Lise Öğrencilerinin Analitik Düşünme Becerilerinin Yaşam Becerilerini Yordama Düzeyi

Yıl 2025, Cilt: 14 Sayı: 2, 542 - 554, 15.04.2025

Filiz Bayın , Nihal Tunca Guclu , Senar Alkın-şahin

https://doi.org/10.33206/mjss.1487345

Öz

Bu çalışma, lise öğrencilerinin analitik düşünme becerileri ile yaşam becerileri arasındaki yordamsal ilişkileri belirlemek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırma, ilişkisel tarama modelinde yordamsal bir araştırmadır. Araştırmanın çalışma evrenini, 2022-2023 öğretim yılında, Kütahya ilinin Gediz ilçesinde öğrenim gören 565 lise öğrencisi oluşturmaktadır. Araştırmanın verileri, Ocak ve Park (2020) tarafından geliştirilen ‘‘Analitik Düşünme Ölçeği’’ ve Kutsal ve Nazlı (2021) tarafından geliştirilen ‘‘Yaşam Becerileri Ölçeği’’ kullanılarak toplanmıştır. Araştırma verilerinin analizinde çoklu regresyon analizi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda lise öğrencilerinin analitik düşünme becerilerinin tümünün birlikte, kariyer planlama, kişilerarası iletişim ve kendini tanıma becerilerindeki toplam varyansın yaklaşık %20’sini açıkladığı belirlenmiştir. Ayrıca analitik düşünme becerilerinin tümünün yaşam becerilerinden en çok sorumluluk becerisindeki toplam varyansı (%29) açıkladığı sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Analitik düşünme becerisi, yaşam becerileri, lise

Etik Beyan

“Lise Öğrencilerinin Analitik Düşünme Becerilerinin Yaşam Becerilerini Yordama Düzeyi” başlıklı çalışmanın yazım sürecinde bilimsel kurallara, etik ve alıntı kurallarına uyulmuş; toplanan veriler üzerinde herhangi bir tahrifat yapılmamış ve bu çalışma herhangi başka bir akademik yayın ortamına değerlendirme için gönderilmemiştir. Gerekli olan etik kurul izinleri Dumlupınar Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Müdürlüğü’nün 03.11.2023 tarih ve 240886 sayılı yazısı gereğince 2023/11 nolu toplantısında alınmıştır.

The Level of High School Students' Analytical Thinking Skills Predicting Their Life Skills

Öz

In this study, it was aimed to determine the procedural relationships between high school students' analytical thinking skills and life skills. The research was a predictive study in relational survey model. The study population of the research consists of 565 high school students studying in Gediz district of Kütahya province in the 2022-2023 academic year. The data of the research were collected using the "Analytical Thinking Scale" developed by Ocak and Park (2020) and the "Life Skills Scale" developed by Holy and Nazlı (2021). Multiple regression analysis was used in the analysis of research data. As a result of the research, it was determined that high school students' analytical thinking skills together explained approximately 20% of the total variance in career planning, interpersonal communication and self-knowledge skills. In addition, it was concluded that all analytical thinking skills explained the total variance in responsibility skills the most (29%) among life skills.

Anahtar Kelimeler

Self, Self Esteem, Stress, Coping with Stress, Stress Management

Kaynakça

• Aksoy, Ö. N. (2020). Ergenlerin sosyal duygusal öğrenme düzeylerinin incelenmesi. İnsan ve Sosyal Bilimler Dergisi, 3(1), 576-590.
• Aksu, G., ve Eser, M. T. (2020). Development of analytical thinking tendency scale: Validity and reliability study. Ilkogretim Online, 19(4).
• Akyeampong, K. (2014). Reconceptualised life skills in secondary education in the African context: Lessons learnt from reforms in Ghana. International Review of Education, 60(2), 217-234.
• Altınok-Kalkan, S. (2018). Ortaokul öğrencilerinde yaşam becerileri ve okul güvenliği. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Hasan Kalyoncu Üniversitesi, Gaziantep.
• Anılan, H., ve Gezer, B. (2020). Kodlama etkinliklerine ve analitik düşünme becerisine yönelik sınıf öğretmenlerinin görüşlerinin incelenmesi. Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(4), 307-324.
• Bastık, U. (2019). Hayat bilgisi dersinde yaşam becerilerinin kazandırılmasına yönelik öğretmen görüşleri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gaziantep Üniversitesi, Gaziantep.
• Cronin, L., Allen, J., Ellison, P., Marchant, D., Levy, A., ve Harwood, C. (2021). Development and initial validation of the life skills ability scale for higher education students. Studies in Higher Education, 46(6), 1011-1024.
• Çelik, H., Gürpınar, C., Başer, N., ve Erdoğan, S. (2015). Öğrencilerin analitik düşünme becerisinin gelişimi üzerine fen bilgisi öğretmenlerinin görüşleri. Akademik Platform, 396, 408.
• Çelik, B. S. (2021). Lise öğrencilerinin 21.Yüzyıl becerilerini algılama düzeylerinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Biruni Üniversitesi, İstanbul.
• Duz, S., ve Aslan, T. V. (2020). The Effect of Sport on Life Skills in High School Students. Asian Journal of Education and Training, 6(2), 161-168.
• Emekli, E. (2021). Fen bilimlerinde yaşam becerileri eğitimi kılavuzunun fen bilgisi öğretmen adaylarının analitik düşünme becerisine yönelik mesleki bilgilerinin gelişimi üzerine etkisinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Kafkas Üniversitesi, Kars.
• Engin, A. O., ve Korucuk, M. (2021). Öğrencilerin 21. yüzyıl becerilerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 41(2), 1081-1119.
• Erawan, P. (2010). Developing life skills scale for high school students through mixed methods research. European Journal of Scientific Research, 47(2), 169-186.
• Erduran-Avci, D., ve Korur, F. (2022). Evaluation of the Life Skills of Students in Adolescence: Scale Development and Analysis. Journal of Science Learning, 5(2), 226-241.
• Flores, L. Y., Ojeda, L., Huang, Y. P., Gee, D., ve Lee, S. (2006). The relation of acculturation, problem-solving appraisal, and career decision- making self-efficacy to Mexican American high school students' educational goals. Journal of counseling psychology, 53(2), 260.
• George, D., ve Mallery, P. (2001). SPSS for Windows. Needham Heights, MA: A Pearson Education.
• Güneş, F. (2012). Öğrencilerin düşünme becerilerini geliştirme. Türklük Bilimi Araştırmaları, (32), 127-146.
• Günay, Ö., ve Çarıkçı, İ. H. (2018). Eleştirel düşünme becerileri ile kariyer uyum yetenekleri arasındaki ilişkinin incelenmesi: Üniversite öğrencileri üzerine bir araştırma. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 17.UIK özel sayısı, 427-440.
• Haowharn, S., ve Ruangsuwan, C. (2018). The development of virtual learning environment model to fortify life skills for teenage of Thailand (Doctoral dissertation, Mahasarakham University).
• Işıkçı, D.S. ve Çoklar, A. N. (2022). Lise bilgilerinin toplum 5.0 hakkındaki görüşlerinin analitik düşünme ve akademik azim bağlamında incelenmesi. Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi , 4 (2), 297-313.
• İşmen, A. E. (2001). Duygusal zeka ve problem çözme. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 13(13), 111-124.
• Jain, R. B., Kumar, A., ve Khanna, P. (2013). Assessment of self- awareness among rural adolescents: A cross-sectional study. Indian Journal of Endocrinology and metabolism, 17(1), 367.
• Kesici, A. (2018). Lise öğrencilerinin sorumluluk düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38(3), 965-985.
• Wafaa, M. K. (2018). Life skills and their relationship to the adolescent childrens values. Alexandria Science Exchange Journal, 39(April-June), 337-353.
• Korkmaz, Ç. (2019). Sınıf öğretmenlerinin yaşam boyu öğrenme eğilimleri ile yaşam ve 21.Yüzyıl öğreten beceri düzeyleri arasındaki ilişki. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Afyon.
• Kutsal, D. (2018). Yaşam becerileri psikoeğitim programının kız meslek lisesi öğrencilerinin yaşam becerilerine ve problem davranışlarına etkisi.
• Kutsal, D. ve Nazlı, S. (2021). Yaşam becerileri ölçeği-lise formu’nun geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, 10(3), 1310-1326.
• Mayarni, M. ve Nopiyanti, E. (2021). Critical and analytical thinking skill in ecology learning: A correlational study. Journal of Biological Education Indonesia (Jurnal Pendidikan Biologi Indonesia), 7(1), 63-70.
• Mayers, A. (2013). Introduction to statistics and SPSS in psychology.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2021). OECD sosyal ve duygusal beceriler araştırması. https://www.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2021_09/07170836_No19
• Ocak, G. ve Park, F. (2020). Lise öğrencileri için analitik düşünme ölçeği geliştirme çalışması. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22(1), 49-68.
• Özmete, E. (2008). Gençlere yönelik yaşam becerileri ölçeğinin geliştirilmesi geçerlik ve güvenirlik çalışmaları. Milli Eğitim, (177), 253-270.
• Pallant, J. (2015). SPSS survival manual. Berkshire: Open University Press.
• Parlar, H. (2016). Sınıf öğretmenlerinin kritik ve analitik düşünme becerilerinin eğilimlerinin incelenmesi: İstanbul Ümraniye örneği. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15(29), 45.
• Prajapati, R. K., Sharma, B., ve Sharma, D. (2017). Significance of life skills education. Contemporary Issues in Education Research, 10(1), 1-6.
• Prawita, W., ve Prayitno, B. A. (2019). Effectiveness of a Generative Learning-Based Biology Module to Improve the Analytical Thinking Skills of the Students with High and Low Reading Motivation. International Journal of Instruction, 12(1), 1459-1476.
• Razm, F., Hafezi, F., Marashian, F. S., Naderi, F., ve Dashtbozorgi, Z. (2021). Effectiveness of flipped teaching and problem-solving methods on problem-solving ability and sense of responsibility among female high school students. Iranian Journal of Learning & Memory, 3(12), 31-38.
• Robbins, J. K. (2011). Problem solving, reasoning, and analytical thinking in a classroom environment. The Behavior Analyst Today, 12(1), 40-47.
• Sebetci, Ö., ve Aksu, G. (2014). Öğrencilerin mantıksal ve analitik düşünme becerilerinin programlama dilleri başarısına etkisi. Baş Editör, 65.
• Sefer, S. R., ve Akfırat, N. (2009). Yaşam becerilerinin kazandırılmasında yaratıcı drama yönteminin kullanılması. Yaratıcı Drama Dergisi, 4(8), 99- 112.
• Somuncuoğlu, D. (2005). Duygusal zekâ yeterliliklerinin kuramsal çerçevesi ve eğitimdeki rolü. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 0(11), 269-293.
• Şimşek, N. (2019). Yaşam becerileri eğitimi ölçeğinin geçerlik güvenirlik çalışması. Kastamonu Eğitim Dergisi, 27(1), 261-270.
• Taşçı, Z. (2021). Fen bilimleri dersi öğretim programındaki yaşam becerilerinin ders kitapları ve öğretmen uygulamalarındaki yansımaları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Kırıkkale Üniversitesi, Kırıkkale.
• Thaneerananon, T., Triampo, W., ve Nokkaew, A. (2016). Development of a Test to Evaluate Students' Analytical Thinking Based on Fact versus Opinion Differentiation. International Journal of Instruction, 9(2), 123-138.
• Theabthueng, P., Khamsong, J., ve Worapun, W. (2022). The Development of Grade 8 Student Analytical Thinking and Learning Achievement Using the Integrated Problem-Based Learning and Think- Pair-Share Technique. Journal of Educational Issues, 8(1), 420-429.
• Tok, E., ve Sevınç, M. (2010). Başarılı zeka kuramına dayalı eğitim uygulamaları. Electronic Journal of Social Sciences, 9(32), 63-74.
• Tran, T. L. T., Phan, H. M. T., Nguyen, A. N. T., ve Nguyen, H. D. (2021). Correlations between living values and life skills of secondary school students in Vietnam. European Journal of Contemporary Education, 10(1), 148-158.
• Trujillo-Jenks, L. ve Rosen, L. (2015). Fostering student learning through the use of debates. https://twu-ir.tdl.org/handle/11274/14952. Date of access: June 2017.
• Ulus, L., (2018). Ergen bireyler için yaşam becerileri. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 5(12), 516-537.
• Ulus, L. (2018). Ergen bireyler için yaşam becerileri. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 5(12), 516-537.
• Wanah, H. N., Jamaluddin, A. B., Zahra, F., Zubaidah, S., ve Arsih, F. (2023). Critical thinking, communication skills and biology learning outcomes: Are they correlated?. In AIP Conference Proceedings 2569(1) AIP Publishing LLC.
• World Health Organization (WHO). (1993). Life skills education in schools. Geneva: Division of Metal Health and Prevention of Substance Abuse.
• World Health Organization. (1997). Life skills education for children and adolescents in schools: Introduction and guidelines to facilitate the development and implementation of life skills programmes. Geneva: WHO.
• World Health Organization. (2000). Tobacco-free youth. A life skills primer. Pan American.
• Zeybek, G. (2019). Lise öğrencilerinin 21. yüzyıl öğrenme becerileri kullanım düzeylerinin belirlenmesi. International Journal of Social Sciences and Education Research, 5(2), 142-156.