İşyerinden Dışlanmanın Sabotaj Davranışları Üzerindeki Etkisinde Dış Kontrol Odağının Rolü

Yıl 2021, Cilt: 3 Sayı: 1, 1 - 14, 30.06.2021

Gülten Gümüştekin , Merve Gözde Durmaz

Öz

Yoğun bir çalışma temposunun ve stresin hakim olduğu iş ortamında işgörenler (işe yeni başlaması, meslektaşlarla iletişim kurmada eksiklik yaşaması, sosyal ortama kendisini kabul ettirememe durumu, iş ortamının gereklerine uygun davranışlar sergileyememe davranışı vb.) nedenlerden dolayı işyerinde dışlanma durumuyla karşı karşıya kalabilmektedir. İşyerinde dışlanma olgusu işgörenin düşünce yapısını ve davranışlarını etkileyebilmektedir. Bu davranışlardan biri olan sabotaj davranışlar, kasıtlı olarak gerçekleşen saldırgan davranış türüdür. Bireyin örgüt ile etkileşimi sırasında ortaya çıkan problemler ve yanlış anlaşılmalar sabotaj davranışlara yol açabilmektedir. Bununla birlikte bireylerin çevresindeki olayları algılama biçimlere farklılık göstermektedir. Bireylerin çevresindeki olayları güçleştirici faktörler olan şansa, diğer bireylere ve kadere bağlaması dış kontrol odağını oluşturmaktadır. İşyerinde dışlanmaya maruz kalan, diğer bireyler tarafından yok sayılan işgörenlerin dış kontrol odağı zayıflayabilir. Bu doğrultuda, işyerinden dışlanmanın sabotaj davranışlar üzerindeki etkisinin incelenmesi ve bu etki üzerinde dış kontrol odağının rolünün açıklanması amaçlanmıştır. Araştırma amacı çerçevesinde Çanakkale ve Bursa illerinde otomotiv sektöründe faaliyet gösteren 10 işletmenin çalışanları arasından kolayda örnekleme yöntemi ile belirlenen 127 çalışandan anket tekniğiyle veriler toplanmıştır. Elde edilen veriler açıklayıcı ve doğrulayıcı faktör analizleri, korelasyon analizi ve yapısal eşitlik modeli yardımıyla değerlendirilmiştir. Çalışmanın bulgularına göre, işyerinden dışlanmanın sabotaj davranışlarını pozitif yönde etkilediği belirlenmiştir. Bununla birlikte işyerinden dışlanmanın dış kontrol odağını pozitif yönde etkilediği belirlenmiştir. Ancak çalışmanın bulgularında dış kontrol odağının, işyerinden dışlanmanın sabotaj davranışları üzerindeki etkisinde bir aracılık rolünün olmadığı gözlemlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

İşyerinden dışlanma, Sabotaj davranışlar, Dış kontrol odağı

Kaynakça

• Al-Atwi, A.A. (2017). Pragmatic İmpact of Workplace Ostracism: Toward A Theoretical Model, European Journal of Management and Business Economics, 26 (1), 35-47.
• Anasori, E., Bayighomog, S, W., Vita, G. & Altinay, L. (2021). The Mediating Role of Psychological Distress Between Ostracism, Work Engagement, and Turnover İntentions: an Analysis in The Cypriot Hospitality Context, International Journal of Hospitality Management, 94, 1-12.
• Angelova, N.V. (2016). Locus of Control and İts Relationship With Some Social-Demographic Factors, Psychological Thought, 9(2), 248–258.
• Ashforth, B. & Mael, F. (1989). Social İdentity Theory and The Organization, Academy of Management Review, 14 (l), 20-39.
• Balliet, D. & Ferris, D.L. (2013). Ostracism and Prosocial Behavior: A Social Dilemma Perspective, Organizational Behavior and Human Decision Processes, 120, 298-308.
• Chai, L.T., Rahim, F.A. & Yat, D.N.C. (2017). Service Sabotage by Front Line Employees: A Study of Antecedents and Consequences. Social Sciences & Humanities, 25(S), 173-180.
• Chen, C., Lei, J. & Hao J. (2015). Hotel Staff Service Sabotage Behavior: Classification and Impact on Consumer Willingness to Pay, International Journal of Marketing Studies, 7(4), 139-144.
• Chung, Y.W. & Kim, T. (2017) Impact of Using Social Network Services on Workplace Ostracism, Job Satisfaction, and İnnovative Behavior, Behavior & Information Technology, 36:12, 1235-1243.
• Chung, Y.W. (2017). The Role of Person–Organization Fit and Perceived Organizational Support in The Relationship Between Workplace Ostracism and Behavioral Outcomes. Australian Journal of Management, 42(2), 328–349.
• Clercq, D.D., Haq, I.U. & Azeem, M.U. (2019). Workplace Ostracism and Job Performance: Roles of Self-Efficacy and Job Level. Personnel Review Research Paper.
• Crino, M.D. (1994). Employee Sabotage: A Random ar Preventable Phenomenon?. Journal of Managerial Issues, 4(3), 311-330.
• Devin, H.F., Ghahramanlou, F., Fooladian, A. & Zohoorian, Z. (2012). The Relationship Between Locus of Control (İnternal External) and Happiness in Pre-Elementary Teachers in Iran. Social and Behavioral Sciences, 46, 4169 – 4173.
• Erkutlu, H. & Chafra, J. (2016). Impact of Behavioral İntegrity on Workplace Ostracism. Journal of Applied Research in Higher Education, 8(2), 222-237.
• Fatima, T., Ilyas, M., Rehman, C.A. & Imran, M.K. (2017). Empirical Investigation of Relationship between Workplace Ostracism and Employee Silence: A Test of Mediating Effects of Self-Esteem and Meaningful Existence in Context of Public Sector Universities in Punjab, Abasyn Journal of Social Sciences, 10(1), 111-128.
• Gürlek, M. (2021). Workplace ostracism, Syrian migrant workers’ counterproductive work behaviors, and acculturation: Evidence from Turkey, Journal of Hospitality and Tourism Management, 46, 336-346.
• Haq, I.U. (2014, 25-27 June). Workplace Ostracism and Job Outcomes: Moderating Effects of Psychological Capital. Management, Knowledge and Learning, İnternatioanl Conferance, Prttorez, Slovenia.
• Kendrick, M.J. (1975). Internal-External Locus of Control and İts Relationship to Self-Reported Depression and to Suicide. (Unpublished Master of Degree Thesis), University of British Columbia, Columbia.
• Kormanik, M.B. & Rocco, T.S. (2009). Internal Versus External Control of Reinforcement: A Review of the Locus of Control Construct, Human Resource Development Review, 8(4) 463–483.
• Latane, B. & Wolf, S. (1981). The Social İmpact of Majorities and Minorities, Psychological Review, 88(5), 438-453.
• Latane, B., Liu, J.H., Nowak, A., Bonevento, M. & Zheng, L. (1995). Distances Matter: Physical Space and Social İmpact. Personality and Social Psychology Bulletin, 21(8), 795-805.
• Lin, C.P. & Ding, C.G. (2005). Moderating Effect of The Locus of Control on The Process of Turnover Intentions for High-Tech Personnel, Asia Pacific Management Review, 10(5), 303-313.
• Liu, H. & Xia, H. (2016). Workplace Ostracism is Also an İnfluential Variable Used to Explain Why Employees Made Poor Performance. Journal of Human Resource and Sustainability Studies, 4, 197-201.
• Mahfooz, Z., Arshad, A., Nisar, Q.A., İkram, M. & Azeem, M. (2017). Does Workplace Incivility & Workplace Ostracism İnfluence The Employees’ Turnover Intentions? Mediating Role of Burnout And Job Stress & Moderating Role of Psychological Capital. International Journal of Academic Research in Business and Social Sciences, 7(8), 398-413.
• Mihaela, P.L., Magdalena, S.M. & Loredana, T.S. (2013). A Study on The Relation Between Locus of Control and Creative Attitudes in The Structure of Didactic Competence, Social and Behavioral Sciences 84, 1381 – 1385.
• Nakip, M. & Yaraş, E. (2016). SPSS Uygulamalı: Pazarlama Araştırmalarına Giriş, Seçkin Yayıncılık. Ankara.
• Nnaemeka, E. L., Etodike, E.C. & Nwanzu, C.L. (2018). Organizational Justice Dimensions and Pay Satisfaction as Predictors of Sabotage Behavior among Nigerian Bank Employees. Social Science Research, 4(1), 14-30.
• Ntsebeza, C. (2010). The Role of Leader-Member-Exchange in Mediating The Relationship Between Work Locus of Control and Job Satisfaction, (Unpublished Masters of Degree Thesis), University of the Witwatersrand, Johannesburg.
• Rastegar, M. & Heidari, N. (2013). The Relationship between Locus of Control, Test Anxiety, and Religious Orientation among Iranian EFL Students, Open Journal of Modern Linguistics, 3(1), 73-78.
• Robinson, S.L., O’Reilly, J. & Wang, W. (2013). Invisible at Work: an Integrated Model of Workplace Ostracism. Journal of Management, 39(1), 203-231.
• Rotter, J.B. (1966).Generalized Expectancies for İnternal Versus External Control of Reincorcement, Psychological Monographs: General and Applied, 80(1), 1-28.
• Shojaee, M. & French, C. (2014). The Relationship Between Mental Health Components and Locus of Control in Youth, Scientific Research Psychology, 5, 966-978.
• Sien, S.T.H. (2006). Service Sabotage in Hotel Industry: Empirical Study Using Social Bonding Theory. (Unpublished Doctoral Degree Thesis), University Sains Malaysia, Malaysia.
• Skarlicki, D.P., Jaarsveld, D.D. & Walker, D.D. (2008). Getting Even for Customer Mistreatment: The Role of Moral Identity in The Relationship between Customer Interpersonal Injustice and Employee Sabotage. Journal of Applied Psychology, 93(6), 1335-1347.
• Wu, C.H., Liu, J., Kwan, H.K. ve Lee, C. (2015). Why and When Workplace Ostracism İnhibits Organizational Citizenship Behaviors: An Organizational İdentification, Journal of Applied Psychology, 101(3), 1-53.
• Wu, L.Z., Yim, F.H., Kwan, H.K. & Zhang, X. (2012). Coping with Workplace Ostracism: The Roles of Ingratiation and Political Skill in Employee Psychological Distress, Journal of Management Studies, 49(1), 178-199.