SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETİM PROGRAMINDA KAZANDIRILMASI HEDEFLENEN ALAN BECERİLERİNE KİTAPLARDA YER VERİLME DURUMU

Yıl 2017, Cilt: 14 Sayı: 40, 141 - 158, 28.12.2017

Tekin Çelikkaya , Mutlu Kürümlüoğlu

Öz

Bu araştırma, nitel araştırma
yöntemlerinden doküman incelemesi ile gerçekleştirilmiştir. Araştırma
kapsamında elde edilen verilerin çö­zümlenmesinde içerik analizi türlerinden
tüme­varımcı analiz kullanılmıştır. Kitaplardan
toplanan veriler  7 tema ve 21 alt temada
altında incelenmiş olup temalara ait 
bulgular tablolarda gösterilmiş olup bu temalara ait alt temalar da
tabloların altında açıklama olarak verilmiştir.

Beceri ve beceri eğitimine ilişkin bilgi aktarımına öğretmen kılavuz
kitaplarında 4. sınıfta yer verilmemişken 5.6. ve 7.sınıflarda ise  becerinin tanımı ile doğrudan kazandırılacak
olan becerilerin isimlerine yer verilmiş olup bu becerilerin neleri kapsadığı
ve nasıl öğretilmesi gerektiğine ilişkin bir bilgiye yer verilmemiştir

Mekanı algılama becerisi  programda  
4.sınıfta mekanı algılama ile tablo, diyagram ve grafik okuma ,6.
Sınıfta harita ve atlas kullanımı ve 7. Sınıfta ise grafik hazırlama  becerisi olarak  alan becerileri içinde en fazla yer verilen
beceridir. Bu beceriye sadece 5.sınıfta yer verilmemiştir. Sosyal katılım
becerisine programda 5. ve 6. sınıfta yer verilmiştir. Programda gözlem
becerisine 5. Sınıfta, Değişim ve Sürekliliği algılama, Zaman ve Kronolojiyi
Algılama ve empati becerilerine ise sadece 7.sınıfta bir kez yer
verilmiştir.  Sonuç olarak ortaokul
sosyal bilgiler dersine ait alan becerilerinden mekanı algılama, gözlem ,
tarihsel olguları ve yorumları ayırt etme becerileri iyi şekilde aktarılırken,
tablo, diyagram ve grafik okuma, sosyal katılım ve grafik hazırlama becerisinin
ise yeterli düzeyde aktarılmadığı görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

sosyal bilgiler programı, alan becerileri

Kaynakça

• Baykara, N. (2006). Sosyal Bilgiler Dersinin Düşünme Becerileri Açısından Değerlendirilmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Afyonkarahisar.
• Bulut, B. ve Taşkıran, C .(2014). 6. Sınıf Sosyal Bilgiler Programındaki Kazanımların Zihinsel Beceriler Açısından İncelenmesi. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(2). 1-13.
• Çelikkaya, T. (2012). Sosyal Bilgiler Dersinde Öğrencilerin Eleştirel Düşünme Becerilerini Geliştirmek için Öğretmenlerin Yaptıkları Etkinlikler, The Journal of Academic Social Science Studies International Journal of Social Science, 5(5). 57-74.
• Çelikkaya, T.(2011). Sosyal Bilgiler Programında Yer Alan Becerilerin Kazandırılma Düzeyleri: Öğretmen Görüşleri, Kastamonu Eğitim Dergisi,19(3).969-990
• Çelikkaya, T., Başarmak, U., Filoğlu, S. ve Şahin, B. (2013). Reflection Levels of Values to be Gained Explicitly in Secondary Schools on Textbooks. The Online Journal of New Horizons in Education, 3(20), 8-20
• Demir, M. K. (2006). İlköğretim 4. ve 5. Sınıf öğrencilerinin Sosyal Bilgiler Dersinde Eleştirel Düşünme Düzeylerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi,26(3).155-169.
• Evirgen, Ö. F. (2016). İlköğretim Sosyal Bilgiler 7 Öğretmen Kılavuz Kitabı, Ankara: Ekoyay Yay.
• Hayırsever, F. (2010). Sosyal Bilgiler Ders, Öğretmen Kılavuz ve Öğrenci Çalışma Kitaplarının Sosyal Bilgiler Öğretim Programında Kazandırılması Hedeflenen Temel Beceriler Açısından Değerlendirilmesi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Karabıyık, E. Ü. (2016). İlköğretim Sosyal Bilgiler 6 Öğretmen Kılavuz Kitabı, Ankara:Evren Yay.
• Mutluer, C. (2013). Sosyal Bilgiler Programında Yer Alan Beceriler Hakkında Sosyal Bilgiler Öğretmen Görüşleri(İzmir Menemen Örneği), Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic 8(7). 355-362
• Narin, A. ve Aybek, A. (2010). İlköğretim İkinci Kademe Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Eleştirel Düşünme Becerilerinin İncelenmesi, Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(1).336-350.
• Özensoy, A.U. ve Aynacı,C. (2016) İlköğretim Sosyal Bilgiler 5 Öğretmen Kılavuz Kitabı, Ankara:Berkay Yay.
• Öztürk, C. (2007). Sosyal Bilgiler: Toplumsal Yaşama Disiplinlerarası Bir Bakış., (Ed: C. Öztürk). Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Öğretimi- Yapılandırmacı Bir Yaklaşım. Ankara: Pegem Akademi Yayınları, 21-50.
• Safran, M. (2014). Sosyal Bilgiler Öğretimine Bakış., (Ed: B. Tay ve A. Öcal). Özel Öğretim Yöntemleriyle Sosyal Bilgiler Öğretimi. Ankara: Pegem Akademi Yayınları, 1-18.
• Şahin, S. C., Bayram, Ö. ve Midilli, A. (2016). İlköğretim Sosyal Bilgiler 4 Öğretmen Kılavuz Kitabı, Ankara:Koza yay. Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı [TTKB] (2005). Sosyal Bilgiler Dersi 6. Ve 7. Sınıflar Öğretim Programı Kılavuzu. 3.Sosyal Bil. -Vizyonu -Yapısı -Beceri -Kavram -Değer -Öğr A.doc, http://ttkb.meb.gov.tr/program2.aspx.
• Taşkıran, C., Baş, K. ve Bulut, B.(2016), Sosyal Bilgiler Dersinin Kendine Özgü Becerileri Kazandırılma Düzeyleri, Sosyal Bilimler Dergisi, 6(11). 1-19.
• Topkaya, Y. ve Şimşek, U. (2015). Vatandaşlık ve Demokrasi Eğitimi Dersine Yönelik Tutum Üzerinde Eğitici Çizgi Romanların Etkisi, Bilgisayar ve Eğitim Araştırmaları Dergisi, 3(6). 152-167
• Türk Dil Kurumu[TDK] (2016) http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.584d48187f4305.86780306 (Erişim Tarihi:10.12.2016).
• Yazıcı, K. (2006). Sosyal Bilgiler ve Okuma Becerileri, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26(1). 273-283.
• Yıldırım, A ve Şimşek, H. (2016) Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.