Casinos in the Ottoman Empire at the Boundaries of Space, Time and Entertainment

Yıl 2021, Cilt: 6 Sayı: 3, 947 - 967, 31.12.2021

Oya Şenyurt

https://doi.org/10.26835/my.979389

Cited By: 2

Öz

Casinos became one of the entertainment venues of the Ottoman society after the Tanzimat. Although new casinos were built in the second half of the 19th century, other venues, most of which were coffee houses, were converted into use. From meddah to pantomime, from Karagöz to theater plays, the casinos, where both traditional and western forms of entertainment are offered, are under the strict control of the administration. In an environment where actors, viewers and entertainment programs are inspected, various rules have been brought to the agenda for taking security measures with the sale of drinks. In the article, the attempts to open a casino in the Ottoman Empire, the difficulties in the operation of the casinos, the venues and entertainments of the casino are discussed in general under various headings. Casinos, which are seen as marginal places, were allowed to open in certain districts and the management aimed to make the casinos less harmful to public safety by limiting the time and place of drinking and entertainment.

Anahtar Kelimeler

casino, Ottomans, 19th Century, Entertainment

Mekânın, Zamanın ve Eğlencenin Sınırlarında Osmanlı’da Gazinolar

Öz

Gazinolar, Osmanlı toplumunun eğlence mekânlarının arasına Tanzimat’tan sonra girmiştir. 19. yüzyılın ikinci yarısında yeni gazinolar inşa edilmekle birlikte, çoğu kahvehane olan başka mekânların dönüştürülmesiyle gazinolar kullanılır hale getirilmiştir. Meddah’tan pandomime, Karagöz’den tiyatro oyunlarına kadar gerek geleneksel gerekse batılı eğlence biçimlerinin sunulduğu gazinolar, yönetimin sıkı kontrolü altındadır. Oyuncular, izleyiciler ve eğlence programlarının denetimden geçtiği bir ortamda içki satışıyla birlikte güvenlik tedbirlerinin alınması için çeşitli kurallar gündeme getirilmiştir. Makalede Osmanlı’da gazino açma girişimleri, gazinoların işletilmesindeki güçlükler, gazinonun mekânları ve eğlenceleri çeşitli başlıklar altında genel olarak ele alınmıştır. Marjinal bir mekân olarak görülen gazinoların belirli semtlerde açılmalarına izin verilmiş ve yönetim tarafından içki ve eğlencenin zamanı ve mekânı sınırlanarak gazinoların kamu güvenliği için daha az zararlı hale gelmesi amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Gazino, 19. yüzyıl, eğlence, Osmanlı

Kaynakça

• Akın, Nur (2002). 19. Yüzyılın İkinci Yarısında Galata ve Pera. İstanbul: Literatür Yayıncılık.
• Akpınar, Nazan Sumer (2017). Anıların İzinde Büyükada’ya Yolculuk. İstanbul: Adalar Kültür Derneği.
• Akpınar, Semiha (2014). Büyükada: Bir Ada Öyküsü. İstanbul: Adalı Yayınları.
• Aliji, Perver (2019). Reşat Nuri Güntekin’in Romanlarında Eğlence Kültürü, Marmara Üniversitesi / Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, İstanbul.
• Alus, Sermet Muhtar (1997). İstanbul Kazan, Ben Kepçe. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Bareilles, Bertrand (2003). İstanbul’un Frenk ve Levanten Mahalleleri: Pera-Galata-Banliyöler, İstanbul: Güncel Yayıncılık.
• Basiretçi Ali Efendi (2017). İstanbul Şehir Mektupları. İstanbul: Erdem Sedir Yayınları.
• Deaver, G. Gilbert (1995). Eğlence. Clarence Richard Johnson, M.A. (Ed.), İstanbul 1920 içinde (s. 225-226). İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Demir, Mehtap (2018). Osmanlı Eğlence Hayatında Bir Alt Kültür Müzikli Kahvehâne: Amane Kahvehâneleri. Folklor/Edebiyat, 24/93, 35-53.
• Duhanȋ, Said N. (1984). Eski İnsanlar Eski Evler: 19. Yüzyıl Sonunda Beyoğlu’nun Sosyal Topoğrafyası. İstanbul: TTOK.
• Eğlence Hayatı. (1994). Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi içinde (Cilt. 3, s. 140-144). İstanbul: Tarih Vakfı; Ankara : Kültür Bakanlığı.
• Emiroğlu, Kudret (2012). Gündelik Hayatımızın Tarihi. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Erdem, Ümit Baki, Hanilçe, Murat (2019). Mıgırdıç Tokatlıyan Otelleri, Gazinosu ve Lokantası-Cumhurbaşkanlığı Osmanlı Arşivi Belgelerine Göre-. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8/1, 1367-1390.
• Erdinçli, İhsan (2019). Yenileşme Dönemi İstanbul’unda Meyhaneler ve Meyhanecilik (1826-1908). (Yayımlanmamış doktora tezi). KTÜ/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Trabzon.
• Ergin, Osman Nuri (1995). Mecelle-i Umȗr-ı Belediyye, Cilt 2. İstanbul: İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür İşleri Daire Başkanlığı.
• Ergin, Osman Nuri (1995). Mecelle-i Umȗr-ı Belediyye, Cilt 4. İstanbul: İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür İşleri Daire Başkanlığı.
• Gazinolar. (1994). Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi içinde (Cilt. 3, s. 379-380).