Dergi Editörleri için Yönetmelik 
ve
Doğru Uygulamalar Rehberi

 Not: Bu belge 1999’da yayımlanan orijinal COPE rehberinin, 2003’te geliştirilen yeni versiyonun ve 2007’de yayımlanan Doğru Uygulamalar Rehberinin bir araya getirilmesinden meydana gelmiştir. Bu metin, COPE üyeleriyle geniş kapsamlı görüş alış verişlerinin ardından geliştirilmiştir ve 7 Mart 2011 tarihinde COPE konseyi tarafından kabul edilmiştir.

Arka plan/yapı

COPE-Dergi Editörleri için Yönetmelik, bütün COPE üyelerinin bağlı kalmaları beklenen asgari standartların tespiti amacıyla tasarlanmıştır. Giderek daha da karmaşıklaşan çok çeşitli etik sorunlar karşısında editörlerin kılavuzluk taleplerine yanıt verebilmek amacıyla geliştirilen Doğru Uygulamalar Rehberi, birer beklenti mahiyetindedir. Her ne kadar COPE, bütün üyelerinin Dergi Editörleri için Yönetmelik İlkelerine bağlı kalmalarını beklese de (ve bu kurallara uymayan üyelere dair şikâyetleri dikkate alsa da), editörlerin bütün Doğru Uygulamaları hayata geçiremeyeceklerinin (bu nedenle de gönüllülük esasının geçerli olduğunun) farkındayız; ancak yine de önerilerimizin, dergi politikasında ve uygulamasında gözden geçirilmesi ve tartışılması gereken temel esasları ortaya koyacağını umuyoruz.

Burada bir araya getirilen belgeler içerisinde dergi editörlerinin uymak zorunda oldukları Yönetsel İlkeler normal satırlarda ve numaralandırılarak gösterilirken, beklenti düzeyindeki Doğru Uygulamalar italik olarak verilmiştir.

1. Editörlerin genel görevleri ve sorumlukları

1.1. Editörler dergilerinde yayımlanan her şeyden sorumlu olmalıdırlar.

Dolayısıyla editörler;  

1.2. okurların ve yazarların ihtiyaçlarını karşılamaya gayret etmelidirler;

1.3. dergilerinin niteliğini yükseltmek için sürekli çaba göstermelidirler;

1.4. yayımladıkları materyallerin niteliğinden emin olmak için belirli süreçleri işletmelidirler;

1.5. ifade özgürlüğünü savunmalıdırlar;

1.6. akademik değerlendirmelerin bütünlüğünü korumalıdırlar;

1.7. entelektüel ve etik standartlardan taviz verilmesine neden olabilecek ticari yaklaşımlara engel olmalıdırlar;

1.8. gereklilik halinde her zaman düzeltme, açıklama, tekzip yayımlamaya ve özür dilemeye hazır olmalıdırlar.

Editörler için doğru uygulamalar şunları içerir:

•           Dergi-içi süreçleri daha da geliştirebilmek adına, yazarlardan, okurlardan, hakemlerden ve yayın kurulu üyelerinden etkin biçimde görüş alınmalıdır.

•           Hakemlik ve yayım süreçlerine dair inceleme yapılması teşvik edilmeli; bu konudaki yeni araştırmalardan haberdar olunmalı ve elde edilen yeni bulgular ışığında derginin işleyişi gözden geçirilmelidir.

•           Gerekli kaynaklara ve uzman görüşlerine (örn. tasarımcılara, hukukçulara) başvurabilmek için yayımcı kuruluş ikna edilmelidir.

•           Araştırma ve yayım süreçlerinde suiistimalleri azaltmaya dönük çabalar desteklenmelidir.

•           Araştırmacıların yayım etiği konusunda eğitilmesine dönük girişimler desteklenmelidir.

•           Dergi politikasının yazar ve hakemlerin tutumları üzerindeki etkisinin gözden geçirilerek, mevcut dergi politikaları, yönetmelik gereği, sorumlu davranışların teşviki ve suiistimallerin engellenmesi yönünde yeniden ele alınmalıdır.

•           Dergi tarafından hazırlanan basın bültenlerinde, adı geçen makalenin mesajının doğru ve uygun bir bağlamda yansıtıldığından emin olunmalıdır.

2. Okurlarla ilişkiler

2.1. Okuyucular, dergide yer alan bir araştırmanın ya da akademik çalışmanın maddi kaynaklarının kim/kimler tarafından sağlandığı; söz konusu maddi desteği sağlayan kişi ya da kuruluşların araştırma ve yayım sürecinde herhangi bir rol oynayıp oynamadıkları konusunda bilgilendirilmelidir. Böyle bir durum söz konusu ise bu durum okuyucuya açıklanmalıdır.

Editörler için doğru uygulamalar şunları içerir:

• Yayımlanan bütün raporların ve araştırma eleştirilerinin uygun nitelikte hakemlerce gözden geçirildiğinden (gerekli durumlarda istatistikî analizin yapıldığından) emin olunmalıdır,

• Dergide hakem sürecine tabi tutulmayan bölümler açıkça belirtilmelidir,

• Araştırmaların raporlaştırılma aşamasında geçerliliğini, bütünlüğünü ve açıklığını güvence altına alabilmek adına, teknik redaksiyon uygulamasının yanı sıra uygun kılavuz ve kontrol listelerinin (örn. MIAME,[i] CONSORT[ii]) kullanımı da teşvik edilmelidir,

• Araştırmaya dayanmayan makalelerin kaynaklarının en açık biçimde belirtilmesini saplayacak şeffaf politikalar geliştirilmelidir [iii],

• Yazarların ve katkıda bulunanların açıkça belirtilmesini sağlayan (böylece çalışmayı kimin yaptığını doğru biçimde gösteren) ve suiistimalleri (örn. hayali editörleri ve konuk yazarları) engelleyen doğru uygulamalar benimsenmelidir [iv].

• Okuyucular, dergi çalışanları ya da yayın kurulu üyeleri tarafından yapılan makale başvurularının nesnel ve tarafsız bir değerlendirme sürecinden geçmesi için alınan önlemler konusunda bilgilendirilmelidir.

3. Yazarlarla ilişkiler

3.1. Editörler bir makaleyi yayıma kabul ya da reddederken, makalenin öneminin, özgünlüğünün ve açıklığının yanı sıra, çalışmanın geçerliliğini ve derginin ilgi alanına uygunluğunu da göz önünde bulundurmalıdırlar.

3.2. Makale başvurusuyla ilgili ciddi bir sorun tespit edilmedikçe, editörler bir makaleyle ilgili kabul kararını geri almamalıdırlar.

3.3. Önemli bir sorun tespit edilmedikçe, yeni editörler, daha önceki editörlerin bir makalenin yayımına dair kararlarını değiştirmemelidirler.

3.4. Hakemlik sürecinin nasıl işlediği dergide yayımlanmalı ve editörler, bu süreçte fark edilen her türlü sapmayı savunmaya hazır olmalıdırlar.

3.5. Dergiler, yazarların editoryal kararlara karşı çıkabilecekleri bir mekanizmaya sahip olmalıdırlar.

3.6. Editörler yazarlardan ne beklendiğini açıklayan bir kılavuzun yayımlanmasını sağlamalıdırlar. Söz konusu kılavuzlar düzenli olarak güncellenmeli; bu yönetmeliğe (COPE) göndermede bulunmalı ya da yönetmelikle bağlantısı kurulmalıdır.

3.7. Editörler, ilgili alanın standartlarını göz önünde bulundurarak, makale yazarlarının ve/veya katkıda bulunanların dergide nasıl gösterileceği konusundaki ölçütleri içeren bir kılavuza sahip olmalıdırlar.  

Editörler için doğru uygulamalar şunları içermelidir:

• Yazarlar için kurallar düzenli olarak gözden geçirilmeli ve bu konuda ilgili kılavuzlar kaynak gösterilmelidir (örn. ICMJE[v], Sorumlu araştırma yayımı: yazarlar için uluslararası standartlar[vi])

• Dergiye katkıda bulunan herkes, çıkar çatışmalarına dair düzenlemeler hakkında bilgilendirilmeli; bu konudaki düzenlemeler makale yayımlandıktan sonra açıklandıysa düzeltme yayımlanmalı.

• Dergiye gönderilen makaleler için uygun hakemlerin seçilmesi sağlanmalı (örn. çalışmayı değerlendirebilecek ve herhangi bir çıkar çatışması bulunmayan kişiler).

• Yazarlar, herhangi bir kişinin kendi çalışmalarını değerlendirmesini istemiyorlarsa ve bu talepleri için geçerli ve uygulanabilir bir gerekçeleri varsa, söz konusu talebe saygı duyulmalı.

• Herhangi bir suiistimalden ya da yazardan şüphe duyulması halinde COPE tarafından geliştirilen akış şemasının kılavuzluğuna başvurulmalı.

 (http://publicationethics.org/flowcharts)

• Suiistimal şüphesi halinde izlenen yöntemler yayımlanmalı (örn. COPE’un akış şemasına bağlantı verilmeli).

• Dergiye başvuru ve kabul tarihleri yayımlanmalı.

4.  Editörlerle ilişkiler

4.1.  Editörler hakemlere kendilerinden ne beklendiği konusunda rehberlik etmelidir. Dergiye gönderilen makalenin hakemler tarafından gizliliğe zarar vermeyecek biçimde değerlendirilmesi de bu beklentiler arasındadır. Bu rehberlik hizmeti düzenli olarak güncellenmeli, bu yönetmeliğe göndermede bulunulmalı ya da bağlantı verilmelidir.

4.2.  Editörler hakemlerden bir çalışmayı değerlendirmeden önce, doğabilecek her türlü çıkar çatışmasına ilişkin kendilerini açıkça bilgilendirmelerini talep etmelidir.

4.3.  Editörler, eğer açık hakemlik sistemi kullanılmıyorsa, hakem kimliklerinin gizliliğini güvence altına alacak mekanizmalara sahip olmalıdırlar.

Editörler için doğru uygulamalar şunları içermelidir:

•    Hakemler, başvuruda bulunulan makalelerde görülen etik sorunlar ile araştırma ve yayım suiistimali olasılıklarına dair görüş bildirmeleri konusunda teşvik edilmeli (örn. etik olmayan araştırma tasarımı; hasta rızasına ya da araştırma öznelerinin [hayvanlar dâhil] korunmalarına dair yetersiz bilgi; verilerin uygun olmayan biçimde manipülasyonu ve yansıtılması). 

•    Hakemlerden başvuruda bulunulan makalenin özgün olup olmadığına dair görüşlerini belirtmeleri istenmeli ve her türlü mükerrer basım ya da intihale karşı tedbirli olmaları istenmeli.

•    Hakemlere, makaleyle ilgili yayınlara ulaşabilmeleri için gerekli donanım sağlanmaya çalışılmalı (örn. göndermede bulunulan referanslara ve kaynakça taramalarına erişim gibi).

•    Saldırgan ve hakaret içeren görüşler içermedikleri sürece hakem görüşlerinin eksiksiz biçimde yazarlara iletilmesi sağlanmalı.

•    Hakemlerin katkıları dergide belirtilmeli.

•    Akademik kurumların hakemlik etkinliğini akademik sürecin bir parçası olarak görmeleri teşvik edilmeli.

•    Hakemlerin performansları yakından izlenmeli ve değerlendirmelerin niteliğini yüksek tutmak için gerekli önlemler alınmalı.

•    Uygun hakemlerle ilgili bir veri bankası oluşturulmalı ve hakemliklerin performansları doğrultusunda güncellenmeli.

•    Başarısız bir hakemlik sergileyen, değerlendirmelerinde sürekli geciken ya da nezaketten uzak bir dil kullanan hakemlere başvurmaktan vazgeçilmeli.

•    Hakemlere dair veri bankası dergi camiasını temsil edecek nitelikte olmalı ve gerektiğinde yeni hakemler eklenmeli.

•    Potansiyel hakemlere ulaşmak için çok çeşitli kaynaklardan yararlanılmalı (sadece kişisel bağlantılarla yetinilmemeli) (örn. yazar önerileri, bibliyografyalar gibi)

•    Herhangi bir hakem suiistimalinden şüphe duyulduğunda COPE akış şemasına başvurulmalı.

5.  Yayın Kurulu üyeleri ile ilişkiler

5.1.  Editörler yayın kuruluna yeni katılan üyelere kendilerinden ne beklendiğini açıkça belirtmeli ve mevcut üyeleri yeni politikalar ve gelişmeler konusunda bilgilendirmelidirler.

Editörler için doğru uygulamalar şunları içermelidir:

•    Yayın kurulundan gelen başvuruların tarafsız bir hakemlik sürecinden geçirilmesini teşvik edecek politikalara sahip olunmalı.

•    Derginin gelişimine ve yönetimine etkin biçimde katkıda bulunabilecek nitelikte, uygun yayın kurulu üyeleri seçilmeli.

•    Yayın kurulunun oluşumu/kompozisyonu sürekli olarak gözden geçirilmeli.

•    Yayın kurulu üyelerinin ne tür görev ve işlevlerinin bulunduğu açıkça belirtilmeli.

Söz konusu görev ve işlevler şöyle tanımlanabilir:

– derginin temsilciliğini üstlenmek

– dergiyi desteklemek ve tanıtımını yapmak

–yüksek nitelikli yazarlara ve makalelere ulaşmaya çalışmak (örn. bildiri özetleri üzerinden) ve etkin biçimde yeni başvurularda bulunulmasını sağlamak

– dergiye yapılan başvuruları değerlendirmek

– kendi alanlarında editoryal giriş, yayın eleştirisi ve gazetelere yorum tekliflerini kabul etmek

– yayın kurulu toplantılarına katılmak ve katkıda bulunmak

•    Derginin genel işleyişi, dergi politikalarında meydana gelen değişiklikler ve karşılaşılması muhtemel sorunlarla ilgili olarak yayın kurulu üyeleriyle düzenli olarak (örn. yılda bir kez) görüş alış verişinde bulunmak.

6.  Dergi sahipleri ve yayıncılarla ilişkiler

6.1. Editörlerin yayıncılarla ve dergi sahipleriyle ilişkileri çoğunlukla karmaşıktır. Ancak buna karşın, söz konusu ilişki, editoryal bağımsızlık ilkesine sıkı sıkıya bağlı olmalıdır.

6.2.  Editörler hangi makalenin yayımlanıp yayımlanmayacağı konusunda dergi sahibinin/yayıncısının müdahalesine izin vermeden, söz konusu yayının niteliğine ve dergi için uygunluğuna bakarak kendileri karar vermelidirler.

6.3.  Editörler kendilerinin dergi sahibi/yayıncısıyla ilişkilerini tarif eden yazılı bir sözleşme yapmalıdırlar.

6.4.  Bu sözleşmenin kuralları COPE-Dergi Editörleri Yönetmeliği ile uyumlu olmalıdır.

Editörler için doğru uygulamalar şunları içermelidir:

•    Dergi sahibiyle/yayıncısıyla doğabilecek anlaşmazlıklarda başvurulabilecek, hukuka uygun mekanizmalar oluşturulmal[vii]ı.

•    Dergi sahibi ve yayıncısıyla düzenli olarak iletişim halinde olunmalı.

7.  Editoryal ve hakemlik süreçleri

7.1.  Editörler, hakemlik sürecinin adil ve tarafsız olmasını, değerlendirmelerin vaktinde tamamlanmasını güvence altına alabilmek için çaba göstermelidir.

7.2.  Editörler dergiye gönderilen makalenin değerlendirme sürecindeyken gizliliğinin korunmasını sağlayacak mekanizmalara sahip olmalıdırlar.

Editörler için doğru uygulamalar şunları içermelidir:

•    Editoryal süreçte görev alan kişilerin (buna kendileri de dâhil) bu konuda yeterli eğitimi aldıklarından, hakemlik ve dergi yönetimine dair en güncel kılavuzlardan, tavsiyelerden ve kurallardan haberdar olduklarından emin olunmalı,

•    Hakemlik sürecine ve bu konudaki teknolojik gelişmelere dair en yeni bilgilere sahip olunmalı,

•    Dergi ve derginin kendi camiası için en uygun hakemlik yöntemi uygulanmalı,

•    Hakemlik sürecinde daha da geliştirilmesi gereken noktalar olup olmadığının tespiti için süreç düzenli olarak kontrol edilmeli,

•    COPE’un akış şemasında yer almayan ya da yeni bir takım yayın suiistimalleriyle karşılaşıldığında bu durum COPE’a bildirilmeli,

•    Dergi içinden çözümlenemeyen bir şikâyetle karşılaşıldığında hakemliğine başvurulacak bir denetçi (ombudsperson) atanabilmeli.

8.  Editoryal ve hakemlik süreçleri

8.1.  Editörler, dergilerin ve dergi içindeki farklı bölümlerin farklı amaçları ve standartları olduğunu göz önünde bulundurarak, yayımladıkları metinlerin niteliğini güvence altına alacak her türlü öneme başvurmalıdırlar.

Editörler için doğru uygulamalar şunları içermelidir:

•    Şüpheli bir durumları ya da hatalı verileri rutin olarak tespit edebilecek mekanizmalara sahip olunmalı (örn. uygun olmayan biçimde manipüle edilmiş fotoğrafların ya da intihallerin tespiti).

•    Derginin yazım/yayım kurallarıyla ilgili kararlar, estetik gerekçelere ya da kişisel tercihlere değil, metnin niteliğini yükseltecek ölçütlere dayandırılmalı (örn. metne yapılandırılmış bir özet eklenmesi, CONSORT gibi belirli kuralların uygulanması).

9.  Kişisel bilginin korunması

9.1.  Editörler gizliliğe dair yürürlükte olan yasalara uymakla yükümlüdürler. Yerel düzenlemeler dikkate alınmaksızın, bir araştırma yürütülürken ya da profesyonel ilişkiler (doktor-hasta ilişkisi vb.) sırasında elde edilen kişisel bilgilerin gizliliği her zaman korunmalıdır. Bu nedenle, dergideki makalede yer alan kişisel bilgilerin söz konusu kişinin kendisi ya da başkaları tarafından kime ait olduğunun anlaşılabilmesi halinde (vaka raporları, fotoğraf, vb.), hemen her zaman yazılı bir rıza formu alınması gerekmektedir. Kamu çıkarlarının doğabilecek zararlardan daha ağır bastığı durumlarda, rıza almanın imkânsız olduğu ya da ilgili kişinin karşı çıkmayacağından emin olunan durumlarda, açık bir rıza olmaksızın da yayın yapılabilir.

Editörler için doğru uygulamalar şunları içermelidir:

•    Kişisel bilginin yayımlanmasına dair dergi politikası yayımlanmalı (örn. tanımlanabilir kişisel ayrıntıların ya da görsellerin kullanılması halinde) ve bu durum yazarlara net bir şekilde açıklanmalıdır.

NOT: Bir araştırmaya ya da tedavi sürecine katılım için rıza almak ile kişisel ayrıntıların, görüntülerin ya da sözlerin yayımlanmasının farklı süreçler olduğu unutulmamalıdır.

10. Araştırmalarda etik ilkelere uyum teşvik edilmelidir (örn. insanlar ya da hayvanlar üzerinde yapılan araştırmalarda)

10.1.  Editörler yayımlanan araştırmaların uluslararası kabul edilmiş kurallara ve standartlara uygunluğunu hedeflemelidir (örn. Klinik araştırmalar için Helsinki Deklarasyonu[viii], eğitim araştırmaları için AERA[ix] ve BERA [x]).

10.2.  Editörler mümkün olan durumlarda araştırmaların gerekli birimler tarafından denetiminin yapılmasını sağlamalıdır (örn. araştırma etiği komitesi, kurumsal değerlendirme kurulu). Ancak editörler, araştırmaların bu kurumlar tarafından uygun bulunmasının araştırmanın etik kurallara uygunluğunun bir garantisi olmadığını da bilmelidirler.

Editörler için doğru uygulamalar şunları içermelidir:

•    Kaygı uyandıran ya da açıklama gerektiren bir durum ortaya çıktığında, araştırmanın etik kurallara uygunluğuna dair belge talep edilmeli ve yazarların etik ilkelere nasıl uydukları sorgulanmalı (örneğin, katılımcılardan nasıl rıza alındığı ya da hayvanların çektikleri acıyı en aza indirmek için hangi yöntemlerin uygulandığı sorgulanmalı)

•    Klinik deneylere dair raporlarda, katılımcının güvenliği adına, Helsinki Deklarasyonu’na, Doğru Klinik Uygulama’ya[xi] ve diğer ilgili kurallara uyum gözetilmelidir,

•    Hayvanlarla ilgili çalışmalar ya da deney raporları US Department of Health and Human Services Guide for the Care and Use of Laboratory Animals’a[xii] ve diğer geçerli kurallara uygun olmalıdır,

•    Dergi politikalarını düzenli olarak gözden geçirecek ve özel durumlarda tavsiyelerde bulunacak bir dergi etik danışmanı ya da paneli atanmalıdır.

11. Muhtemel suiistimallerin ele alınması

11.1.  Editörler bir suiistimalden kuşkulandıklarında ya da böyle bir suçlama kendilerine ulaştığında gereğini yapmakla yükümlüdürler. Bu yükümlülük basılmış yayınlar kadar basılmamış yayınların da kapsar.

11.2. Editörler suiistimal şüphesi taşıyan yayınları sadece reddetmekle yetinmemelidirler. Söz konusu şüpheli vakaların takibi de editörlerin etik yükümlülükleri arasındadır.

11.3.  Editörler gerekli durumlarda COPE akış şemasını uygulamalıdırlar [xiii]

11.4. Editörler öncelikle suiistimale neden olan kişiden konuyla ilgili bir açıklama almaya çalışmalıdırlar. Eğer bu açıklamadan tatmin olmazlarsa, ilgili görevlilerin, kurumların ya da birimlerin (örn. düzenleyici kuruluşlardan ya da ulusal araştırma kurumlarından) inceleme yapmalarını talep etmelidirler.

11.5.  Editörler suiistimal şüphesinin uygun biçimde incelendiğinden emin olmak için her türlü çabayı göstermelidirler; eğer bu yapılmazsa, editörler soruna bir çözüm getirebilmek için gerekli her türlü girişimde bulunmakta ısrar etmelidirler. Bu, zahmetli fakat önemli bir görevdir.

12. Akademik bilgilerin bütünlüğünün korunması

12.1. Hatalar, doğru olmayan ya da yanlış anlamalara yol açabilecek açıklamalar anında ve önemleri göz önünde bulundurularak düzeltilmelidir.

12.2. Editörler verilen bir kararın geri alınması durumunda COPE kurallarını uygulamalıdırlar [xiv].

Editörler için doğru uygulamalar şunları içermelidir:

•    Örtülü mükerrer yayınları azaltmak için gerekli tedbirler alınmalıdır (örn. bütün klinik deneylerin kaydı istenmeli), [xv]

•    Yayımlanan materyallerin güvenli bir biçimde arşivlendiğinden emin olunmalı (örn. PubMed Central[xvi] gibi çevrimiçi bankalarda saklanmalı),

•    Yazarlara, özgün araştırma makalelerini ücretsiz erişime açabilmeleri için gerekli olanak tanınmalı.

13. Fikri haklar

Editörler fikri haklar konusunda özenli olmalı ve fikri hakları garanti altına alan yasaların ve düzenlemelerin ihlal edilme ihtimaline karşı yayıncılarıyla birlikte çaba göstermelidirler.

Editörler için doğru uygulamalar şunları içerir:

• Dergiye gönderilen materyallerde intihali engellemek için rutin olarak ya da bir şüphe oluşması halinde başvurulacak mekanizmalar geliştirilmeli (örn. yazılımlar, benzer başlıklı çalışmaların taranması vb.)

•    Yayın hakları ihlal edilen ya da intihal mağduru yazarın yanında yer alınmalı,

•    Yayın hakları dergiye ait olsa da, yazarın haklarını savunmak için yayıncıyla birlikte çaba gösterilmeli ve hak ihlalinde bulunanlar için yasal yollara başvurulmalı (örn. ilgili materyalin geri çekilmesi ya da web sitesinden kaldırılması talep edilmeli).

14. Tartışmayı teşvik etmek

14.1.  Editörler dergide yayımlanan çalışmalara karşı ikna edici eleştirileri dikkate almalı ve teşvik etmeli.

14.2.  Eleştirilen çalışmanın yazarına cevap hakkı tanınmalı.

14.3.  Sonuçlar olumsuz olan çalışmalar dışarıda bırakılmamalı.

Editörler için doğru uygulamalar şunları içermelidir:

•    Daha önce yayımlanan makalelere yönelik eleştiri içeren ya da karşı çıkan araştırmalara açık olunmalı.

15. Şikâyetler

15.1. Editörler şikâyetlere anında yanıt vermeli; şikâyet sahibinin verilen yanıttan tatmin olmaması halinde takip edebileceği başka adımlar da olmalı. Bu mekanizma ile birlikte çözüme kavuşmayan meselelerin COPE’a nasıl iletileceğine dair bilgiler de dergide açıkça belirtilmeli.

15.2. Editörler şikâyetlere dair COPE akış şemasında belirtilen prosedürleri izlemeli.

16. Ticari konular

16.1. Dergiler ticari kaygıların editoryal kararları etkilemesini engelleyecek mekanizmalara ve sistemlere sahip olmalıdırlar (örn. reklam biriminin editoryal birimden bağımsız çalışması gibi).

16.2. Editörler derginin içeriğiyle ilgili reklamların ve maddi destek sağlanan materyallerin basımına dair politikalarını ilan etmeli.

16.3. Herhangi bir düzeltmenin gerekli olmadığı durumlarda yeniden basımlar dergide yayımlandığı gibi basılmalıdır. Herhangi bir düzeltme halinde bu durum açıkça belirtilmelidir.

Editörler için doğru uygulamalar şunları içermelidir:

• Derginin gelir kaynaklarını tarif eden genel bir açıklama yayımlanmalıdır (örn. reklamlardan sağlanan gelir oranları, yeniden basımlardan elde edilen gelirler, sponsor destekli materyaller, sayfa ücretleri, vb.)

• Maddi olarak desteklenen materyallerin diğer çalışmalarla aynı hakemlik sürecinden geçmesi sağlanmalı,

• Maddi olarak desteklenen materyallerin tümüyle akademik nitelikleri ve okuyucunun potansiyel ilgisi göz önünde bulundurularak yayıma kabulü sağlanmalı. Bu tür materyallere dair kararların ticari kaygılarla verilmemesi temin edilmeli.   

17. Çıkar çatışması

17.1. Editörler kendilerinin, çalışanların, yazarların, hakemlerin ve yayın kurulu üyelerinin çıkar çatışmalarını düzenleyecek mekanizmalara sahip olmalıdırlar.

17.2. Dergiler editörlerden, dergi çalışanlarından ve yayın kurulu üyelerinden gelebilecek yayın başvurularına dair izlenecek prosedürleri ilan etmelidirler.

Editörler için doğru uygulamalar şunları içermelidir:

• Editoryal süreçte görev alanların ve yayın kurulu üyelerinin ne tür çıkarları (finansal, akademik ve diğer kaynaklar) bulunduğu belirtilmeli ve her yıl olarak güncellenmelidir.

Kaynakça ve okuma listesi

1. MIAME (Minimum information about a microarray experiment): http://www.mged.org/Workgroups/MIAME/miame.html

2. CONSORT statement (and other reporting guidelines) can be found at: www. equator-network.org

3. BMJ transparency policy: http://resources.bmj.com/bmj/authors/editorial-policies/transparency-policy

4. Marusic A, et al. How the structure of contribution disclosure statements affects validity of authorship: a randomized study in a general medical journal. Curr Med Res Opin 2006;22:1035-44

5. ICMJE (International Committee of Medical Journal Editors) uniform requirements for manuscripts submitted to biomedical journals: http://www.icmje.org/urm_main.html

6. Responsible research publication: international standards for authors (Position statement developed at the 2nd World Conference on Research Integrity, Singapore, July 2010) In press, 2011)

7. World Association of Medical Editors statement on the relationship between journal editors-in-chief and owners: http://www.wame.org/resources/policies

8. World Medical Association Declaration of Helsinki: http://www.wma.net/e/ethicsunit/helsinki.htm

9. American Educational Research Association ethical standards: http://www.aera.net/AboutAERA/Default.aspx?menu_id=90&id=222

10. American Psychological Association ethical principles: http://www.apa.org/ethics/code/index.aspx

11. British Educational Research Association ethical guidelines http://www.bera.ac.uk/publications/guidelines/

12. Good Clinical Practice: http://www.emea.europa.eu/pdfs/human/ich/013595en.pdf

13. US Department of Health and Human Services Guide for the Care and Use of Laboratory Animals: http://www.nap.edu/readingroom/books/labrats/

14. COPE flowcharts: http://publicationethics.org/flowcharts

15. COPE retraction guidelines: http://publicationethics.org/files/u661/Retractions_COPE_gline_final_3_Sept_09__2_.pdf

16. De Angelis C, et al. Clinical trial registration: a statement from the International Committee of Medical Journal Editors. Lancet 2004;364:911-2

17. PubMed Central: http://www.pubmedcentral.nih.gov/