen öğretimine yönelik tutumları. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21, 42-151.
• Yılmaz, E., Yiğit, R. ve Kaşarcı, İ. (2012). İlköğretim öğrencilerinin özyeterlik düzeylerinin akademik başarı ve bazı değişkenler açısından incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23, 371-388.
• Zimmerman, B. J. (2000). Self-efficacy: An essential motive to learn. Contemporary Educational Psycholog. 25, 82–91.
• Wigfield, A. ve Eccles, J. S. (1994). Children’s competence beliefs, achievement values, and general self esteem change across elementary and middle school. Journal of Early Adolescence, 14(2), 107–138.