TRAVMATİZE OLMUŞ KIZ ÇOCUKLARIN VE KADINLARIN RESİMLERİNDE AİLE ALGISININ DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2023, Cilt: 11 Sayı: 2, 489 - 507, 31.12.2023

Bahar Akoğlu

https://doi.org/10.52122/nisantasisbd.1351437

Öz

Örseleyici yaşantılar, ruh ve beden bütünlüğüne yönelik tehditler ile şiddet ve ölümle karşılaşma içeriğine sahiptir; özellikle kronik olarak yaşanması halinde kadınlar ve çocuklar üzerinde travmatize edici bir durum yaratmaktadır. Bu çalışmada, kız çocukların ve kadınların travmatik yaşantısının aile resmi çalışması üzerinden değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Bunun için nitel modelde fenomenolojik desen ile tasarlanan çalışmada görsel materyaller kullanılmıştır. Çalışmaya Türkiye’de farklı illerde yaşayan travmatize yaşantısı olan çocuklar ve kadınlar ile travmatize yaşantısı olmayan çocuklar ve kadınlar dâhil edilmiştir. Çalışmada toplam 20 resim incelenmiştir. Araştırma verileri araştırmacı tarafından oluşturulan Sosyodemografik Veri Formu ve Aile Çiz testi kullanılarak toplanmıştır. Bulgular fenomenolojik bakış açısı ile yorumlanmıştır. Bunun için verilerin çözümlenmesinde betimsel analiz teknikleri kullanılmış, kişilerin aile özellikleri ile çalışmalarındaki renk, kompozisyon, içerik analiz edilerek değerlendirilmiştir. Elde edilen verilerde travmatize yaşantıların aile resmi çalışmalarında aile üyelerinin resimden elenmesine yol açtığı, içe kapanık ve depresif örüntüleri olan çocuk ve kadınların sınırlı renk seçiminde bulundukları ve aileye tek figür çizdikleri belirlenmiştir. Gerçekleştirilen bu çalışma ve alanyazındaki bilgiler doğrultusunda travma mağduru olan çocukların, ergenlerin ve yetişkinlerin psikolojik müdahaleye ihtiyacı olduğu ortaya koyulmaktadır. Travma yaşantıları karşısında koruyucu unsurlar açısından kişilerin yaşamında sosyal destek yapısının güçlendirilmesi önerilmektedir.
Anahtar Kelimeler: Aile Çizimleri, Travma, Dışavurumcu Sanat

Anahtar Kelimeler

aile çizimleri, travma, dışavurumcu sanat

ASSESSMENT OF FAMİLY PERCEPTİON İN PİCTURES OF TRAUMATİZED GİRLS AND WOMAN

Öz

Disturbing experiences encompass threats to mental and physical integrity, violence, and encounters with death; especially when experienced chronically, they create a traumatizing situation for women and children. In this study, the traumatic experiences of girls and women are aimed to be evaluated through the medium of family drawings analysis. For this purpose, visual materials were used in a qualitative study designed with a phenomenological pattern. The study included traumatized children and women living in different cities in Turkey, as well as non-traumatized children and women. In this study, a total of 20 pictures were analyzed. Research data were collected using a Socio-Demographic Data Form developed by the researcher and the Family Drawing Test. The findings were interpreted from a phenomenological perspective. Descriptive analysis techniques were used to analyze the obtained data. Individuals' family characteristics, the color, composition, and content in their works were analyzed and evaluated. The obtained data revealed that traumatic experiences led to the exclusion of family members from family drawings, and children and women with introverted and depressive patterns made limited color choices and depicted only one figure representing the family. In line with this study and the information in the literature, it is evident that children, adolescents, and adults who have experienced trauma require psychological intervention. Strengthening the social support structure in individuals' lives is recommended in terms of protective factors in the face of traumatic experiences."
Keywords: Family Drawings, Trauma, Expressive Art

Anahtar Kelimeler

family drawings, trauma, expressive art

Kaynakça

• Abdi, S., Jalili, B., Tavakoli, H., Nader, P. M. (2004). “Emotional changes in children undergoing cochlear implantation through evaluation of their drawings”, IJMS, 29, 2.
• Akça, S. (2017). “Kohut’un Kendilik Nesnesi İhtiyaçları Bağlamında Kırılgan Narsisizmin İncelenmesi: Bir Vaka Örneği”. Ayna Klinik Psikoloji Dergisi, 4(1), 1-13.
• Akyazı, S., Tabo, A., Güveli, H., İlnem, M.C., and Oflaz, S. (2018). “Domestic Violence Victims in Shelters: What Do We Know About Their Mental Health”, Community Mental Health Journal, 54, 361–369.
• Akoğlu, B. (2023). Resim ve Çocuğun İç Dünyasına Yolculuk. Psikolojik Analizler ve Uygulamalarla Resim. Nobel Yayınları.
• Akkapulu, F. (2010). İnsan çizimlerinin projektif bir yöntemle değerlendirilmesi. Yansıtma Psikopatoloji ve Projektif Testler Dergisi, 14, 21-30.
• Altınköprü, T. (2017). Psikolojik Testler ile Karakter Analizi. Hayat Yayınları.
• Appel, L. (1931). “Drawings of Children as Aids to Personality Study”, American Journal of Orthopsycology, 10, 815- 828.
• Avara, S. (2019). Savaş Nedeniyle Göçe Maruz Kalmış 9-12 yaş Arası Suriyeli Mülteci Çocuk Resimlerinin Psikolojik ve Plastik Açıdan Yorumlanması (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Hatay.
• Avina, C., & O'Donohue, W. (2002). Sexual harassment and PTSD: Is sexual harassment diagnosable trauma?. Journal of Traumatic Stress: Official Publication of The International Society for Traumatic Stress Studies, 15(1), 69-75.
• Bahçıvan-Saydam, R. (2004). “Çocuk Çizimlerinin Klinik Değerlendirmedeki Yeri”, Yansıtma Psikopatoloji ve Projektif Testler Dergisi, 1(1-2), 111-124.
• Barenbaum, J., Ruchkin, V., Schwab-Stone, M. (2004). “The Psychological Aspects of Children Exposed to War: Practice and Policy İnitiatives”, Journal of Child Psychology and Psychiatry, 45(1), 41-62.
• Başay, A. C., Aytar, F. A. G. (2019). “3-9 Yaş Arası Çocukların Resimlerinin Değerlendirildiği Çalışmaların İncelenmesi”, Asya Öğretim Dergisi, 7(2), 38-59.
• Berger, R., Pat‐Horenczyk, R., Gelkopf, M. (2007). “School‐Based İntervention for Prevention and Treatment of Elementary‐Students' Terror‐related Distress in Israel: A Guasi‐Randomized Controlled Trial”, Journal of Traumatic Stress: Official Publication of The International Society for Traumatic Stress Studies, 20(4), 541-551.
• Biasi, V., Bonaiuto, P., & Levin, J. M. (2015). The “Colour Family Drawing Test”: Assessing children’s perception of family relationships. Studies on mental health and cross-cultural comparisons. Health, 7(03), 300.
• Bowlby, J. (1980). Attachment and Loss, Volume 1: Attachment.
• Bourgeois, L. (1982). “Child Abuse: A Project by Louise Bourgeois”, Artforum, 21(4), 40- 47.
• Corman, L. (1964). The Family Drawing Test in Medical-Pedagogical Practice. P.U.F, Paris.
• Creswell, J. W. and Poth, C. N. (2016). Qualitative İnquiry and Research Design: Choosing Among Five Approaches. Sage Publications.
• Dilci, T. (2014). Aile içi Yaşamın Çocuk Resimlerindeki İzi. İdeal Kültür Yayınları.
• Dilci, T. (2018). Çocuk Resimlerini Okuyabilmek. Eğitim Yayınevi.
• Divisione Filatelica Numismatica San Marino. (2014) https://www.ufn.sm/en/cod-601-2014.html
• Dorrepaal, E., Thomaes, K., Smit, J. H., Veltman, D. J., Hoogendoorn, A. W., Van Balkom, A. J., & Draijer, N. (2013). “Treatment Compliance and Effectiveness in Complex PTSD Patients with Comorbid Personality Disorder Undergoing Stabilizing Cognitive Behavioral Group Treatment: A Preliminary Study”, European Journal of Psychotraumatology, 4(1), 21171.
• Erden, G. (2000). “Çocuklara Yönelik Afet Sonrası Müdahaleler”. Türk Psikoloji Yazıları, 3(5), 49-61.
• Furth, G. M. (2002). The Secret World of Drawings: A Jungian Approach to Healing Through Art, Inner City Books.
• Gutman, H. (1999). “Bir Benlik Teknolojisi: Rousseau’nun İtirafları”, Kendini Bilmek, 76-101.
• Gökler, Danışman, I., Tarhan Uçar, C., ve Okay, D. (2018). “Eş Şiddeti Nedeniyle Kadın Konukevlerinde Kalmakta Olan Kadınlarda Travma Sonrası Stres ve Travma Sonrası Gelişimin İncelenmesi”, Anatolian Journal of Psychiatry/Anadolu Psikiyatri Dergisi, 19(6).
• Güney, M. (2011). Sanat ve Psikiyatri. Grafik Çalışma.
• Gordon, J. S., Staples, J. K., Blyta, A. ve Bytyqi, M. (2004). “Treatment of Post Traumatic Stress Disorder in Postwar Kosovo High School Students Using Mind-body Skills Groups: A pilot Study”, Journal of Traumatic Stress, 17, 143-147.
• Freud, S. (2018). Uygarlığın Huzursuzluğu, (Barışcan, H. Çev.). Metis Yayınları.
• Halmatov, S. (2016). Çocuk Resimleri Analizi ve Psikolojik Resim Testleri. Pagem Akademi.
• Herman JL (2015). Trauma and Recovery. US: Basic Books.
• ICD-11, https://icd.who.int/browse11/l-m/en#/http://id.who.int/icd/entity/2070699808
• Johnston JR, Straus RB (1999). “Traumatized Children in Supervised Visitation: What Do They Need?”, Fam Concil Courts Rev., 37:135- 158.
• Koyun, A., Taşkın, L., ve Terzioğlu, F. (2011). “Yaşam Dönemlerine Göre Kadın Sağlığı ve Ruhsal İşlevler: Hemşirelik Yaklaşımlarının Değerlendirilmesi”, Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 3(1), 67-99.
• Luby, J. L., Belden, A. C., Pautsch, J., Si, X. ve Spitznagel, E. (2009). “The Clinical Significance of Preschool Depression: İmpairment in Functioning and Clinical Markers of the Disorder”, Journal of Affective Disorders, 112(1-3), 111- 119. Marshall, C. ve Rossman, G. B. (2014). Designing Qualitative Research. Sage.
• Mikkelsen EG, Einarsen S. (2002). “Basic Assumptions and Symptoms of Post-traumatic Stress Among Victims of Bullying at Work”, European Journal of Work and Organizational Psychology; 11:87-111.
• Miyandoab, H. S. (2008). Zihinsel Engelli Kardeşi Olan ve Zihinsel Engelli Kardeşi Olmayan 7-13 Yaş Grubu Çocukların Aile Resim Çizimlerinin Karşılaştırılması ve Analizi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Osofsky J. D (1995). “Children Who Witness Domestic Violence: The İnvisible Victims”, Soc Policy Rep, 9(3):1-16.
• Özen, Y. (2018). “Travma Sonrasi Ortaya Çikan Psikolojik Bozukluklar Üzerine Bir Değerlendirme”, The Journal of Social Science, 2(4), 136-159.
• Öztürk, M. O. (1997). Ruh Sağlığı ve Bozuklukları. Hekimler Yayın Birliği.
• Polat, O. (2017). “Şiddet”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, 22(1), 15-34.
• Porot, M. (1952). “The Family Drawing. Exploration Through Drawing of the Affective Situation of Children in Their Family”, Pédiatrie, 3, 359-381.
• Randall, W. L. (2014). Bizi ‘Biz’ Yapan Hikayeler. Ayrıntı Yayınları.
• Sayıl, M. (2004). “Çocuk Çizimlerinin Klinik Amaçlı Kullanımı Üzerine Bir Değerlendirme”. Türk Psikoloji Yazıları, 14, 1-13.
• Shiakou, M. (2012). “Representations of Attachment Patterns in The Family Drawings of Maltreated and Non‐maltreated Children”, Child Abuse Review, 21, 203–218.
• Skybo, T., Ryan-Wengwe, N. ve Su, Y. (2007). “Human Figure Drawings As a Measure of Children's Emotional Status: Critical review for practice”, Journal of Pediatric Nursing, 22(1), 15-28.
• Smith, J. A., Jarman, M., ve Osborn, M. (1999). “Doing İnterpretative Phenomenological Analysis” (Eds.) In M. Murray, ve K. Chamberlain, “Qualitative Health Psychology”, London: Sage, 218-240.
• Smith, J. A., ve Osborn, M. (2003). “Interpretative Phenomenological Analysis. (Ed.) In J. A. Smith, Qualitative Psychology: A Practical Guide to Research Methods”, London: Sage, 51-80.
• Thabet, A. A. M. ve Vostanis, P. (1999). “Post-Traumatic Stress Reactions in Children of War”, Journal of Child Psychology and Psychiatry, 40(3), 385-391.
• Üstündağ, A. (2020). “Çocuk Resimlerinden Çocuk Hakları”. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 20(46), 11-32.
• Van Der Kolk, B. A. (2018). Beden Kayıt Tutar: Travmanın İyileşmesinde Beyin, Zihin ve Beden. Nobel Yaşam Yayıncılık.
• Yavuzer, H. (2016). Resimleriyle Çocuk. Remzi Kitabevi.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Seçkin Yayınları.
• Yule, W. (2002). “Alleviating The Effects of War and Displacement on Children”, Traumatology, 8(3), 160-180.
• Yüksel, Ş. (2000). “Felakete Uyum ve Ruh Sağlığı”. Klinik Psikiyatri, 3, 5-11.
• Qouta, S., Raija-Leena, P. ve El Sarraj, E. (2008). “Child Development and Family Mental Health in War and Military Violence: The Palestinian Experience”, International Journal of Behavioral Development, 32(4), 310-321.
• Rubin, J. A. (2010). Introduction to Art Therapy. New York Press.
• Wadeson, H. (1980). Art Psychotherapy. Wiley Press.
• Winnicott, D.W. (2007). Oyun ve Gerçeklik. Metis Yayınları.
• World Health Organization. Gender and women’s mental health. http://www.who.int/mental_health/prevention/genderwomen., 20.08.2023
• World Health Organization (2014). Child Maltreatment. Geneva: WHO.