The Effect of Broken Windows Theory on Whistleblowing Behavior: An Practice on Higher Education Staff

Yıl 2023, Cilt: 12 Sayı: 1, 240 - 257, 25.01.2023

Mustafa Altıntaş

https://doi.org/10.33206/mjss.1002630

Cited By: 3

Öz

The aim of this study is to investigate the effect of broken windows theory on whistleblowing behavior. No study has been found in the literature investigating the relationship between the two concepts. It is thought that the research will contribute to the literature in this respect. This descriptive study was carried out on the administrative and academic staff of Yozgat Bozok University in 2021. Simple random sampling method was chosen in the study, and a questionnaire was applied to 405 people who agreed to participate in the study. Organizational Broken Windows Scale and Whistleblowing Scale were used as data collection tools. The scale, which was developed by Bektaş et al. (2019) and tries to determine this behavior in organizations, has two dimensions, individual and managerial, and 13 questions. The Whistleblowing Scale, developed by Celep and Konaklı (2012), consists of 4 dimensions, including internal, external, supportive and confidential, and 16 questions. The analysis of the data obtained from the research was made with the SPSS 22.00 package program. According to the findings obtained from the research, it was concluded that the organizational broken windows theory had an effect on the whistleblowing behavior. In addition, it was determined that there were significant relationships between socio-demographic variables and scale scores.

Anahtar Kelimeler

Broken Windows Theory, Whistleblowing, Higher Education Staff

Kırık Camlar Teorisinin Erdemli Raporlama (Whistleblowing) Davranışına Etkisi: Yükseköğretim Çalışanları Üzerinde Bir Uygulama

Öz

Bu çalışmanın amacı kırık camlar teorisinin erdemli raporlama (whistleblowing) davranışına etkisini araştırmaktır. Alan yazında iki kavramın birbiriyle ilişkisinin araştırıldığı herhangi bir çalışmaya rastlanmamıştır. Araştırmanın bu açıdan alan yazına katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Tanımlayıcı nitelikte olan bu çalışma, Yozgat Bozok Üniversitesi’nde görev yapan idari ve akademik personel üzerinde 2021 yılında gerçekleştirilmiştir. Araştırmada basit tesadüfi örneklem yöntemi seçilmiş olup, çalışmaya katılmayı kabul eden 405 kişiye anket uygulaması yapılmıştır. Veri toplama aracı olarak Örgütsel Kırık Camlar Ölçeği ve Erdemli Raporlama Ölçeği kullanılmıştır. Bektaş ve arkadaşları (2019) tarafından geliştirilen ve örgütlerdeki bu davranışı belirlemeye çalışan ölçekte bireysel ve yönetsel olmak üzere iki boyut ve 13 soru bulunmaktadır. Celep ve Konaklı (2012) tarafından geliştirilen Erdemli Raporlama Ölçeği ise içsel, dışsal, destekçi ve gizli olmak üzere 4 boyuttan ve 16 sorudan oluşmaktadır. Araştırmadan elde edilen verilerin analizi SPSS 22.00 paket programıyla yapılmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre örgütsel kırık camlar teorisinin erdemli raporlama (whistleblowing) davranışı üzerinde etkisi olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca sosyo-demografik değişkenler ile ölçek puanları arasında anlamlı ilişkilerin olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kırık Camlar Teorisi, Erdemli Raporlama, Yükseköğretim Çalışanları

Kaynakça

• Aktan, C. C. (2006). Organizasyonlarda Yanlış Uygulamalara Karşı Bir Sivil Erdem, Ahlâki Tepki ve Vicdani Red Davranışı: Whistleblowing. Mercek Dergisi, Ekim, 1-13.
• Alford, R.P. (2012). The FCPA at thirty-five and its impact on global business: a broken windows theory of international corruption. Ohio State Law Journal. 731253.
• Alpaslan Danışman, S. (2006). Sosyal Bir Sorumluluk Olarak İhbarcılık. İş Ahlâkı Dergisi. 227-238.
• Altıntaş, M. (2019). Örgütsel Sağlık ve Erdemli Raporlama (Whistleblowing) Arasındaki İlişkinin Araştırılması: Eğitim ve Sağlık Kuruluşları Örneği. (Yüksek Lisans Tezi). Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kırşehir.
• Altıntaş, M. ve Özata, M. (2020). Erdemli Raporlama ve Örgütsel Sağlık İlişkisi (Eğitim ve Sağlık Çalışanları Üzerinde Bir Araştırma). Efe Akademi Yayınları, 1. Baskı, İstanbul.
• Austrup, S. (2011). The Person Behind the “Broken Window”: The Influence of the Environment and Personality on Undesired Behavior.
• Ayar, M. (2020). Sağlık Sektöründe Açık Etme (Whistleblowing). Astana Yayınları, 1. Baskı, İstanbul.
• Bektaş, M., Erkal, P. ve Çetin, E. (2019). Kırık Camlar Teorisinin İşletmelere Uyarlanması: Ölçek Geliştirme Çalışması. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21 (3), 596-617.
• Bennett, T. (1991). The effectiveness of a police-initiated fear-reducing strategy. British Journal of Criminology, 31(1), 1-14.
• Beşe, E. (2006). Kırık Pencereler Teorisi Bağlamında Kentsel Yaşamda Suç ve Güvenlik. Polis Bilim Dergisi, 8 (1), 1-24.
• Bratton, W. ve Knobler, P. (1998). The turnaround: How America’s top cop reversed the crime epidemic. New York: Random House.
• Brown, J. O., Hays, J., ve Stuebs, M. T. (2016). Modeling accountant whistleblowing intentions: Applying the theory of planned behavior and the fraud triangle. Accounting and the Public Interest, 16(1), 28-56.
• Cailleba, P., ve Petit, S. C. (2018). The whistleblower as the personification of a moral and managerial paradox. M@n@gement, 21(1), 675-690.
• Cheng, J., Bai, H., ve Yang, X. (2017). Ethical leadership and internal whistleblowing: A mediated moderation model. Journal of Business Ethics. 155, 115-130. https ://doi.org/10.1007/s1055 1-017-3517-3.
• Churruca, K., Ellis, A.L. ve Braithwaite, J. (2018). “Broken hospital Windows”: debating the theory of spreading disorder and its application to healthcare organizations. BMC Health Services Research (2018) 18:201.
• Çetinel, M.H. (2018). Çalışanların Kişilik Özellikleri İle İhbarcılık (Whistleblowing) Eğilimleri Arasındaki İlişki Üzerinde Örgütsel Adalet Algısının Aracılık Rolü. (Doktora Tezi). Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Muğla.
• Dixon, D. (1998). Broken windows, zero tolerance, and the New York miracle. Current Issues in Criminal Justice, 10, 69-106.
• Dungan, J.A., Young, L. ve Waytz, A. (2019). The power of moral concerns in predicting whistleblowing decisions. Journal of Experimental Social Psychology. 85, 1-12.
• Erdost, H.E. ve Çolak, M. (2004). Örgüt İçi “Sorun Bildirme” Konusuna Kültürlerarası Bakış: Türkiye - Abd Örneği. Verimlilik Dergisi, 2004, 69-83.
• Eren, E. (2010). Örgütsel Davranış ve Yönetim Psikolojisi, Beta Yayınevi, İstanbul.
• Fettahlıoğlu, Ö. O. ve Demir, S. (2014). Konuşma Hürriyetinin Yanında Sessiz Kalma Seçeneği: Üniversite Akademik Personelinin Örgütsel Sessizlik ve Whistleblowing (İfşa Etme) Hakkındaki Görüşleri. Akademik Bakış Dergisi, 45, 27-56.
• Gau, J.M., Corsaro, N. ve Brunson R.K. (2014). Revisiting broken windows theory: A test of the mediation impact of social mechanisms on the disorder-fear relationship. Journal of Criminal Justice, 42 (2014), 579-588.
• Gerçek, H. (2005). Mühendislikte Etik Sorunların Ele Verilmesi. Madencilik Dergisi, 44 (4), 29-38.
• Hill, T.D., Ross, C.E., Angel, R.J. (2005). Neighborhood disorder, psychophysiological distress, and health. J Health Soc Behav. 46(2), 170-86.
• Kavkalı, Z. ve Yeşiltaş, M. (2018). Etik Örgüt Kültürünün Sorun Bildirme Davranışına Etkisi: Ankara İlinde Faaliyet Gösteren Dört ve Beş Yıldızlı Otellerde Uygulama, Turizm Akademik Dergisi, 5 (2), 85-96.
• Kelling, G.L. ve Sousa, W.H. (2001). Do police matter? An analysis of New York city’s police reforms. New York: Manhattan Institute for Policy Research.
• Keuschnigg, M. Ve Wolbring, T. (2015). Disorder, social capital, and norm violation: three field experiments on the broken windows thesis. Ration Soc. 27(1), 96-126.
• Lang, D. L., Salazar, L. F., Crosby, R. A., Diclemente, R. J., Brown, L. K., ve Donenberg, G. R. (2010). Neighbourhood environment, sexual risk behaviours and acquisition of sexually transmitted infections among adolescents diagnosed with psychological disorders. American Journal of Community Psychology, 46(3-4), 303-311.
• Latan, H., Jabbour, C. J. C., ve de Sousa Jabbour, A. B. L. (2017). Ethical awareness, ethical judgment and whistleblowing: A moderated mediation analysis. Journal of Business Ethics. 155(1),289-304, https: //doi.org/10.1007/s1055 1-017-3534-2.
• Lim, M.S.C., Hellard, M.E. ve Aitken, C.K. (2005). The case of the disappearing teaspoons: longitudinal cohort study of the displacement of teaspoons in an Australian research institute. BMJ. 331 (7531), 1498-1500.
• Nalcı Arıbaş, N. (2017), Kamu Yönetiminde Yasa/Etik Dışı Davranışların Önlenmesinde "İfşa" Mekanizması: Bir Model Önerisi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). İnönü Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya.
• Özaslan, G. ve Ünal, A. (2016). Öğretmenlerde Açığa Çıkarma Davranışı: Mevcut Durum ve Öneriler. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 22(3), 321-350.
• Özdem, G. ve Demir, A. (2015). Okul Yöneticilerinde Sanal Kaytarma Davranışı. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(3), 1029-1042.
• Ramos, J. ve Torgler, B. (2012). Are academics messy? Testing the broken Windows theory with a feld experiment in the work environment. Rev Law Econ. 8(3), 563-577.
• Sarıoğlu Uğur, S. ve Özdemir, L. (2019). Onlarda “Whistleblowing” Peki Ya Bizde? Kavramsal Bir Araştırma Ve Bir Öneri. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7 (89), 71-79.
• Schwartz, M. S. (2016). Ethical decision-making theory: An integrated approach. Journal of Business Ethics. 139(4), 755-776, https ://doi.org/10.1007/ s1055 1-015-2886-8.
• Temir, E. (2020). Kırık Camlar Teorisinin Kurum Kültürüne Uyarlanabilirliği. Kastamonu İletişim Araştırmaları Dergisi, 4, 133-144.
• Uyar, S. ve Yelgen, E. (2015). Bilgi İfşası (Whistleblowing) ve Denetim. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 13(1), 85-106.
• Ünal, Ö.F. ve Tekdemir, S. (2015). Sanal Kaytarma: Bir Kamu Kurumunda Ampirik Bir Araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20(2), 95-118.
• Watts, L. L. ve Buckley, M. R. (2017). A dual-processing model of moral whistleblowing in organizations. Journal of Business Ethics, 146(3), 669-683.
• Weisburd, D. ve Braga, A.A. (Eds.). (2006). Police innovation: Contrasting perspectives. Cambridge: Cambridge University Press.
• Wilson, J.Q. ve Kelling, G. L. (1982). Broken windows. Atlantic Monthly, 249 (3), 29-38.
• Yazıcı, N. (2018). Hile Üçgeni: Fırsatların Önlenmesinde Kırık Camlar Teorisi. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi, 53 (3), 843-851.
• Zeybek Yılmaz, E. ve Bayram, A. (2019). Sağlık Çalışanlarında Örgütsel Vatandaşlık Davranışı ile Etiksel İfşa Arasındaki İlişkinin İncelenmesi, Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(1), 246-267.