Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

The Effect of Dietary Garlic Powder Supplementation on Some Antioxidant Enzyme Levels in Yolk, Blood, Liver, Chest and Thigh of Laying Hens

Yıl 2016, Cilt: 5 , 32 - 40, 04.04.2016
https://doi.org/10.17100/nevbiltek.210959

Öz

This study was conducted to investigate the effects of garlic powder at different levels into diets of laying hens on some antioxidant enzymes (Glutathion peroxidase (GSH Px), Superoxide dismutase (SOD), Glutahion s transferase (GST) and Catalase (CAT)) activities in liver, blood, chest, thigh and yolk. A total of 96 Lohmann White hens 38 weeks of age were allocated randomly four groups each formed six replicate cages as subgroups comprising of four hens. Treatment groups were fed diets supplemented with 0, 2, 4 and 6% garlic powder respectively from weeks 38 to 50. GSH-Px, GST, SOD and CAT levels increased (P<0.05) linearly with increasing level of feding garlic powder but, CAT levels decreased in only egg yolk. In conclusion, garlic powder supplementation into layer diets can decrease or delay the oxidation in tissues by increase antioxidant enzyme levels in these tissues. As this, can contribute to prolong storage time of easily perishable poultry meat that has important role in human nutrition. Also, the garlic which is a natural antioxidant is said to contribute positively by effecting the health of animal on its performance.

Kaynakça

  • Çelebi Ş., “Yumurta tavuğu rasyonlarına geç dönemde hayvansal ve bitkisel yağ ilavesinin performans, yumurta kalitesi ve yumurta sarısı yağ asidi kompozisyonu üzerine etkileri” Atatürk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Erzurum, 2003.
  • Altop A., Erener G., “Kanatlılarda serbest radikal oluşumu lipid oksidasyonu ve antioksidanlar arasındaki ilişkiler” V. Ulusal Hayvan Besleme Kongresi, 30 Eylül-3Ekim, Çorlu/Tekirdağ, 2009.
  • Çavdar C., Sifil A., Çamsarı T., “Reaktif oksijen partikülleri ve antioksidan savunma” Türk Nefroloji Diyaliz ve Transplantasyon Dergisi, 3-4, 92-95, 1997.
  • Halliwell B., “Drug antioxidant effects: A basis for drug selection?” Drugs, 42(4), 569-605, 1991.
  • Avanzo J.L., de Mendonça C.X. Jr., Puqine, S.M., Cerqueira Cesar M., “Effect of vitamin E and selenium on resistance to oxidative stress in chicken superficial pectoralis muscle” Comp. Biochem. Physiol. C. Toxicol. Pharmacol., 129(2), 163-73, 2001.
  • Kilinç K., “Oxygen radicals: their production, function and toxic effects” Biyokimya Dergisi, 9, 59-76, 1986.
  • Çaylak E., “Hayvan ve bitkilerde oksidatif stres ile antioksidanlar” Tıp Araştırmaları Dergisi, 9(1), 73-83. 2011.
  • Demirel R., Alınca S., Demirel S.D., “İnsan ve hayvan beslenmesinde antioksidanlar” 6. Ulusal Zootekni Kongresi, 24-26 Haziran, Erzurum, 2009.
  • Akkuş İ., “Serbest radikaller ve fizyolojik etkileri”. Mimoza Yayınları, Konya,1995.
  • Halliwell B., Gutteridge, J., “Free Radicals in Biology and Medicine”. 2nd Edition, Clarendon Press, Oxford, 1996.
  • Saçıldı E., Öztürk E., “Yıllanmış sarımsak ekstraktının kanatlı hayvan performansı üzerine etkileri” 8. Ulusal Zootekni Öğrenci Kongresi, 22-23 Mayıs, Şanlıurfa, 2012.
  • Canoğulları S., Karaman M., Erdoğan Z., Baylan M., Küçükgül A., Düzgüner V., Özgür K., “Yumurtacı tavuklarda sarımsak tozunun performans yumurta sarısı kolesterolü ve bazı biyokimyasal parametreler üzerine etkisi” V. Ulusal Hayvan Besleme Kongresi, 30 Eylül-3 Ekim Çorlu/Tekirdağ, 2009.
  • Amaqase H., Petesch B.L., Matsuura H., Kasuqa S., Itakura Y., “Intake of garlic and its bioactive components” Journal of Nutrition, 131(3), 955-962, 2001.
  • Colin-Gonzalez A.L., Santana R.A., Silva-Islas C.A., Chanez-Cardenas M.E., Santamaria A., Maldonado P.D., “The antioxidant mechanisms underlying the aged garlic extract and s- allylcysteine http://dx.doi.org/10.1155/2012/907162, 2012.
  • protection”, Oxidative Medicine and Cellular Longevity,
  • Kaya H., “Farklı seviyelerde sarımsak tozunun ve bakırın yumurtacı tavuklarda performans, yumurta kalitesi ve lipid metabolizması üzerine etkileri” Atatürk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Erzurum, 2008.
  • Aktaş E., “Ratlarda parasetamol ile oluşturulan hepatoksisite üzerine taraxacum officinale etanol ekstraktının etkisi” Atatürk Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Erzurum, 2014.
  • SPSS, “SPSS for Windows Release 10.0” SPSS Inc. Chicago, 1999.
  • Boyer T.D., “The glutathione S-transferases: an update” Hepatology, 9(3), 486-96, 1989.
  • Arı F., Dere E., “Benzen'in karaciğer glutatyon s-transferaz enzim aktivitesine in vitro etkisi” Cumhuriyet Üniversitesi Fen Fakültesi Fen Bilimleri Dergisi, 24(1), 76-81, 2003.
  • Koç S., Alptekin D., “Glutatyon S-transferaz genindeki delesyonların (GSTT1 ve GSTM1) koroner arter hastalığı ve akut miyokart infarktüsü ile ilişkisi” Çukurova Medical Journal, 39(2), 256-261, 2014.
  • Sheen L.Y., Chen H.W., Kung Y.L., Liu C.T., Lii C.K., “Effects of garlic oil and its organosulfur compounds on the activities of hepatic drug-metabolizing and antioxidant enzymes in rats fed high- and low-fat diets” Nutr Cancer. 35(2),160-166, 1999.
  • Hsu, C.C., Huang C.N., Hung Y.C., Yin M.C., “Five cysteine-containing compounds have antioxidative activity in Balb/cA mice” Journal of Nutrition, 134(1), 149-152, 2004.
  • Ancsin Z., Erdeli M., Mezes M., “Effect of rosemary and garlic oil supplementation on glutathione redox system of broiler chickens” Acta Biologica Szegediensis, 53(Suppl.1), 2009.
  • Al-Numair K.S., “Hypocholesteremic and antioxidant effects of garlic (allium sativum l.) extract in rats fed high cholesterol diet” Pakistan Journal of Nutrition, 8(2), 161-166, 2009.
  • Ghalehkandi J.G., Ebrahimnezhad Y., Sis N.M., “The effect of aqueous garlic extract and chromium chloride complement on tissue anti oxidant system of male rats” Journal of Animal and Plant Sciences, 23, 56-59, 2013.
  • Gong-Chen W., Lu-lu H., Jing W., Wan-nan L. Chan-yi P., Yan-fei L., “Effects of allicin on lipid metabolism and antioxidant activity in chickens” Journal of Northeast Agricultural University (English Edition), 21(3), 46-49, 2014.
  • Aliakbar, S., Brown, P.R., Bidwell, D., Nicolaides, K.H., 1993. Human erythrocyte superoxide dismutase in adults, neonates, and normal, hypoxaemic, anaemic, and chromosomally abnormal fetuses. Clin Biochem., 26(2):109-15.
  • Sklan D., Berner Y.N., Rabinowitch H.D., “The effect of dietary oninon and garlic on hepatic lipid concentrations and activity of antioxidative enzymes in chick” Journal of Nutritional Biochemistry, 3, 322-325, 1992.
  • Metwally M.A.A., “Effects of Garlic (Allium sativum) on Some Antioxidant Activities in Tilapia Nilotica (Oreochromis niloticus)” World Journal of Fish and Marine Sciences, 1(1), 56-64, 2009.
  • Lee Y.M., Gweon O.C., Seo Y.J., Im J., Kang M.J., Kim M.J., Kim J.I., “Antioxidant effect of garlic and aged black garlic in animal model of type 2 diabetes mellitus” Nutr Res Pract., 3(2),156-61, 2009.
  • Shirzadegan K., Falahpour P., “The physicochemical properties and antioxidative potential of raw thigh meat from broilers fed a dietary medicinal herb extract mixture” Open Veterinary Journal, 4(2), 69-77, 2014.
  • Dairam A., Fogel R., Daya S., Limson J.L., “Antioxidant and iron-binding properties of curcumin, capsaicin, and S-allylcysteine reduce oxidative stress in rat brain homogenate” Journal of Agriculture and Food Chemistry, 56(9), 3350-3356, 2008.
  • Aksoy A., Macit M., Karaoğlu, M., “Hayvan Besleme” Atatürk Üniv. Ziraat Fak. Ofset Tesisleri, Erzurum, 2000.
  • Başkol M., Başkol G., Koçer D., Artış T., Yılmaz Z., “Mide kanserli hastalarda oksidan ve antioksidan parametreler ve birbiriyle ilişkileri” Türk Klinik Biyokimya Dergisi, 5(3), 83-89, 2007.
  • Koca N., Karadeniz F., “Serbest radikal oluşum mekanizmaları ve vücuttaki antioksidan savunma sistemleri” Gıda Mühendisliği Dergisi, 16, 32-37, 2003.

Yumurta Tavuğu Rasyonlarına Sarımsak Tozu İlavesinin Yumurta, Kan, Karaciğer, But ve Göğüs Dokularında Bazı Antioksidan Enzimler Üzerine Etkisi

Yıl 2016, Cilt: 5 , 32 - 40, 04.04.2016
https://doi.org/10.17100/nevbiltek.210959

Öz

Bu çalışma, yumurta tavuğu karma yemlerine sarımsak tozu ilavesinin karaciğer, göğüs, but, kan ve yumurtada bazı antioksidan enzimlerin (Glutatyon peroksidaz (GSH Px), Süperoksit dismutaz (SOD), Glutatyon s-transferaz (GST) ve Katalaz (CAT)) düzeyleri üzerine etkilerini incelemek amacıyla yapılmıştır. Bu amaçla, 38 haftalık yaşta 96 adet Lohmann ırkı ticari yumurta tavuğu her biri 6 alt grup ve her alt grupta 4 hayvan olacak şekilde 4 ana gruba ayrılmış ve karma yeme sırasıyla; %0, 2, 4 ve 6 seviyelerinde sarımsak tozu ilave edilerek oluşturulan rasyonlarla 12 hafta süreyle beslenmişlerdir. Deneme sonunda her gruptan şansa bağlı olarak 6 yumurta ve hayvan seçilmiş, hayvanlardan karaciğer, göğüs, but ve kan örnekleri alınarak bunlarda; GSH Px, SOD, GST ve CAT düzeyleri tespit edilmiştir. Rasyona sarımsak tozu ilavesi, yalnızca yumurta sarısı CAT düzeylerinde istatistiksel olarak önemli bulunmayan bir düşüşe neden olması dışında, incelenen tüm enzim düzeylerini ele alınan diğer tüm dokularda önemli derecede etkilediği (P<0.05), ve rasyona ilave edilen sarımsak tozu düzeyine paralel olarak ilgili enzim düzeylerini yükselttiği belirlenmiştir. Bu çalışma sonucunda; kanatlı hayvanların rasyonlarına sarımsak tozu ilavesi, dokularda antioksidan enzimlerin düzeylerini artırarak dokulardaki oksidasyonu azaltıp veya geciktirebileceği, bunun da insan beslenmesinde önemli bir yeri olan ve kolay bozulabilen beyaz etin raf ömrünün uzamasına katkıda bulunacağı, ayrıca doğal bir antibiyotik olan sarımsağın, hayvanların sağlıklarını olumlu yönde etkileyerek performansları üzerine olumlu katkıda bulunacağı söylenebilir.

Kaynakça

  • Çelebi Ş., “Yumurta tavuğu rasyonlarına geç dönemde hayvansal ve bitkisel yağ ilavesinin performans, yumurta kalitesi ve yumurta sarısı yağ asidi kompozisyonu üzerine etkileri” Atatürk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Erzurum, 2003.
  • Altop A., Erener G., “Kanatlılarda serbest radikal oluşumu lipid oksidasyonu ve antioksidanlar arasındaki ilişkiler” V. Ulusal Hayvan Besleme Kongresi, 30 Eylül-3Ekim, Çorlu/Tekirdağ, 2009.
  • Çavdar C., Sifil A., Çamsarı T., “Reaktif oksijen partikülleri ve antioksidan savunma” Türk Nefroloji Diyaliz ve Transplantasyon Dergisi, 3-4, 92-95, 1997.
  • Halliwell B., “Drug antioxidant effects: A basis for drug selection?” Drugs, 42(4), 569-605, 1991.
  • Avanzo J.L., de Mendonça C.X. Jr., Puqine, S.M., Cerqueira Cesar M., “Effect of vitamin E and selenium on resistance to oxidative stress in chicken superficial pectoralis muscle” Comp. Biochem. Physiol. C. Toxicol. Pharmacol., 129(2), 163-73, 2001.
  • Kilinç K., “Oxygen radicals: their production, function and toxic effects” Biyokimya Dergisi, 9, 59-76, 1986.
  • Çaylak E., “Hayvan ve bitkilerde oksidatif stres ile antioksidanlar” Tıp Araştırmaları Dergisi, 9(1), 73-83. 2011.
  • Demirel R., Alınca S., Demirel S.D., “İnsan ve hayvan beslenmesinde antioksidanlar” 6. Ulusal Zootekni Kongresi, 24-26 Haziran, Erzurum, 2009.
  • Akkuş İ., “Serbest radikaller ve fizyolojik etkileri”. Mimoza Yayınları, Konya,1995.
  • Halliwell B., Gutteridge, J., “Free Radicals in Biology and Medicine”. 2nd Edition, Clarendon Press, Oxford, 1996.
  • Saçıldı E., Öztürk E., “Yıllanmış sarımsak ekstraktının kanatlı hayvan performansı üzerine etkileri” 8. Ulusal Zootekni Öğrenci Kongresi, 22-23 Mayıs, Şanlıurfa, 2012.
  • Canoğulları S., Karaman M., Erdoğan Z., Baylan M., Küçükgül A., Düzgüner V., Özgür K., “Yumurtacı tavuklarda sarımsak tozunun performans yumurta sarısı kolesterolü ve bazı biyokimyasal parametreler üzerine etkisi” V. Ulusal Hayvan Besleme Kongresi, 30 Eylül-3 Ekim Çorlu/Tekirdağ, 2009.
  • Amaqase H., Petesch B.L., Matsuura H., Kasuqa S., Itakura Y., “Intake of garlic and its bioactive components” Journal of Nutrition, 131(3), 955-962, 2001.
  • Colin-Gonzalez A.L., Santana R.A., Silva-Islas C.A., Chanez-Cardenas M.E., Santamaria A., Maldonado P.D., “The antioxidant mechanisms underlying the aged garlic extract and s- allylcysteine http://dx.doi.org/10.1155/2012/907162, 2012.
  • protection”, Oxidative Medicine and Cellular Longevity,
  • Kaya H., “Farklı seviyelerde sarımsak tozunun ve bakırın yumurtacı tavuklarda performans, yumurta kalitesi ve lipid metabolizması üzerine etkileri” Atatürk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Erzurum, 2008.
  • Aktaş E., “Ratlarda parasetamol ile oluşturulan hepatoksisite üzerine taraxacum officinale etanol ekstraktının etkisi” Atatürk Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Erzurum, 2014.
  • SPSS, “SPSS for Windows Release 10.0” SPSS Inc. Chicago, 1999.
  • Boyer T.D., “The glutathione S-transferases: an update” Hepatology, 9(3), 486-96, 1989.
  • Arı F., Dere E., “Benzen'in karaciğer glutatyon s-transferaz enzim aktivitesine in vitro etkisi” Cumhuriyet Üniversitesi Fen Fakültesi Fen Bilimleri Dergisi, 24(1), 76-81, 2003.
  • Koç S., Alptekin D., “Glutatyon S-transferaz genindeki delesyonların (GSTT1 ve GSTM1) koroner arter hastalığı ve akut miyokart infarktüsü ile ilişkisi” Çukurova Medical Journal, 39(2), 256-261, 2014.
  • Sheen L.Y., Chen H.W., Kung Y.L., Liu C.T., Lii C.K., “Effects of garlic oil and its organosulfur compounds on the activities of hepatic drug-metabolizing and antioxidant enzymes in rats fed high- and low-fat diets” Nutr Cancer. 35(2),160-166, 1999.
  • Hsu, C.C., Huang C.N., Hung Y.C., Yin M.C., “Five cysteine-containing compounds have antioxidative activity in Balb/cA mice” Journal of Nutrition, 134(1), 149-152, 2004.
  • Ancsin Z., Erdeli M., Mezes M., “Effect of rosemary and garlic oil supplementation on glutathione redox system of broiler chickens” Acta Biologica Szegediensis, 53(Suppl.1), 2009.
  • Al-Numair K.S., “Hypocholesteremic and antioxidant effects of garlic (allium sativum l.) extract in rats fed high cholesterol diet” Pakistan Journal of Nutrition, 8(2), 161-166, 2009.
  • Ghalehkandi J.G., Ebrahimnezhad Y., Sis N.M., “The effect of aqueous garlic extract and chromium chloride complement on tissue anti oxidant system of male rats” Journal of Animal and Plant Sciences, 23, 56-59, 2013.
  • Gong-Chen W., Lu-lu H., Jing W., Wan-nan L. Chan-yi P., Yan-fei L., “Effects of allicin on lipid metabolism and antioxidant activity in chickens” Journal of Northeast Agricultural University (English Edition), 21(3), 46-49, 2014.
  • Aliakbar, S., Brown, P.R., Bidwell, D., Nicolaides, K.H., 1993. Human erythrocyte superoxide dismutase in adults, neonates, and normal, hypoxaemic, anaemic, and chromosomally abnormal fetuses. Clin Biochem., 26(2):109-15.
  • Sklan D., Berner Y.N., Rabinowitch H.D., “The effect of dietary oninon and garlic on hepatic lipid concentrations and activity of antioxidative enzymes in chick” Journal of Nutritional Biochemistry, 3, 322-325, 1992.
  • Metwally M.A.A., “Effects of Garlic (Allium sativum) on Some Antioxidant Activities in Tilapia Nilotica (Oreochromis niloticus)” World Journal of Fish and Marine Sciences, 1(1), 56-64, 2009.
  • Lee Y.M., Gweon O.C., Seo Y.J., Im J., Kang M.J., Kim M.J., Kim J.I., “Antioxidant effect of garlic and aged black garlic in animal model of type 2 diabetes mellitus” Nutr Res Pract., 3(2),156-61, 2009.
  • Shirzadegan K., Falahpour P., “The physicochemical properties and antioxidative potential of raw thigh meat from broilers fed a dietary medicinal herb extract mixture” Open Veterinary Journal, 4(2), 69-77, 2014.
  • Dairam A., Fogel R., Daya S., Limson J.L., “Antioxidant and iron-binding properties of curcumin, capsaicin, and S-allylcysteine reduce oxidative stress in rat brain homogenate” Journal of Agriculture and Food Chemistry, 56(9), 3350-3356, 2008.
  • Aksoy A., Macit M., Karaoğlu, M., “Hayvan Besleme” Atatürk Üniv. Ziraat Fak. Ofset Tesisleri, Erzurum, 2000.
  • Başkol M., Başkol G., Koçer D., Artış T., Yılmaz Z., “Mide kanserli hastalarda oksidan ve antioksidan parametreler ve birbiriyle ilişkileri” Türk Klinik Biyokimya Dergisi, 5(3), 83-89, 2007.
  • Koca N., Karadeniz F., “Serbest radikal oluşum mekanizmaları ve vücuttaki antioksidan savunma sistemleri” Gıda Mühendisliği Dergisi, 16, 32-37, 2003.
Toplam 36 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Mühendislik
Bölüm TARGİD (İç Anadolu Bölgesi 2. Tarım ve Gıda Kongresi) Özel Sayısı
Yazarlar

Şaban Çelebi Bu kişi benim

Adem Kaya

Hatice Kaya

Yayımlanma Tarihi 4 Nisan 2016
Yayımlandığı Sayı Yıl 2016 Cilt: 5

Kaynak Göster

APA Çelebi, Ş., Kaya, A., & Kaya, H. (2016). Yumurta Tavuğu Rasyonlarına Sarımsak Tozu İlavesinin Yumurta, Kan, Karaciğer, But ve Göğüs Dokularında Bazı Antioksidan Enzimler Üzerine Etkisi. Nevşehir Bilim Ve Teknoloji Dergisi, 5, 32-40. https://doi.org/10.17100/nevbiltek.210959
AMA Çelebi Ş, Kaya A, Kaya H. Yumurta Tavuğu Rasyonlarına Sarımsak Tozu İlavesinin Yumurta, Kan, Karaciğer, But ve Göğüs Dokularında Bazı Antioksidan Enzimler Üzerine Etkisi. Nevşehir Bilim ve Teknoloji Dergisi. Nisan 2016;5:32-40. doi:10.17100/nevbiltek.210959
Chicago Çelebi, Şaban, Adem Kaya, ve Hatice Kaya. “Yumurta Tavuğu Rasyonlarına Sarımsak Tozu İlavesinin Yumurta, Kan, Karaciğer, But Ve Göğüs Dokularında Bazı Antioksidan Enzimler Üzerine Etkisi”. Nevşehir Bilim Ve Teknoloji Dergisi 5, Nisan (Nisan 2016): 32-40. https://doi.org/10.17100/nevbiltek.210959.
EndNote Çelebi Ş, Kaya A, Kaya H (01 Nisan 2016) Yumurta Tavuğu Rasyonlarına Sarımsak Tozu İlavesinin Yumurta, Kan, Karaciğer, But ve Göğüs Dokularında Bazı Antioksidan Enzimler Üzerine Etkisi. Nevşehir Bilim ve Teknoloji Dergisi 5 32–40.
IEEE Ş. Çelebi, A. Kaya, ve H. Kaya, “Yumurta Tavuğu Rasyonlarına Sarımsak Tozu İlavesinin Yumurta, Kan, Karaciğer, But ve Göğüs Dokularında Bazı Antioksidan Enzimler Üzerine Etkisi”, Nevşehir Bilim ve Teknoloji Dergisi, c. 5, ss. 32–40, 2016, doi: 10.17100/nevbiltek.210959.
ISNAD Çelebi, Şaban vd. “Yumurta Tavuğu Rasyonlarına Sarımsak Tozu İlavesinin Yumurta, Kan, Karaciğer, But Ve Göğüs Dokularında Bazı Antioksidan Enzimler Üzerine Etkisi”. Nevşehir Bilim ve Teknoloji Dergisi 5 (Nisan 2016), 32-40. https://doi.org/10.17100/nevbiltek.210959.
JAMA Çelebi Ş, Kaya A, Kaya H. Yumurta Tavuğu Rasyonlarına Sarımsak Tozu İlavesinin Yumurta, Kan, Karaciğer, But ve Göğüs Dokularında Bazı Antioksidan Enzimler Üzerine Etkisi. Nevşehir Bilim ve Teknoloji Dergisi. 2016;5:32–40.
MLA Çelebi, Şaban vd. “Yumurta Tavuğu Rasyonlarına Sarımsak Tozu İlavesinin Yumurta, Kan, Karaciğer, But Ve Göğüs Dokularında Bazı Antioksidan Enzimler Üzerine Etkisi”. Nevşehir Bilim Ve Teknoloji Dergisi, c. 5, 2016, ss. 32-40, doi:10.17100/nevbiltek.210959.
Vancouver Çelebi Ş, Kaya A, Kaya H. Yumurta Tavuğu Rasyonlarına Sarımsak Tozu İlavesinin Yumurta, Kan, Karaciğer, But ve Göğüs Dokularında Bazı Antioksidan Enzimler Üzerine Etkisi. Nevşehir Bilim ve Teknoloji Dergisi. 2016;5:32-40.

Dergimizin tarandığı indeksler


12300          20980     2097822081